Onte – Páxina 90

Onte 1246: Sempre Rosalía

25 de Febreiro de 2015/en Autores, Efemérides, Internet, Onte, Recurso_didáctico, Twitter, Xerais/por bretemas

O doodle de Rosalía de onte supuxo un importante incremento da visibilidade na rede en todas as comunidades autónomas da celebración do 178 aniversario do nacemento da nosa escritora fundadora. A mobilización nas redes sociais baixo a etiqueta #EuSonRosalia, as numerosas actividades nos centros educativos e nas súas bibliotecas, a pesar de non formar parte aínda do calendario escolar, como as promovidas por colectivos culturais e feministas, constituíron a cerna dunha efeméride que devagariño vai acadando maior centralidade no calendario galego do libro e da lectura. O fenómeno Rosalía, a simpatía que supón como icona primeira do país, como personaxe predilecto dos galegos e mesmo como marca máis universalizada da literatura galega explica o éxito dunha efeméride literaria con vontade de converterse en efeméride nacional. Sempre Rosalía!

Onte 1245: «Cuarto minguante»

24 de Febreiro de 2015/en Autores, Narrativa, Novidades, Onte, Presentacións, Xerais/por bretemas

Non pode quedar atrás recoller as palabras que Pilar García Negro pronunciou no serán do pasado sábado en Casal de Armán na presentación de Cuarto minguante, a primeira novela de Bautista Álvarez. Comezou a profesora da UDC sinalando que «a vocación de Bautista sempre fora dupla, política e literaria», para engadir despois que o autor adquirira ao longo da súa vida «unha grande cultura literaria, especialmente clásica». Lembrou o acto de presentación no verán de 2013 de Retallos daquela infancia, o libro de relatos que o adscribía «á filiación de Fole e Castelao pola utilización dun humor moi elaborado con aparencia de sobriedade. Considerou que «con Cuarto minguante expresaba o seu auténtico oficio de escritor.»

A presentadora debullou o título da novela, que fai referencia tanto a un declive como unha semellanza dun elemento físico, indispensable para resolver a intriga que se propón desvelar ao lectorado. Sinalou o carácter de notario do narrador, xa que o personaxe de Ismael terá que construír a súa identidade na emigración, sendo a súa vida o río principal dunha narración na que hai outros afluentes moi interesantes. Reflexionou Pilar sobre o fenómeno da emigración galega e os prexuízos a ela asociados, até considerala como «unha fatalidade, até interiorizala como un destino natural, ao que non foi alleo a ignorancia do mapa, sendo como sinalou a poeta Pilar Pallarés “a xeografía unha facilitadora da emigración”.» E como tal lembrou unha frase do texto: «desprezo por desprezo, é preferible o de Buenos Aires.» «Na novela de Bautista non hai, polo tanto, un gramo de idealización. A emigración non resolve senón que agrava os problemas dos seus protagonistas.»

Antes de rematar, destacou como os maiores acertos da novela, ademais dos retratos desta epopea emigrante e da igrexa católica, a participación do autor na narración, «que sabe facer con moita sabedoría», así como o humor e ironía presente en moitas páxinas. Entre as coxeiras da novela, sinalou «o errado tratamento das personaxes femininas, apenas proxección das masculinas, que debeu ser evitado.»

Onte 1244: «A teoría do todo»

23 de Febreiro de 2015/en Biografía, Cine, Críticas, Onte/por bretemas

Chamoume a atención o feito de que o biopic sobre Stephen Hawking, un dos científicos máis destacados do noso tempo, quedase resumido nunha historia de amor de mocidade. The Theory of Everything non é outra cousa que unha película romántica de inequívoco arrecendo british, ambientada nos corredores da Universidade de Cambridge dos anos sesenta e alicerzada sobre os valores da familia tradicional burguesa. Percíbese decontado que a película é unha adaptación das memorias de Jane Hawking, a admirable protagonista, muller de aparencia fráxil, mais capaz de soportar a erosión que sobre a parella e durante vinte e cinco anos provocaba a doenza brutal do cada vez máis famoso científico, que a medida que foi perdendo o seu control psicomotor intensificou a procura dunha explicación sobre a orixe do tempo, formulando a teoría do todo. As interpretacións dramáticas moi logradas de ambos os dous protagonistas (a Eddie Redmayne valeulle onte un Óscar) salientan nunha película discreta, aínda que menos doutrinal do que era previsible.

