Onte 396: Feijoo / Vázquez

Pachi Vázquez superou ao presidente. O aspirante gañou cada un dos tres treitos do debate (emprego, benestar, autogoberno) tanto pola súa actitude ofensiva como por manexar unha axenda pública máis próxima ás preocupacións da cidadanía. Coa excepción da enleada sobre a existencia dos contratos de Pemex -onde teño a convicción que o presidente leva a razón-, Vázquez soubo poñer en evidencia a frouxa xestión do goberno Feijoo, mesmo nas políticas de austeridade e redución do déficit, como hoxe demostra a edición de El País Galicia. Gustei que Vázquez agardase ao derradeiro treito para sacar con moita elegancia e claridade a necesidade de recuperar os consensos forxados nas décadas anteriores arredor da lingua e o seu compromiso de derrogar o decreto de Plurilingüismo. As apelacións de Feijoo á “Galicia libre e bilingüe” e ao que despois denominou “bilingüismo cordial” foron decepcionantes, como patética a súa despedida en castelán. Mágoa que nin o presidente nin o aspirante fixesen algunha propostas programática de certa entidade para afrontar a saída da crise. Con todo, o primeiro debate na televisión e radio pública galegas serviu para amosar que non hai tanta distancia entre Vázquez e Feijoo como expresan as sondaxes.

Onte 391: Liber e Frankfurt

A Xunta de Galicia e a AGE non contarán este ano con estand nin no Liber de Barcelona nin na Feira Internacional do Libro de Frankfurt. Rómpese así unha tradición de máis de dúas décadas de participación institucional conxunta da administración galega e do sector editorial privado nestas dúas citas, que até hoxe semellaban ineludibles. Outro efecto desolador dos recortes sobre as políticas públicas de lectura que amosa, ademais, a inexistencia dunha política estratéxica de promoción do libro e da lingua galega no mundo. O sector editorial privado galego estará presente en ambas as dúas feiras por medio dos editores que contrataron os seus propios espazos e pola viaxe comercial, organizada pola Cámara de Comercio, que a vindeira semana se realizará a Frankfurt. Agardamos que o vindeiro ano, o sector privado e a Xunta de Galicia recuperemos a colaboración no marco dun desenvolvemento estratéxico para o sector do libro que pasa neste eido pola creación dunha Oficina de promoción da literatura e do libro galego no mundo. Unha entidade pública privada que se responsabilizaría da difusión das axudas á tradución de obras publicadas en galego a outras linguas, de organizar a presenza institucional nas feiras internacionais do libro e da información web sobre o libro e a literatura galega. Agardo que vivamos tempos mellores.

Onte 387: Día da Tradución

Na mesa redonda que AGPTI organizou no Kunsthalle de Compostela con motivo do Día Internacional da Tradución insistiuse na necesidade de ampliar a base de lectorado en galego e de promover as políticas públicas de fomento da lectura que faciliten a visibilización da oferta editorial e permitan vencer os prexuízos existentes sobre a lectura na nosa lingua. A diminución das axudas públicas á tradución, a desaparición dos patrocinios das caixas e a inexistencia dun plan de tradución de clásicos universais para o galego (previsto na Lei do Libro e da Lectura de 2006, aínda vixente) foron outras cuestións que se puxeron sobre a mesa. Gustei da atmosfera que se respiraba neste foro profesional no que a pesar das incertezas provocadas pola crise agromaron faíscas contaxiosas do optimismo da vontade. A miña gratitude ás organizadoras polo convite.

Onte 382: Navega en galego


Grazas á renovada e utilísima web de Prolingua, chego a Navega en galego, un blog que axuda a «navegar na web como galegos», que non é outra cousa que utilizar a lingua galega como preferida. Este blog sirve para coñecer a estatísticas do idioma preferido das nosas visitas como para comprobar a configuración da lingua de cada navegador e para galeguizalo, se non se fixera con anterioridade. É importante para potenciar a presenza do galego en Internet (mesmo para solicitar a galeguización de programas e utilidades) que os navegadores que utilicemos estean configurados na nosa lingua. Recomendamos espallar tan boa iniciativa.

