Onte – Páxina 55

Onte 1594: A Galicia moderna

26 de Febreiro de 2016/en Autores, Historia, Novidades, Onte, Presentacións, Xerais/por bretemas

Na presentación de onte en Couceiro da biografía que Diego Conde preparou sobre Juan Rof Codina insistiuse moito na idea da Galicia Moderna. Fíxoo primeiro Lourenzo Fernández Prieto, o catedrático de Historia Contemporánea da USC, que precisou que Codina non fora un modernizador da veterania e gandaría galega, «foi un representante xenuíno daquela Galicia Moderna dos anos 20 e 30 coutada polo golpe de estado de 1936», unha Galicia que vivía un esplendor artístico e unha innovación tecnolóxica á altura da que se desenvolvía noutros países europeos. En idéntico sentido expresouse Diego Conde cando confesou que intentara demostrar a falsidade da idea de Galicia atrasada, «hubo un periodo antes da Guerra onde no eido da veterinaria as iniciativas de modernización estaban máis preto de Europa ca da idea de atraso». «O traballo de Rof Codina, os seus milleiros de artigos tiñan esa intención modernizadora nunha Galicia que quería ser algo. O traballo de innovación de Rof Codina, como o de moitos outros veterinarios anónimos, demostra que a gandaría tivo un efecto modernizador naquela Galicia moderna.»

Onte 1593: Caldo de groria para Rosalía

25 de Febreiro de 2016/en Autores, Efemérides, Onte, Poesía, Presentacións, Xerais/por bretemas

Celebramos onte o día de Rosalía en Padrón presentando a edición crítica de Follas novas preparada por Anxo Angueira. A profesora Chus Senín cualificou o traballo de Angueira de “rigoroso, exhaustivo e pormenorizado, incidindo en aspectos silenciados, como o compromiso coa muller”. Chus Senín analizou as dimensións do feminismo rosaliano, que concibe a muller como suxeito político e social, e salientou o compromiso que Rosláia expresa en Follas novas coa política do seu tempo.

No seu discurso Anxo Angueira relatou a xénese de Follas novas, “un libro da Restauración borbónica, fillo da crise e do fracaso político, o seu pesimismo e o seu escepticismo político teñen as raíces nese momento histórico”. “Follas novas supón un salto consciente con respecto a Cantares gallegos, sendo un libro profundamente feminista, onde a muller é un suxeito literario e político. Un libro que canta ás Penélopes que quedan, soas e abandonadas, elas son a nación galega.” Referiuse despois á poética do libro onde están presentes “a dor, a soidade, as sombras, o eu subxetivo, mais tamén a dor en sociedade, o sufrimento comunal”. Angueira salientou que en Rosalía “a soidade vai máis alá da saudade” e afirmou que o triángulo entre “saudade, Galicia e Roslía”, establecido por un grupo de galeguistas dos anos 50 era falso. “Follas novas é un libro materialista, onde a soidade ten que ver coa exclusión do ser humano da súa comunidade. Así está retratada a exclusión en textos como “Estranxeira na súa patria”.

Para Angueira “Follas novas é un libro de crepúsculo, do outono, onde está presente a poética do adeus. É un libro de adeuses, como o de Manuel Antonio. Un libro de despedidas. A vida é un continuo despedirse, todo flúe. Hai amor, pero hóuboo, xa pasou. A visión deste libro é dura, realista, pesimista.” Rematou Angueira referíndose á poética da nación en Follas novas. “Non esquezamos que Galicia é a palabra coa que rematan os prólogos de Rosalía. A nación está presente en Follas novas. A nación de todo o pobo que sofre. Son as mulleres as que sosteñen a nación. A que se rebela, a que colle a fouciña na man para facer xustiza. Follas novas é un libro soportado pola s mulleres. A de Rosalía non é un visión esencialista, para ela non hai nación sen horizonte, sen proxecto. A nación en Rosalía é materialista”.

Despois do extraordinario concerto rosaliano de Xardín desordenado, Angueira convidou na Pulpería Rial a medio cento de persoas a compartir o “Caldo de groria”, unha experiencia para gozar en cada Día de Rosalía daquela receita dun “caldo de groria” que Rosalía recolleu no poema “Vin de Santiago a Padrón“. Despois de lembrar os versos “Con un pouco de unto vello / que o ben soupen aforrar / e ca fariniña munda / xa tiña para cear. / Fixen un caldo de groria / que me soupo que la mar / fixen un bolo do pote / que era cousa de envidiar”, Angueira insistiu que esta iniciativa que se ensaiaba por vez primeira pretende “facer unha homenaxe á resistencia do pobo galego, unha homenaxe a Rosalía na intimidade familiar e amical”.

