Listado de la etiqueta: FridaysForFuture

Con Greta Thunberg

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo á activista climatica Greta Thunberg:

O pasado mes de marzo comentabamos con admiración a iniciativa de Greta Thunberg, unha rapaza sueca de dezaseis anos, de promover diante do parlamento do seu país a primeira folga escolar mundial polo clima. Dende entón, o movemento estudantil Friday For Future, que deu pé ao do profesorado Teachers For Future, denunciaron dende centros educativos de diversos puntos do planeta o escaso compromiso dos estados co medio ambiente e reclamaron a redución das emisións de carbono establecidas no Acordo de París (2015), dentro da Convención Marco das Nacións Unidas sobre o Cambio Climático, para manter o aumento da temperatura mundial por debaixo dos 2 graos e proseguir os esforzos para limitalos a 1,5 graos. Mobilizacións escolares intensificadas este curso ao fío da celebración da «Cumbre del clima 2019», coñecida como COP25, convocada polas Nacións Unidas coa intención de acadar un compromiso para reducir de forma drástica as emisións, canto menos nun 7% anual, evitando así o que sería un punto de non retorno na vida do planeta.

Prevista para celebrarse no Brasil e despois en Chile, o cumio abriuse estes días en Madrid coa intervención do secretario xeral da ONU, António Guterres, que recoñeceu que a escala global as emisións continuaban incrementándose, sendo insuficientes os compromisos unilaterais dalgúns estados. Como sinalou Inger Andersen, directora do Programa Ambiental da ONU, se queremos un planeta libre de emisións de carbono en 2050, obxectivo compartido xa por 67 estados, entre eles España, á luz das novas evidencias científicas, cómpre actuar colectivamente e de forma inmediata, o que obriga a profundas mudanzas. Velaí a cerna dos debates deste COP25 no que se confrontan, dentro e fóra dos salóns de IFEMA, as posicións dos activistas climáticos e membros dos movementos ecoloxistas de todo o planeta coas posicións negacionistas sobre o cambio climático abrazadas polos políticos populistas encabezados por Trump, Bolsonaro e polos partidos da extrema dereita europea. Unha durísima lea política e económica sobre a necesidade de «desinvestir» en combustibles fósiles (carbón, petróleo e gas) e facelo en «enerxías renovables». Un debate a gran escala sobre como poñer freo á deforestación, a revisar as políticas agrarias, a protexer as augas dos océanos ou a regular a mobilidade e o tratamento dos residuos das grandes áreas urbanas, entre outros temas.

Nesa tremenda confrontación de intereses, á que non son alleas as presións da industria petroleira nin a ruptura do multilateralismo na resolución de conflitos nin o pobre papel actual da ONU, é onde se encadra o ataque inadmisible por parte dalgúns medios a Greta Thunberg, desde a súa chegada a Madrid para participar na «cumbre» climática. Un tratamento sen piedade nin respecto para unha menor de idade con síndrome de Asperger, ao que ademais dos intereses económicos e políticos citados, semella obedecer tamén a ser muller e neurodiversa, dúas condicións moi difíciles de aceptar nun entorno aínda patriarcal no que se privilexia o modelo masculino e neuronormal. Así o denunciou o Comité para a Promoción e o Apoio para as nenas e mulleres autistas (CEPAMA) para quen «Greta Thunberg ten dereito, como todas as persoas do Trastorno do Espectro Autista (TEA), a participar de forma activa nos diferentes ámbitos da vida social sen ter que agochar nin as súas diferenzas nin disimular a súa capacidade». Greta non padece doenza ningunha, mesmo a síndrome de Asperger nin sequera hoxe existe como categoría diagnóstica no DSM-5 (2013). Cadora, como outras persoas do Trastorno de Espectro Autista, con toda a súa variabilidade, Greta amosa capacidades singulares que a fan unha persoa de sensiblidade extrema, concienciada e comprometida coa causa do cambio climático, mesmo a pesar de recibir por isto rexeitamentos e críticas.

O que algúns non entenden de Greta é que ela, como outras persoas neurodiversas, manexa códigos de comunicación diferentes aos da maioría considerada neuronormal. A súa linguaxe é explícita e directa, sen os matices e eufemismos das convencións sociais; como o seu sistema de comunicación non verbal fai que poida ser percibida como unha persoa anoxada, nalgúns momentos distante, noutros fría ou indiferente. Greta é unha rapaza que está actuando de acordo as súas conviccións máis profundas, o que a obriga a intentar moverse polo planeta utilizando transportes sen emisións (o que non sempre é posible nin doado). Xaora, o feito de que Greta sexa TEA non pode ser utilizado para desmerecer o valor do seu activismo sobre o cambio climático nin de amosar unha forma de vida que pretende ser apenas consecuente coas ideas que defende.

Grazas, Greta, por teimar que é posible outro futuro para a túa xeración e para o planeta.

