Onte 866: O san Clemente, o premio do lectorado novo

/en , , , , , , /por

Acompañamos a Pedro Feijoo nos actos de entrega do premio San Clemente, convocado polo IES Rosalía de Castro de Santiago e outorgado por un xurado de lectores e lectoras de 2º de Bacharelato de cinco institutos galegos. O autor d’ Os fillos do mar, gañadora da modalidade de novela galega, compartiu louvores con Arturo Pérez Reverte, gañador da modalidade de novela castelá por El tango de la guarda vieja, e o grego Petros Márkaris, gañador da de novela internacional por Liquidación final. A presenza de Feijoo, Reverte e Márkaris convocou a máis de cincocentas persoas que expresaron a esperanza que para a sociedade galega supón contar cunha xeración de lectores e lectoras novos con criterio literario.

Os tres novelistas defenderon o papel do libro e da lectura na construción do futuro. Feijoo reclamou «o libro como arma do futuro para fuxir da cadea de montaxe en serie», advertindo que «un rapaz con libro na man é toda unha declaración de intencións». Pérez Reverte reivindicou o papel dos libros como analxésico ou como espada: «Cando chegue a de Troia, que chegará, só hai dúas formas de enfrontarse a esta batalla, coma guerreiros ou como escravos. Ler axuda a enfrontarse a Troia para continuar pelexando, é imprescindible coñecer o mundo para evitar ser escravos». Pola súa banda, Petros Márkaris insistiu en que «a cultura é esencial en momentos difíciles, a cultura non é só un pracer, un lecer, a cultura é unha medicina para facerse máis fortes, para que grupos e comunidades continúen resistindo». Acabou lembrando Márkaris unha frase de Bento Spinoza: «Todo o que é aprezado é tamén difícil e estraño».

Este Premio san Clemente, xa con dezanove anos de traxectoria ininterrompida, é un dos modelos máis fermosos de intervención dunha comunidade educativa no proxecto cultural colectivo. O protagonismo do alumnado dos cinco centros participantes no desenvolvemento do concurso e de toda a ceremonia de entrega (con intervencións literarias moi brillantes e traballadas), o entusiasmo do acto de sinatura cos autores, as actividades didácticas (dentro e fóra das aulas), o interese dos medios de comunicación constitúen un modelo educativo e de promoción da formación do lector literario. Este Premio san Clemente é unha fachenda para o ensino público galego. Beizóns para Ubaldo Rueda, o incansable director do centro, alma mater da iniciativa, e para todo o equipo docente e comunidade educativa do Instituto Rosalía.

 

Onte 857: Síndrome de Trithemius

/en , , , , , , , , /por

Son cada vez máis numerosas as voces que expresan a súa cautela sobre a velocidade do proceso de dixitalización do sector do libro e da lectura. Ninguén nega a hibridación actual do sector (a convivencia de formatos impresos e dixitais, en función de formatos e tipoloxías de edición) nin a mudanza inevitable cara o paradigma da comunicación editorial dixital. Mais tamén é innegable que o libro electrónico e a cultura hipertextual nas súas diversas modalidades e formatos evoluciona moito máis amodiño do previsto e non respondeu aínda a todas as expectativas xeradas. Unha situación que no caso do noso sector editorial atribúo, entre outras causas, ao carácter case monopolista da distribución do contido dixital por parte de dúas ou tres empresas estadounidenses, mais tamén á incapacidade do sector editorial europeo de ofrecer ao seu público un modelo tecnolóxico e de negocio alternativo e sostible.

A entrevista a Fernando Báez, publicada onte por El País, é unha mostra do peso desas voces que convidan á reflexión sobre o proceso de tránsito que estamos vivindo. O ensaísta venezuelano, especializado na historia do libro e autor da Historia universal de la destrucción de libros, defende que o libro foi sempre «unha tecnoloxía da memoria», que evolucionou moi lentamente, perfeccionándose cos séculos e coas achegas das diferentes culturas. Sorprendeume a súa tese da «Síndrome de Trithemius», acuñada no seu libro máis recente, Los primeros libros de la humanidad. El mundo antes de la imprenta y el libro electrónico (Fórcola, 2013), un dos tipos da saudade, que leva a sospeitar de calquera mudanza que afecte ao formato dos libros. Trithemius fora un monxe que no século XV, ademais de crear as mensaxes cifradas, defendera (con argumentos baseados no propio proceso da lectura) o manuscrito fronte ao libro impreso que comezaba entón o seu exitoso percorrido. Máis alá de asumir as resistencias ao tránsito expresadas pola Síndrome de Trithemius, é valiosa a advertencia de Báez, xa que a ollada cara ao pasado permite comprobar que a evolución dos formatos do libro sempre foi moi lenta, razón pola que conviviron durante séculos. Hoxe non sabemos se este modelo poderá manterse coa disrupción da revolución dixital. As opinións de Báez axudan a ponderar o proceso de hibridación actual entre a exaltación da tecnofilia do libro electrónico e o conformismo paralizante dos que negan a mudanza do paradigma.

