Onte 1378: Escena Galega

escena_galegaMagnífica noticia a do ingreso de catorce compañías de teatro e  danza, entre as que están Voadora e Chévere, en Escena Galega,. Esta confluencia ten por obxectivo «reconstruír o sistema escénico galego», propoñer «un novo modelo de subvencións» e «abrir novas dinámicas de traballo entre as compañías». No eido as artes escénicas, como nos da edición, o audiovisual, da música ou das empresas vinculadas a internet (que comparten o proxecto de Culturgal), é imprescindible o fortalecemento do asociacionismo profesional. Compartir experiencias e actividades de formación e innovación, forxar novos modelos de produción e distribución son retos para a nova directiva de Escena Galega, á que lle desexamos azos e fortuna para procurar todas as súas angueiras.

Onte 1377: «Hablar»

Hablar-989404294-largePareceume que o máis interesante de Hablar, a película de Joaquín Oristrell, é a proeza de manter un plano secuencia durante oitenta minutos ao longo de 400 metros das rúas do barrio madrileño de Lavapiés. Tamén é valiosa a construción do guión sobre o que se ensarillan as vinte historias, máis ou menos representativas deste tempo actual de precariedade e crise económica en España. Mágoa que con algunha excepción, como as intervencións do personaxe de Nur Levi ou dos minutos finais no teatro, os diálogos non teñan a brillantez que se agarda nunha película que pretende denunciar a incomunicación, a perversión da linguaxe e reivindicar o valor da comunicación e o peso da palabra na resolución dos conflitos. O acerto do emprego do plano secuencia, algo semellante ao da voz en primeira persoa nas narracións escritas, salva a verosimilitude da película, aínda que lle faltan as doses de emoción e afouteza necesarias para retratar esta crise interminable.

Onte 1376: Manuel María 2016

MANUEL MARIA Y UN RETRATO DE CURROS ENRIQUEZ EN LA PRESENTACION LIBRO DE LA VOZ DE GALICIA DIA DAS LETRAS GALEGAS EN LA REAL ACADEMIA GALEGA 14.5.04  XURXO LOBATONon nego que nun primeiro momento quedei un chisco amolado, xa que agardaba a elección de Xela Arias, mais a do meu benquerido Manuel María constitúe unha decisión acertadísima da Academia Galega para celebrar o vindeiro 17 de maio. Múdase de rumbo coa elección dunha das voces claves da poesía galega da segunda metade do século XX, tanto pola dimensión da súa obra poética (máis de medio cento de títulos), pola súa diversidade formal e temática, polo seu compromiso político nacionalista, como pola súa difusión musical e as súas posibilidades de utilización didáctica no eido escolar. Sen esquecer a importancia do chairego como autor de 35 textos dramáticos, algúns aínda inéditos, mais tamén como ensaista, libreiro, editor e referente do país, a de Manuel María será unha figura que axudará a recuperar dinamismo e participación popular na celebración deste Día das Letras Galegas que, coincidindo co centenario da fundación das Irmandades da Fala, aventuro será moi exitosa. Parabéns, pois, á Academia, a Saleta Goi e á Fundación Manuel María. Xaora, agardo que en 2017 sexan ou ben Xela Arias, Luisa Villalta ou Pura Vázquez, a escritora homenaxeada pola Academia Galega.

Onte 1375: O pregón de Ledicia Costas

Ledicia_Costas_03-07-2015

Inaugurouse onte a cuadraxésima primeira edición da Feira do Libro de Vigo cun extraordinario pregón de Ledicia Costas. A mudanza de ubicación ao primeiro treito da rúa Progreso, a pesar das súas dimensións reducidas, facilitará o encontro da cidadanía viguesa co libro, ademais de contribuír a dinamizar a actividade do pequeno comercio no centro de Vigo. Chamou a atención que no acto non participase ningún representante do goberno municipal, fose o alcalde Abel Caballero ou o concelleiro de Cultura, sendo a Feira do Libro un dos eventos culturais máis importantes do ano. Máis alá das liortas entre o concello de Vigo e a Xunta de Galicia, que poden explicar as razóns políticas do caso, a falta en Vigo dunha política municipal de lectura é algo dificilmente xustificable.