Fridays for future


Dedico o artigo da semana no Faro de Vigo a #FridaysForFuture, a iniciativa da activista sueca Greta Thunberg, promotora da Folga escolar polo clima:

Greta Thunberg, unha rapaza sueca de dezaseis anos, é hoxe a líder icónica da primeira folga escolar mundial polo clima que o pasado venres se celebrou en máis de cen países e 1.600 cidades. Unha mobilización planetaria con escasos precedentes iniciada por esta estudante de noveno curso (equivalente a 4º de ESO) o pasado 20 de agosto cando tras a vaga de calor e incendios en Suecia decidiu non ir á escola e chantarse diante do Riksdag, o parlamento situado no centro de Estocolmo, durante o horario escolar cun cartel no que aparecía a frase «Folga escolar polo clima».

Logo de celebradas as eleccións xerais dos seus país, o 9 de setembro, nas que foi elixido primeiro ministro o socialdemócrata Stefan Löfven, Greta decidiu continuar a súa folga só os venres, xornada nas que durante sete horas permanece co seu cartel, soportando temperaturas baixo cero, reclamando que se adopten medidas para limitar o aumento da temperatura global do planeta a 1,5 graos. Iniciativa, acuñada na rede coa etiqueta #FridaysForFuture, que comezou a ser seguida por milleiros de estudantes doutros países que reclaman diante dos seus parlamentos e edificios gobernamentais a redución das emisións de carbono establecidas no Acordo de París, dentro da Convención Marco das Nacións Unidas sobre Cambio Climático, en vigor dende 2016, do que Donald Trump anunciou a retirada dos Estados Unidos en 2017.

Diagnosticada de Síndrome de Asperger, trastorno do desenvolvemento incluído no espectro autista, que afecta a interacción social recíproca, e tras padecer unha depresión paralizante aos once anos, Greta Thunberg confesou que adoptara o seu modelo de desobediencia civil inspirándose na protesta de Rosa Parks, unha muller tímida e introvertida coma ela, que en 1955 foi capaz de non ceder o seu asento do autobús a un home branco de Montgomery, Alabama, acción que supuxo un punto de non retorno na loita a prol dos dereitos civís nos Estados Unidos.

Coma sucedera coa activista estadounidense, a acción de Greta comezou a chamar a atención dos medios de comunicación de todo o mundo constituíndo a inspiración para o emerxente movemento internacional de «Folgas Escolares polo Clima», como a que o venres mobilizou a varios centos de estudantes vigueses de secundaria diante do concello de Vigo reclamando atención para as políticas sobre o cambio climático e denunciando a falta de compromiso dos políticos cunha situación que rouba o futuro das novas xeracións. Protestas estudantís que dende o pasado mes de novembro foron estendéndose dende Australia e que continuaron ao longo do inverno no Canadá, Alemaña, Bélxica, Países Baixos, Xapón, Suíza, Reino Unido ou nos propios Estados Unidos.

Facendo fincapé sobre todo na importancia da investigación sobre o cambio climático, como xeito de facerlle fronte ás posicións negacionistas de Trump e a industria petroleira, o novidoso do movemento promovido por Greta, que xa falou diante dos líderes mundiais no Foro de Davos do xaneiro pasado ou na conferencia climática da ONU en Katowice, reside na capacidade de mobilizar a mozos e mozas de todo o planeta que reclaman, cando xa apenas hai marxe de acción, unha maior ambición e contundencia dos políticos para derrotar o cambio climático. Un cambio que se ten que producir agora, desbotando así a retórica dos que interpretan no seu beneficio acordos como os de París ou entrando en aberto litixio co trumpismo que ameaza con levar ao planeta ao abismo neste mesmo século.

O feito de que activistas como Greta asuman nas súas formas de vida comportamentos e hábitos que contribúen a limitar o aumento da temperatura global do planeta –a súa familia non viaxa en avión nin consume carne nin utiliza plásticos– amosa que esta causa obriga a unha mudanza das nosas formas de vida, anticipando uns hábitos alternativos na alimentación, na mobilidade e no consumo enerxético moi distintos dos que utilizamos. Mudanzas nestes hábitos de mobilidade, que afectan dende a redución do tráfico aéreo planetario á utilización de vehículos con motores de combustión, que se deben producir canto antes, o que modifica case de raíz a actual axenda política e económica do noso tempo. Un movemento mundial de adolescentes mobilizados por Internet a prol dun desenvolvemento sustentable que obriga ao ecoloxismo, nacido hai catro décadas ao fío do movemento antinuclear e organizado en plataformas e partidos diversos, a actualizar agora e de raíz o seu programa e as súas formas de actuación.

En todo caso, beizón a Greta Thunberg, unha líder tan atípica como carismática, capaz de tirar do fío da esperanza cando semella non haber futuro. Como beizón para eses centos de estudantes vigueses de secundaria mobilizados nestes Venres polo Futuro, xa que como eles din «non temos un planeta B».