Onte 379: Twitter en galego

A tradución do Twitter en galego é un éxito da comunidade de persoas que empregamos decote o galego nesta rede informativa. Un esforzo teimoso de varios anos no que se viñeron desenvolvendo as máis diversas iniciativas e nas que nestes meses recentes foi decisiva a solicitude promovida dende o perfil Twiter en galego. Non teño dúbida ningunha que o compromiso dos usuarios e usuarias foi o que colocou (xa en 2009) o galego como a vixesimosegunda lingua máis utilizada en Twitter. Porén, como xa sucedeu no caso de Barreras, doe que a Xunta ao fío da precampaña electoral pretenda colocarse unha medalla que non lle corresponde. Beizóns a todas as persoas que utilizan o twitter en galego e aquelas xenerosas voluntarias que agora o están traducindo. Twitter en galego somos todos nós.

Onte 378: Aid

A pesar das magníficas intervencións de Fran Alonso e María Solar, a estrela da presentación d’ As meigas de Lupa foi Aid. Abondoulle á rapeira viguesa frasear con toda a súa forza e convicción contaxiosa un tema sobre a bretemosa noite da nosa cidade. Os seus rapoemas, nos que adapta aos ritmos da música urbana algúns poemas dos nosos clásicos, como os seus temas propios, expresan unha vibración esperanzadora e un futuro compartido polas novas xeracións para a lingua e literatura galegas. Benvida Aid e a súa disruptiva presenza no noso panorama literario. Merece todas as nosas beizóns.

Onte 373: Chamamento de Prolingua

A segunda Asemblea de Prolingua, ademais de elixir unha nova Cerna directiva e aprobar un programa de actuación para os dous vindeiros anos, aprobou un importante chamamento aos partidos e organización políticas con motivo do 21-O. Un texto que inclúe un decálogo referido ao fomento e defensa da lingua galega no que ben sería reparasen todos os partidos sen excepción:

1. Asunción por parte dos cargos públicos do seu deber, no exercicio do seu cargo, de empregar o galego e potenciar a súa utilización nos diversos ámbitos sociais.

2. Esixencia do coñecemento da lingua galega (mínimo, CELGA 3) por parte de todos os cargos públicos.

3. Substitución do chamado Decreto de Ensino Plurilingüe por outra normativa que dea resposta ao mandato básico da LNL (garantir a adquisición da dobre competencia nas dúas linguas oficiais), que elimine prohibicións absurdas como a de impartir matemáticas e outras materias científicas en galego, e que desenvolva as liñas consensuadas pola totalidade do Parlamento de Galicia, presentes no Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega (promovido por un goberno do PP e aprobado durante o seu mandato).

4. Esixencia do coñecemento da lingua galega a todo o funcionariado, especialmente a aqueles sectores que exercen o seu labor en contacto coa cidadanía (SERGAS, Administración de Xustiza, representantes e axentes culturais etc.). Paralelamente, dotación a estes sectores das ferramentas precisas (programas informáticos, cursos periódicos de formación) para facilitar o desempeño do traballo en galego.

5. De existiren as axudas públicas aos medios de comunicación, condicionalas a un incremento significativo no emprego da lingua propia de Galicia.

6. Deseño dun programa específico de actuacións públicas que busquen desmontar os prexuízos sobre a lingua e fomenten as actitudes positivas. Nese programa incluirase o recoñecemento dos danos causados ao galego como consecuencia das mentiras difundidas desde o goberno e da falta de celo coa que se xestionou a política lingüística.

7. Políticas públicas de apoio e promoción ás industrias culturais que empregan o galego como vehículo de comunicación (industria editorial, musical, teatro, audiovisual…) por seren, ademais dun importante sector económico, esenciais para a presenza e promoción internacional de Galicia.

8. Medidas para garantir o uso normal da lingua en calquera ámbito ou situación, con especial atención ao mundo laboral.

9. Elaboración dunha norma/lei de uso do galego no comercio que poña a lingua galega en situación de igualdade co castelán na sinalética, etiquetaxe e toda a información comercial escrita.

10. Aprobación dunha norma/lei que obrigue a industria e o comercio que ten implantación en Galicia a respectaren a toponomia vixente.

Prolingua pon o dedo na chaga reclamando aos partidos e organización políticas a recuperación do consenso perdido arredor do Plan de Normalización Lingüística de 2004, ao tempo que esixindo un maior compromiso de todos na defensa e promoción efectiva do galego. Unha iniciativa cívica que merece ser difundida.

Onte 369: Prolingua

Foi unha afortunada coincidencia que en xornada tan salientable coma de onte, Prolingua anunciase a celebración da súa asemblea o vindeiro sábado en Teo e abrise nova web, un espazo virtual moi atractivo que facilita novas liñas de traballo compartido, ao tempo que ofrece espazo para as voces dos seus membros. Xuntanza na que se debaterá un chamamento aos partidos e organizacións políticas sobre o futuro da lingua galega con motivo das eleccións do 21-0, ademais de elixir a súa Cerna de dirección e aprobar o seu programa de actuacións futuras. Sen dúbida, outro chanzo máis no traballo en man común, tan firme e discreto como sereno e constante, desta plataforma apartidaria e plural de defensa e promoción da lingua galega da que nos enorgullecemos en participar.

