Listado de la etiqueta: siniestro_total

Onte 1803: A semente de Bibiano

Que tristeza tan grande a do pasamento do noso admirado Bibiano, o mestre da ledicia permanente, posuidor dunha ollada esperanza e unha vontade entusiasta. Bibiano é un dos referentes da educación sentimental da nosa xeración. “Estamos chegando ao amor“, “Agora entramos nós” ou “Samba pra mocedade” (a versión do poema de Viaxe ao país dos ananos de Celso Emilio) están entre as cancións do noso celme. Xaora, Bibiano foi a faísca necesaria que prendeu a música popular galega das últimas catro décadas. Como cantautor e membro de Voces Ceibes foi un pioneiro (incomprendido), adiantándose ao que chegaría nos 80 con Siniestro, Os Resentidos, MIlladoiro e a movida viguesa, que viviu xa como emprendedor das iniciativas máis diversas. Produtor e argalleiro de tinglados vigueses, conservou o seu compromiso de obreiro do metal, membro do pecé e de comisións, un jichiño simpático e entusiasta até o lirismo. Así o lembrarei, preguntándome, cada vez que coincidiamos, pola saída da segunda parte do libro de Voces Ceibes do seu amigo Araguas. Bibiano enfrontouse a historia e respirou no presente. Foi un deses jichos que deixou semente e non parou de remar, non tiña medo ao temporal.

Emociona hoxe ver o documental sobre Bibiano de Josefina Molina (1977).

Guardar

Guardar

Guardar

Guardar

Guardar

Guardar

Guardar

Guardar

Guardar

Guardar

Guardar

Guardar

Guardar

Guardar

Onte 1426: Costas en Balaídos

miguel_costas_29-08-2015

Decepcionante actuación de Costas onte en Balaídos para celebrar no estadio o inicio da quincuaxésima participación do Celta en primeira división. Sen presentación por parte do espíquer nin presenza nas pantallas dos marcadores, desenvolveuse un mini concerto de vinte minutos no que a banda de Miguel Costas versioneou algúns dos himnos celestes máis emblemáticos: «A rianxeira», »Miña terra galega» e o propio himno galego na súa adaptación rock. Coa excepción da interpretación impecable do clásico de Siniestro Total, o resultado foi escasamente brillante. Entre a falta dun contexto musical axeitado, a ausencia de iluminación sobre os músicos e o escaso público que ao comezo do concerto ocupaba as bancadas a actuación da banda pasou con máis pena ca gloria. Xaora, hai que recoñecer que o público foi elegante xa que perdoou erros tan clamorosos como que o grupo descoñecese a letra correcta da rianxeira e do propio himno galego, finalizado de forma incorrecta nas dúas ocasións nas que foi interpretado. Mágoa que tan boa idea como a de convidar a tocar no estadio a un dos nosos músicos máis queridos quedase parcialmente malograda. Outra vez será!

A mesma cidade

No artigo da semana en Faro de Vigo, con motivo do ascenso do Deportivo, propoño recuperar a cooperación e a irmandade entre Vigo e A Coruña.

Desque hai corenta anos fun estudar bacharelato á universidade laboral considero A Coruña como a miña segunda patria, a cidade onde abrín os ollos a case todo, dende o galeguismo até os principios republicáns que impregnan o seu espírito liberal. Razón pola que dende comezos dos oitenta levei sempre moi mal ese enfrontamento pailán entre A Coruña e Vigo –protagonizado por tipos como Paco Vázquez, Lendoiro e “Leri”– dúas cidades portuarias atlánticas que comparten idéntico ADN e semellantes angueiras. Mágoa que unha rivalidade futbolística centenaria, anterior á fundación do Celta, protagonizada hoxe por unha rapazada pouco reflexiva e algunhas veces cunhas cervexas de máis, malogre a cooperación de dúas cidades que artellan as rexións urbanas da Galicia atlántica.

