Para evitar a contaminación visual, a cámara municipal de Sao Paulo decidiu impedir a presenza de valados publicitarios nas rúas da cidade. O fotógrafo Tony Marco está documentando este proceso inédito de limpeza visual. Un modelo a imitar? Témome que sería moi difícil implantalo nas nosas cidades, abonda con lembrar a recente campaña das eleccións municipais.
Apenas transcorreu unha semana dende a aprobación da nova Lei da lectura e do libro que liberaliza o prezo dos libros de texto da Educación Obrigatoria (Primaria e ESO) xa coñecemos a estratexia agresiva das grandes superficies comerciais. A campaña de Carrefour non ofrece dúbida: “Libros ao custo. Se os atopas máis baratos, aboámosche dez veces a diferenza“. Quen dixo que coa nova lei na man non se podería empregar o libro de texto como reclamo publicitario? Co prezo libre, cal é o custo do libro? Temo que isto só acaba de comezar. Sempre tiven moitas dúbidas sobre a eficacia da liberalización como alternativa á política de descontos. De non poñer couto a estas prácticas das grandes superficies (quizais sexan legais, non o sei), os libreiros de proximidade (se non lles chegase en Galicia co modelo de préstamo) serán, outra vez, os máis prexudicados. Un tema que, pola súa enorme importancia para o sector do libro, seguiremos con atención.
No artigo da semana reflexiono sobre os datos proporcionados pola enquisa da OCU sobre satisfacción dos habitantes no relativo á calidade de vida das súas cidades (con especial referencia a Vigo) e sobre os retos que isto supón para o novo goberno de coalición presidido por Abel Caballero.
Na anotación anterior quedaron pendentes algunhas novidades que paga a pena reseñar:
En definitiva, semella que as mudanzas que se abren no novo Bacharelato LOE son escasas e están orientadas por unha banda a recuperar o modelo curricular LOXSE (suprimido pola contrarreforma conservadora de Aznar, do chamado “Decreto de Humanidades” que modificou os contidos da Historia e da Filosofía) e por outra a adaptalo aos requerimentos da nova Reforma Universitaria de carácter europeo (introdución da materia de “Ciencias do mundo contemporáneo” e reorganización das materias das modalidades). Haberá que agardar a estudar o contidos dos currículums das materias para saber se isto será realmente posible. Con todo, creo que hoxe os problemas da Educación en España non están nesta etapa terminal, senón nas dúas anteriores (Primaria e ESO), onde faltan aínda recursos (humanos e materiais) e onde sobra fraxilidade curricular para o tratamento da diversidade.
Onte participei nunha longa sesión de traballo na que representantes da Alta Inspección do Ministerio de Educación e Ciencia presentaron a un numeroso grupo de editores educativos as características principais dos novos currículums e da ordenación do Bacharelato que entrará en vigor a partir do curso 2008/2009.
A idea principal coa que quedei foi a intención das autoridades educativas, responsables da elaboración das ensinanzas mínimas, de deseñar un modelo de Bacharelato máis flexible e dútil e con menor carga propedéutica que o actual. Deséñase tres modalidades (“Ciencias Sociais e Humanidades”, “Ciencias e Tecnoloxía” e “Artes”, está con dúas vías, a actual de “Artes plásticas e deseño”, e unha nova, de “Artes escénicas, música e danza”). Ábrese, ademais, a posibilidade de que as CC.AA. poidan establecer novas vías nas dúas primeiras posibilidades.
Con respecto ás materias comúns das tres modalidades establécese unha nova: “Ciencias para o mundo contemporáneo”, coa finalidade de aumentar a formación científica sobre cuestións que teñan relevancia para todos o alumnado, que será, previsiblemente, impartida en 1º por profesorado das áreas de Bioloxía e Xeoloxía ou de Física e Química. Outras mudanzas nas materias comúns son a nova definición e contidos para a “Filosofía I e II” (desdobrada tamén en dúas materias: “Filosofía e Cidadanía” de 1º e “Historia da Filosofía” de 2º); o novo currículum para a “Historia” de 2º (pasará a denominarse “Historia de España”, e recuperará o currículum LOXSE, contidos do século XIX e XX); así como a desaparición de “Sociedade, Cultura e Relixión”, como alternativa a aqueles alumnos que non cursen “Relixión”. Con respecto ao ensino das linguas oficiais organízase o currículum en base a tres bloques: “Variedade dos discursos e tratamento da información”, “O discurso literario” (concibido o estudo da historia da literatura ao servizo do texto literario) e “O coñecemento da lingua”. Nas CC.AA. con lingua propia ábrese a posibilidade de traballo de estruturas lingüísticas comúns, feito que non pode supoñer a diminución do número de horas dedicado á Lengua española.
Con respecto á valoración das aprendizaxes establécese a posibilidade de que os alumnos que suspendan máis de catro materias en 1º repitan o curso completo e os que que suspendan entre 3 e 4 as repitan matriculándose doutras tantas de 2º. Nas cualificacións non poderá haber cero e desaparece o Libro escolar de Bacharelato que será substituído por un documento en papel con garantías de seguridade. Así mesmo, preténdese deseñar unha Proba de Selectividade vencellada coas cinco áreas de coñecemento de Boloña de xeito que só unha das materias propias da modalidade condicione a proba. En todo caso, os responsables do Ministerio recalcaron a súa intención de que esta proba fose menos determinante do que é ata agora.
Hoxe presentamos Cólera, o máis recente poemario de María Xosé Queizán. Durante o acto proxectarase un vídeo de 45 minutos, preparado por Manuel Forcadela, que recrea con imaxes, testemuños e músicas seis dos poemas do libro.
