pontevedra – Páxina 3

A forza dos públicos

2 de Decembro de 2014/en Artigos, Artigos Faro de Vigo, Cine, Cultura, Culturgal, Música, Premios, Presentacións, Promoción do libro, Teatro/por bretemas

No artigo da semana en Faro de Vigo, ao fío dos éxitos recentes de produtos culturais galegos e da celebración de Culturgal 2014, reflexiono sobre a importancia dos públicos na industria cultural galega.

Do 23 ao 25 de novembro de 1989, tres noites de estrea no desaparecido cine Fraga mudaron a historia do cine galego e marcaron un fito na cultura e lingua galegas. Foron as de “Sempre Xonxa”, a película do admirado Chano Piñeiro, protagonizada por Uxía Blanco, “Continental” de Xavier Villaverde e “Urxa” de Carlos López Piñeiro. Tres longametraxes que iniciaban a fantasía de contar cunha industria cinematográfica propia, proxecto polo que apostou economicamente a Xunta de Galicia entón presidida por Fernando González Laxe e da que era conselleiro de Cultura Alfredo Conde. Dende aquelas estreas gloriosas que encheron a platea do Fraga producíronse en Galicia 160 longametraxes, sendo o período do máximo fulgor o primeiro lustro, no que se chegaron a estrear case trinta películas, como repasa a exposición “Cinegalicia25”, inaugurada hai poucos días no terceiro andar do Museo Centro Gaiás da Cidade da Cultura.

Nun contexto moi diferente, mais con idéntico entusiasmo do público, produciuse a semana pasada a estrea comercial da nova película de Ignacio Vilar, “A esmorga”, que adapta o clásico homónimo de Eduardo Blanco Amor. Un éxito rotundo de público para unha película en galego, producida ao cen por cen no país, capaz de convocar (e emocionar) na primeira fin de semana a dez mil persoas nas diferentes salas galegas, o que supuxo fose a segunda con maior recadación media por copia en toda España. Éxito do que goza tamén “Costa da Morte”, a película documental de Lois Patiño, que durante o último ano leva participado en máis de setenta festivais nos cinco continentes, recibindo unha interminable relación de premios, iniciada no Festival de Locarno, e consolidando o fenómeno artístico do “Novo cinema galego”, termo utilizado por revistas como “Cahiers du Cinéma” para referirse á xeración de cineastas á que pertencen Xurxo Chirro, Oliver Laxe, Eloy Enciso, Xacio Baños, Peque Varela, Marcos Nine, Ángel Santos, entre outros.

Mais o do cinema non é o único caso de éxito da produción cultural galega actual. O grupo Chévere obtivo esta semana o premio nacional de teatro, o máximo galardón do Ministerio de Cultura, recoñecendo así a súa traxectoria na que ofreceron unha proposta artística potente de creación colaborativa, innovadora e crítica, na que tanto os seus espectáculos na sala Nasa como os máis recentes en distribución, como “Citizen” ou “Eurozone” (que o venres agotou as entradas no Auditorio do concello de Vigo), sempre contaron co apoio do público. O mesmo sucede coas funcións doutras compañías teatrais galegas como Voadora ou Abapalabra creacións escénicas, a promotora da celebradísima “As do peixe”, ou dos monólogos de Cándido Pazo, Celso Sanmartín e Carlos Blanco, acompañado por Luís Davila, o creador do Bichero de “Faro”, debuxando en directo, que triunfan por Galicia adiante. Outrosí sucede nas presentacións das últimas novidades literarias, como as de Fina Casalderrey, Ledicia Costas, María Reimóndez, Suso de Toro, Diego Ameixeiras, Francisco Castro ou Pedro Feijóo, que convocan o interese de centos de persoas, ou os concertos de música infantil de Magín Blanco, Paco Nogueiras, María Fumaça ou Mamá Cabra, esoutro fenómeno creativo no que a industria cultural galega abre novos vieiros. Sen esquecer a potencialidade da creación de produtos dixitais como “creAPPcuentos”, unha aplicación para android e ios que permite aos pequenos a creación de contos e historias de forma intuitiva, desenvolvida por unha empresa tecnolóxica viguesa e recoñecida internacionalmente. Nin por suposto a vizosa diversidade da actual produción musical galega, que nas últimas décadas abriu públicos máis alá da música tradicional, con propostas recentes tan interesantes como as do Taller Atlántico Contemporáneo, Germán Díaz, Caxade, Guadi Galego ou a dos compositores Fernando Buíde e Juan Eiras…