Onte 1592: Zuckerberg e a realidade virtual

24 de Febreiro de 2016/en Eventos, facebook, Lectura, Literacidade, Onte, Recurso_didáctico, Tecnoloxías/por bretemas

Para Mark Zuckerberg “o vídeo será o contido que domine a Rede e as redes nos vindeiros anos”. O fundador de Facebook, na súa intervención no World Mobile Congress, prognosticou que os textos e as fotos, materia prima da Internet durante dúas décadas, serán subtituídos polos vídeos de 360 graos (capaces de achegar experiencias inmersivas) e pola realidade virtual, “catapultada pola tecnoloxía 5G”. Zuckerberg anunciaba de forma moi discreta a nova revolución comunicativa que peta na porta: “a realidade virtual mudará a forma en que traballamos, aprendemos e nos comunicamos”. Cambios profundos para a o que entendemos por lectura. Dá que pensar.

Onte 1591: #MobilizaRosalía

23 de Febreiro de 2016/en Autores, Efemérides, Novidades, Onte, Poesía, Presentacións/por bretemas

Comezou a semana dedicada a Rosalía con motivo da celebración o mércores 24 do seu 179 aniversario. A programación tan intensa de actividades literarias, sobre todo nos centros de ensino, con especial incidencia este ano na utilización da comunicación dixital, demostran que os seus textos permanecen moi vivos e presentes na sociedade galega, ao tempo que posúe unha estraña e poderosa capacidade mobilizadora da nosa conciencia colectiva. Adiantada do seu tempo, sempre transgresora, radicalmente moderna, o fenómeno Rosalía increméntase cada ano como «o personaxe predilecto dos galegos», unanimidade interxeracional sorprendente que ben explica o éxito desta efeméride do 24 de febreiro. Polo que nos atinxe, celebraremos o día de Rosalía no Auditorio de Padrón, acompañando a Anxo Angueira na presentación da súa monumental edición de Follas novas, o segundo dos volumes da obra completa publicada por Xerais.

Imaxes liberadas pola Deputación da Coruña de catro deseñadoras galegas para utilizar na rede con motivo do Día de Rosalía.

Onte 1590: Tren atlántico

22 de Febreiro de 2016/en Iniciativas, Onte, Vigo/por bretemas

Lin onte na Voz a proposta do sindicato ferroviario de UGT de unificar en Vigo Urzaiz todas as frecuencias do tren atlántico, tanto as de velocidade alta, que hoxe empregan Urzaiz, como as de cercanías que chegan e saen de Guixar. Unha medida que requeriría un investimento de 5 millóns de euros necesarios para electrificar a vía dende Vilagarcía a Escravitude, ao tempo que reduciría a duración da viaxe dos servizos de cercanías, que abandonarían a utilización do gasoil. Unha proposta que parece razoable, xa que evitaría os trastornos que sufrimos os usuarios de ambos os dous servizos. Como para min é imprescindible reclamar a creación dunha frecuencia nocturna que saía de ambos os dous extremos, Urzaiz e San Cristobo, arredor das 10:30 da noite, o que nos permitiría a moitos abandonar a utilización do vehículo privado. Valoramos as melloras do servizo do tren atlántico, a súa rapidez e comodidade, mais sabemos que aínda precisa destes axustes.

Onte 1589: Eco e o lector modelo

21 de Febreiro de 2016/en Autores, Beizóns, In memoriam, Lectura, Libro, Onte/por bretemas

Sei que o pasamento de Umberto Eco impacta en todos os membros da miña xeración de profesores, lectores afervoados de obras como Apocalípticos e integrados e O nome da rosa, a novela pola que tanto apostou Esther Tusquets, a gran editora de Lumen, que limos afervoadamente cando rematabamos os días universitarios. Xaora, Eco foi sempre para min un referente na interpretación do fenómeno da lectura e da comunicación literaria, expresada en traballos como «O lector modelo« onde reclamaba o protagonismo do lector, na medida que todo texto require para ser completado da súa cooperación. Como tamén foi referente na defensa da cultura do libro, con especial fincapé no papel da biblioteca, da que deixou testemuña no entrañable «Decálogo do bo bibliotecario», e na defensa do libro impreso da que o piamontesino fixo moi fermosas gabanzas. Beizón, mestre.

