Onte 1113: Cuestión de tarxetas

/en , , , /por

tarjetas-negrasA golfería do affaire das tarxetas negras de Caja Madrid lembra ao das máis cutres españoladas do cinema do tardofranquismo. Gastos en mariscadas, alcohol, lencería picante e puticlubs discretos, sen esquecer de cando en vez cargar a neveira no super, así como dispoñer de cartos de peto no caixeiro máis próximo do barrio. Barra libre para o conselleiro! Patético panorama de corrupción económica (e desolación moral) protagonizada por servidores públicos que ameaza con desanoar todos os cordóns de seguridades dispostos para conter os casos Gurtel, Pujol ou o dos ERES andaluces. Xaora, esta golfería xeralizada, instalada na cerna dos partidos e (tamén) sindicatos sistémicos, fose como medio do seu financiamento ou de enriquecimento dos seus dirixentes máis espabilados, non hai que ser un adiviño para aventurar que máis cedo ca tarde rebentará. Xa non hai diques que termen de tanto que fede. Como sabemos que o caso galego non pode ser moi diferente. A recuperada comisión de investigación creada onte no Parlamento Galego provocará importantes sorpresas sobre o sucedido nas caixas gobernadas durante décadas como finca de seu por Méndez e Gayoso. Será por tarxetas!?

Onte 1112: «O violín de Rembrandt»

/en , , , , , /por

o_violin_de_rembrandt_09-10-2014

Magnífica primeira presentación d’ O violín de Rembrandt, a novela de Jorge Llorca gañadora do Premio Blanco Amor 2013. A magnífica sala cultural da Librería Arenas encheuse para escoitar ao autor e ao  Xabier DoCampo falar dunha novela na que dialogan as artes plásticas e a literatura. Comezou Docampo abeizoando a elección de Patrick Modiano como premio nobel de literatura. Referiuse despois ao que entendía por novela: «unha narración que conta o que lle sucede a uns personaxes nun tempo e nun lugar concreto, utilizando unha linguaxe determinada, o que a converte en obra literaria». «Coa novela de Llorca, entramos non só no territorio da narración, tamén no da literatura.» Insistiu Xabier na importancia do lugar na novela, «xa que un individuo fabrica alí o seu destino, rodeado doutras persoas que só alí cobran significancia». «Na novela de Llorca, na que chove durante toda ela, o lugar cobra unha significación histórica». A seguir, salientou a importancia duns personaxes, «que se lle van pegar ao lector», »rodean ao protagonista e toman esa cidade nunca nomeada, rodean a un home en soidade». «A soidade é o tema principal desta novela.» »O destino fai que cando as cousas van rodando paren no pé do protagonista, un iluso, un soñador, un pobre infeliz, de xeito que a fortuna quede enchoupada aos seus pés. Alí se lle abren os seus soños.» «Esa fortuna que lle toca en forma dun rembrandt e dun stradivarius. Con estes dous elementos Jorge arma unha novela que ten todos os elementos acaídos para conquistas ao lector e facelo sen ningún tipo de concesión.»

Continuou Docampo referíndose ao carácter xeracional d’ O violín de Rembrandt: «esta é unha novela dun tempo, entre os anos 1979 e 1980. Todo na novela tende a referenciarse no pasado.» Sinalou o seu carácter musical: «esta é unha novela chea de música, que constitúe a recuperación da música de toda a vida do protagonista. Sabemos que a música ten un papel evocador na nosa vida. Isto está moi presente na novela». Referiuse o presentador a esta altura do seu discurso ás relacións entre pintura e literatura: «na novela de Jorge o personaxe é o propio tempo, xa que a literatura o que pretende atrapar é o tempo, mentres a pintura é a luz». «esta é unha novela da arte, que ten unha presenza continua». Abordou tamén os personaxes, »esta é unha novela de tipos e non de arquetipos. Llorca fai máis forza na singulariedade ca na súa representatividade». Detívose o orador na cuestión do humor e da retranca na obra:«esta é unha novela chea d ehumor, impregnada de humor irreverente e cósmico». «É tamén unha novela absolutamente retranqueira. Ollo!, a retranca non é a ironía. A retranca é darlle as voltas a cousa para mirala do outro lado». Xa no treito final da súa intervención, Docampo caracterizou O violín de Rembrandt como novela de intriga «construída de forma maxistral, cun comezo a media res que constitúe un acerto». Despois de gabar o xeito de artellar os planos en continuidade. rematou sinalando «acertos literarios tremendos nunha xoia literaria a carón doutras xoias do Premio Blanco Amor».