Espectáculos, artistas e produtos que por ventura contan co apoio dos seus públicos (nuns casos máis amplos ca noutros) nun tempo moi adverso no que, a pesar da importancia económica e o elevado nivel de emprego do sector cultural, practicamente se derrubaron as políticas públicas de apoio á creación e difusión desenvolvidas ao longo do período autonómico. Neste entorno de ruína das políticas públicas e de tránsito entre os soportes da distribución dos contidos, o futuro da industria cultural galega xógase na súa capacidade en gañar espazos de visibilidade e prestixio e na de fidelizar de forma corresponsable aos seus públicos. Eis a importancia de eventos potentes como Culturgal, a feira das industrias culturais, que se celebrará nesta fin de semana no Pazo da Cultura de Pontevedra, onde se atoparan creadores, produtores, distribuidores e os públicos diversos da nosa industria cultural.

Onte 1163: Culturgal de todos e todas

2 de Decembro de 2014/en Cultura, Culturgal, Eventos, facebook, Iniciativas, Onte, Twitter/por bretemas

A dous días de abrir as súas portas, a programación de Culturgal 2014 continúa compartíndose en facebook e twitter como un exercicio necesario de corresponsabilidade entre organizadores, expositores, artistas e públicos. Unha xenerosidade que achega azos ao equipo de traballo de Culturgal que se afana nestes días cos derradeiros preparativos. No entanto, sabemos que todos os esforzos de difusión son necesarios para animar a viaxar a Pontevedra esta fin de semana aos máis indecisos. Aí a importancia que lle damos ao acordo de Culturgal con Renfe do que poden beneficiarse os participantes e visitantes da feira (un desconto do 30 % no prezos dos billetes). Como tamén cremos imprescindible a incorporación da lingua de signos no acto oficial de inauguración da Feira e na realización de visitas guiadas como un esforzo por rachar barreiras. Xaora, o arranxo por vez primeira dun espazo de lactancia, do Espazo Bebés e dunha programación específica para os que levan cueiros expresa a vontade de Culturgal de ser unha feira das industrias creativas onde cada un dos públicos teña o seu espazo e a súa referencia. Agradecemos o último pulo publicitario para que ninguén quede sen noticia deste Culturgal de todas.

Onte 1156: Pontevedra premiada en Dubai por ONU-Habitat

25 de Novembro de 2014/en Cidades, Medio_Ambiente, Onte, Premios/por bretemas

O modelo urbano de Pontevedra foi recoñecido co Premio Internacional Dubai polas súas boas prácticas en materia de mobilidade e accesabilidade. Este recoñecemento outorgado pola capitalidade dos Emiratos Árabes, en colaboración con ONU-Habitat, considera que a transformación da cidade pontevedresa na última década e media, promovidos pola alcaldía de Miguel Anxo Fernández Lores do BNG, é un modelo para facer «unha cidade centrada nas persoas». A peonalización do centro histórico, a limitación da velocidade na cidade a 30 km/h, a creación de sendas peonís e ciclistas ou o saneamento do/a río/a son algunhas das medidas agora recoñecidas, sendo ese premio dos seis outorgados o único obtido por unha cidade europea. Os responsables desta pacífica revolución urbana, que o noso admirado Francesco Tonucci definiu como «a de facer a cidade para a infancia», merece todos os parabéns. Pontevedra boa vila, si señor!

Onte 1131: Entrega do Premio Fernández del Riego

29 de Outubro de 2014/en Artigos Faro de Vigo, Lingua, Onte, Persoal, Premios, Sociedade, Vigo, Xornalismo/por bretemas

Emocionoume moito que a miña familia e tantas das miñas amizades me acompañasen onte en Pontevedra no acto de entrega do Premio Fernández del Riego de xornalismo en lingua galega. Na miña intervención (pode descargarse aquí en pdf) expresei palabras de gratitude para os convocantes do certame (Afundación e Ámbito Cultural El Corte Inglés), para os membros do xurado, para Luís Ventoso (gañador do premio Julio Camba) e para Faro de Vigo, o xornal decano que leva máis de trinta anos publicando os meus artigos. Lembrei o compromiso de Don Paco coa defensa da lingua galega e expresei tamén cales foron as miñas intencións cando publiquei «Illa soidade», a pasada Noiteboa. Para rematar propuxen que os xornais con difusión en Galicia aumentasen o espazo en lingua galega e utilizasen o galego cando esa é a empregada polas persoas entrevistadas ou consultadas pola redacción. Un serán que recordarei.

