Listado de la etiqueta: martin_pawley

Onte 2132: Xabier DoCampo 75

/en , , , , , , , , , , , /por

Emocionoume onte escoitar a entrevista que María Meizoso fixo a Xabier DoCampo o 31 de decembro de 2017 en Radio Voz. Rescatada do esquezo por un chío oportunísimo de Martin Pawley, estes dezasete minutos foron probablemente unha das últimas intervencións do mestre Xabier.

A pesar de que daquela xa sufrira algún episodio que anunciaba a súa doenza, amósase entusiasmado falando do valor da maxia da radio e da palabra contada, dúas actividades que formaron parte da súa vida, como presentando A nena do abrigo de astracán (Xerais 2017), que poucas semanas antes presentáramos en Lugo e na Coruña, en dous actos inesquecibles.  Confesa que tardou quince anos e medio en escribila e que nalgún momento creu que non sería capaz de rematala.

Quedo con dúas das súas afirmacións sobre o oficio de escritor. A primeira: «Escribo para que me queran máis os amigos, para que me lea a xente». A segunda: «Escribir é pasar á mente do lector un pensamento, unha previa que antes non existía». A concepción da escritura como pouso dos afectos e como transferencia son dúas herdanzas que nos deixou Xabier DoCampo, a quen lembramos onte con saudade e respecto, cando facía 75 anos do seu nacemento.

A entrevista pode escoitarse aquí.

O ceo en galego

/en , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo á iniciativa da Academia de fixar o nome das oitenta e oito constelacións

A Óscar Sánchez, Martin Pawley

Dende a aparición do cometa Halley en febreiro de 1986, que non regresará até xullo de 2061, entendín a fascinación que a observación astronómica provoca nas crianzas e nas persoas maiores. Desa pulsión netamente humana de ollar o ceo naceu o interese de todas as culturas por estudar os obxectos celestes e os fenómenos no Universo, sendo a Astronomía unha das ciencias máis antigas da humanidade. As primeiras observacións astronómicas, consistentes en debuxos e artefactos creados na prehistoria coa pretensión de documentar o que se vía no ceo, serviron para medir o tempo e incrementar a precisión dos calendarios agrícolas.

A humanidade comezou a nomear os grupos de estrelas co propósito de orientar aos viaxeiros e aos navegantes sobre océanos e mares. Así apareceron as «constelacións», padróns do ceo nocturno formados unindo as estrelas, un exercicio presente tanto nas culturas china e maia como na grega. Ptolomeo inventariou no seu Almagesto (século II a. C.) 48 grupos de estrelas recoñecibles polo seu debuxo no ceo nocturno. Entre estas constelacións, foron as doce primeiras ás do zodíaco: Augadeiro, Carneiro, Cangrexo, Capricornio, Xemelgos, León, Balanza, Peixes, Arqueiro ou Seteiro, Escorpión, Touro e Virxe. Entre as restantes, unhas utilizan nomes da mitoloxía grega como Andrómeda, Dragón, Centauro, Hércules, Orión, Pegaso, Perseo… e outras nomes como Lobo, Lebre ou Serpe, pola semellanza da silueta destes animais coa unión das estrelas que a compoñen.

Constelacións cuxo número foi ampliado dende a Idade Media, en boa medida pola navegación no hemisferio sur que descubriu a ollos europeos algunhas aquí invisíbeis ou formas incompletas doutras. Identificáronse así constelacións con nomes de animais «exóticos» como Camaleón, Pomba, Ave Fénix ou Peixe Voador, doutros animais como Raposiña ou Lince ou dos propios instrumentos de observación como Escuadro, Telescopio, Microscopio ou Retículo. Constelacións que en 1930 a Unión Astronómica Internacional fixou en 88, sendo as identificadas na actualidade.

A pasada semana a Real Academia Galega aprobou unha proposta normalizada e oficial destas oitenta e oito constelacións. Unha listaxe (dispoñible na rede) froito da colaboración entre o Seminario de terminoloxía da Academia e dun equipo de astrónomos formado por Salvador Bará, profesor de Óptica da USC, Martín Pawley, membro da Agrupación Astronómica Coruñesa Ío e Dosi Veiga, impulsor de Ceos Galegos. Unha relación que, como sucedera coa iniciativa de nomear a estrela Rosalía de Castro da constelación de Serpentario tamén chamada Ofiuco, e do seu exoplaneta Río Sar, outra iniciativa da Agrupación Ío, pon o ceo en galego, sendo outro avance decisivo para a incorporación da nosa lingua no ámbito científico, froito dunha colaboración entre astrónomos e lingüistas. Unha iniciativa que continúa outras actualizacións recentes do vocabulario técnico matemático e dos nomes dos elementos químicos, desenvolto pola Academia con idéntico procedemento.