Onte 841: Un ano á intemperie

/en , , , , /por

Moitos editores galegos comentamos en privado o artigo que Anxo Lorenzo Suárez publicou onte nas páxinas de opinión de La Voz de Galicia. Como é adoito nos seus pronunciamentos públicos, o secretario xeral de Cultura presenta un balance moi optimista da cultura galega como «construción colectiva». Procurando a raiola onde máis quenta, Lorenzo non ten problema ningún en meter no mesmo espazo a excelente colleita dos premios nacionais, o sequiscentenario de Cantares Gallegos, o ano Bolaño, o corenta aniversario de Abrente, o éxito de público de Culturgal e (dalgunha) feira do libro ou o funcionamento da biblioteca dixital Galiciana. Logros, iniciativas e proxectos de orixe moi diversa que así relacionados poden semellar para algún lector menos informado froitos directos da política cultural do actual Goberno Galego. Mais. é unha evidencia, que iso non é así.

O artigo de Anxo Lorenzo, a pesar de tratarse dun balance, non aborda a situación dramática dos territorios da cultura galega que no pasado ano quedaron á intemperie, en situacións precarias e ameazadoras para a súa propia supervivencia. Problemas que, sen dúbida, non descoñece como os que sofren as diversas industrias culturais galegas sometidas á treboada perfecta da redución do consumo cultural, da mudanza do paradigma da comunicación cultural cara o dixital e dos recortes das políticas públicas relacionadas coa cultura, a educación e a normalización da lingua galega. Situacións dramáticas como as que sofre o sector da edición galega, por referirme ao sector que mellor coñezo (tamén o máis citado por Lorenzo), que dende 2008 perdeu o 38 % do seu emprego directo, unha hemorraxia laboral que non se cortou en 2012, e que no mesmo período leva perdido o 16,76 % da súa facturación total. Dúas cifras (poderiamos tirar outras) ás que non foron alleas as decisións adoptadas durante este período pola Xunta de Galicia, tanto na redución drástica dos fondos destinados a adquisición de novidades editoriais para bibliotecas públicas (un 64,80 % menos), das axudas para a edición de materiais didácticos en lingua galega (un 75 % menos) coma dos efectos brutais sobre o mercado editorial educativo da implantación do decreto de plurilingüismo.

Mais que un balance tan nesgado, agardabamos do secretario xeral de Cultura un compromiso acorde cos tempos tan duros que vivimos as empresas e cadros de persoal do sector da cultura en Galicia. Agardabamos, sequera, o anuncio dun compromiso para a recuperación da cultura como sector estratéxico para Galicia. Agardabamos unha man tendida para recuperar consensos imprescindibles, como os forxados arredor das políticas do libro e da lectura durante o último goberno de Manuel Fraga e de Emilio Pérez Touriño.

É paradoxal a vitalidade e excelencia da nosa creación, é moi de agradecer a corresponsabilidade asumida pola sociedade civil galega apoiando a unhas industrias culturais galegas que os poderes públicos deixaron á intemperie.

Onte 834: «La cara oculta de la edición»

/en , , , , , , /por

Temos comentado en anotacións anteriores novidades da magnífica colección «Tipos móviles» de Trama Editorial dedicada a abordar temas de edición, libro e lectura. Como sucedera co libro sobre os almacéns de Amazon, chega tamén de Francia, o país no que máis se debate e reflexiona sobre o futuro do libro, La cara oculta de la edición, un ensaio de Martine Prosper, traballadora de Castermen e secretaria xeral de CFDT Livre-Edition, principal sindicato francés do sector. Prosper presenta un completo informe (pechado en 2011) sobre a situación do sector da edición en Francia (edición, distribución e libraría), salientando a situación de precariedade dos seus traballadores e traballadoras.