Cólera é a memoria orgullosa dunha xeración que rememora un proceso histórico clave na conformación do tempo presente. Empregando a emotividade que proporciona a paixón poética, a autora loa á mocidade galega que iniciou o galeguismo político de posguerra e se mobilizou para derrocar o réxime do tirano. Polo poemario discorren acontecementos políticos e sociais decisivos dunha década (a que vai dende mediados dos sesenta ao inicio da Reforma Política): a formación do Consello da Mocidade, o 25 de xullo de 1969, Castrelo de Miño, Ferrol 10 de marzo de 1972 ou as Encrobas. Mais tamén, polo libro discorren elexías ao Che Guevara ou a Frantz Fanon, figuras que serviron de referentes ideolóxicos a esta xeración. Ademais doutros poemas que constitúen homenaxes explícitas a protagonistas daquel tempo de entusiasmo, confrontación, dor e represión, como os dedicados a “Carmiña” (“Testemuñas os anos dunha loita / de terra e tempo”) e a Reimundo Patiño, por só citar algunha destas pezas.
María Xosé Queizán, como xa fixera noutras ocasións, emprega o poema como rexistro ensaístico, fuxindo do intimismo e verquendo toda a súa intencionalidade social humanista para conseguir un poemario inusualmente comprometido e irado no contexto da poesía galega actual. Eis o título, rotundo, provocador e luminoso como metáfora daquel tempo onde agromou, con tanto esforzo, a esperanza da liberdade.
Ollo: prometen que tamén editarán en galego.
Hoxe subimos o adianto en PDF do primeiro capítulo de Illa soidade, a novela de An Alfaya gañadora do premio Fundación Caixa Galicia de literatura xuvenil. Boa lectura!
DESCENSO MERECIDO
Fallounos o Rácing de Santander! A vitoria merecida do Celta diante do motivadísmo Xetafe foi insuficiente para que se producise o milagre. Co apoio da bancada petada e voluntariosamente algareira, os celestes saíron moi nerviosos sabendo que a súa sorte non se dirimía só sobre a lameira viguesa e boa parte das súas posibilidades de permanencia quedaban na capacidade dos cántabros de non perder diante do Betis. No arranque do encontro, a defensa de Stoichkov facía, outra vez, auga de forma clamorosa e a solución de Ángel como mediocentro amosábase ineficaz para impedir que os tres dianteiros do Xetafe atuasen a Pinto cunha facilidade estremecedora. Así chegou o gol de Redondo, quen sen marca ningunha aproveitou un rexeite na fronte da área. Paradoxicamente, o Celta soubo erguer o seu ánimo e con enorme facilidade conseguiu empatar, minutos antes do descanso, grazas a un contragolpe moi ben resolto por Bamogo, que realizou un dos seus mellores partidos. Tras a reanudación, os celestes saíron afoutos, decididos a resolver o encontro decontado. Anunciouno Gustavo López cun intelixentísimo saque de falta, que bateu no poste, e concretouno Lequi rematando de cabeza un saque de esquina. Desbordouse, por uns minutos, a euforia en Balaídos: o milagre no que ninguén acreditaba, semellaba posible. Porén, as noticias radiofónicas dos goles do ex-céltico Edu no Sardinero foron enmudecendo a bancada que respectou os vinte e cinco minutos finais nun silencio sobrecolledor, expresión da súa tristeza e decepción por un descenso xa inevitable. Os que acudimos durante toda a tempada ao estadio sabemos que este descenso foi tan merecido como doloroso. Un equipo que só conseguiu gañar catro partidos na casa non podía aspirar a continuar en primeira. Non hai dúbida de que o Celta, se pretende volver axiña a primeira, precisa refundar o seu proxecto deportivo partindo case de cero. Velaí un reto moi difícil do que falaremos en setembro.
Convidado pola Academia Galega do Audiovisual, o pasado xoves participei nun debate sobre as relacións do sector audiovisual co mundo da cultura. No acto, moderado por Nani García, participaron Quico Cadaval, Antía Otero, Antón Baamonde e Marcial Gondar. Centrei a miña intervención en analizar as posibilidades dunha maior transferencia entre os sectores da edición impresa e da produción audiovisual que en Galicia viven virados de costas. É un feito que a maior parte das producións audiovisuais galegas están realizadas a partir de guións orixinais, o que supón unha certa anormalidade.
Nun recente e moi documentado traballo de Camilo Franco debúxase esta realidade: só o 7% das 70 longametraxes galegas fron adaptación de obras literarias en galego (cinco películas); porcentaxe que aumenta nos telefilmes ata o 19% (5 de 22 producións), grazas, sobre todo, ao proxecto Un mundo de historias, dirixido por Antón Dobao, que vai verquendo á televisión textos de narradores contemporáneos (os máis recentes serán A mariñeira de Quilmas, O bosque de levas e O club da calceta). Paradoxicamente, a transferencia no mellora na produción de curtametraxes (onde apenas se acada o 3%), sexan tanto as documentais como as de ficción. As posibilidades que ofrecen a actual edición infantil e educativa en lingua galega, así como os retos que propón a nova literacidade dixital, foron obxecto da miña reflexión.
Tras as nosas intervencións o debate foi animadísimo. Falouse moito sobre o uso da lingua galega no audiovisual, os enfoques que podería adoptar a programación da TVG, as posibilidades que para a nosa cultura ofrece Second Life ou a necesidade de contar cun proxecto empresarial multimedia dirixido á cultura urbana. Ao remate do debate coñecimos a noticia da produción en 2008 d’ A casa da luz, unha longametraxe dirixida por Carlos Amil, baseada na novela de Xabier P. Docampo.