Esta iniciativa de fixar o nome das constelacións, únese neste ano ademais á publicación de Grandes Ideas da Astronomía (2020), un texto colectivo escrito por astrónomos de universidades e observatorios de todo o planeta, traducido para o galego polo incansable Martín Pawley, activista de todas estas propostas de alfabetización astronómica e galeguización científica. Un libriño delicioso, que se suma ao mapa do ceo despregable tamén publicado pola Agrupación Ío, configurando un modelo de divulgación científica de calidade e de aproveitamento didáctico, que responde as preguntas esenciais que se formula a Astronomía actual: dende cal é o valor do ceo nocturno e o perigo da contaminación luminosa, pasando pola estrutura do universo e o seu funcionamento até cal é a utilidade da cosmoloxía e astronomía no desenvolvemento doutras tecnoloxías, entre outras cuestións apaixonantes.

Iniciativas necesarias de alfabetización e divulgación astronómica vencelladas á unha utilización normalizada da nosa lingua, amosando que o emprego do galego na ciencia e na tecnoloxía amplía o noso horizonte e enriquece o noso patrimonio colectivo. Iniciativas que se ofrecen como un antídoto eficaz de tolerancia para inmunizarse dunha nova onda do virus do hexemonismo lingüístico, recuperado como manobra distractoria conservadora no debate da LOMLOE (a lei que modifica a lei Wert, aprobada polo PP en 2013) sobre a utilización vehicular das linguas oficiais na escola e sobre os seus niveis de competencia ao remate da escolarización.

Si, ollemos o ceo en galego, procuremos o Hexágono de inverno e identifiquemos Sirio, a estrela máis brillante do ceo visible situada na constelación do Can Maior. O ceo loce en galego.

Onte 2082: Óscar Sánchez «Martin Pawley» no faladoiro virtual do colexio de Laredo

/en , , , , , , , /por

Óscar Sánchez «Martin Pawley» mantivo onte durante hora e media un faladoiro virtual sobre astronomía, ciencia e cine con corenta alumnos e alumnas de 5º e 6º de EP do CEIP de Laredo. Na presentación visual do proceso que levou ao nomeamento da estrela Rosalía de Castro, Óscar debullou un interesantísimo discurso sobre astronomía e literatura, alicerzado sobre a reivindicación do papel das mulleres na ciencia e o valor da diversidade linguística e cultural.

A seguir, Óscar respondeu durante case unha hora ás cuestións formuladas polos estudantes. Insistiu sobre o interese de ver os ceos nocturnos, «para o que só se precisan dos ollos e un pouco de paciencia, xa que tardan entre 30 e 40 minutos en acomodarse á escuridade», alertando sobre a contaminación luminosa dos espazos urbanos que impide ver os ceos limpos e aconsellando axudarse por uns prismáticos, se fose necesario.

Preguntado sobre a súa película preferida, recomendou A pequena vendedora de sol, de D.Diop Mambéty, ambientada en Dakar e protagonizada por unha rapaza que quere ser vendedora de xornais, expresión da diversidade do cinema actual. «A min gústanme as películas boas. Hai filmes bos en todas as partes. En Galicia e Portugal fanse películas moi boas e en África tamén. Interésame moito o cine africano, Ousmane Sembéne é un dos meus directores e escritores preferidos».

Un alumno preguntoulle sobre as dúas películas que dirixiu, a primeira Ilusións visuais (2006), sobre o paradoxo de ver, e a segunda que o chairego definiu como «catorce minutos de fogos artificiais na noite de san Xoán».  Outro interesouse por quen descubriu Ío, o italiano Galileo ou o astrónomo alemán Simon Marius. Un alumna solicitou que comentase a sua opinión sobre os lanzamentos de satélites artificiais promovido por Elon Musk.

