Onte 209: Oficina da Literatura Galega

/en , , , , , , /por

Na mesa redonda sobre «A literatura e o audiovisual galegos e a súa proxección internacional» do Encontro Festlatino 2012 do Consello da Cultura Galega, na que participei xunto a Suso de Toro e Margarita Ledo, volvín defender a creación dunha Oficina da Literatura Galega. Experiencias exitosas como a catalá ensinan que para desenvolver unha extratexia internacional no eido literario e cultural é imprescindible contar cunha institución pública que a xestione. Así o prevía o borrador da “Lei do Libro e a lectura”, redactado pola Mesa do Libro e a Lectura, coa creación do Instituto Galego Rosalía de Castro destinado a promover a lingua e literatura galega no mundo. Magoadamente esta cuestión foi retirada da lei aprobada (por unanimidae) en decembro en 2006. Dende entón, teño proposto en varios foros con ánimo construtivo, seguindo o modelo de funcionamento do Ireland Literature Exchange (ILE), a creación inmediata dunha Oficina da Literatura Galega ou Oficina do Libro Galego no Exterior como organismo da Secretaría Xeral de Cultura, apoiado pola Secretaría Xeral de Política Lingüística, polo Consello da Cultura Galega e por todo o entramado asociativo do sector do libro (AGE, AELG, Pen Club, Galix, ATG, AILG). Esta OLG ou OLGE, entre outras funcións, debería coordinar de forma permanente todas as actividades de promoción da literatura e do libro galego a realizar no exterior: sexa reforzando aos editores nas Feiras Internacionais do Libro; fose apoiando as actividades desenvolvidas polos diferentes lectorados e centros de estudos galegos das universidades; sexa elaborando información electrónica e impresa para enviar a editoras internacionais, axencias literarias, «sherpas» e tradutores; fose apoiando a presenza de autores e editores en eventos literarios internacionais (“Festival de Poesía de Paratí, Congresos do Pen Club ou do IBBY…); sexa apoiando a xestión das candidaturas de autores e autoras da nosa literatura a premios internacionais (Andersen, Astrid Lingren, Nóbel, Premio Iberoamericano LIX, ou Príncipe de Asturias das Letras); fose axudando a xestionar as axudas proporcionados pola Consellaría de Cultura e Educación á tradución de textos da literatura galega a outras linguas; sexa organizando ou apoiando a realización de Encontros Literarios Internacionais en Galicia; fose promovendo as candidaturas de Galicia como cultura convidada dos eventos e feiras internacionais de Guadalaxara e Frankfurt ou acompañando coa nosa cultura literaria, se as houbese, outras actividades de proxección internacional de Galicia. Despois deste Festlatino debería volver a estudarse unha proposta que supoñería apenas a coordinación dos recursos actualmente existentes e a posta en marcha dun espazo electrónico actualizado sobre a nosa produción literaria e editorial.

Onte 206: Nova Escola Galega, Pedrón de Ouro 2012

/en , , , , , /por

Nos días difíciles é cando máis se agradecen as boas noticias. Nova Escola Galega recibirá o domingo 20 de maio o premio Pedrón de Ouro. Recoñécese así o seu labor de tres décadas a prol da galeguización educativa e da renovación pedagóxica en todas as etapas e eidos do sistema educativo. Expreso a miña gratitude aos membros do Pedrón, unha institución galeguista que mantén rexo o seu ideal, que sei comparte o medio milleiro de membros de Nova Escola Galega que ao longo da nosa vida profesional e dende diversos eidos contribuímos con discreción, paciencia e humildade a pular contra vento e marea polo modelo de escola pública galega. Para NEG este Pedrón constitúe un aliciente e un compromiso para continuar a procura dunha escola instalada na lingua de noso, innovadora e renovadora, aberta en diálogo con tempo contemporáneo, iluminada na construción compartida do coñecemento polas luces da razón e polos valores da paz. Beizóns.