Onte 1588: Na Biblioteca de Verín

20 de Febreiro de 2016/en Autores, Bibliotecas, Narrativa, Novidades, Onte, Presentacións/por bretemas

Dende aquela apoteósica presentación de Carrilanos, hai case dez anos, non volvéramos ás terras de Monterrei. Fixémolo onte para presentar na Biblioteca de Verín Por que as sombras non teñen ollos, a novela arraiana do escritor e senador galeguista Luís García Mañá, Máis de setenta persoas participaron nun acto que formaba parte da programación da Biblioteca Pública Municipal de Verín, instalada nun edificio neoclásico, o antigo colexio dos irmáns La Salle, recuperado na súa integridade para usos culturais. Unha biblioteca modélica, tanto polas súas instalacións como polo seu funcionamento, da que coñeciamos estaba asociada á rede de Bibliotecas da Unesco e mantiña unha actividade intensa a prol da lectura pola que foi recoñecida en 2011 co premio á Mellor Iniciativa de Fomento da Lectura, outorgado pola Federación de Gremios de Editores, e en 2014 co premio María Moliner polo seu programa de «Voluntariado cultural para o fomento da lectura» que leva os libros dende a rúa á piscina.

Como puidemos comprobar onte in situ, a de Verín demostra o papel da Biblioteca Pública como corazón (e polo tanto motor) das políticas culturais no eido local, sexa polo seu carácter de punto de encontro interxeracional para o fomento da lectura e alfabetización informacional, como pola súa capacidade para aglutinar as diversas iniciativas referidas ao patrimonio, a memoria ou as festas da súa comunidade. Os nosos parabéns por este traballo aos bibliotecarios Vicente Rodríguez Justo e Aurora Prieto Tarrio, que nos recibiron cos brazos abertos. Prometimos volver a Verín.

Onte 1587: Mensaxe nunha botella

19 de Febreiro de 2016/en Literatura infantil e xuvenil, Música, Narrativa, Onte, Vídeos, Xornalismo/por bretemas

Unha rapaza e dous rapaces de quinto do CEIP de Lourido, Poio, atoparon na praia unha mensaxe dentro dunha botella. Coma se dunha das historias de Agustín Fernández Paz se tratase, despois de escachar o vidro leron un texto datado en xuño de 1958 e localizado a 150 millas de Cabo San Vicente, enviado por algúen, identificado coas iniciais D.R.G., que partiu do porto de Cádiz cara a Panamá. Unha mensaxe conservada nunha botella que aboiou durante 57 anos no océano. Unha noticia fermosa, estimulante, semellante á que daba comezo Os fillos do capitán Grant de Jules Verne, que coñecemos o día que celebramos a chegada do Nautilus a Vigo. D.R.G é unha tripulante, unha emigrante? Estará viva? E onde? Quen se anima a introducir un argumento?

Onte 1586: Asociación positiva co galego

18 de Febreiro de 2016/en Galeguismo, Iniciativas, Lingua, Onte/por bretemas

Os vinte anos que celebra esta fin de semana a CTNL merecen todos os parabéns. Dúas décadas de moi proveitoso traballo dun colectivo de profesionais a prol da lingua galega compartindo sintagmas de entusiasmo e simpatía. Como ben salientou onte Nel Vidal, que despois de nove anos de traballo arreo abandona a presidencia do colectivo, a estratexia de todas as súas campañas (Gústame o galego, Como cho digo, Agasallo.eu…) foi pular pola asociación do galego coa «positividade, a modernidade e o orgullo«, convencidos que así se poderían desmontar prexuízos e mellorar a percepción que a cidadanía galega ten do seu propio idioma. Os membros da CTNL pertencen por méritos de seu á Galicia inconformista e esperanzosa. Expresamos a nosa gratitude e admiración. Beizón.

Onte 1585: Canta bichería!

17 de Febreiro de 2016/en Autores, Cultura, Eventos, Exposicións, Ilustración, Literatura infantil e xuvenil, Onte/por bretemas

Coa publicación d’ As peripecias de Extravaganza Pérez, o libro de Ledicia Costas, ilustrado por Óscar Villán, abre a xanela o Salón do Libro Infantil e Xuvenil de Pontevedra que centrado arredor do lema «Canta bichería!» se celebrará do 1 ao 23 de abril no Pazo da Cultura. Esta nova obra de Ledicia Costas, protagonizada por unha nena de moito carácter, nacida con gafas, que posúe a capacidade de comunicarse de modo sutil cos animais, propón unha viaxe por distintos ecosistemas onde viven as faunas máis diversas, servindo así como referente de moitas das actividades e exposicións. Tras dezasete edicións, o salón pontevedrés, que abre a primavera dos libros, entre o día do libro infantil e xuvenil (2 de abril) e o día do libro (23), consolidouse como referente en Galicia das actividades de fomento da lectura e da abordaxe temática da literatura infantil. A publicación do libro de Costas e Villán, a mudanza de datas e algunha outra importante novidade por desvelar, abren unha nova etapa no Salón que tan ben dirixe a concelleira Anxos Riveiro.