Ten razón o escritor coruñés Xurxo Souto, A Coruña e Vigo son a mesma cidade, dúas áreas metropolitanas unidas polo mesmo océano. O Berbés e o Muro son os dous portos pesqueiros de arribada e partida das embarcacións nosas que debuxan o ronsel da súa derrota no mar céltico. En ambas as dúas estacións marítimas producíronse os adeuses que abriron os camiños de alén mar da diáspora galega. As dúas cidades contan cun alma popular e obreira presente nos seus barrios. Que diferenzas substancias hai entre Coia e Navia con Elviña e o Barrio das flores? Entre a Casabranca viguesa e a Falperra coruñesa? Entre a Travesía de Vigo e Monte Alto? Entre Travesas e a Gaiteira? Entre o Calvario e os Mallos? Entre Bouzas e Labañou? Entre o Casco Vello olívico e a Cidade Vella cascarilleira? Entre Saiáns e o Portiño? Entre Matamá e Bens? En cada un destes barrios viven fillos e netos daqueles obreiros que chegaron das aldeas de Ourense ou de Lugo para darlles vida á industria e aos servizos de ambas as dúas cidades. En todos eles fálase unha lingua semellante (con cadanseu sotaque) e os problemas e as carencias non son moi distintos. Vigo e A Coruña posúen identidade de seu, aínda que son moitas máis as súas afinidades ca diferenzas.

A Coruña e Vigo eran a mesma cidade para o pintor Urbano Lugrís, que fixo de ambas as dúas a súa patria; naceu e viviu a maior parte da súa vida na primeira, para el “Percalinópolys”, e morreu un domingo de noiteboa de 1973 no hospital municipal da segunda, a que chamaba retranqueiramente “Xouba city”. O autor do cuarto do vello mariñeiro evidenciou nas súas cámaras e murais que vigueses e coruñeses respiramos idéntico arrecendo do pedramol mesturado coa maruxía da galerna. Esa atmosfera euforizante contaxiou nos anos oitenta a movida cultural viguesa e coruñesa, que mantiñan diálogo aberto en publicacións como “Tintimán” e “La naval”, entre os músicos de Siniestro Total e os de Radio Oceano, entre pintores como Antón Patiño e Cabanas, escritoras como Xela Arias e Luisa Villalta… Diálogo cultural continuado nos noventa, co movemento Bravú, musical e literario, de orixe inequivocamente cascarilleira, mais cuxo nome, segundo o xornalista vigués Antonio Ojea, puido nacer na ría de Vigo, xa que “bravú” é unha mestura da palabra “bravío” e aquel perfume Tabú, o que preferían a maioría das traballadoras da conserva da factoría Massó de Cangas.

Vigo e A Coruña son a mesma cidade como aparece no videoclip gravado para o celebrar o regreso dos Diplomáticos de Monte Alto, o poema de Celso Emilio Ferreiro “Deitado fronte ao mar”. Unha cidade onde se fusionan o balcón do paseo do Orzán co do paseo de Afonso, desde os que se enxerga idéntico horizonte; unha cidade onde a porta do Sol e a rúa do Príncipe continúa nos Cantóns. A mesma cidade popular, entusiasta, inconformista, alegre e orgullosa de formar parte do proxecto de Galicia.

Vigo e A Coruña, viradas de costas dende o inicio do período autonómico, merecen reatoparse no marco dun novo proxecto territorial de Galicia para o século XXI. Ambos os dous concellos deben cooperar no desenvolvemento das áreas metropolitanas e do novo mapa urbano do país, exixindo que isto constitúa unha prioridade na axenda autonómica. Como ambos os dous deben manter a firmeza institucional necesaria para que a prioridade principal da actuación do Ministerio de Fomento en Galicia sexa a finalización do eixo atlántico ferroviario que unirá as dúas cidades de forma permanente en pouco máis dunha hora, o que constituirá un feito case revolucionario para o recoñecemento mutuo de ambas as dúas veciñanzas.

O ascenso do Deportivo, outra proeza do mestre Fernando Vázquez, permitirá que a vindeira tempada gocemos de dous derbis, datas que deberían ser sinaladas nos calendarios como de irmanamento de ambas as dúas cidades e cidadanías, como de encontro eficaz entre as súas corporacións, deixando a rivalidade deportiva estritamente dentro dos estadios, onde eu agardo que o Celta continúe liderando o fútbol galego.

O Vigo de Coppini

Dedico o artigo de semana en Faro de Vigo a lembrar a Germán Coppini e a aquel Vigo da efervescencia cultural da Movida dos oitenta.

