Un gaiteiro beduíno recibiunos no impresionante teatro da cidade grecorromana de Xerash (unha das marabillas arqueolóxicas menos coñecidas de Xordania). Aínda que o seu xeito era bretón daba xenio escoitalo, a pesar de que alí nese momento ía unha calor que se achegaba aos 50º.
[kml_flashembed movie="http://www.youtube.com/v/OO0hbom8tHc" width="740" height="448" wmode="transparent" /]
Moi recomendable esta conversa entre Joaquín Rodríguez e Sergio Vila San Juan sobre a importancia da lectura. Coincido con eles plenamente. Lectura e cidadanía, velaí a clave.
Vía Trafegando ronseis.
[kml_flashembed movie="http://www.youtube.com/v/2ArIj236UHs" width="740" height="418" wmode="transparent" /]
As bibliotecas tamén teñen que promocionarse entre os seus potenciais usuarios. Un anuncio moi interesante.
Ao fío dos nosos comentarios que onte publicaba Rodri García en La Voz de Galicia, non hai dúbida que reorganizar o calendario da aparición de títulos e reducir as súas tiradas son as dúas primeiras medidas de prudencia que os editores estamos tomando para facer fronte á crise que está sufrindo o sector, especialmente dura para a edición cultural e de autor, o eido característico da edición en galego.
A experiencia da Feira do Libro da Coruña pode ser moi clarificadora da situación actual do mercado do libro en Galicia: excelente acollida de público (100.000 persoas), magnífico nivel das actividades literarias (presentacións e debates, xeralmente, moi concorridos); porén, todos os libreiros recoñecían en privado que se producíu unha diminución das vendas con respecto á pasada edición, afortunadamente inferior ás súas peores previsións. O mercado do libro literario está, pois, algo frío, como tantos outros produtos, aínda que non amosa síntomas de conxelación. No obstante, haberá que agardar á decisiva campaña de Nadal para facer valoracións máis acaídas a este teor.
Por riba dos efectos da crise económica, é innegable que a crise do modelo actual de edición cultural europea é moi profunda, máis aínda cando o modelo de edición masiva (baseado no reinado do libro único que adquiren millóns de lectores) que o foi substituíndo nalgúns países como os Estados Unidos e o Reino Unido comeza a quebrarse. Ou o que é o mesmo, cando editores e libreiros superemos os efectos nocivos da actual crise de consumo, coa deterioración que inevitablemente vai provocar, haberemos de enfrontar a mudanza do modelo da cadea de valor que supon o tránsito cara ao paradigma da edición dixital. A realidade non dá acougo, vivimos tempos de crise e mudanza. Tempos que deben ser, tamén, de oportunidade e entusiasmo. Con esa actitude ilusionada creo que debemos enfrontalos.
No artigo da semana, ao fío da celebración da Feira do Libro da Coruña e da apertura hoxe de Viñetas desde o Atlántico, comparo as políticas de lectura pública en Vigo e A Coruña.
Dediquei as horas de lectura destes días a debullar as catrocentas páxinas do ensaio de Xosé Ramón Quintana Garrido sobre a historia do BNG. Non podo agochar que me interesou moito este relato –Premio Ramón Piñeiro de 2008– sobre o difícil proceso percorrido polo nacionalismo galego contemporáneo. Gustei do enfoque adoptado polo autor que dende a posición obxectiva que lle facilita a consulta de fontes documentais diversas (algunhas inéditas) arrisca a interpretar as claves dun proceso complexo que continúa aberto, xa que as testemuñas dos protagonistas poden abrir novas vías de investigación para os historiadores.
O sintagma que titula a obra é moi afortunado e luminoso para expresar un balance desacougante e demoledor que a esta altura (2010) sitúa ao BNG nunha encrucillada moi semellante á que vivía o nacionalismo galego antes da asemblea de Riazor. Lendo as páxinas documentadísimas (insisto) do libro de Quintana, os nacionalistas que nunca militamos no BNG comprobamos as razóns polas que non foi posible a nosa participación no proxecto político tutelado pola UPG, ao tempo que nos convida a apupar un debate sobre a posibilidade de que outro nacionalismo e outra esquerda sexa posible na Galicia futura.