Onte 198: No meu país danse as grazas

/en , , , , , , /por

Inesquecible foi a sesión académica da investidura de Manuel Rivas e John Rutherford como Doutores Honoris Causa pola Universidade da Coruña. Cinco discursos memorables –dúas laudatios formidables, senllas respostas para a nosa historia cultural e un peche do reitor de grande altura– que salientaron de forma unánime o compromiso dos doutores e da UDC co futuro da cultura e lingua galegas. No entanto, é inevitable salientar a intervención colosal de Manuel Rivas, escrita e expresada dende unha felicidade inquieta, que constituíu unha reivindicación do poder das palabras, unha manifestación de confianza na lingua galega, ao tempo que unha presentación da súa iconografía da esperanza. Un discurso que merecería ser reproducido íntegro nos xornais e medios dixitais para o goce reflexivo da cidadanía á que estaba dirixido. Rivas comezou e pechou o seu parlamento con esta frase de inequívoca humildade: «No meu país danse as grazas». Unha forma de vindicar os lexemas de simpatía, que sempre nos foron propios aos galeguistas, e que Rivas utilizou para insistir nunha idea fulcral sobre a lingua galega: «Non só estamos vivos, seguiremos vivindo. A lingua galega non nos pertence a nós, pertence ao mundo». Aí escribíu o fillo de Elviña a súa aposta polas palabras de noso, xa que son «portadoras da información básica da humanidade, utilizan a grafía da vida»; aí afortalou a actual literatura galega, «na que se conteñen todos os rexistros do resto das literaturas». Dedicou o marabilloso cuarto de hora final do discurso a reivindicar a esperanza en tempos de conformismo, xa que a «da esperanza é a peor das subtracións». A súa coñecida referencia ao sorriso de Daniel –contaxioso, claro e enigmático a un tempo– serviulle para salientar como o lexema de simpatía agroma da pedra granítica de Galicia. Referencia que uníu a unha cita de Steiner («Un bo ensino sería aquel no que os estudantes puidesen cometer o erro de ter esperanza») para debuxar a inconografía da esperanza presente na súa obra: as bandas de estorniños sobre a cidade da torre, os círculos concéntricos, as mulleres que levan cousas na cabeza, a chorima a gabear polas espiñas do toxo… A lectura de «A sección aurea», poema de Costa da Morte Blues, libro que reeditamos en Xerais da man da UDC para celebrar a investidura, pechou un discurso que nos emocionou moito. Fachenda nosa de contar en Galicia con este extraordinario Manuel Rivas. Beizóns para el e para Rutheford, como para José María Barja, alxebrista e reitor saínte, que recibiu a Medalla de Ouro da UDC. No meu país danse as grazas.

Onte 187: El repte de publicar en catalá

/en , , , , , , /por

O meu amigo Jordi Ferré, o presidente da Associació d´Editors en Llengua Catalana, envioume «El repte de publicar en catalá», un documento moi interesante froito dunha xornada de reflexión sobre a edición en lingua catalá na que participaron máis de medio cento de editores. Entre as conclusións acadadas anotei unhas cantas: «a eclosión dixital é unha oportunidade e unha ameaza»; «as editoriais deben facer unha análise de autorregulamento (seleccionar máis, publicar menos)»; «as presentacións e rodas de prensa deben reservarse para casos moi excepcionais»; «é esencial que os editores asuman o papel de comunicadores, tanto a nivel interno como externo»; «deben utilizarse axeitadamente as redes sociais, alí a tarefa non é publicitaria, senón a de crear comunidades de consumidores dos produtos das editoriais así como fidelizalos con cada unha delas; é recomendable utilizar Facebook pra fidelizar e Twitter para comunicar»; «a coherencia do catálogo e o interese das novidades son condicións esenciais para conseguir a complicidade das librarías»; «deben deseñarse estratexias de fomento da lectura para incrementar o índice de lectura»; «deben reforzarse a complicidade entre os diferentes elos da cadea do libro: autores, editores, libreiros e lectores»; «débese impulsar unha discriminación positiva dos libros en catalán nas políticas públicas»; «cómpre unha maior dotación orzamentaria para o libro en catalán»; «valórase positivamente a proposta de incentivar os libreiros máis activos». Unha boa escolma de propostas que, salvando as distancias e diferencias de dimensión, poden ser tamén moi útiles para o sector da edición en lingua galega. Gracies, Jordi!

Onte 175: Benvido «Dioivo»!

/en , , , , /por

É outra beizón contar cun novo xornal dixital en galego, Dioivo, «un medio concibido para contar e contrariar». É moi prometedora a súa declaración de intencións de facer «xornalismo para o país da chuvia», un sintagma que interpretamos como unha orballada, que vai enchoupando conciencias, mais tamén con esoutro ballón teimoso, que pode chegar a modificar vontades. Polo que poidemos ver e ler nesta súa primeira xornada o deseño e a navegación son limpos e eficaces, a axenda de temas moi ampla e prometedora, os enfoques orixinais. Unha excelente saída. Parabéns ao equipo de nove xornalistas composteláns promotores e ao seu amplo equipo de colaboradores. Longa, moi longa, vida baixo a choiva tan esperanzadora!

Onte 171: O discurso de Monteagudo

/en , , , , , /por

A pesar de que non puiden viaxar a Compostela, seguín pola rede co maior interese a intervención de entrada na RAG de Henrique Monteagudo. Agradezo a súa afouteza e xenerosidade por enunciar un discurso sobre a lingua galega capaz de aumentar o perímetro do seu abrazo sobre o conxunto da sociedade galega, sen renunciar unha miga a ningunha das nosas aspiracións para ela. Agardando a lectura demorada da peza, tanto polas declaracións anteriores á intervención, como polos avances por twitter, o discurso de Monteagudo axudará ao avance colectivo e compartido dos que defendemos o idioma. É importante salientar que cómpre «deseñar estratexias para saír do abrazo de morte que nos chega do centralismo castelán e da súa dominación excluínte», como é imprescindible asociar o idioma coa innovación social, como é ineludible que en todos os ámbitos da sociedade galega desmontemos as falacias da imposición e da liberdade lingüística que o PP xa fixou como principios académicos. Con todo, semelloume que a cerna da intervención residiu nesta afirmación: «o núcleo do problema sociolingüístico de Galicia é inseparable da crise do autogoberno, que é o que está en cuestión». Monteagudo salienta así a dimensión profundamente política do problema, o que ten moi importantes consecuencias á hora de deseñar os vieiros polos que discorran as políticas normalizadoras. Beizóns para Monteagudo pola súa entrada na RAG e pola calidade da súa oportunísima intervención nun momento crítico para a historia da nosa lingua e para o futuro do autogoberno da nación.

