Onte 643: Matarte lentamente

Nesta crise magoante a realidade vai detrás da ficción, ou a literatura diante da vida, que ven sendo algo semellante. Penseino onte cando lin devagariño a noticia tremenda do suicidio de U.P.B., un xubilado de 82 anos afectado pola estafa das participacións subordinadas de NGB. Penseino cando lembrei unha das historias relatadas por Diego Ameixeiras en Matarte lentamente, a súa próxima novela (en novembro estará nas librarías), precisamente aquela na que se suicidan unha parella de preferentistas xubilados e na que o seu fillo irado artella unha terrible vinganza. Tras a lectura do manuscrito, cando chamei a Ameixeiras comentamos, o que é a vida, este caso dos preferentistas e agoiramos que algún día podería producirse. Agora, apenas un mes despois, a realidade fixo máis verosímil a primeira parte da ficción. Malditos especuladores!

Onte 642: Interminable

Atrevinme a viaxar a Madrid en tren. Saín ás oito da mañán de Guixar e pasadas as tres cheguei a Chamartín (con media hora de atraso). Participei nunha reunión, din un paseo (abafaba a calor), e ás dez e medio da noite collín o tren-hotel que chegou a Vigo ás sete da mañán (en punto). En total, quince horas e media de viaxe. Na ida aproveitei para ler e traballar. Unha marabilla! Na  de volta dormín un pedaciño e rosmei outro bo anaco. Acabei mallado! Cos prezos dos billetes de Peinador polas nubes, tras a redución do número de prazas e a utilización de avións de hai tres décadas, a alternativa do tren semellaba razoable. Máis aínda cando os prezos son moi atractivos. Unha ilusión! Dende Vigo a viaxe por ferrocarril a Madrid faise interminable, sobre todo o treito con Ourense, cen fermosos quilómetros (boa parte á beira do Miño) que levan máis de dúas horas. Diante dos novos atrasos anunciados das obras do AVE, diante dunha interconexión entre as cidades galegas por camiños de ferro tan ruín coma existente, diante de «alternativas» tan escasamente atractivas coma as descritas, a ninguén lle pode estrañar o éxito da convocatoria que estes días axita Abel Caballero.

Onte 641: Preis Xerais Roman 2013

O luns despois dos Xerais adoitamos reunir na nosa web todos os materiais publicados nos medios impresos e dixitais durante a fin de semana, así como unha galería de fotos. Sempre levamos sorpresas agradables do alcance dos ditame dos premios, sobre todo desque as redes sociais axudan a socializar e a compartir o acontecido na illa. Con todo, nesta edición chamounos moito a atención unha anotación publicada no dixital alemán Nachrichten (Noticias). A pesar de que ne editorial aventuramos diversas hipóteses, non logramos aínda entender cal foi o camiño de ida e volta desta información. Quizais algún membro da comunidade galega residente en Alemaña quixo facernos este simpático agasallo? Sería extraordinario ver publicada algún día en alemán Cadeas, a prometedora novela sobre a dominación de Xabier López. Un bo comezo.

Onte 640: Luis Enrique celeste

A pesar de que a pasada semana fora ratificado Abel Resino, pouco nos estrañou que onte fose contratado Luis Enrique como novo adestrador do Celta. Un trasacordo, figura do comportamento tradicional galego estudada polo antropólogo Marcial Gondar, doadamente explicable pola caótica cultura organizativa de Mouriño, Chaves e Torrecilla, a triade de dirixentes deportivos celestes. Os seareiros estamos xa moi afeitos a que cada mudanza de adestrador, fichaxe ou traspaso veña no Celta precedida ou conleve a súa correspondente enleada. Nada novo, pois, o que sucedeu esta fin de semana. Porén, sexa cal fose a orixe do despido de Resino, como a súa continuidade non chistaba a ninguén, o anuncio da chegada de Luis Enrique é unha nova moi esperanzadora. Gustoume. Semella un adestrador dos de nova xeración, deses que levamos angueirando dende a marcha do noso admirado Fernando Vázquez. Co asturiano aventuramos que volverá á lameira do Fragoso o estilo de xogo bonito, mais corrixido coa intensidade táctica que o caracterizou como centrocampista e importante goleador. Intensidade que non perdeu na súa traxectoria como deportista, sexa como triatleta ou como adestrador. Será o de Luís Enrique un Celta pelexón con tiraliñas e luvas de seda? Oxalá. Como cremos continuará, tamén, a aposta por incorporar valores da canteira ao primeiro equipo, como Madinda, Mina e o porteiro Rubén. Ademais é probable que co ex-barcelonista en Vigo poida facilitarse algunha cesión de promesas consagradas da Masía, o que lle daría ao Celta 2013/2014 un perfil de equipo moi xove e dinámico. Ilusionante. Para Luís Enrique o banco de Balaídos pode ser o ideal para nun par de tempadas dar o salto ao do Nou Camp. Agardemos que o consiga, xa que tamén sería froito dos éxitos do noso Celta.