Impresionoume a noticia do pasamento de Germán Coppini, un santanderino, que recalou na súa mocidade en Vigo, mais que quedará unido para sempre coa nosa cidade como un dos fundadores de Siniestro Total e de Golpes Bajos, os dous grupos senlleiros da “Movida” de comezos dos oitenta. Coppini formou parte dunha xeración de mozos e mozas vigueses que enxergamos o futuro nas rúas daquel Vigo revolcado da primeira reconversión naval de Ascón e do inicio do descafeinado proceso autonómico galego. Un Vigo gobernado por Manoel Soto, un alcalde que nunca contou con maioría absoluta, cuxa icona urbanística foi o Escalestri nunca utilizado, que cruzaba a rúa Urzaiz, o anfiteatro preferido para numerosas manifestacións cívicas, políticas e sindicais. Un tempo de mudanzas e grandes esperanzas, cuxa memoria reconstruímos axudados polas fotografías de Cameselle e Vitín de las Heras e pola magnífica crónica que Emilio Alonso fixo no seu libro “Vigo a 80 revolucións por minuto” (Xerais 2011).

Coppini foi o primeiro cantante de Siniestro Total. Xunto a Miguel Costas, Alberto Torrado e Julián Hernández formou parte daquela formación inicial que o 27 de decembro de 1982 participou no Nadal Rock do cine Salesianos. Pouco antes, no mes de outubro, Coppini participara na gravación do primeiro elepé, “¿Cuándo se come aquí?”, quince cancións  nas que o grupo punk vigués acuñou o seu ADN, letras de acedume desapiadada sobre bases de máxima simplicidade musical. Fora Modesto Román, que coñecía a Germán do seu paso polo colexio Nebrija, quen no Cerne da Deboura, o pub onde traballaba, puxo en contacto a Coppini, daquela cantante de Coco y los del 1.500, con Costas e Hernández. Naquel momento de fulgor creativo outros locais vigueses (Sachtmo, Catro a Catro, Luada, Kremlin, El Manco) foron facilitadores tamén doutros encontros artísticos.

Na primavera de 1983, Coppini formou un dúo con Teo Cardalda, que bautizaron como Golpes Bajos, ao que logo se uniron Pablo Novoa e Luis García. Foi neste grupo de tan curta vida coma éxito fulgurante onde Germán comezou a desenvolver con plenitude o seu concepto artesán da música elegante, que co paso do tempo o definiu como un incómodo resistente. Na ollada, nas letras de cancións memorables (“No mires a los ojos de la gente”, “Cena recalentada”…) e, sobre todo, na súa voz identifícase un aceno de tristeza reflexiva, unha alerta inconformista para permancer sempre á espreita, nese territorio tan difícil de construír entre a melancolía e a memoria.

Nunca foi doado explicar para os medios madrileños nin o éxito acadado por ST e GB en toda España nin as razóns da efervescencia cultural que se vivía nunha cidade industrial sometida aos rigores da reconversión. Mais aquel Vigo de Coppini, o Vigo da “Movida”, unha cidade que non contaba nin sequera con universidade de seu, facilitou o estourido da creación e a industria cultural en case todas as disciplinas. Non é doado resumilas.

Os Premios da Crítica Galicia, promovidos por un grupo plural de galeguistas do Círculo Ourensán Vigués, consolidáronse dende entón como referente da produción cultural en galego. Na música culta emerxeu a figura do compositor Enrique X. Macías, a programación das Xuventudes Musicais de Manuel Álvarez ou a creación municipal do Laboratorio de Música Electrónica e do Obradoiro de Instrumentos Tradicionais da Universidade Popular. As actividades interdisciplinares do grupo de Comunicación Poética Rompente, creado por Romón, Reixa e Avendaño, trouxeron a vangarda e a renovación á poesía galega. Outrosí sucedeu coa aparición dunha nova xeración de poetas e narradores (Manuel Forcadela, Ramiro Fonte, Román Raña, Xela Arias, Xosé Ramón Pena, Alfonso e Xosé María Álvarez Cáccamo…) que comezaron a publicar ao abeiro de novas editoras literarias viguesas como Xerais, Ir Indo, Cumio… O mesmo sucedeu no teatro, coa aparición de grupos como Máscara 17 ou Artello. Nas artes plásticas consolidouse a xeración Atlántica, na que participaron pintores vigueses como Lamas, Patiño, Monroy, Mantecón, Huete ou o escultor e ilustrador Xosé Guillermo, o deseñador da instalación dos aforcados da praza da Constitución cando se celebrou “Madrid se escribe con V de Vigo”. Sen esquecer que foi daquela cando naceu a Fotobienal (1984), promovida por Suárez Canal e Manuel Sendón, cando Reixa estreou as súas primeiras videocreacións, cando Radiocadena española en Vigo emitía o programa “A trincheira” de Emilio Alonso, cando se publicaba a revista “Tintimán” ou “Pharo the Bego”, un suplemento cultural de “Faro de Vigo”. Ou cando a rúa López de Neira foi a “rúa da moda”, onde tiña as súas tendas María Moreira, Gene Cabaleiro…

Aquel Vigo inquedo e inconformista de Coppini e da Movida ben merece hoxe unha lembranza.