Onte 155: Con Carlos Callón

/en , , , , /por

Admiro o traballo teimundo e incansable de Carlos Callón, presidente da Mesa pola Normalización Lingüística, compañeiro de Prolingua e autor moi querido de Xerais, a prol da lingua galega, a súa defensa e o fomento do seu uso en todos os ámbitos da vida social. Indígname que hoxe vaia ser xulgado, tras ser denunciado polo xuíz decano da Coruña, Antonio Fraga Mandián, a raíz das súas críticas polo reiterado incumprimento deste xuíz da Lei de Normalización Lingüística, sobre todo no que atinxe ao emprego do topónimo a Coruña. É incrible que un cidadán sexa procesado por defender o cumprimento da lei e por promover a defensa do noso idioma, unha obriga que teñen todos os servidores públicos, tamén este funcionario da administración de xustiza. Amoso toda a miña solidariedade e apoio a Carlos Callón. Animo a asinar o manifesto da Mesa pola Normalización Lingüística «Queremos xustiza para a nosa lingua. Non á criminalización da súa defensa!» A defensa do cumprimento da Lei de Normalización Lingüística é hoxe unha causa cívica primeira.

Onte 147: Praza pública

/en , , /por

 A primeira xornada de Praza pública foi un éxito rotundo. A audiencia superou as mellores previsións, provocando durante a mañá e o mediodía algún colapso no acceso ao servidor. A calidade do produto, tanto a nivel de deseño gráfico e concepción web, como o proxecto xornalístico, quedou moi por riba das nosas expectativas. Auténtico xornalismo 2.0. Unha inxección de entusiasmo extraordinaria para a nosa lingua. O equipo de profesionais de praza amosa que é posible outra axenda informativa, elaborada en galego e en clave galega; ademais, asume unha proposta comunicacional tan suxestiva como difícil, facer viable e sostible un modelo de semanario con actualización diaria. A pesar de vivir tempos tan ruíns, coa aparición deste facho informativo, enxergamos un horizonte de luz. Beizóns para os promotores e profesionais de Praza pública. Parabéns por tan magnífico traballo para o seu equipo tecnolóxico de A navalla suíza e Dinahosting.

Onte 135: Vitaminas para o galego en Redondela

/en , , , , , , , , /por

Magnífica foi a presentación do proxecto Vitaminas para o galego en Redondela, na que tiven a honra de participar en representación de Prolingua. Alleos ao serán festeiro do día de San Sebastián e a súa estrondosa foguetería, medio cento persoas encheron o salón da Casa da Cultura para apoiar esta iniciativa cívica destinada a fortalecer os medios de comunicación en galego. En todas e cada unha das intervencións da mesa salientouse que o futuro da lingua galega é unha responsabilidade compartida; unha tarefa na que as Administracións Públicas deben desenvolver as tarefas a elas encomendadas na Lei de Normalización Lingüística e no Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega, mais na que tamén todos e cada un de nós, sexa no ámbito do público coma no privado, debemos constituírnos en axentes activos de galeguización. Salientouse, ademais, a necesidade de contar cun espazo comunicacional en galego, un requisito imprescindible para definirnos como país, con soportes diversos e plurais na prensa, radio, televisión e internet. O excelente e moi emocionante discurso de Henrique Sanfiz, primeiro promotor destas Vitaminas para o galego e fundador de Radiofusión, adaptando para o caso aqueloutro de Martin Luther King, e a actuación de Roi Casal e Silvia Ferre, pecharon un serán que moito pagou a pena.

Onte 128: Música en galego

/en , , , /por

Xa son moitas as persoas coas que amiguei nestes últimos sete anos grazas aos blogs, unha das cousas polas que estou máis agradecido de participar no blogomillo. Foi onte cando me atopei por vez primeira con Xosé das Patas, o promotor dese magnífico blog que é Música en Galego. Xosé púxome ao día dos seus proxectos para este espazo completísimo da música popular en galego, onde podemos escoitar dende as voces pioneiras até as propostas máis recentes. Falamos, tamén da súa Radio, na que emite de forma continuada música na nosa lingua. Xosé das Patas desenvolve un traballo galeguizador enorme, ao tempo que de forma desinteresada axuda a visibilizar todos os eidos da música en galego: libros, discos, vídeos, festivais, espazos na rede e calquera tipo doutras iniciativas. Un esforzo que merece todas as nosas beizóns. Recomendo vivamente seguir o seu blog e a súa radio.