A idea de que a lectura pode axudar ao benestar da xente é moi antiga. A biblioterapia, entendida como o carácter terapéutico da lectura, é unha práctica asociada á cultura do libro dende moi vello. Michèle Petit defende no seu libro El arte de la lectura en tiempos de crisis unha idea terapéutica semellante, a de que os libros amparan as vidas en momentos difíciles, como mesmo acuden en rescate de grande número de persoas en tempos de crise. Así sucedeu, salienta Petit, tras a crise do 29 e a Segunda Guerra Mundial, períodos nos que se desenvolveron moito as bibliotecas e aumentaron os índices de lectura na sociedade estadounidense e agromou o concepto de edición cultural en países como Alemaña, Francia, Reino Unido ou Italia.
Semella que hoxe a coincidencia da crise económica, coa do modelo de edición cultural e a do tránsito entre os paradigmas analóxico e dixital, sitúan ao sector do libro nunha situación decisiva de mudanza inevitable e profunda que debemos ser capaces de transformar en oportunidade. Unha crise e unha mudanza que se producen a nivel mundial, mais que en pequenos países como o noso se presentan como un desafío histórico. Este é o momento de reclamar que a lectura entre a formar parte da axenda pública, xa que no actual proceso de mudanza do conxunto do sector do libro e da súa cadea de valor, onde coexisten ou integran textualidades e soportes, a clave está nas políticas de lectura e na necesidade de intermediacións e de estratexias diferencias na abordaxe de ambas as dúas textualidades, a impresa e a electrónica.
Cremos que, polo momento, non van desaparecer a publicación de libros impresos, mais xa é un feito innegable que están desaparecendo ou diminuíndo até cifras case marxinais a edición de determinados xéneros e tipos de edición. Nos vindeiros anos as edicións impresas e electrónicas convivirán no mercado e nos hábitos dos lectores, procurando cada unha delas os seus espazos de especialización. No entanto, os libros impresos máis fermosos e máis coidados serán os que máis posibilidades contarán de obter o apoio dos lectores e lectoras, o que constitúe un reto para os editores que aposten por continuar con este formato analóxico. Como tamén, é un feito indubidable que as redes sociais dixitais son hoxe as ferramentas máis útiles para promocionar o libro impreso e o fomento da lectura en ambos os dous soportes. Estou convencido de que o desenvolvemento dunha rede social específica para o libro en galego é un requisito indispensable para asegurar a autonomía do noso sector neste proceso de tránsito e convivencia de soportes.
Se non se supera a actual identificación do dixital co gratuito, non haberá posibilidade de reconstruír unha cadea de valor intersectorial para a edición profesional dos libros dixitais. Modelos como os que se anuncian de pago por lectura, popularmente o «Spotify dos libros» ou os libros da nube (Bookish e 24symbols) poden ser unha alternativa a considerar, sempre que se asegure a privacidade dos usuarios e os seus dereitos como lectores, como sinalaba acertadamente Javier Celaya no debate que hoxe mantivemos no Encontro de Bibliotecas Escolares. Por certo, extraordinario traballo o que se ven desenvolvendo en Galicia dende o inicio deste Plan de Mellora de Bibliotecas Escolares no curso 2006-2007 promovido pola Consellaría de Educación, o máis potente movemento de fomento da lectura que se desenvolveu nunca no país noso, no que se espellan outras comunidades e países (Beizóns para os seus integrantes, moi especialmente para Cristina Novoa e Pilar Sampedro, as responsables da Asesoría).
En definitiva, do que se trata é de refundar a cadea de valor do libro que, respectando o protagonismo do autor e do lector, contemple as funcións de editores (centrados sobre o tratamento do contido), libreiros (especializados na promoción do produto) e bibliotecarios (ese porto seguro no novo paradigma dixital), profesionais sobre os que se asentou o noble oficio da edición dende que naceu na sociedade romana. Todo o sector do libro, como o da comunicación cultural no seu conxunto, está obrigado a iniciar esta mudanza de rumbo, na que convivirán libros impresos e dixitais e nas que haberá que responder a moitas preguntas e despexar moitas incertezas.
[A anotación está preparada en base a derradeira parte da intervención realizada hoxe no debate con Javier Celaya arredor do tema «Cultura impresa, cultura dixital» que mantivemos no IIIº Encontro de Bibliotecas Escolares de Galicia.]
Non hai dúbida de que o 