Anunciou as próximas eclipses que se poderán ver en Galicia, salientando a eclipse total do 12 agosto de 2016 e lembrando que neste verán poderemos ver Marte, Saturno e Xúpiter. Tamén respondeu a pregunta se cría posible que chegase un Covid20. A ese respecto contestou que non sabía o que o podería pasar nos próximos anos, mais que en todo caso a pandemia do Covid19 se explica por factores como o aumento da mobilidade no planeta e a perda da biodiversidade: «hai menos planeta natural».

Para rematar abordou a cuestión do cambio climático que «xa non poderemos evitar, aínda que si mitigar as súas consecuencias»; «o cambio climático é o primeiro desafío ao que ten que facer fronte a humanidade». Rematou a conversa contestando a unha pregunta sobre a proximidade da Galaxia de Andrómeda, o que lle permitiu situarnos no universo e apelar ao valor da ciencia como mellor guía paraa humanidade.

 

O que arde

/en , , , , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo a recomendar O que arde, o filme memorable de Oliver Laxe:

A estrea en vinte salas galegas do filme O que arde de Oliver Laxe coincide co segundo aniversario dos incendios que puxeron en perigo a coroa vexetal da área metropolitana viguesa e provocaron dúas vítimas mortais en Chandebrito aquel fatídico domingo, 15 de outubro de 2017. Unha coincidencia fortuíta que convida a compartir esta extraordinaria película, protagonizada por Benedita e polo seu fillo Amador, mais tamén a reflexionar sobre o sucedido tras aquela vaga incendiaria e sobre as promesas e compromisos para mudar a política forestal.

Recoñecida co premio «Un certain regard» do Festival de Cannes 2019 ­–un certame onde Laxe xa fora premiado en 2010 pola súa opera prima, Todos somos capitáns, localizada nun centro de menores de Tánxer, e onde volveu ser recoñecido coa súa segunda longametraxe en 2016, Mimosas, gravada no Atlas marroquí– dende a primeira até a derradeira escena O que arde é unha película impresionante de beleza estarrecedora, onde os montes dos Ancares galegos son considerados non só como unha paisaxe marabillosa se non tamén como outro protagonista máis da narración. Velaí ese comezo inesquecible, no que o espectador asiste atónito a caída de altísimos eucaliptos, arrasados por unha escavadora, ao ritmo dun andante de Vivaldi, como da sobrecolledora batalla final que contra o lume libran os afoutos bombeiros forestais, filmada de forma documental e case heroica por Oliver e polo seu director de fotografía, Mauro Herce, de xeito que conseguen facer sentir na sala escura o latexo da terra ferida e a violencia do lume incontrolado.

Xaora, O que arde é unha historia familiar do regreso a casa de Amador, un pirómano que volve do cárcere e non quere ser axudado nin confesar o que sinte nin pensa. Un relato contado apenas por elipses visuais, por diálogos esenciais e longos silencios, rotos por frases chave, como esta de Benedita: «se provocan sufrimento é porque sofren». Narración inzada de momentos de tenrura e compaixón a carón da cociña de ferro, ou outros lírico-simbólicos, como esoutro da Benedita abrigada do ballón na cortiza dun castiñeiro, marcas narrativas dun director obsesionado en toda a súa filmografía en afondar no máis recóndito da dignidade humana e na súa relación íntima coa natureza.

Definido por Laxe como un «melodrama de bágoas contidas», O que arde retrata un mundo que morre entre a dignidade dos humildes sen renunciar a perpetuar a beleza desa Galicia aldeá agonizante. Como fixera tamén a redondelá Diana Toucedo en Trinta lumes (2018), Laxe filma como membro dunha tribo en vías de extinción identificando as pegadas na memoria das vivendas e nas cortes, como se se tratase dun fantasma sen recambio demográfico nin produtivo, fenómeno que algúns xa chaman o «holocausto rural de Galicia», estudado nun ensaio recentísimo, A morte de Galicia (Xerais 2019), volume de lectura moi aconsellable, coordinado polo historiador Isidro Dubert.

O que arde non pretende ser unha tese sobre a problemática incendiaria en Galicia, máis alá da animadversión do director pola presenza invasora do eucalipto sobre o territorio e das talas sobre as que axexa o propio Amador cando acompaña as vacas. Con todo, Laxe deita unha ollada sobre o fenómeno dos pirómanos chea de tolerancia, quizais para salientar así a ausencia de medidas políticas sobre os intereses arredor do sector forestal en Galicia, sobre a propiedade do monte, o devalo demográfico ou do propio cambio climático, que tamén forman parte das causas desta noxenta industria do lume en Galicia.