Onte 1111: Todos controlados

/en , , , , /por

1_soraya_moncloa (1)Todos os xornais publicados en Madrid están controlados polo Goberno. Tras o cese de Pedrojota e o refinanciamento da débeda de Prisa, con mudanza de director de El País incluída, xa non hai perigos para o PP. Soraya Sáenz de Santamaría ocúpase da supervisión dos medios para que non se descontrolen no ano electoral. As tres consignas que comunica a vicepresidenta son coñecidas: a recuperación económica é un feito; España é o país que máis medra en Europa; e o Goberno fai un gran esforzo para mellorar as condicións de vida dos españois. Os recortes e penurias para evitar o rescate quedaron atrás. A enquisa superoptimista para o PSOE publicada por El País na fin de semana forma parte da estratexia, compartida por Cebrián e Saénz de Santamaría, de mobilizar ao electorado conservador, un elefante que necesita como revulsivo dun pequeno electroshock. A crise do Ébola podería complicar moito esta estratexia, mais xa vimos onte como se foi reorientando cara a identificar a responsabilidade da propia vítima no seu contaxio. Todos controlados.

Onte 1110: Ébola

/en , , , /por

hospital-Carlos-III-680x365A crise do Ébola é outro síntoma da preocupante baixada da calidade do sistema público de saúde en España. O contaxio da auxiliar galega produciuse, probablemente, por algunha deficiencia no desenvolvemento do protocolo internacional ou por improvisación na súa posta en marcha. Así o testemuñan responsables médicos que consideran foi un erro das autoridades sanitarias españolas repatriar o pasado mes de agosto aos misioneiros españois por que non había as condicións para facelo, fose por carencias de recursos, tanto de equipamento e persoal sanitario formado no tratamento desta doenza, como de experiencia na abordaxe deste tipo de crises sanitarias. É innegable que non se fixeron ben as cousas e, o que é máis preocupante, non se coñece aínda como e onde se produciu o contaxio. As repatriacións dos relixiosos foron decisións máis políticas ca estritamente sanitarias. A ninguén pode extrañarlle, entón, que se reclamen responsabilidades políticas a quen as tomou. Ana Mato e Mariano Rajoy debe explicar o sucedido,

Onte 1109: O libro dos Suaves

/en , , , , /por

Chegou_o_libro_dos_Suaves

Chegou onte o libro dos Suaves, un volume de 428 páxinas sobre o mítico grupo de rock and roll ourensán. Foi o profesor Javier Domínguez, irmán de Yosi e Charli, os líderes dos Suaves, e compoñente ademais da primeira formación, quen se ocupou de preparar esta primeira e completísima biografía humana e musical dunha banda veterana que continúa arroupada por milleiros de seareiros, xa de diversas xeracións. Dende o comezo do proxecto, Javier Domínguez reuniu unha cantidade extraordinaria de información textual e icónica, conversou cos compoñentes do grupo e recolleu todo o publicado sobre eles. Un traballo documental de varios anos que lle permitu ofrecer agora un relato cronolóxico, onde tamén están presentes os temas, as preocupacións e os acontecementos salientables da presenza dos Suaves nos escenarios durante máis de trinta anos. O fermoso deseño de Adrián Morgade, que concibiu cada dobre páxina como un muro de grafiti, unha ilustración singular e única, fai do libro unha peza máis ca atractiva tanto para os fans da banda ecomo para os amantes ou curiosos da edición sobre música. Dende o comezo concibimos o proxecto para ser publicado dentro da serie Extramuros, que Xerais publica en castelán e distribúe en todas as comunidades españolas. O libro dos Suaves chegará a todas as librarías o 16 de outubro. As presentacións comezarán no mes de novembro en Ourense e Pontevedra. Seguimos en rota.