Onte 361: Un ghichiño dos grandes

Impactoume o pasamento de Fito Domínguez, a voz e alma de A Roda. O tempo recoñecerá o labor de xigante que fixo pola recuperación da música popular galega e por alicerzar o futuro da lingua galega, que defendeu como patrimonio de todos por riba de muros e valados. Non somos quen somos, non sentimos como sentimos sen as súas cancións, sen eses himnos saudosos que nos unen, identifican ou emocionan até bagoar. Fito representa o Vigo xenuíno e popular, obreiro e fachendoso da nosa galeguidade. Celtista de corazón aberto, xeneroso até o lirismo, non esqueceremos a súa Foliada do ascenso. A súa voz, as súas cancións permanecerán na nosa memoria como engramas imposibles de esvaecer. Fito, como o seu amigo Suso Vaamonde, foi, é e será a voz de todos nós. Lembrámolo con gratitude e saudade. Foi un ghichiño dos grandes.

Onte 354: Adianto

Tras a conversa con Rajoy, o presidente Feijoo decidiu adiantar as Autonómicas. Péchase así unha lexislatura desoladora na que se dinamitaron algúns consensos básicos forxados ao comezo da Autonomía, singularmente o do estatus da lingua no sistema educativo, e na que se producíu un retroceso das políticas públicas de igualdade, como sucedeu nas referidas á educación, ao libro e á lectura, eidos nos que eu traballo e mellor coñezo.

Entendo que o adianto electoral está motivado pola intención do Partido Popular de anticipar a convocatoria aos novos recortes que o goberno Rajoy anunciará a finais do ano, nos que é posible poidan estar afectadas as pensións, a derradeira liña vermella que lle queda superar aos populares. Mais tamén creo que Feijoo pretende aproveitar co adianto as bazas que para o seu partido supoñen tanto a actual fragmentación do nacionalismo como a febleza do liderado no PSOE. Unha decisión que de carambola beneficiará os liderados dos seus contrincantes, Pachi Vázquez e Jorquera. Así é de paradóxica a política galega. Con todo, como ven sinalando o benquerido profesor Fermín Bouza, un optimista da vontade do que moito debemos aprender, Feijoo non as pode ter todas consigo xa que o balance desta lexislatura da crise e da austeridade selectiva («austericidade», gústame chamala) non é para botar moitos foguetes. A esta altura Galicia acadou as taxas de desemprego máis altas da súa historia, así como uns niveis aberrantes de emigración da súa mocidade. Ao longo desta lexislatura volveron baixar os índices de natalidade e aumentou a débeda a súa maior cota histórica. Non se resolveu a fusión das caixas nin se chegou a investigar este proceso no Parlamento, quedando aberto o conflito das preferentes, que afecta a case 100.000 pequenos aforradores galegos. Tampouco se produciron avances decisivos na finalización das infraestruturas ferroviarias (tanto o Eixo Atlántico como a conexión coa Meseta) nin se lle atopou unha saída á rémora megalómana da Cidade da Cultura, que pon en risco o futuro do conxunto das industrias culturais en Galicia. Balance no que tamén computan na columna vermella os recortes nas políticas de saúde, educación, dependencia e outros servizos sociais.

Na capacidade da oposición de socialistas, nacionalistas e membros de Esquerda Unida para artellar unha alternativa crible ás politicas conservadoras –en definitiva, un novo proxecto ilusionante para o país, que sexa recoñecido pola maioría social como verosímil– estará a cerna do resultado do 21-O. Unha tarefa difícil, moi difícil, para a que apenas se dispón de tempo, que require de doses elevadas de intelixencia, xenerosidade e patriotismo. Non hai dúbida que co anuncio do adianto Feijoo sae cunha certa vantaxe, porén haberá que ter en conta que até a xornada electoral respiraremos a atmosfera de inevitable pesimismo provocado polas condicións do memorando europeo do rescate bancario –con certeza, novas penalidades para a cidadanía– e xa non digo nada se chega a anunciarse un segundo rescate total, con consecuencias políticas imprevisibles. Non vexo o resultado do 21-O aínda pechado.

Foto © Parlamento de Galicia