O que arde é un filme sobre xente rota, que ama e sinte dor en silencio. Unha película conmovedora e emocionante, capaz de abrir conciencias e corazóns no seu intento de representar sen renunciar a beleza a extinción da cultura tradicional da Galicia de montaña. Unha película que, ademais, obriga a repensar as políticas forestais que provocaron catástrofes como a lembrada en Chandebrito e preguntarse se dende entón mudaron, se se puxeron en marcha máis medidas de prevención, se as zonas devastadas foron limpadas e comezaron a ser repoboadas, se foron mobilizados os predios abandonados e incorporados ao banco de terras para ser cultivados..

Esta inquedante película en lingua galega de Oliver Laxe,  demostra que aínda existen fendas na industria para ofrecer un cinema de autor sen aditivos de azucre nin conservantes de saudade. Tras unha década de traxectoria, tras tres longas premiadas en Cannes, aquel Oliver Laxe, que nos descubrira o crítico Martin Pawley en 2008 na curta París#1, coa que o director coruñés pretendía responderse á pregunta que é Galiza, é hoxe unha das figuras europeas indiscutibles do cine de autor. Vaian ao cine a compartir a emoción deste cume do cine galego, hoxe unha das expresións máis punxentes da cultura na nosa lingua.

Onte 2024: Xabier, activista do esencial

/en , , , , , , , , /por


Tarde moi emocionante a de onte na Coruña na que AELG e Asociación Cultural Alexandre Bóveda homenaxearon ao escritor Xabier DoCampo, primeiro ao pé da súa casa, onde se descubriu unha placa, e máis tarde cunha velada literaria no Teatro Rosalía de Castro. Un serán emocionante no  que puidemos escoitar a voz do mestre chairego, a lectura dalgúns dos seus textos, un conto ao xeito de Xabier da gran Paula Carballeira, tres cancións de Miro Casabella e diversas intervencións das amizades arredor das súas dimensións como profesor, activista e escritor. En palabras do seu amigo Martin Pawley «unha celebración xusta para un home xeneroso, inesquecible». Unha tarde na que se lembrou  tamén a Agustín Fernández Paz, no día do 72 aniversario do seu nacemento, exaltando a súa amizade e os días felices que ambos os dous compartiron cos membros da Xeración Lamote.

Na miña intervención lin unha parte do artigo, «Xabier, activista do esencial», incluído nas páxinas preciosas que o número 289 da revista CLIJ lle dedica, coordinadas con agarimo por María Xesús Fernández. Reproduzo a tradución galega do texto:

É difícil para min saber que non vou escoitar nunca máis a voz de Xabier ao teléfono ou gozar do seu abrazo cando viaxo a Coruña, el que foi sempre un activista da amizade, capaz de conxugar cunha xenerosidade desbordada o verbo compartir. Soubo cultivar a amizade e alentala nos xantares sorpresa que organizaba aos amigos cando necesitaban máis cariño ou asumindo o papel de editor creativo e executivo de libriños colectivos de benvida aos fillos das amigas, unha tradición laica que acuñou. Como sabiamos da importancia que lle concedía á creación das súas nadaliñas, as tarxetas que enviaba cada fin de ano, espazos para a beleza e os afectos, ou a publicación das súas cartas, xénero epistolar que utilizaba de forma maxistral para expresar as súas conviccións e a súa indignación necesaria. Coñecía o valor incalculable da amizade cando traballaba co ilustrador Xosé Cobas, con quen formou unha extraordinaria parella creativa, cando falaba todas as noites con Agustín Fernández Paz, a quen coñeceu como o seu titor de prácticas de Maxisterio, ou cando conversaba sen reloxo co seu veciño Óscar «Martin  Pawley», con quen compartía a súa devoción polo cine, a narración e o valor incuestionable da razón da ciencia.