Onte 1108: El Pais.cat

/en , , , /por

1412499322_843407_1412500042_noticia_normalO diario El País anunciou onte a apertura dunha edición dixital en catalán, que ofrecerá as principais noticias do día e contidos propios. Tras o suplemento cultural Quadern, El País aumenta a súa oferta en lingua catalá, ao tempo que expresa a súa vontade de poñer o foco informativo sobre Barcelona, «na liña da bicapitalidade sobre a que apostou o diario» de Cebrián. Mentres, é moi significativo que en Galicia, Prisa reducise a súa oferta informativa, o seu cadro de persoal e eliminase da súa edición as páxinas semanais de cultura en lingua galega. A consideración asimétrica da presenza de El País nunhas e noutras comunidades expresa tamén o peso dos mercados informativos, publicitarios e do peso político de cada unha delas, ao que tampouco é alleo ás axudas que poden achegar a este proxecto os seus gobernos autónomos. Máis alá da crise profunda que no entorno do proceso de hibridación informativa viven os xornais editados en Madrid, non é inocente este movemento de Prisa catalanizando na rede a súa edición, como no quiosco xa fixeron El Periódico e La Vanguardia.

Onte 1107: A marca do editor

/en , , , , , , , , /por

Maquetación 1Roberto Calasso, o editor de Adelphi, fixo en Cien cartas a un desconocido unha escolma dos seus textos de contracuberta ou lapela. Agora, no libro publicado tamén en Anagrama, La marca del editor, expresa a súa poética da edición cultural, para el un xénero literario híbrido, e a súa concepción da empresa editorial como unha forma e unha marca. Un ensaio no que aposta polo editor de libros únicos, eses títulos que poden correr risco de non ser editados, mais tamén por que son agarimados polo traballo do editor que deixa neles a súa marca, sexa na escolla tipográfica, na composición da páxina ou na elección dunha imaxe adecuada para a cuberta. Un editor que vai deixando a marca na confección dun catálogo, onde se pode ler a súa auténtica autobiografía. Interesoume moito a insistencia de Calasso sobre o valor do libro como obxecto, concedendo singular importancia ao deseño das portadas no actual proceso de hibridación editorial: «a portada é a lembranza de que a mente pode actuar tamén sobre a base analóxica, sen detremento da dixital».

Son moi luminosas as súas reflexións sobre a relación de complicidade entre cada colección editorial e o seu anónimo, complexo e perceptivo público, que non é outra cousa que a relación do editor cos lectores e lectoras: «a complicidade con persoas que non se coñecen pode crearse só sobre a base das reiteradas experiencias de non desilusión». Noutras palabras, o editor ten a obriga de non decepcionar aos seguidores das súas coleccións, minimizando os seus libros errados. Como tamén son importantes para forxar e continuar esa complicidade o xeito no que son presentados os libros e o contexto onde aparecen; dúas funcións esenciais do editor, a da comunicación e promoción editoriais.

En libro tan suxestivo para os que somos profesionais da edición, que non podo máis que recomendar a editores e letraferidos, recupero para o arquivo dixital unhas cantas afirmacións memorables:

«Un bo editor é aquel que publica aproximadamente unha décima parte dos libros que quixera e quizais debería publicar.»

«Unha boa editorial sería a que supostamente publica, dentro do posible, só bos libros. Ou sexa, libros dos que o editor tende a estar orgulloso e non a avergonzarse.»

«Propoño que se considere a arte da edición como unha forma de bricolaxe.»

«Unha cultura literaria recoñécese tamén polo aspecto dos seus libros».

Onte 1106: Con Ana Acuña en Marín

/en , , , , , , , , /por

10399446_705169056219374_7741606275105632519_n

Acompañamos onte a Ana Acuña na presentación no Museo Manuel Torres de Marín do seu libro Conciencia política e literatura galega en Madrid (1950-2000). As profesoras Chus Nogueira e Olivia Rodríguez fixeron dúas grandes intervencións nas que salientaron a importancia deste libro para a historia da literatura galega.

