Onte 743: Des-normalización

/en , , , /por

Valentina Formoso pon o dedo na chaga. No artigo publicado na sección «Voces» de Prolingua denuncia as políticas sibilinas con función des-normalizadora sobre a cultura galega e para a lingua en particular. Unha choiva morna que vai enchoupando de prexuízos a valoración da cultura e linguas de noso. Este é, entre outros, o caso dalgúns contidos de libros de texto de Lingua castelá e literatura que negan a nosa lírica medieval galego-portuguesa, incluíndoa no corpus da «literatura castelá». Outrosí sucede cos contidos referidos á sociolingüistica e as escasas e prexuizosas referencias ás linguas cooficiais recoñecidas na propia Constitución. Probablemente nesas páxinas de materiais curriculares de importante difusión en todo o sistema educativo español, incluído o galego, poidamos atopar algunhas das raíces dos prexuízos e actitudes desgaleguizadoras tan presentes no actual ensino secundario, como as actitudes anticatalás ou antivascas, por fortuna só presentes en sectores minoritarios. Recomendo o excelente artigo de Valentina Formoso.

Onte 742: «Os xornalistas utópicos”, unha obra excepcional

/en , , , , , , /por

Na presentación en Couceiro, a primeira da tempada de Outono, d’ Os xornalistas utópicos, a novela de Manuel Veiga, Mario Regueira defendeu que «contar dunha forma nova, procurando a participación dos lectores, é a baza que lle queda á literatura actual.» «Explotar formas innovadoras en colaboración cos lectores, facer do público máis ca un simple receptor dun discurso xa feito. Apostar por sorprender.» Comezou así Regueira un discurso no que despois confesou que «Os xornalistas utópicos é unha novela que me gustaría ter escrito, a maior gabanza que un escritor pode facer da obra dun colega.» «Unha novela que impugna a historia da Transición, unha manipulación do xornalismo de longo percorrido.» «É difícil facer unha historia da saída do franquismo sen falar dos mortos pola policía. Déusenos por pechado un período histórico. A impotencia de estar vivivindo unha manipulación está presente en toda esta novela.» Rematou Regueira cualificando Os xornalistas utópicos como «unha novela de temática subversiva, unha obra excepcional, porque non é doado atopala todos os anos nin sequera todas as décadas.» Foi a de Regueira unha oportunísima reflexión, que empata coa que Ferrín fai hoxe no seu artigo no Faro.

Onte 741: A granel

/en , , , , , /por

Aproveitamos a viaxe a Pontevedra para descubrir algunhas novidades na Libraría Paz. Mercamos o último de Nesbo en inglés e Mi libro de horas, outra entrega dos gravados de Frans Masereel, prologada por Thomas Mann, publicado por Nórdica (tempo haberá aquí de reseñar esoutra marabilla). Porén, a sorpresa do serán, ademais da orballada, foi descubir «O Graneiro de Amelia», unha tenda de fariñas e sémolas, grans e legumes, pastas artesáns, especies, prebes, verduras deshidratadas, leite fresco, queixos e outros produtos a granel. Un novo concepto de tenda de autoservizo e de calidade, na que se eliminan case totalmente os envases, e na que se ofrece unha sorprendente diversidade de produtos naturais, sobre todo de variedades de fariñas e arroces. Alí lembrei decontado o arrecendo daqueles sacos de legumes da tenda de Gloria da miña infancia, onde se mercaban en cartuchos (como nesta tenda pontevedresa) as lentellas, os garavanzos ou a fariña. Desque abriu hai apenas vinte días, os cartuchos do graneiro de Amelia son outra razón máis para ruar por Pontevedra, sen sucumbir ás docerías e a súa larpeira torta rusa. Na foto aparece o resultado dos nosos cartuchos.

Onte 740: Gratitude

/en , , , , /por

Non foi onte un día que comezase con grandes doses de temperanza. Primeiro foi a indignación que me produciron as declaracións do presidente Feijóo cualificando de «chiste» as palabras do alcalde de Beariz apoiando a Franco. Logo chegaron as de Jesús Vázquez cualificando de «non demócratas» ás persoas que nos opoñemos ao decreto de plurilingüismo e esvarando supostas complicidades co terrorismo aos que criticamos un decreto corrixido polo Tribunal Superior de Xustiza de Galicia. Non o nego, quedei moi doído e desacougado por tan inxustas e inconcebibles cualificacións. E non é doado para min facer o esforzo de moderación necesario para evitar o mesmo erro no que caíu o conselleiro de Educación. A lingua é un patrimonio de TODOS e o seu futuro é responsabilidade de TODOS. Non hai volta nin mellores argumentos para o caso. Por fortuna, á primeira hora da tarde chegou a chamada agradecida e agarimosa de Josefina Fernández Mosquera, a viúva de Olimpio Liste. Foi unha beizón e un acougo. Unha conversa telefónica de apenas cinco minutos capaz de me demostrar que aínda existen as persoas boas e xenerosas. A miña profunda gratitude para dona Fina pola súa temperanza en momentos tan difíciles para ela.