Sabía do imán da amizade cando plantamos con Agustín un carballo na finca da súa casa de Vilarón, que medra e medrará indómito na memoria dos nosos afectos. Como era consciente de que formaba parte dunha xeración de mestres galeguistas, xunto a Agustín, Paco [Martín], Fina [Casalderrey], Xabier [Senín], Chus [Fernández], entre outros, á que nalgún momento bautizamos como «Xeración Lamote», activistas todos da «escola das pombas e as mazás», metáfora precisa para definir o modelo de escola pública galega polo que traballaron durante décadas. Foi tamén Xabier «activista do esencial» en todas as súas manifestacións, como a el lle gustaba xustificar o seu compromiso como primeiro promotor de Prolingua, plataforma apartidaria de defensa e promoción da lingua galega, ou coa renovación pedagóxica como fundador de Preescolar na Casa, Nova Escola Galega e a Revista Galega de Educación. Activista da literatura infantil como fundador de Galix e membro da OEPLI, como creador de fantasías marabillosas como Bloc, a revista de arte e literatura infantil, ou como conferenciante e contador incansable, sen esquecer que o compromiso de levar a radio, o cine e o teatro á infancia ocupou moito tempo das súas arelas.

Xabier foi un activista dos libros, que concibía como un lugar de encontro, aos que amaba como obxectos preciosos, consciente de que eran o mellor espazo para compartir coas persoas amadas. Foi activista da lectura e das bibliotecas e das escolas nas que se lía e se escribía como dúas iniciativas individuais que axudan a coñecernos e a recoñecernos, ao mesmo tempo que facilitan que todos poidamos converternos en narradores capaces de facer coma el, viaxeiro insubornable, da nosa vida relato. Non esquecerei aquel 13 de decembro de 2017, cando presentamos na librería Trama de Lugo A nena do abrigo de astracán, a novela longa para persoas adultas que miniou durante a última década; tarde na que defendeu ante un centenar de persoas emocionadas coa súa despedida que a literatura esfiañaba a vida. Comparto agora o que escribiu a súa nai en Catro cartas (2000), o seu libro máis testemuñal:

«Pensei moitas veces que o que ti facías era a máis precisa metáfora da lectura. Na costura pártese dun anaco de tea que hai que cortar e coser. Ler un libro tamén é construír unha historia a partir dun patrón. É o lector o que haberá de cortar e coser aquelas palabras para armar a historia. A lectura é un traxe que senta ben a alma e a embelece, como o vestido ao corpo».

Onte 1762: «A perda da escuridade»

/en , , , , , /por

Recibimos noticia do noso amigo Martin Pawley, membro da Agrupación Astronómica Coruñesa, da publicación da versión galega de Losing the dark, un documental de seis minutos e medio sobre a contaminación luminosa e a reivindicación do dereito a gozar dun ceo nocturno limpo. Un excelente recurso didáctico para abordar a defensa da observación dun ceo limpo como un dereito da humanidade ademais dun xeito de reducir o consumo de enerxías fósiles. Esta loita contra a contaminación luminosa contribúe, tamén, unha importate redución do custe enerxético. A este teor, a Agrupación Astronómica Coruñesa Ío estima a redución en Galicia de 30 millóns de euros anuais, só dous na cidade de Vigo. Non teño dúbida que o emprego máis racional e austero da luz artificial e o combate da contaminación luminosa, como sucede nos países do norte de Europa, é un asunto que con rigor e espírito construtivo debería ser incorporado na nosa axenda pública.

Onte 1441: Defensa do ceo nocturno

/en , , , /por

img_19330Esa fonte de coñecemento que é Martin Pawley desvelounos unha iniciativa da Agrupación Astronómica Coruñésa Ío para que o Parlamento de Galicia faga unha declaración institucional en defensa do ceo nocturno, na liña da «Declaración de la Palma» (207). Esta é unha cuestión referida tanto a un dos dereitos da humanidade, o de contemplar un ceo nocturno non contaminado, como á necesidade de que os poderes públicos aproben normas que controlen a contaminación luminosa, dado o impacto que xera sobre o medio. O emprego máis racional e austero da iluminación artificial, como sucede nos países nórdicos, para minimizar o resplandor que provoca no ceo e os seus efectos sobre os seres humanos e o medio natural, debería exixirse ás nosas institucións como ás entidades privadas. Reivindiquemos e traballemos a prol deste dereito que permite o gozo da observación dun ceo limpo.