Onte 639: A irmandade de Xerais

Ala vai outro Xerais inesquecible! A irmandade dos lectores e lectoras (trescentas na illa e outras tantas conectadas por Internet), a comunidade de afectos, o soño compartido de tantos amigos e amigas de enxergar un futuro para o país e para a lingua de noso. Os Irmandiños de Vincios (bravo gaiteiros e gaiteiras!) puxeron no serán o timbre da ledicia e o rigor da voz popular. O mestre Xabier Docampo nun discurso sensacional e memorable (unha peza a ler e reler devagariño) pasou a testemuña de cargo á seguinte xeración que debe abrir unha páxina nova no libro da nación. Antonio Fraga deitou doas de tenrura e esperanza no seu primeiro discurso literario. Xabier López abriu outra xanela na súa sólida traxectoria de narrador na procura da excelencia. Tras trinta anos, aqueles Xerais ideados por Luís Mariño manteñen o seu pulo. Mais non son estes tempos para o conformismo rotineiro, os Xerais precisan mudanzas, imprescindibles para afrontar estes tempos difíciles (ruíns), caracterizados pola hibridación editorial e pola fraqueza (nalgúns casos ausencia) das políticas públicas de lectura. Mudanzas que, sen dúbida, comezaremos a implantar a partir da vindeira edición. Cando regresabamos a San Hadrián no Babuxa de Ángel (obrigado, patrón!!!) non puiden evitar un levísimo aceno de satisfacción emocionada pola fortuna de tras dúas décadas continuar dirixindo o equipo de traballadores e traballadoras de Xerais. Hoxe, a miña beizón para eles e elas polo seu talento e dedicación no desenvolvemento do noso proxecto!

Aquí toda a gravación da hora e un cuarto de cerimonia.

Onte 638: Os Xerais por streaming

O streaming está revolucionando a comunicación cultural, educativa ou política, permitindo o acceso a foros e eventos que se celebran fóra do noso alcance. Un recurso dixital marabilloso que utilizo con frecuencia. Coa axuda de Algueirada e Pumpún, onte preparamos o streaming dos Premios Xerais 2013 que, outro anos máis (xa van nove) celebramos na illa de San Simón. Un serán de festa que gostaría poder compartir cos milleiros de persoas que colaboran e apoian o traballo da editorial ao longo de todo o ano, dende os autores e autoras do noso catálogo (preto dun milleiro), pasando polos libreiros, bibliotecarios e profesorado, até os lectores e lectoras (das máis diversas idades), os protagonistas e a razón de ser dos nosos libros. Mágoa que apenas tres centos destas persoas poidan xuntarse mañá na illa dos poetas e da memoria para celebrar a escolla de dous novos textos e escoitar o discurso (xa adianto que espectacular) de Xabier DoCampo. A nosa gratitude e agarimo para todas e cada unha delas, para as persoas que nos acompañan e para as que o fan por streaming, mesmo a milleiros de quilómetros do fondo da ría de Vigo. Unha marabilla!

Onte 637: Premios da Crítica 2013

Onte puxemos en marcha a convocatoria dos Premios da Crítica Galicia 2013. Un proceso que, tras o traballo dos xurados das diferentes modalidades (Creación Literaria, Investigación, Iniciativas Culturais, Musica, Artes Plásticas e Artes Escénicas) durante os tres meses do verán, concluirá o sábado 19 de outubro, día no que darán a coñecer o seu ditame no seo dun xantar que se celebrará no hotel Os Escudos de Alcabre. A renovada Fundación dos Premios da Crítica Galicia, presidida polos infatigables Bieito Ledo e Antón Pulido, amosa que en Galicia tamén son viables os espazos plurais interxeracionais e independentes que traballan para acrisolar a tradición nacional dende o diálogo coas expresións culturais contemporáneas. O relanzamento da actividade do colectivo vai máis alá da convocatoria dos seus premios anuais. A consolidación da súa xeira de «Sabados Culturais», que esta semana abordará un moi interesante debate sobre a traxectoria das artes plásticas en Galicia durante as tres últimas décadas, testemuña a recuperación do dinamismo deste colectivo que celebra esta primavera o seu triséximo sexto aniversario.