Un ensaio que asume a crise do libro como «doenza crónica», inmortal para un sector sempre laioso que nestes momentos, ademais, sofre unha importante modificación tanto dos seus procesos de traballo como da súa cadea de valor. Con todo, para Prosper, a verdadeira crise actual do libro, tras vinte anos de triunfo da lóxica financeira sobre calquera outra (baseada na contabilidade analítica de cada libro, de cada materia e de cada liña de edición, mais tamén na concentración da distribución libreira e da industrialización da loxística), residiría na «aceleración dun modelo económico à bout de souffle, que estrangula lenta pero infaliblemente o obxecto ao que supostamente dá vida». Noutras palabras, a crise verdadeira do libro prodúcese non pola disrupción da dixitalización,  se non cando perde a súa dimensión de ben cultural, quedando a mercede do comercio coma simple mercadoría.

A pesar de estudar só o caso francés, o libro identifica os principais problemas da edición actual en todo o mundo, tanto os dos grandes grupos trasnacionais como os que sofren as denominadas editoras independentes. Destaca pola súa claridade e contundencia, o capítulo dedicado á «Chegada da era dixital», no que a autora realiza unha defensa coherente do labor do editor e do dereito de autor, como unha dimensión patrimonial e moral. Outrosí sucede coa necesidade nese contexto de mudanza de recoñecer os dereitos de todos os traballadores e traballadoras do sector, tanto dos que forman parte dos cadros das empresas coma daqueloutros que fan tarefas externalizadas. Non perder a dimensión do libro como ben cultural e recuperar o discurso humanista do editor, tamén no ámbito social das súas empresas, serían para Prosper novos vieiros que axudarían a consolidar unha edición futura que aventura híbrida e diversa. Un libro que todos os editores e libreiros debemos ter moi presente. Útil para a tan necesaria reflexión intersectorial. Parabéns, outras vez máis, a Manuel Ortuño e Txetxu Barandiaran responsables de tan interesante colección.

Onte 772: Día da biblioteca

/en , , , , , , , , , , , /por

Ademais da exitosa folga en defensa do ensino publico galego de calidade, non esquezamos que onte foi tamén o Día da Biblioteca. Unha efeméride para poñer en valor a que debera ser considerada como a primeira institución cultural de cada comunidade local. As bibliotecas son servizos públicos de primeira necesidade, como as escolas, os hospitais e os centros de saúde; as bibliotecas son o garante do acceso de toda a cidadanía en condicións de igualdade á información, á lectura e á creación literaria.

Comprendo nesta xornada a euforia dos responsables da Consellaría de Cultura presentando o aumento de usuarios e préstamos da rede de bibliotecas nodais, un feito que se produce na maior parte das comunidades autónomas, probablemente asociado ás dificultades da crise. Porén tamén hai que denunciar, como fixo Olimpia López, a presidenta de ANABAD Galicia, os recortes brutais que sofre a rede de bibliotecas públicas en Galicia. Entre 2012 e 2013 os orzamentos da Xunta para bibliotecas reducíronse nun 40 %, recortes que para o 2014 serán do 12%, o que supón unha rebaixa dos recursos dispoñibles en dous anos en máis do 50 % (e non queremos comparar estas cifras coas que en 2008 destinaba o goberno bipartito). Redúcense todas as partidas, mais sobre todo a de adquisición de fondos bibliográficos (ao que non e alleo a decisión do ministro Wert de suprimir esta partida, xa por segundo ano consecutivo, nos orzamentos xerais do estado) e a dos recursos destinados ao fomento da lectura. Con máis usuarios e menos recursos é moi dificil para os bibliotecarios (outros heroes anónimos) poder manter a calidade do seu servizo.

Tanto en tempos de crise coma de bonanza, o papel das bibliotecas e esencial para desenvolver altos niveis de cohesión interxeracional, convivencia social e participación cívica. Moito máis no momento actual, onde ademais de incrementarse a desigualdade social, cómpre suturar a fenda dixital aberta polo acceso ás novas tecnoloxías da comunicación. As bibliotecas teñen un importante papel neste proceso de alfabetización informacional, no acceso de toda a poboación a estas novas tecnoloxías (que non son só cousas das xeracións mozas), contribuindo ao proceso de formación permanente e alfabetización informacional.

De bibliotecas e do seu futuro dabaterase no Simposio «O libro e a lectura» que organizamos os membros da Asociación Galega de Editores o vindeiro 14 de novembro. Unha xornada que pechará o escritor Suso de Toro cunha conferencia titulada: «En defensa da biblioteca pública». Un tema sobre que volveremos.