Onte 1368: «La profesora de parvulario»

/en , , , , , /por

La_profesora_de_parvulario-174860048-mainAgradecimos a recomendación de Martin Pawley e fomos á estrea nos Norte de La profesora de parvulario, a película en hebreo de Nadav Lapid. Efectivamente, trátase dun deses filmes da categoría dos «imprescindibles». As temáticas educativa e literaria son eixos dunha obra de natureza lírica alicerzada de forma moi concienciuda sobre a ambigüidade do valor das palabras e sobre a fraxilidade dunha educadora abraiada pola inexplicable potencia creadora, tan prematura coma xenial, do seu alumno poeta de apenas cinco anos. Nesta narración detallada e demorada até os límites dos límites é doado identificar que no Tel Aviv que se divirte entre os abouxadores sons das caixas de ritmos non é posible atender a sutileza da palabra poética, nin sequera as persoas que acuden aos obradoiros de escritura. Unha metáfora tamén do escaso espazo que queda hoxe para a poesía, como para outras belas artes.

Xaora, o que máis me engaiolou do filme de Lapid foi a precisión coa que se presenta o funcionamento da escola infantil israelita, a anos luz da connotación de parvulario, ao que alude o tan desafortunado título escollido pola distribuidora española. Nesta escola israelita, coma sucede no Pelouro en Caldelas de Tui, a actividade céntrase no xogo (dentro e fóra da aula), na importancia da narración oral, na dramatización, na música ou na hora da sesta, momentos nos que a profesora titular e a súa auxiliar acompañan, propoñen e se implican emocionalmente cos picariños e picariñas da súa asemblea. Non hai rastro no filme de Lapid de actividades académicas nin doutro espazo específico para a profesora que non sexa o de recibir a cada un dos seus ao pé da porta, coma sucede nunha das escenas finais, de memorable tristeza, ou naqueloutra marabiullosa da tormenta, utilizada para sentir a ollada do gato sobre o espazo de recreo. Inevitablemente, lembrei Ça commence aujourd’hui, a gran película social de Bertrand Tavernier, que constitúe unha reclamación do papel esencial da educación infantil como primeiro factor de igualdade. Recomendo La profesora de parvulario pola seu carácter antidogmático e a súa capacidade para sorprender e interrogar. Prestoume.

Onte 1231: Longsellers

/en , , , /por

Morning_star_17Onte anunciamos en Twitter a chegada da imprenta de catro reedicións de títulos veteranos no catálogo de Xerais Narrativa: a 18ª d’ O crepúsculo e as formigas de Ferrín, a 17ª de Morning star, a 9ª d’ O club da calceta de María Reimóndez e a 5ª de Peaxes de Santiago Lopo. A curiosidade de Martín Pawley levouno a preguntar cal era o top de reedicións de Xerais. Non está de máis coñecer a relación dos nosos títulos con maior número de reimpresións encabezada coas 32 edicións das Cartas de inverno de Agustín Fernández Paz, as 28 d’ O lapis do carpinteiro de Manuel Rivas, as 25 de Tristes armas de Marina Mayoral, as 21 de Erros e Tánatos de Navaza e Contos por palabras de Agustin e as 20 de Galván en Saor de Darío Xohán Cabana. Estes longsellers do noso catálogo, a maior parte deles utilizados como lecturas no sistema educativo, constitúen un fito no noso sistema literario.

Onte 1138: O «blogomilo» no «Sermos»

/en , , , , , , , , , /por

A_fondo_sermos_06-11-14

Lin con moito interese o «A fondo» que Sermos Galiza dedica esta semana ao blogomillo. Acerta Tati Mancebo, a coordinadora do suplemento, ao escoller as voces que valoran, case dez anos despois, o que foi a primeira rede hipertextual en galego, na que (como sinala Uxía Casal «Gradicela») compartimos afectos e ensaiamos con esta textualidade nova para a maioría de nós. Pareceume fulcral o artigo de Pedro Silva «Goretoxo, fundador de Blogaliza e do movemento de blogs na nosa lingua, no que defende o papel dos blogs como arquivo permanente, unha idea que sempre compartín como esencial. No entorno actual da saturación provocada por redes informativas como Twitter ou sociais como Facebook, onde sobra ruído e lercheo, os blogs manteñen o seu papel central na conformación da identidade dixital dos seus autores, tanto pola posibilidade de acceder ao seu arquivo como pola de etiquetar con detalle o seu contido. Utilidades que, como tamén sinala Gracia Santorum no seu artigo, converten aos blogs en utilísimos recursos didácticos. Como salienta Martín Pawley, outro dos fundadores dos blogs en galego, máis alá da vixencia do «blogomillo» como etiqueta, os blogs continúan sendo o soporte máis cómodo para compartir na rede a escrita en galego, sendo o arquivo fundamental desta textualidade.