Xaora, o pregón de Ledicia Costas compensou calquera insuficiencia institucional. Peza literaria ben traballada e equilibrada nas doses xustas de documentación e emoción, a autora de Recinto gris alicerzouna dende a memoria familiar dos seus barrios vigueses de Brea Muiñeira, «onde conviven o real e o imaxinario», e de Beade, «o lugar onde aprendín a devorar libros e onde me acheguei ao galego de xeito definitivo». Fíxoo para reivindicar o espírito filantrópico nos eidos da educación e da cultura de figuras viguesas como Ramón Nieto, Tomás Alonso ou García Barbón, mais tamén dunha longa nómina de escritores e escritoras viguesas en lingua galega, reclamando visibilidade na cidade para os seus textos. Citou Costas algunha sobras recentes do Vigo literario e desvelou o nome dos locais onde se recita de madrugada poesía galega actual. Referiuse á condición de Vigo como capital editorial de Galicia e reclamou que os creadores fosen incorporados á cidade, xa que sen eles «está perdida». Rematou apelando a crenza no valor actual da filantropía. Un discurso vibrante, magnífico, que nos abriu outra xanela por onde enxergar esperanza.

Onte 1374: Turno alfanumérico

CI6n9DLWoAAnIoG

Acompañei onte a un familiar ás consultas externas do novo hospital Álvaro Cunqueiro, un xigante que comeza a estricarse aínda moi amodiño. Máis alá de comentar a excelente arquitectura do complexo hospitalario e a amplitude e organización da sala de agardar, que lembra á da T-4, chamou a miña atención o sistema dixital para obter os turnos de consulta. Abonda con introducir a tarxeta sanitaria nun dispositivo para recibir un tique no que figura un código alfanumérico que será o que logo apareza iluminado nas pantallas chamando polo paciente. O mesmo sistema xa utilizado nas consultas externas de Povisa que, sen dúbida, require un nivel de lectura dixital que non todos os cidadáns posúen aínda. Xaora, o novo sinalamento do Álvaro Cunqueiro, por ventura todo en galego e cun grafismo coidado, amosa a importancia de que a alfabetización informacional abranga a todos os segmentos de idade. Como ten sinalando Daniel Cassany, a lectura pública e hoxe unha competencia imprescindible para o exercicio da cidadanía e dos seus dereitos.

Onte 1373: Non a lei mordaza

fontdevilla-policia-ley-ley-mordaza--circuloEstou convencido que o principal obxectivo da Lei de seguridade cidadá, a lei mordaza do PP que onte entrou en vigor, é crear unha atmosfera de medo que impida a protesta e minimice o activismo cidadán. Unha lei que constitúe unha clara ameaza para o exercicio dos dereitos constitucionais de liberdade de reunión pacífica, expresión e información, concedendo –como denunciou Estebán Beltrán, director de Amnistía Internacional– «poderes máis amplos á policía, menor control xudicial e menor liberdade de expresión.»

Ten razón o xuíz Xermán Varela cando di que con esta norma o goberno de Rajoy considera a «unha parte da sociedade como inimiga» e pretende «provocar que a xente non estea disposta a exercer os seus dereitos fundamentais, renunciando á liberdade de expresión de forma completa, en todo o seu contido.» Fronte a semellante ameaza conservadora, a cidadanía non pode renunciar á liberdade de expresión nin ao activismo pacífico nin asumir a autocensura cando expresa as súas opinións, como sucedía no franquismo, agardando o ditame da censura previa. O medo non pode vencer a liberdade e a propia democracia, hoxe en perigo.