Onte 753: Cifras da edición galega en 2012 (II)

/en , , , , , , , , , /por

Como xa ven sucedendo adoito, o estudo de Comercio Interior del Libro en España 2012 amosa como o volume da edición e as vendas nas linguas cooficiais (catalán, éuscaro e galego) concéntrase entre o 80 % e o 90 % nos libros de Literatura, Texto, Literatura Infantil e Xuvenil e Ciencias Sociais. Así no caso dos libros editados en galego polos membros AGE o número dos publicados en 2012 destes catro xéneros (1.312) representa o 89,99 %, mentres que o seu número de exemplares producidos (1.743.000) foi o 90,92% do total, mentres a  súa facturación (19,86 millóns de €) supuxo o 92,03 %.

A edición literaria en galego (352 títulos, 326.000 exemplares) representou o 24,14 % dos títulos e o 17,00 % dos exemplares fabricados, mentres que as súas vendas (2,65 millóns de €) supuxeron apenas o 12,27 % do total das do libro en galego. Con respecto ao ano anterior, produciuse unha diminución do 7,12% do número de títulos, do 36,08% do número de exemplares e do 6,69% da facturación.

A novela, cunha tiraxe media de 1.005 exemplares, continúa sendo o xénero privilexiado da edición literaria en galego, tanto en número de títulos (181, o 12,41 %), de exemplares (326.000, o 17,00 %) como na súa facturación (2,17 millóns de €, o 10,06 %). Con respecto ao ano anterior, produciuse unha redución do número de títulos de case o 17,00 %, do de exemplares nun 8,43 %, mentres que a facturación medrou preto do 2,00 %. Como xa fixemos o pasado ano, é interesante comparar estes datos do mercado da novela en galego cos do conxunto deste subsector de ficción en España, que en 2012 editou 11.006 títulos, imprimiu 53 millóns de exemplares e facturou 518 millóns de €. Se desagregamos máis as cifras, comprobamos que a edición de novela en castelán facturou 477 millóns de € (o 21,90 % do seu mercado), en catalán 37 millóns de € (o 15,70 % do seu mercado total), sendo en galego apenas os citados 2,17 millóns de €. Noutras cifras, o número de novelas en castelán (9.574) multiplica as galegas por 52, o número de exemplares (49 millóns) por 150 e a súa facturación (477 millóns de €) por 219. Se facemos esta comparativa coa edición en catalán, o número de novelas editadas (1.130) sextuplica o das galegas, o número de exemplares fabricados (3.199.000) multiplícaas por nove e a facturación (37,16 millóns de €) faino case por dezasete. Ademais, se comparamos o mercado da novela en galego (2,17 millóns de €) co total do mercado libro en Galicia en 2012 (148,28 millóns de €) obtemos que a súa cota real no mercado galego do libro é do 1,46%, o que supón un  avance de dúas décimas con respecto ao pasado ano. Cifras que nos axudan a comprender a dimensión real do que ven sendo o noso xénero literario máis popular.

A edición de poesía e teatro en galego, con 52 títulos en 2012, representou o 3,56 % do total, o 3,28 % dos exemplares editados e o 0,88 % da facturación. Mentres que a edición de ensaio e estudos literarios en galego, con 120 títulos, supuxo o 8,23 % do total, o 4,22 % dos exemplares e o 1,34 % da facturación.

A edición infantil e xuvenil en galego con 429 títulos en 2012 representou o 29,42 % do total; con 352.000, o 18,36 % dos exemplares editados e con 3,92 millóns de €, o 18,16 % da facturación, Cifras que con respecto ao ano 2011 supoñen unha lixeira diminución do 2,27 % do número de títulos, mais no caso do número de exemplares fabricados unha importantísima redución do 46,00 %, como unha diminución na facturación nun 3,44 %. A

A edición de libro de texto en galego con 443 títulos en 2012 representou o 30,38 % do total dos editados; o seu millón de exemplares editados, o 52,58 % do total e os seus 13,06 millóns de €, o 60,51 % da facturación. Cifras que amosan o peso elevadísimo deste subsector de edición no conxunto do sector que, con respecto ao ano anterior, diminúe os seus títulos nun 9,03 %, aumenta un 8,60 % os exemplares fabricados e incrementa a súa facturación nun 15,06 %.