Onte 1243: Somos Nós

22 de Febreiro de 2015/en Galeguismo, Iniciativas, Onte, Persoal, Política/por bretemas

O éxito da presentación de Somos Nós onte en Compostela expresa que unha parte da sociedade galega nin se resigna nin está disposta a que Galicia desapareza como suxeito político. Baixo a forma dunha asociación, este movemento cidadán proponse como o seu primeiro obxectivo acadar que Galicia recupere a súa centralidade na axenda pública, asumindo no transversalismo, na independencia dos partidos polítcos e na pluralidade ideolóxica e diversidade xeográfica dos seus membros unha nova forma e entender a intervención política no noso país. Nesa idea insistiu Anxo Quintana que ao comezo da súa intervención aclarou que «Somos Nós non é un movemento para unir ou refundar o nacionalismo, xa que a súa misión é moito máis ambiciosa: unir a todos os galegos e galegas ás que lles importa Galicia.« Recuperar a autoestima, a esperanza e a dignidade, confiar nas posibilidades propias, acadar que o compromiso co país sexa unha idea hexemónica na nosa sociedade, marcar unha liña entre a vella e a nova política foron ideas presentes nas intervencións dos promotores da nova iniciativa que pretende continuar a tradición das Irmandades da Fala e de Nunca Máis. Aí estaremos, contribuíndo dentro das nosas posibilidades a darlle pulo.

Onte 1242: Encontro de irmandade

21 de Febreiro de 2015/en Celta de Vigo, Deporte, Fútbol, Onte, Twitter/por bretemas

Que #onosoderbi non fose declarado «partido de alto risco» é unha excelente noticia para o fútbol galego, mais tamén un recoñecemento da madurez das afeccións deportivista e celtista para abordalo. As declaracións de onte do adestrador e presidente do Celta e de Víctor Fernández aventuran os mellores indicios dun encontro intenso na lameira, competido tacticamente, mais tamén unha auténtica festa do «fair play» e do »xogo bonito» de dous equipos que chegan nun bo momento, que agardo se transforrme nas bancadas en auténtica irmandade galega. Xaora, semella fenómeno doutro tempo, felizmente superado, que o derbi galego sexa un enfrontamento cainita e perigoso para xogadores e seareiros. No entanto, como nesta rivalidade galega cadaquén ten que termar das súas cores, agardo o mellor resultado posible para o Celta e unha boa viaxe para os mil cincocentos celtistas dispostos a agarimar aos seus no sempre difícil estadio de Riazor.

Onte 1241: «Antípodas» de Xosé Vázquez Pintor

20 de Febreiro de 2015/en Autores, Celta de Vigo, Narrativa, Novidades, Onte, Presentacións, Xerais/por bretemas

Na libraría Maraxe de Cangas do noso admirado Lito acompañamos onte a Xosé Vazquez Pintor na presentación de Antípodas, a súa novela máis poética de derrotas e resistencias. Confesou Pintor que a novela escribiuna mentres estaba baixo mínimos, cando padecía as secuelas dun infarto severo. «Nese medo agarreime ao que podía esquecer, a todas aquelas baiuras que me podían salvar a vida». Definiu Antípodas como «unha resonancia magnética en tempo de acordar», consciente de que «a casa non é para os contramedos senón para a rosa, un lugar onde soñar.» «Esta foi a miña terapia, fuxindo da despedida». Xustificou despois a brevidade dos capítulos, «para que a lucería fose amiga onde nos ver, eu precisaba desabafar, botar fóra con urxencia.» Insistiu na «importancia de deixarnos bicar pola lingua, quizais porque teña tendencia ao feminino», así como de enriquecernos coas palabras da tribo, «co seu significado e a súa expresión artística». Antes de ler tres dos capítulos, fixo un chamamento ás novas xeracións para que bebesen na fonte da lingua popular e a transmitisen aos seus fillos.

Onte 1240: Encontros en negro

19 de Febreiro de 2015/en Autores, Narrativa, Onte, Promoción do libro, Xerais/por bretemas

Magnífico serán literario, coincidindo cos enterros da sardiña, o que onte organizou Pedro Iturburúa no IES Torrente Ballester de Pontevedra. Baixo a denominación «Encontros en negro», Dolores Redondo, Domingo Villar e Pedro Feijoo conversaron con Ramón Rozas sobre a súa concepcion do xénero negro e a súa forma de abordar a escrita. Confesaron Dolores e Pedro que non comezaban »a escribir a primeira liña até que non tiñan a historia enteira», mentres que para Domingo é preciso «o estímulo do descoñecido«, xa que para el «a literatura é unha tarefa de heroes derrotados, mais dispostos a dar a batalla o día seguinte».

Villar confesou que no proceso de escrita procuraba «buscar na lectura en alta voz unha sonoridade que me convenza; durante a escrita non quero soñar con outra cousa que me faga tremer por dentro, que me emocione, xa que se non está emocionado é moi difícil emocionar». «Para min, como para Paul Auster, as razóns da escrita son máis musicais ca literarias», afirmou o autor d’ A praia dos afogados. Pola súa banda, Redondo confesou que escoitaba o seu orixinal lido pola voz do programa do ordenador, «está voz dun robot, coma a dun GPS, permíteme comprobar o ritmo do texto e a a corrección da puntuación.».