Onte 739: Un privilexio real

/en , , /por

El-Rei será operado na clínica privada Quirón polo doutor Miguel Cabanela, eminencia galega en cirurxía de cadeira que virá expresamente dos Estados Unidos. Unha vez máis Juan Carlos renuncia a utilizar o sistema sanitario público, o que volve constituír un comportamento pouco solidario co resto da cidadanía usuaria deste servizo público esencial, alén da escasa consideración que implicitamente supón dos profesionais da sanidade española. Imaxino que, polo menos, iso conlevará que será o propio monarca quen se faga cargo da factura da intervención e dos gastos de hospitalización e rehabilitación posteriores. Un máis ca exixible exercicio de transparencia. Non obstante, esta intervención privada constitúe un privilexio real que para así quixeran os pensionistas da súa idade que non teñen outra opción que agardar meses e meses para ser operados nos hospitais públicos dun xeonllo ou dunha cadeira. Non é novidade ningunha afirmar que hai tempo que Juan Carlos de Borbón e a súa familia perderon a simpatía da opìnión pública, esa aura que os facía intocables e incuestionables. Como sinalou con certa retranca a súa amante «El Rei é un anciano cabaleiro que loita pola súa saúde», un eufemismo elegante para expresar a súa situación difícil. Todos os datos sinalan que a fin do seu reinado está próximo. Sabemos se a troika decide tamén sobre estas cousas?

Onte 738: Premios da Crítica Galicia 2013

/en , , , , /por

Anunciamos onte a composición dos xurados dos Premios da Crítica Galicia 2013 cuxo ditame se dará a coñecer o 19 de outubro no decurso dun xantar en Vigo. Os membros da Fundación escollemos un fermoso verso rosaliano de Cantares Gallegos, «Auga limpa en fresca fonte», para facer un chamamento á participación neste evento anual que dende a sociedade civil pretende recoñecer a excelencia dos labores individuais e colectivos máis destacados nos diversos eidos da creación cultural e da investigación en Galicia. Síntome orgulloso de colaborar nesta plataforma plural, independente e interxeracional que pretende acrisolar a creación cultural contemporánea na tradición galega.

Onte 737: Reimprímete

/en , , , , /por

Recupero a escrita no blog, tras tres días tolos de traballo en Madrid e na xornada Reimprímete, un foro de debate organizado polo Clúster do Produto Gráfico coa colaboración da Asociación Galega de Editores.

Deste primeiro «Reimprímete» entusiasmoume a conferencia pronunciada por Juan Cruz, tanto polo seu espectacular fulgor narrativo relatando os seus inicios na escritura coma pola reflexión arredor da tinta, metáfora para el da lentitude e «patrón invisible« da escritura. Un texto que pagará a pena ler devagariño cando o publique. Brillante e entusiasta foi Juan Cruz tamén participando nos debates moi vivos suscitados polas ponencias de Teodoro Sancristán, presentando éxito da última Feira do Libro de Madrid  (con 3.600 actos de firma e 60 casetas de librarías con fondo especializado), de Alberto Pérez Abreu, que expuso o exitoso modelo de silo único de distribucións Arnoia, e de Ana Prado, a responsable de contidos de Netex, que presentou o modelo de dixitalización educativa desta empresa de Oleiros, hoxe referente internacional nas cuestións de edición educativa dixital. Debates que, ben é certo, acougaron na sesión da tarde, nas presentacións de Xosé Ballesteros do proxecto de edición especializada de Kalandraka e de Ángeles Montecelo do proxecto de servizos gráficos de Tórculo.

A primeira conclusión deste «Reimprímete» foi que o sector das Artes Gráficas e da Edición asume o proceso actual de hibridación da súa actividade, na que coexisten os soportes e os formatos textuais e hipertextuais. Hai espazo para impresión en papel, mais é imprescindible para editores e empresas de artes gráficas participar no proceso de dixitalización. Sen dúbida que é hoxe o libro impreso o que mantén a actual cadea de valor do sector do libro e da propia edición dixital, como tamén o é que esta carece en Europa dun modelo de negocio sostible, fóra da distribución que destes contidos dixitais realizan as tres multinacionais estadounidenses (Amazon, Apple e Google). No «Reimprímete» diagnosticouse o carácter sistémico dunha crise que, dende 2008, coincidindo coa «crise económica», fixo diminuír as vendas da edición impresa entre un 20 e un 30 por cento. Tampouco se esqueceu a cuestión dos dereitos e da retribución dos autores, como das posibilidades ca Impresión Baixa Demanda pode achegar para manter un catálogo cultural de referencia. Con todo, o compromiso de manter un foro de interlocución aberto e permanente entre todos os diferentes compoñentes do sector do libro e do produto gráfico (Edición, Impresión, Libraría, Creación e Mediación) foi o resultado máis esperanzador desta longa xornada de traballo, que agardamos teña continuidade o vindeiro ano.