A edición de Ciencias Sociais en galego con 88 títulos en 2012 supuxo o 6,03 % do total, o 2,86 % dos exemplares editados e o 1,07 % da facturación. Mentres que a edición de libros Científico técnicos en galego con apenas 12 títulos en 2012 representou o 0,82 % do total, o 0,62 % dos exemplares editados e unha porcentaxe insignificante de facturación. O resto dos tipos da edición en galego (libros prácticos e de divugación, dicionarios e enciclopedias) supuxeron 146 títulos, o 10,01 %, 174.000 exemplares, o 9,07 % do total, e 1,72 millón de €, o 7,97 % da facturación.  

A edición en galego durante 2012 mantivo unha forte presenza dos tipos de edición de carácter escolar ou paraescolar, libro de texto e literatura infantil xuvenil, que representan o 59,80 % dos títulos editados, o 70,94 % dos exemplares fabricados e o 78,67 % da facturación.

Cando dispoñamos da Panorámica da edición de libros en España 2012, cos datos achegados do ISBN, poderemos detallar os datos referidos a libros traducidos e edición en soportes dixitais, categorías que non manexa o estudo de comercio interior do libro da FGEE.

 

Onte 752: Cifras da edición galega en 2012 (I)

/en , , , , , , , , , /por

No Líber presentouse a edición impresa do Comercio Interior del libro en España 2012, o estudo de referencia sobre o estado do sector editorial privado encargado pola Federación de Gremios de Editores de España e elaborado cos datos proporcionados polos diversos editores. Un informe que no conxunto do sector español amosa no pasado ano unha significativa redución das vendas do 10,90 % (2.471,48 millóns de euros); un decrecemento do 4,90 % no número de títulos editados  (79.175) e xa de apenas o 2,20 % dos exemplares fabricados (280 millóns). Cifras que se tomamos como referencia 2008, o ano de inicio da crise, supoñen unha redución das vendas do 22,00 % (714 millóns de euros) e do número de exemplares producidos do 15,00 % (49 millóns menos), sendo o número de títulos editados (79.175) semellante ao do ano 2010.

No caso da edición galega privada no seu conxunto os principais indicadores non presentan grandes novidades con respecto ao ano anterior. O número de títulos publicados polos editores privados galegos baixa un 12,40 % pasando dos 2.156 de 2011 (1.587 en galego, 540 en castelán e 28 noutras linguas) aos 1.888 de 2012 (1.458 en galego, 397 en castelán e 34 noutras linguas); tendencia á baixa que se intensifica no caso do número de exemplares fabricados que en 2011 foron 3.360.000 e no 2012 baixaron até 2.426.000, o que supón unha redución do 27,90 % (934.000 exemplares). Cifras que levan á que a tirada media do libro publicado en Galicia por editores privados se reduza nun 17,60 %, pasando dos 1.560 exemplares por título de 2011 aos 1.285 de 2012.

A edición en galego de editores privados acadou en 2012 os 1.848 títulos (1.458 publicados en Galicia, 334 en Madrid e 55 en Cataluña), o que supón unha redución do 3,85 %, xa que en 2011 os títulos foron 1.922 (1.587 en Galicia, 265 en Madrid, 67 en Cataluña, 1 en Euscadi e 2 en Andalucía). Cifras que expresan que no último ano o 78,9 % do libro en galego é editado en Galicia, o 18,1 % polos membros da Asociación de Editores de Madrid e o 3 % polo Gremi d’Editors de Catalunya. Datos que amosan, ademais, que os editores galegos reduciron nun 8,12 % os títulos en galego, que pasan dos 1.587 do ano 2011 aos 1.458 de 2012. Redución que no caso dos exemplares fabricados é do 18,07 %, pasando dos 2.340.000 exemplares de 2012 aos 1.917.000 de 2012 (423.000 exemplares). Cifras que sitúan a tirada media do libro editado en galego por editores privados en 2012 a 1.315, o que supón unha redución do 10,72 %, sendo superior á tirada media do libro editado en Galicia. O catálogo do conxunto do sector acadou en 2012 os 13.292 títulos, diminuíndo apenas un 5,00 % con respecto ano anterior. O catálogo do libro en galego situouse en 2012 nos 10.804 títulos, o que supón un incremento inferior ao 1,00 % con respecto a 2011 (10.708).