Onte 832: Coppini

Impresionoume a noticia do pasamento de Germán Coppini, un membro destacadísimo da nosa viguesa Xeración Polycommander. Germán foi a primeira voz desta xeración de mozos e mozas que, a finais dos setenta, enxergamos o futuro nas rúas daquel Vigo revolcado de Soto, do escalestri e das batallas da primeira reconversión naval. A participación de Coppini, xunto a Costas e Julián, foi decisiva para a creación de Siniestro Total, aínda que sería en Golpes Bajos, a carón de Teo Cardalda e Pablo Novoa, onde comezou a desenvolver o seu concepto artesán da música elegante, que co paso dos anos o definiu como un incómodo resistente. Sempre identifiquei na  ollada, nas letras e, sobre todo, na voz de Coppini un aceno de tristeza intelixente, unha alerta para permanecer sempre á espreita, nese territorio tan difícil de construír entre a melancolía e a esperanza. Aí o lembraremos nesta noiteboa, na que se marchou con discreción moumeando «non mires aos ollos da xente, dáme medo, menten sempre», o retrouso dun dos himnos da nosa xeración. Con todos os abrazos para os seus, especialmente para Pablo.

Onte 119: A suite sinfónica de Siniestro Total

Siniestro Total é a Vigo o que The Beatles a Liverpool. Era, pois, inevitable a nosa presenza no concerto sinfónico co que celebraba o seu trinta aniversario. Durante pouco máis dunha hora asistimos ao diálogo do grupo vigues de rock and roll  coa quincena de compoñentes do Taller Atlántico Contemporáneo, unha experiencia moi audaz na que dende dúas tonalidades, a do rock e a da música contemporánea, se exploraba a creación dun novo espazo sonoro. Sen dúbida, a partitura de Javier López de Guereña, dende a serie dodecafónica, deconstruíu con bastante acerto as melodías dos grandes éxitos de ST, que a orquestra interpretou con convicción e elegante enerxía. Porén, os nosos roqueriños tiveron moitas máis dificultades para enlazar con esta sonoridade deconstruída. Non era doado, en moitos temas semellaba imposible. Ao longo da experiencia lembrei aquelas performances de Sachtmo, hai tamén tres décadas, nas Enrique X. Macías, o grande compositor vigués, esquecido onte nos divertidos parlamentos teóricos de Julián (para min estas intervencións foron o mellor da noite), pretendía un obxectivo semellante de diálogo entre as músicas do noso tempo, a clásica e a popular. Máis alá do resultado artístico desta suite suicida, que deixou bastante frío ao público que case encheu o García Barbón, en grande medida membros da xeración Polycomander, Siniestro Total demostrou que sempre será moito máis ca un grupo de R&R. A interpretación de «Galicia gran carallo de sal», ao remate do concerto, foi memorable. Ese himno, coa que está caíndo, é un berro de pracer.

A lingua sabe a pan

A Lingua sabe a Pan from cpivirxedasaleta on Vimeo.

Coñecino o xoves á noite, cando estaba de viaxe. Daquela publiqueino en twitter e agora podo arquivalo no blog. Unha peza memorable que amosa o amor a lingua de toda unha comunidade educativa, alicerzada polo compromiso do seu claustro de profesorado. Versionar o tema de Siniestro Total, o himno non oficial da miña xeración, é un acerto rotundo. Claro que si, «a lingua sabe a pan» non só no CPI Virxe da Saleta de Cea, tamén en todos en cada un dos nosos centros escolares, nas cociñas e nos salóns dos nosos fogares. A lingua sabe a pan para todos, mesmo para os catro malpoucados que se avergonzan dela. Beizóns para o CPI de Cea por lembralo e polo extraordinario traballo didáctico que supuxo a creación deste lipdub, desenvolvido a partir dunhas palabras de Cunqueiro: «Unha lingua é boa cando sabe a pan fresco». O emprendido en Cea, terra dun dos máis sabedeiros pans galegos, é un dos mellores vieiros para recuperar terreo para o idioma, con entusiasmo, con ledicia, con autoestima. Axuda a difundir a peza: «á lingua sabe a pan».

Esta iniciativa normalizadora , sen dúbida, e unha das máis destacadas do ano. Merece ser recoñecida dalgunha maneira.