Onte 736: Sociofobia

/en , , , , , , , , /por

«Ningunha tecnoloxía vainos librar da vertixe de poñérmonos de acordo.» Esta é unha das afirmacións ben atinadas da entrevista de Paula Corroto que publicaba onte Eldiario.es con César Rendueles a raíz da aparición do seu libro Sociofobia. El cambio político en la era de la utopia digital publicado por Capitán Swing. As opinións deste profesor de Socioloxía da Complutense sobre o pánico actual á deliberación en común, así como a incapacidade de xestionar os conflitos poden parecer aparentemente contraditorias coa ciberutopía na que cremos vivir, na que permancemos sempre (inter)conectados polas redes sociais. Porén, a súa diferenciación sutil entre individualismo ético e fragmentación social (esa incapacidade de darlle sentido e cohesión ás nosas vidas) serve para explicar a paradóxica dificultade actual de acometer grandes proxectos colectivos. Vivimos as vinte e catro horas conectados por Twitter ou Fb a milleiros de persoas que descoñecemos, mais continúa sendo imprescindibles para as nosas vidas o abrazo das persoas queridas e o agarimo dos nosos veciños ou compañeiros de traballo. Ben interesante son tamén as afirmacións de Rendueles sobre os debates arredor da propiedade intelectual, a súa proposta de recuperación das editoras públicas, a súa convicción de «que non hai xeito de financiar a produción dos bens dixitais a través do mercado» ou a súa profecía de que «a industria do libro é a próxima industria discográfica». Unha entrevista moi suxestiva que convida a comprar un libro que semella útil para reflexionar de forma desprexuizada sobre o proceso de tránsito e desconcerto social que vivimos.

Onte 735: Unha historia literaria de referencia

/en , , , , , , /por

Para os editores sempre é motivo de fachenda e satisfacción a chegada ás librarías de obras que consideramos de referencia, as chamadas a perdurar e a gañar importancia co paso do tempo, eses títulos que engalanan o noso catálogo durante anos e anos. Obras arriscadas para autores e editores neste tempo de tránsito da edición, onde a fraxilidade do dixital envellece o soporte escrito no momento da súa publicación. Esa mesma fachenda e convicción foi a que sentimos onte coa chegada do primeiro volume (dos catro previstos) da Historia da Literatura galega de Xosé Ramón Pena, máis de catrocentas páxinas nas que se reconstrúe con detalle o relato da produción literaria galega dende a Idade Media até os inicios do Rexuridmento, coincidindo coa publicación d’ A Gaita Gallega de Xoán Manuel Pintos. Sei que  cómpre agardar a publicación dos tres volumes restantes, prevista a un ritmo dun por ano, mais creo non equivocarme considerando que as achegas metodolóxicas, historiográficas e bibliográficas do proxecto de Moncho Pena están á altura das grandes (tamén escasas) historias literarias de noso, como a do seu mestre Ricardo Carballo Calero. Foi e continuando sendo o de Pena un esforzo individual enorme, teimoso, constante, diario, propio dun gran maratoniano da nosa investigación literaria. Unha actitude que merece a nosa maior gratitude como editores. Tanto polo seu enfoque comunicativo e polo novidoso de moitas das súas interpretacións e lecturas (onde creo está a cerna da obra) como pola importancia concedida ao estudo das circunstancias políticas e sociais sobre o feito literario e sobre o devir da lingua galega, esta obra de Xosé Ramon Pena posúe ese carácter perdurable, dunha historia literaria de referencia, por riba de soportes impresos e dixitais. Agardamos con expectación a recepción deste primeiro volume por parte da comunidade académica e polo conxunto do noso sistema literario.

Onte 734: Gómez Noya, gran campión!

/en , , , , /por

Javier Gómez Noya gañou onte no Hyde Park londinese o seu terceiro campionato do mundo de Triatlón. Outra proeza heroica do triatleta ferrolán afincado en Pontevedra. Despois de recuperar na bicicleta os segundos perdidos no lago Serpentine, Javi correu durante case dez quilómetros con Jonathan Brownlee, xunto co seu irmán Alistair, un dos seus eternos e nobles rivais, a quen superou nos derradeiros metros nun esprint incrible. Gómez Noya é un dos mellores deportistas galegos da historia, tanto polo seu palmarés coma pola súa actitude deportiva e cívica. Javi é un auténtico home de aceiro con corazón xeneroso, un traballador extraordinario con grande fortaleza psicolóxica, un modelo de esforzo, superación e confianza nas propias posibilidades, un gran campión. Merece os maiores recoñecementos. Beizóns.