Como xa antes adiantamos a facturación do comercio interior do libro en España foi no ano 2012 de 2.471,48 millóns de euros, dos que estima corresponden o 6,00 % a Galicia, 148,28 millóns de €, o que supón unha redución do mercado do libro en Galicia do 7,78 %. A facturación das editoras privadas galegas foi de 27,53 millóns de €, o que supón un lixeiro incremento con respecto ao ano anterior do 1,30 %. O estudo estima que a facturación do libro editado en galego en Galicia foi de 21,58 millóns de €, o que supón un incremento do 0,69 % con respecto a 2012. Tanto no caso do libro editado en Galicia (27,53 millóns de €) como o editado en galego (21,58 millóns de €), as librarías independentes  continúan sendo a canle de facturación privilexiada, nun 57,80 % no primeiro caso (15,90 millóns de €) e nun 60,30 % no segundo (13,01 millóns de €. Dos datos pode estimarse que as librarías e as cadeas de librarías galegas durante o ano 2012 venderon 95 millóns de euros, dosa cales corresponderon a libros editados en galego 14,5 millóns de euros. As vendas do libro en Galicia teñen un forte carácter estacional, concentrándose nun 62,6%no segundo semestre do ano. No que atinxe ao pagamento de dereitos de autor, en 2012 foron 1,49 millón de € (o 5,20 % das vendas), o que supón unha diminución do 4,48 % con respecto a 2011, ano no que os editores galegos pagaron 1,56 millón de € (o 5,80 % das vendas).

Se cruzamos estas cifras de facturación, obtemos que a cota de mercado en Galicia dos libros editados polos membros da Asociación Galega de Editores foi en 2012 do 18,56 %. A cota de mercado do libro editado en galego sería o 14,55 %, o que supón un incremento do 0,55 % con respecto ao ano anterior, supoñendo para a canle libreira o 15,26 % da súa facturación.

Se relacionamos estas cifras de facturación coas que o sector manexaba en 2008, –ano no que a facturación do sector acadou os 33,04 millóns de €), a redución foi do 16,76%, o que estimamos que a prezos constantes supoñería unha porcentaxe superior ao 30%. No caso da edición en galego, o sector non é capaz de superar sequera as cifras dos ano 2007 (21,98 millóns de €) e 2008 ( 23,27 millóns de €), as mellores marcas da súa historia. No caso do volume de edición, o número de exemplares fabricados, tanto para a edición en Galicia como para a edición en galego, é inferior ao de 2008.

O estudo de Comercio Interior de 2012 estima a perda de emprego no sector editorial privado galego no último ano nun 19,60 %, sendo 190 persoas as que forman parte dos cadros de persoal das empresas. Perdas que dende o ano 2008, cando se estimaba o emprego en 308 persoas, acumulan unha redución do 38%. O informe tamén evidencia a redución do número de empresas do sector con actividade, que se reduce a 39, moi lonxe das 45 do ano 2008.

Nunha segunda anotación, debullaremos os datos sobre a edición e facturación por xéneros do libro editado en Galicia.

Onte 737: Reimprímete

/en , , , , /por

Recupero a escrita no blog, tras tres días tolos de traballo en Madrid e na xornada Reimprímete, un foro de debate organizado polo Clúster do Produto Gráfico coa colaboración da Asociación Galega de Editores.

Deste primeiro «Reimprímete» entusiasmoume a conferencia pronunciada por Juan Cruz, tanto polo seu espectacular fulgor narrativo relatando os seus inicios na escritura coma pola reflexión arredor da tinta, metáfora para el da lentitude e «patrón invisible« da escritura. Un texto que pagará a pena ler devagariño cando o publique. Brillante e entusiasta foi Juan Cruz tamén participando nos debates moi vivos suscitados polas ponencias de Teodoro Sancristán, presentando éxito da última Feira do Libro de Madrid  (con 3.600 actos de firma e 60 casetas de librarías con fondo especializado), de Alberto Pérez Abreu, que expuso o exitoso modelo de silo único de distribucións Arnoia, e de Ana Prado, a responsable de contidos de Netex, que presentou o modelo de dixitalización educativa desta empresa de Oleiros, hoxe referente internacional nas cuestións de edición educativa dixital. Debates que, ben é certo, acougaron na sesión da tarde, nas presentacións de Xosé Ballesteros do proxecto de edición especializada de Kalandraka e de Ángeles Montecelo do proxecto de servizos gráficos de Tórculo.