Onte 1372: Gratitude cos docentes

xubilacions_compostela

Sempre crin que as mudanzas máis profundas comezan con xestos humildes que as anticipan. O feito inédito de que o alcalde e o concelleiro de Educación de Compostela recibisen onte aos docentes que se xubilaron este curso para agradecerlles o seu labor como «correctores de desigualdades sociais» anticipa un mandato de cambio para unha cidade que décadas atrás estivo na vangarda do municipalismo educativo. Recoñecer a xenerosidade dun traballo educativo durante máis de tres décadas debería ser algo habitual para os responsables dos concellos, como representantes das comunidades educativas onde serviron os docentes xubilados. Con este xesto o goberno de Compostela acredita que a educación pública é unha valiosa arma cargada de futuro. Ben sería que outros concellos emulasen un xesto que gabamos con entusiasmo.

Onte 1371: Feira do Libro de Vigo detrás do Marco

Xa podemos confirmar que a Feira do Libro de Vigo, tras tres décadas na beirarrúa exterior da praza de Compostela, muda de ubicación á rua Progreso, detrás do Marco. Paréceme unha decisión valente do concello e da asociación de librarías de Vigo que pode axudar a relanzar esta feira do libro. Ocupar un espazo máis centrico e frecuentado é unha oportunidade para facer chegar a oferta lectora a novos públicos, ao tempo que crea un novo aliciente para os feirantes. Agardo que as presentacións e asinaturas das editoriais e as escollas bibliográficas das librarías (15 en total) conviden a facer da rúa Progreso un fervedoiro de lectoras. Mágoa da desaparición da tan exitosa semana da música infantil de edicións anteriores, que organizaba a editorial Galaxia co apoio da Consellaría de Cultura. Xaora, o comezo coa escritora Ledicia Costas como pregoeira non pode ser máis acaído. Agardemos que esta sexa a Feira do Libro de Vigo que, por fin, inicie unha nova etapa.

Onte 1370: Con Pulido en Trasalba

n28-06-2015_Foto_Tempo_de_lecer

Non lembraba tanta xente en Trasalba como a que onte participou na homenaxe a Antón Pulido. O fillo de Bóveda de Amoeiro, o pintor da kermesse e dos músicos no abismos, recibiu o agarimo da súa veciñanza e amizades na casa grande de Cimadevila do petrucio Otero Pedrayo. A laudatio do seu amigo amigo do corazón Bieito Ledo, –equilibrada, documentadísima, fermosa no contido e na escrita–, como a intervención do propio Antón foron senllas moegas que xiraron arredor da idea da construción do país dende as artes e as letras no pouso dos afectos e no valor das persoas. Bieito salientou que «Pulido é un deses homes cheos de enerxía e vitalidade, fondamente implicado en todo o que acontece na nosa cultura, creador dun mundo único e singular cheo de caracochas, vellos conversando, mariñeiros, abismos, músicos, noites azuis, nenos no colo ou xentes nas fiestra albiscando a nada.» Dedicou Pulido o seu discurso a lembrar con emoción a súa relación con don Ramón, dende que o coñeceu aos trece anos nunha conferencia no seminario de Ourense, cando o apadriñou en 1972 na segunda exposición individual no Museo Arqueolóxico de Ourense («pinta como orballo, loce nas pinturas de Pulido un feitizo de mañá de primavera», dixera Otero), até os últimos días, cando no verán de 1975. orfo tras o pasamento da súa dona, fixo o retrato que preside o salón de actos do Pazo de Trasalba. Xornada inesquecible.

Onte 1369: Hai que roelo

20150628_20150627_jcervera_712

Aledeime moito polo ascenso do Pontevedra a 2ªB, recuperando tras catro tempadas moi difíciles a categoría que nunca debeu perder. A pesar da rivalidade co Celta, o Pontevedra foi sempre un dos meus equipos preferidos, xa que quedei prendido nos anos da miña infancia por aquel Pontevedra temible do «hai que roelo», que militou durante sete tempadas en primeira división e fixo de Pasarón un medulio case inexpugnable. Semella que este «hai que roelo», o lema que máis me presta no fútbol galego, mestura de autoestima e afouteza, foi decisivo tamén nesta tempada para o ascenso dos de Luisiño. Parabéns ao club e aos seus seareiros. Agora a pola 2ª.