Para Chus Nogueira Conciencia política e literatura galega en Madrid é «un libro necesario, xa que estuda a creación cultural nunha diáspora que até agora non fora estudada de forma sistemática; un libro, pois, pioneiro». «Un libro que establece unha estreita relación entre a creación literaria e a conciencia política. Os chamados “madrigalegos” teñen unha conciencia de subalternidade con respecto á metrópole galega». «Ana Acuña ofrece unha minuciosidade e un rigor que permite unha lectura agradable. Un texto capaz de harmonizar sentimentos, emocións e o rigor da investigación filolóxica». Continuou Nogueira salientando a importancia da obra, xa que «propón unha periodización, polo que estamos diante dunha auténtica Historia da Cultura Galega en Madrid». Rematou Chus insistindo no carácter comprometido do libro, «xa que dá voz os esquecidos», e no seu carácter de «libro fundamental para comprender unha parte da historia da cultura galega do século pasado».

Pola súa banda, Olivia Rodríguez comezou definindo a Ana Acuña como «unha sabia, unha das persoas máis importantes da cultura galega do noso tempo». Salientou despois «a lectura amena e fluída dun texto froito dun traballo titánico, artellado sobre as contribucións de 54 persoas que conversaron coa autora». DSalientou despois a importancia do estudo e da proposta de periodización dos cinco grupos xeracionais presentes no libro, dos que apenas era coñecido en Galicia o segundo, o grupo Brais Pinto, é dicir, Mocidade Universitaria, Grupo Unesco, Lóstrego e Irmandade Galega e Grupo Bilbao, o máis recente e do que forma parte a propia Acuña. Rematou Olivia Rodríguez valorando como un acerto a utilización do método de estudo de historias de vida, o que facilita o multiperspectivismo na abordaxe da fraxilidade da historia do tempo presente.

Onte 1105: Hortensia

/en , , /por

Souben polo GCiencia, unha desas marabillas da internet galega,do trinta aniversario do Hortensia, un furacán inesquecible. Lembro que daquela había uns poucos días que viviamos en Panxón, nun apartamentiño diante do arco visigótico. O día anterior chovera e chovera, Cando regresamos da escola, fomos ao bar de Tavo, daquela o único que había no porto. Alí escoitei a profecía dun vello mariñeiro agoirando unha galerna de moito sandiós. E non se trabucou. As ondas da Madorra chegaron a estrada de Monteferro e na praia de Gaifar o mar asolagou o paseo, quedando ao pé dos edificios e dos chalés, protexidos con trabes de madeira. En Galicia cada xeración ten unha galerna na súa memoria. Na nosa foi a do Hortensia, presentada polos servizos meteorolóxicos de entón apenas como restos dun ciclón tropical. Despois fixéronse as obras do dique de abrigo do porto de Panxón. Nunca máis volveu a fereza do mar ás dunas de Gaifar. Quen dixo que non estamos afeitos a lidar con galernas e furacáns?

Onte 1104: Orgullo neofalante

/en , , /por

2013031117404893656Son galegofalante desde os quince anos, cando decidín asumir o galego como a miña primeira lingua. Dende entón loitei día a día para vivir en galego en todos os eidos da miña vida familiar, social e laboral. Sei que fun afortunado por traballar como docente monolingüe de educación infantil e por facelo agora como editor en lingua galega. Non tiven nunca aldea de meu en Galicia nin mamei o galego no berce nin sequera tiven a oportunidade de aprendelo na escola. Un curso en agosto de 1975, impartido por Carme Panero, utilizando aquel Gallego 1 do ILG, abondou para presentarme nun horrible galego hiperenxebrista diante da miña familia e dos meus compañeiros. Daquela pensaban todos que estaba tolo, fixérame galeguista. Xaora, é unha fachenda confesar que son galegofalante por escolla, por unha convicción tatuada na miña fala, que sei nunca abandonarei. Orgullo de neofalante.