Onte 1109: O libro dos Suaves

7 de Outubro de 2014/en Biografía, Música, Novidades, Onte, Xerais/por bretemas

Chegou onte o libro dos Suaves, un volume de 428 páxinas sobre o mítico grupo de rock and roll ourensán. Foi o profesor Javier Domínguez, irmán de Yosi e Charli, os líderes dos Suaves, e compoñente ademais da primeira formación, quen se ocupou de preparar esta primeira e completísima biografía humana e musical dunha banda veterana que continúa arroupada por milleiros de seareiros, xa de diversas xeracións. Dende o comezo do proxecto, Javier Domínguez reuniu unha cantidade extraordinaria de información textual e icónica, conversou cos compoñentes do grupo e recolleu todo o publicado sobre eles. Un traballo documental de varios anos que lle permitu ofrecer agora un relato cronolóxico, onde tamén están presentes os temas, as preocupacións e os acontecementos salientables da presenza dos Suaves nos escenarios durante máis de trinta anos. O fermoso deseño de Adrián Morgade, que concibiu cada dobre páxina como un muro de grafiti, unha ilustración singular e única, fai do libro unha peza máis ca atractiva tanto para os fans da banda ecomo para os amantes ou curiosos da edición sobre música. Dende o comezo concibimos o proxecto para ser publicado dentro da serie Extramuros, que Xerais publica en castelán e distribúe en todas as comunidades españolas. O libro dos Suaves chegará a todas as librarías o 16 de outubro. As presentacións comezarán no mes de novembro en Ourense e Pontevedra. Seguimos en rota.

Onte 1077: Nova libraría en Pontevedra

5 de Setembro de 2014/en Beizóns, Cidades, Cultura, Librarías, Onte/por bretemas

Tras a inauguración da magnífica libraría de Espazo Lector Nobel non hai dúbida que Pontevedra, como cidade do libro galego, é boa vila e dá de ler a quen pasa. Foi o de onte un serán de ledicia no que participamos do entusiasmo da apertura dunha nova libraría no que ata hai uns meses fora o local dunha entidade bancaria. Un feito do que non tiñamos precedentes, o de que milleiros de libros ocupen o espazo antes dedicado as finanzas. Esta proeza do equipo de libreiros de Nobel racha coa tendencia de peches de librarías do que tantas veces nos lamentamos con melancolía, ao tempo que supón unha reivindicación da libraría como espazo cultural de encontro cidadán. A aposta pola presenza destacada e preferente do libro galego, así como polo fondo cultural constitúen as trabes deste ilusionante proxecto libreiro. Consolidar a tendencia de volver as librarías, tamén en Galicia, semella posible. Beizóns e a mellor sorte para Espazo Lector Nobel de Pontevedra.

Onte 1027: O 17 para Filgueira

6 de Xullo de 2014/en 17_de_maio, Autores, Cultura, Goberno Feijoo, Onte/por bretemas

A elección de Filgueira Valverde como figura homenaxeada o 17 de maio de 2015 expresa a polarización interna da RAG e as dificultades da entidade que preside o profesor Xesús Alonso Montero para conectar con sentir común do galeguismo nacionalista. Os responsables desta elección saben a ciencia certa que a escolla do polígrafo da dereita galeguista, alcalde franquista de Pontevedra durante unha década, conselleiro de Cultura e presidente do Consello da Cultura Galega no período autonómico, provocaría o rexeitamento do nacionalismo galego, aínda que sería ben recibida (nun ano electoral) pola Xunta de Galicia. O feito de que fose o secretario xeral de Política Lingüística quen anunciase a elección en Twitter, minutos antes ca propia RAG, semella non ser azaroso. Foi a de onte, pois, unha elección polémica, na que os académicos que apostaron por Filgueira Valverde asumiron os riscos dunha decisión con inevitable transcendencia política.