Onte 636: Os mil ríos de Manuel Sendón e Fran Herbello

Os fotógrafos Fran Herbello e Manuel Sendón inauguraron onte no Museo do Mar de Galicia a primeira das mostras do seu proxecto Mil ríos. Dedicada á expedición ao río Verdugo e a travesía en piragua da ría de Vigo, primeiro dende Bouzas e logo dende Cangas, a mostra presenta os rexistros fotográficos e o sucos do GPS dunha exploración e investigación sobre o territorio, dunha vivencia sobre senllas expedicións realizadas na ría de Vigo.

Foi Fran Herbello quen relatou a orixe do proxecto: «Hai dous anos e medio comezamos as nosas expedicións para coñecer os ríos galegos na nosa piragua. Dende entón levamos quince expedicións. Aquel proxecto deportivo comezou a facerse máis complexo. Engadímoslle GPS e unha cámara de fotos. Sei que ten un certo punto de chaladura domingueira, mais somos conscientes que ten outros aspectos que lle dan peso sendo máis potente do que poida parecer. O GPS fai un debuxo suxerente, coma o que fan os rapaces nas paredes. Con todo, para nós o que máis importou foi a vivencia da viaxe, mais que o seu rexistro. Vivencia que recollemos en cada un dos cadernos de bitácora do blog do proxecto no que a narramos».

As palabras de Manuel Sendón abondaron na importancia da vivencia. «As excursión foron sempre a forma de coñecemento directo do territorio. Agora facémolo por forma de representacións da fotografía ou do cinema. Neste proxecto o importante para nós era retomar a vivencia do territorio, coma fixeran os membros de Nós que patearon todo o país». Referiuse despois Sendón á diferenza de «percibir a ría desde o nivel da auga», unha das singularidades das fotos desta mostra sobre o traballo do Verdugo. Rematou falando da continuidade do proxecto: «Cando fagamos a de Cambados, presentaremos os materiais da remontada do Umia. Cando vaiamos a Ferrol, serán os do Xuvia. Queremos devolver o que producimos a cada lugar onde fomos. O proxecto é aberto, mais cremos que finalmente podería facerse unha exposición cos materiais de todas expedicións e quizais mesmo un libro».

Un proxecto artístico e deportivo a seguir de dous dos nosos máis grandes fotógrafos. Paga a pena visitar o (alicaído) Museo do Mar de Vigo.

Onte 635: Con «Dona Carme» no Colexio Pombal

Doña Carme contada por infantil from inesanchez on Vimeo.

Ás nove da mañán fun contar Dona Carme ao alumnado de tres anos do Colexio Pombal do Calvario. Como acontece decote a experiencia foime gratificante, mais tamén saudosa. É unha marabilla comprobar que tras máis de vinte anos, Dona Carme continúa engaiolando aos picariños e picariñas pola eficacia do seu mecanismo acumulativo (roubado á tradición oral popular), que permite a conquista da súa memorización e promove a súa participación interpretando as voces de cada un dos animais. Nestas sesións con Dona Carme sempre atopo sorpresas. No Pombal descubríronme as posibilidades de aproveitamento matemático do texto, tanto para a aprendizaxe da numeración coma para sumar e restar. Quedei abraiado da facilidade coa que utilizaban este procedemento. Despois da proxección da peza que prepararon, a narración de Xoán e Hugo, despois de contarmos e cantarmos ben contados e cantados, asinei varias ducias de exemplares. Fíxeno coa atención e agarimo que merecía semellante oportunidade. Non podo evitar a emoción ao lembrala e agora ao escribilo. Para as crianzas do Pombal foi o seu primeiro libro, o seu primeiro tesouro atopado. Saín para a oficina máis feliz ca un cuco.

Onte 634: A BSO das meigas de Lupa

É unha marabilla o que está sucedendo coa banda sonora orixinal que David Alonso Garzón compuxo e gravou para As meigas de Lupa, a novela xuvenil de María Solar. Seleccionada primeiro e logo declarada finalista nos premios Jerry Goldsmith do Festival Internacional de Música de Cine de Córdoba, na categoría de mellor creación libre, onte coñecimos un vídeo de presentación deste orixinalísimo traballo audiovisual, no que colaboran de forma desinteresada un equipo de máis de 20 persoas entre técnicos e o grupo Achádego de teatro, unidos pola inspiración e o estímulo da lectura da novela de María Solar. Do que soubemos onte foi da peza de seis minutos na que se adianta o que será o booktrailer e a banda sonora, que acompañará a novela cando apareza a segunda edición, a comezos do vindeiro outono. É obrigado expresar a nosa gratitude a David Alonso Garzón por este incrible traballo que incita a mergullarse na lectura recuperando unha lenda do noso patrimonio de tradición oral. Paga a pena seguir este proceso creativo tan estimulante.