Chama a atención o esforzo de equilibrio do autor, especialmente no capítulo derradeiro no que se analiza a crise tras o traumático resultado electoral do primeiro de marzo de 2009, para diagnosticar coma se se tratase dun médico as características da doenza actual do BNG para a que apenas receita como tratamento (desta volta con lóxica prudencia académica) a necesidade de que desenvolva unha «estratexia de adaptación coherente que entre outros moitos apspectos establecese dispositivos de cooperación interna baseados na confianza, que levasen a unha renovación eficaz das súas estruturas, equipo dirixente e candidaturas, e a unha apertura real da organización en permanente ósomose coa sociedade…» De forma sútil e elegante, como é a redacción de toda a obra, Quintana Garrido aconsella aos actuais dirixentes do BNG un auténtico «volver a empezar» para o que terán «por diante un longo e tortuoso camiño aínda por percorrer». Velaí o mito estoico do eterno retorno aplicado ao nacionalismo galego contemporáneo. Non é pouca lección.
Trafegando ronseis recupera hoxe algúns dos anuncios da mexicana Librería Gandhi. A verdade é que sempre me gustaron (uns máis ca outros) pola súa simplicidade e o seu carácter provocador. Particular interese ten a súa liña de bolsas, unha idea que podiamos emular os editores galegos.
Velaí unha versión de «El dinosaurio« de Augusto Monterroso, un booktrailer producido, tamén, por Gandhi. Se che gustou aquí tes outros onde escolleres. Moi interesante.
Tras a agotadora xornada de onte e senllas magníficas presentacións, hoxe volvemos á Torre para acompañar a Mar Guerra e a Xosé Neira Vilas nos seus actos. As primeiras impresións (xa adianto que moi pesimistas) recibidas dos libreiros apuntan a unha baixada nas vendas da primeira fin de semana con respecto ao ano anterior, a pesar de que o número de visitantes foi moi elevado. No obstante, polo vivido onte non teño dúbida que a Feira do Libro da Coruña , a pesar da crise e do andazo, mantense por ventura como a máis importante cita da cultura do libro en Galicia. Agardamos que a semana continúe co mesmo pulo co que comezou.
Coñecín ao doutor Ánxel Vázquez de la Cruz un día de xuño de 1998 no restaurante Airas Nunes de Compostela. Foi el quen presentou O lapis do carpinteiro, a novela do seu amigo Manuel Rivas. Neste serán mudarán os papeis, e será o escritor Manuel Rivas quen presente o libro de relatos do seu amigo Ánxel Vázquez de la Cruz. Eduardo Galeano definíu ao pediatra escritor de forma certeira: «Ánxel acepta ser llamado doctor aunque él cura contando» e, abofé, de quen le este libro sorprendente dificilmente pode rebater ao xenio uruguaio. Despois de case un ano de preparación, non hai dúbida de que hoxe é o día de Ánxel, que aparece entrevistado en varios xornais falando, como doutor que é, do poder curativo das palabras, sen esquecer o seu papel como «rescatador» de historias. Desta ducia de relatos médicos tecidos cos fíos da experiencia de Ánxel falarán este serán Rivas (autor dun prólogo entusiasta do libro) e o doutor Manuel Salorio.
Mágoa que hoxe tamén despidamos a Xosé Luis de Dios, esoutro xenial rescatador de luces, cidadántudense coma Ánxel, amigo de todos nós e tan importante nas edicións da mítica novela de Manuel Rivas. Para a familia e as amizades de Xosé Luís, todos os nosos abrazos.
No artigo da semana volvo sobre un dos fíos apuntados no artigo anterior, o da crise demográfica e o fenómeno da emigración dos mozos e mozas. Foime moi útil o Informe Mocidade e Emprego do Gabinete Técnico de Economía da CIG (recoméndoo, organiza os datos demográficos, educativos e de emprego).
Actualización (10-08-2010): Agradecemos esta carta do señor Manuel Reinoso Domínguez que publica hoxe Faro de Vigo.