A Academia apostou por homenaxear a unha figura cultural conservadora cuxa obra literaria en galego máis destacada son os noves volumes de Adral, «libro de varia lección», como os definía o pontevedrés, máis dun milleiros de artigos, publicados entre 1977 e 1996, no Faro, na Voz e no Correo, nos que divulgaba con detalle e erudición profesoral cuestións léxicas, literarias, históricas, etnográficas relacionadas con Galicia e a súa cultura. Nove volumes publicados por Isaac Díaz Pardo en Ediciós do Castro dos que son devoto, fonte inesgotable de coñecemento, de consulta obrigada, a pesar do paso do tempo. Estes textos de Adral, como os que cada sábado publica Méndez Ferrín no Faro, baixo o título «No confín dos espellos» ou os venres Alonso Montero no «Beatus qui legit« de La Voz de Galicia, constitúen un monumento cultural, unha marabilla que merece ser visibilizada e posta en valor, polo esforzo de investigación e alta divulgación que cada unha destas pezas de prosa erudita supón para o corpus da cultura galega. Como tamén posúe interese dentro da obra de Filgueira Quintana viva (1971), o seu único libro de narracións, cuxa primeira parte, «Os nenos» (1927), pode ser considerada como un dos textos alborais da nosa literatura infantil. No entanto, a pesar destes valores da obra literaria de Filgueira, é innegable que calquera das outras candidaturas que onte foron defendidas na RAG, fose a de Carballo Calero, Xela Arias ou Manuel María, contaban cunha obra literaria máis atractiva e diversa, ademais dun carácter máis integrador e actual, como mesmo de contar con máis apoio popular ca do catedrático pontevedrés.

Non é de adiviños aventurar que coa elección de Filgueira Valverde a efeméride do 17 de maio continuará o seu devalo como festa popular e cívica. Coa excepción dos contos xa citados de Quintana viva e da peza teatral de Agromar, asinada en 1936 como J. Acuña, a obra de Filgueira non vai ser doado que no eido escolar acade o interese da doutras figuras. Como tampouco é previsible que a homenaxe, tamén polas características da obra de Filgueira, contribúa a intensificar á lectura e a venda e interese polo libro en galego. Porén, esta elección, inevitablemente, reabrirá o debate (como quedou demostrado en menos de vinte e catro horas) sobre a memoria galeguista na República e no Franquismo, períodos nos que o polígrafo pontevedrés, un dos creadores do Seminario de Estudos Galegos, tamén fundador da editorial Bibliófilos Gallegos, tivo unha participación que será sometida a unha profunda revisión crítica. Xaora, entendo que foi un criterio corporativista o que levou á RAG a liquidar unha débeda pendente cun dos membros da súa estirpe, que formou parte da institución dende 1941 até o seu falecemento en 1996. A de Filgueira é unha escolla arriscada que reabre o debate da relación da Academia Galega coa sociedade da que forma parte e do futuro e sentido da propia efeméride do 17 de maio.

Onte 1019: Memorias de Sabino Torres

28 de Xuño de 2014/en Editores, Historia, Memoria, Novidades, Onte/por bretemas

Coincidindo co seu noventa aniversario, o pontevedrés Sabino Torres publica Crónicas dun tempo escondido. Pontevedra 1930-1960 (Galaxia 2014), as súas memorias como editor e poeta. Coa súa elegancia característica, inserida na retórica clásica, onde que nunca falta o humor e o detalle preciso, o director de Hipocampo Amigo e actual decano dos editores galegos en activo, reconstrúe en trescentas páxinas a historia social e cultural de tres décadas da posguerra, cando a imprenta Torres do seu pai foi o centro da dinamización xornalística e literaria de Pontevedra. Neste tour de force coa memoria Sabino concédelle particular importancia as tertulias literarias daquel tempo miserento dos «luns sen postre», celebradas nos cafés Savoy, Moderno ou Urquín, máis tarde no Carabela, onde impartían doutrina xentes como Ramón Peña, Emilio Canda, Celso Emilio Ferreiro, Emilio Álvarez Negreira, Manuel Cuña Novás, Rafael Alonso, Laxeiro, entre outros moitos escritores e pintores citados.

Xaora, foron do meu maior interese os capítulos dedicados á édición, nos que se relata a experiencia da revista Finisterre e do semanario Ciudad, como da colección poética Benito Soto, un capítulo extraordinario polo que Sabino Torres pasará con letras douradas á historia da edición en lingua galega. Mágoa que non profundice en aspectos máis técnicos de edición e, sobre todo, nas razóns que fixeran naufragar un proxecto, aparentemente exitoso, que tiña o proxecto de ampliarse na narrativa e no ensaio, xusto cando nacía a editorial Galaxia. Memorias dun editor galego de lectura engaiolante que merecen atención. Beizóns, mestre!!!