A primeira conclusión deste «Reimprímete» foi que o sector das Artes Gráficas e da Edición asume o proceso actual de hibridación da súa actividade, na que coexisten os soportes e os formatos textuais e hipertextuais. Hai espazo para impresión en papel, mais é imprescindible para editores e empresas de artes gráficas participar no proceso de dixitalización. Sen dúbida que é hoxe o libro impreso o que mantén a actual cadea de valor do sector do libro e da propia edición dixital, como tamén o é que esta carece en Europa dun modelo de negocio sostible, fóra da distribución que destes contidos dixitais realizan as tres multinacionais estadounidenses (Amazon, Apple e Google). No «Reimprímete» diagnosticouse o carácter sistémico dunha crise que, dende 2008, coincidindo coa «crise económica», fixo diminuír as vendas da edición impresa entre un 20 e un 30 por cento. Tampouco se esqueceu a cuestión dos dereitos e da retribución dos autores, como das posibilidades ca Impresión Baixa Demanda pode achegar para manter un catálogo cultural de referencia. Con todo, o compromiso de manter un foro de interlocución aberto e permanente entre todos os diferentes compoñentes do sector do libro e do produto gráfico (Edición, Impresión, Libraría, Creación e Mediación) foi o resultado máis esperanzador desta longa xornada de traballo, que agardamos teña continuidade o vindeiro ano.

Onte 733: Ryanair e os libros

/en , , , , /por

Chamoume moito a atención este chío publicado onte por Mario Beramendi no que recuperaba unha noticia curiosa publicada en novembro do pasado ano por La Voz de Galicia. Unha muller foi obrigada no aeroporto de Manises a abandonar un avión de Ryanair, que ía iniciar o voo entre Valencia e Santiago, a causa de levar unha bolsiña cun libro e un póster, obxectos considerados como pezas de equipaxe polos que debía pagar unha taxa de 50 euros. O feito de considerar estes produtos impresos á mesma altura ca unha maleta ou cun bolso amosa unha moi escasa consideración coa cultura do libro e co afán da lectura por parte dos responsables da compañía irlandesa, como non agocha o seu voraz afán recadatorio. O máis chocante do caso é que esta prepotente compañía, denunciada en numerosas ocasións por este tipo de abusos e irregularidades, recibe importantes axudas públicas en España, entre as que cómpre salientar as subvencións da Xunta de Galicia para manter as súas liñas con Lavacolla. Ben sería que fose obrigada polas autoridades tanto a respectar a normativa da seguridade aeroportuaria como o dereito dos cidadáns a non desprenderse dos seus obxectos persoais, sexa un libro, teléfono ou lector portátil. Mágoa que nestes voos de Ryanair, subvencionados con fondos públicos, se defenda máis o xogo da lotaría ca a posibilidade da lectura.

Onte 593: Tras o día do libro

/en , , , , , , , , , /por

Foi o de onte un Día do libro intenso. Pola mañá acompañei a Agustín Fernández Paz na presentación en Pontevedra de Desde unha estrela distante. Foi esperanzador comprobar como falaban galego a maioría dos rapaces e rapazas de dúas clases de terceiro dun colexio público do centro de Pontevedra. No serán participei na presentación en Vigo da edición de Cantares Gallegos, preparada por Anxo Angueira, coa que iniciamos en Xerais a publicación da obra completa de Rosalía de Castro e celebramos o cento cincuenta aniversario da proeza de Xoán Compañel. Foi unha presentación vibrante, tanto polo discurso extraordinario de Anxo Angueira coma polas intervencións de Alba Rodríguez, unha alumna de segundo de bacharelato que cantou dúas pezas rosalianas da súa autoría asolagando de emoción o auditorio do concello. Ademais de participar nos actos, ao longo do día atendimos moitas chamadas de medios, sobre todo radiofónicos, interesados nos contidos do Chamamento que os editores galegos realizamos reclamando a recuperación efectiva do carácter estratéxico do sector do libro. Moi lonxe da repercursión que a efeméride ten noutras comunidades, é innegable que onte identificamos en Galicia unha certa activación do carácter reivindicativo e mobilizador do 23 de abril. Así o testemuñan os xornais facéndose eco da grande cantidade de actividades promovidas polas bibliotecas públicas, centros escolares e clubs de lectura. A achega dos humoristas gráficos galegos foi un agasallo que axuda na tarefa de incorporar a cuestión do futuro do libro e da lectura na axenda pública.