Os tres autores contrastaron o valor das localizacións nas súas novelas. Mentres que para Feijoo a paisaxe é unha ferramenta para enganchar ao lector, para Redondo constitúe un espazo no corazón, mentres que para Villar a localización debe ser emocional e suxerente para o propio autor. Coinicidiron todos os tres na idea do carácter mestizo do xénero negro, que para Dolores é o que «mellor fusiona con outros» e para Domingo ten «carácter de novela social, un caixón de sastre onde entran moitas cousas», mentres que para Pedro «é un medio para entreter ao lector dende a primeira liña.»

Onte 1239: O noso derbi

18 de Febreiro de 2015/en Celta de Vigo, Deporte, Fútbol, Humor, Onte, Vídeos/por bretemas

Nesta semana do noso derbi, paga moito a pena rir a cachón cos once minutos deste Era visto. O equipo de guionistas de Zopilote ganduxa os tópicos do Celta-Coruña as mil marabillas sobre todo cando alerta nos últimos segundos da peza que «nin os celtistas nin os deportivistas renunciamos a nosa rivalidade, mais cando veñen os de fóra a tocarnos o carallo, xuntámonos coma unha piña para que non nos asoballen.» «Ese é o espírito, amigos, ese é o espírito do noso derbi.»

Onte 1238: Os merdeiros consolídanse

17 de Febreiro de 2015/en Etnografía, Festas, Onte, Vídeos, Vigo/por bretemas

Moi lonxe da parvada de Mario Vaquerizo da man de Abel Caballero, pregoeiros sen pregón diante de centos de persoas, o mellor do Entroido de Vigo deste ano é a consolidación da figura tradicional do merdeiro (ou escabicheiro) ruando polo Casco Vello. Tras a reivindicación desta máscara viguesa, citada por Xoaquín Lorenzo «Xocas» e Federico Cocho no seu libro O carnaval en Galicia, que fixemos hai catorce anos nas páxinas de Faro de Vigo, o merdeiro foi amodiño recuperando o seu espazo até converterse nunha figura recoñecible por todos. Na miña biblioteca conservo enmarcada unha fotografía dun dos primeiros merdeiros recuperados pola Asociación A Revolta, un agasallo que me fixeron os meus sobriños Isabel e Canis. Un pequeno tesouro etnográfico. Por ventura esta máscara viguesa prendeu no espírito do entroido popular, constituíndo unha tradición en proceso de aberta recuperación. Peliqueiros de Laza, cigarróns de Verín, pantallas de Xinzo, boteiros de Viana, troteiros de Bande, felos de Maceda, merdeiros de Vigo… Bo entroido!

Onte 1237: Agustín ao Nóbel

16 de Febreiro de 2015/en Autores, Cultura, Iniciativas, Literatura infantil e xuvenil, Narrativa, Onte, Premios, Xerais/por bretemas

Chamoume a atención o escaso eco que onte tivo nos medios a candidatura de Agustín Fernández Paz ao premio Nóbel de literatura presentada pola AELG. O nome do autor de Contos por palabras engádese aos de X.L. Méndez Ferrín e Luz Pozo Garza na nómina das candidaturas da literatura galega ao premio que outorga a Academia Sueca cada ano a comezos do mes de outubro. Sen dúbida, Agustín é o noso autor infantil e xuvenil máis coñecido, traducido e premiado internacionalmente, tanto polo número das súas traducións como polo feito de ter recibido o premio Iberoamerciano e ser candidato en numerosas ocasións aos premios Astrid Lindgren e Andersen O feito de que agora sexa presentado tamén como candidato ao Nóbel supón un fito extraordinario na súa traxectoria autoral. En todo caso, sei que alleo a todas estas cuestións, Agustín Fernández Paz continúa traballando arreo na soidade do seu estudio para ofrecer novas e mellores entregas aos seus lectores e lectoras de todo o mundo. A comezos de mes de abril, con motivo do Día Internacional do Libro Infantil e Xuvenil, en Xerais publicaremos na colección Fóra de Xogo A neve interminable, un libro de intriga que coincide co vinte aniversario de Cartas de inverno. Antes do verán está prevista a publicación d’ O misterio da Illa Negra, un volume para a serie de 8 anos en diante da colección Sopa de Libros, no que colabora co seu amigo Miguelanxo Prado, outros dos nosos grandes internacionais. Parabéns a Agustín e gratitude aos responsables da AELG por preparar tan importante candidatura.