Escaparate 13/2014: Librería Cronopios (Pontevedra)

17 de Maio de 2014/en Escaparate, Librarías, Promoción do libro/por bretemas

Escaparate da librería Cronopios de Pontevedra con motivo da presentación d´ A viaxe de Gagarin de Agustín Fernández Paz o 15 de maio de 2014.

Onte 976: Agustín en Cronopios

16 de Maio de 2014/en Autores, Blogs_e_libros, Entrevistas, Galerías de fotos, Novidades, Onte, Presentacións, Promoción do libro, Radio, Recurso_didáctico, Twitter, Xerais/por bretemas

Gran entrevista a que a xornalista de Onda Cero Susana Pedreira mantivo no serán de onte con Agustín Fernández Paz. Unha auténtica conversa literaria, fluidísima, amena, humanamente relevante, arredor d’ A viaxe de Gagarin. Unha hora de xornalismo cultural de calidade na que se convidou ás lectoras, que encheron na libraría Cronopios de Pontevedra, a mergullarse na novela e no blog de documentación que autor publica a xeito de edición extendida.

O primeiro tema abordado foi do papel do escritor, para Agustín «unha persoa que conta», «o que me gusta é contar historias», «en todas as vidas quedan fíos sen tecer». Logo abordouse o paralelismo entre a historia da carreira espacial e a de Miguel Mendiguren, o protagonista d’ A viaxe de Gagarin. «Quería falar dos anos sesenta, enlazando con Non hai noite tan longa, cando a miña xeración foi nova, quixen facer un axuste de contas con aquel tempo. A viaxe espacial sempre me interesou moito. Na noval está sinalada por dous fitos, a viaxe do cosmonauta Iuri Gagarin, a primeira dun ser humano ao espazo, e a chegada a lúa dos astronautas americanos». Relatou Agustín unha anécdota propia, o feito de que o primeiro texto propio que lembra foi unha redacción sobre o Sputnik, acompañada dun debuxo a cor, coa que gañou un concurso na escola de Vilalba. «O que escribín afunda nos documentos, mais tamén nos fíos da vida, o que nos pasou, o que limos, o que vimos, de aí foi saíndo a novela.

Agustín referiuse ás mudanzas que se produciron na década dos sesenta, especialmente «á chegada dos electrodomésticos, unha revolución decisiva nas casas, onde chegaron antes as lavadoras e neveiras cas televisións». Detívose en falar do TOP, o Tribunal de Orde Pública, sobre o que non había apenas información, lembrando que un libro magnífico publicado en 2001 por Planeta fora retirado aos poucos meses pola propia editorial. Mesmo hai persoas novas que descoñecen que o TOP se transformou en 1978 na Audiencia Nacional, ou que a Brigada Política Social fose a Stassi española, «abráiame que haxa cousas que non se saiban». «As feridas esquécense cando están limpas e curadas», afirmou Agustín, para recomendar, despois, A caixa de música de Costa Gavras, unha película que explica o papel vivificador da memoria.

Falouse tamén da libraría da nai do protagonista, «unha libraría humilde do barrio coruñés da Falperra», e do primeiro amor que para Agustín «e esencial, non se esquece nunca, deixa unha pegada profunda». «Sería insoportable vivir se o paso do tempo non matizase as dores e as grandes ledicias da vida. Mais hai momentos positivos ou negativos de condensación, que nos axudan a madurecer». «Despois de tantas dificultades da vida, o único que quedan son os afectos e os cariños».

Susana e Agustín dedicaron os minutos finais da conversa a falar de Twitter e do blog documental da novela. «Gústame ser útil en Twitter, realizar enlaces que leven a unha páxina interesante». «Creo que é a primeira vez que se fixo un blog no que se recolle toda a documentación utilizada na redacción da novela. A través de cada post pretendo que se viva o contexto que viviu o protagonista. Creo que así quedará ainda máis clara a novela». Rematou Agustín falando do papel decisivo dos mediadores, mestres, libreiros, bibliotecarios, profesorado, pais e nais, «sen todos eles os escritores non seriamos nada, son esenciais para crear canles entre os libros e os potenciais lectores. Non tería lectores sen estes mediadores». Pechou Susana Pedreira afirmando que «presentar A viaxe de Gagarin na radio e nunha libraría rozaba a perfección». Non lle faltou razón, memorable presentación e conversa a conservar.

A conversa será emitida por Onda Cero de Pontevedra.

Listado de la etiqueta: pontevedra