O futuro de Samil

/en , , , , /por

No artigo da semana en Faro de Vigo reflexiono sobre a situación actual do areal de Samil e as perspectivas do seu futuro, ao fío do concurso convocado polo concello de Vigo do que foi o resturante Jonathan:

jonatahan_samilSamil é a nosa praia viguesa maior, un areal de máis de dous quilómetros que vai dende o Laxón até a Foz do Lagares, que é o mesmo ca dicir dende o Cabo do Mar até o Cabo da Vella. Situada nas parroquias de Alcabre e Navia, cuxa fronteira está na pedra do Sinal do rochedo ígneo das Queimadas, esta formidable franxa de area agoniza maltratada por un paseo de formigón, construído en tempos do franquista alcalde Rafael J. Portanet, que coutou a liberdade do traballo incansable da duna e a vida da súa flora intermareal. Dende as praias do Tombo (ou Chimpo) do Gato, tantas veces mal chamada “playa de la fuente”, e da do Cocho das Dornas, Samil estrícase na praia da Argazada, bautizada nos setenta de forma pixoteira como “playa azul”, e na praia do Tiro das Artes, onde en tempos daba a volta o tranvía, á altura do que foi o Balneario, testemuña silente das faenas pesqueiras que se facían naquel lugar desde o que os mariñeiros de baixura lanzaban as súas artes para logo recollelas polo arrastre dos seus brazos. Samil é dende hai un século o espazo preferido do lecer da veciñanza viguesa de todas as idades, atractivo e referencia dos que nos visitan, tamén espello do contraditorio desenvolvemento urbano vigués, dos erros colosais da desfeita de hai case cincuenta anos e das ansias de recuperación desta peza esencial do patrimonio natural de noso.

Foi un estudo da Universidade de Vigo o que alertou sobre a destrución do areal de Samil, que nas últimas catro décadas perdeu máis do 50 % da súa superficie, e sobre a necesidade dun plan urxente de recuperación das súas dunas e espazo intermareal. Así quedou recollido no Plan Xeral aprobado en 2008 (vixente) que contemplaba a desaparición do actual paseo, así como dos catro restaurantes e instalacións deportivas alí situadas. A este teor, o PXOM no marco dunha reordenación xeral de toda a zona de Samil, prevé, entre outras medidas, a redución a un camiño de servizo de oito metros de ancho da actual Avenida de Samil e o desprazamanto deste vial principal detrás do Hotel Samil. Unha actuación moi ambiciosa (e custosa) que permitiría o retranqueo do paseo urbano até o que hoxe é avenida e que, como xa sucedeu de forma moi exitosa na praia do Vao, facilitaría nuns anos a rexeneración da duna e a recuperación da flora intermareal autóctona. Porén, esta actuación rexeneradora, aprobada no PXOM, enmarcada dentro das actuacións do Ministerio de Medio Ambiente de recuperación das marxes da beiramar, semella que non é pola que aposta agora, inseridos na crise inmobiliaria, o equipo de goberno presidido polo alcalde Caballero.

Quedaron aqueles tan bos propósitos do PXOM sobre Samil, avalados por todos os grupos municipais, previstos para o primeiro cuatrienio da súa posta en vigor, en augas de bacallao? Hai indicios que semellan así indicalo, como o feito de que o concello sacase nesta primavera a concurso unha nova concesión do antigo restaurante Jonathan de Karina Falagan por un período máximo de trinta anos. Un concurso que de facto supón abandonar a estratexia deseñada no PXOM de derrubo dos catro espazos hoteleiros do paseo, unha vez caducase a súa concesión. Así se fixo esta primavera co antigo restaurante As Dornas e así (teoricamente) se continuaría facendo co Camaleón en 2018 e co San Remo en 2022. Existen razóns que descoñece a cidadanía que aconsellen sacar a concurso o restaurante Jonathan (apenas 450.000 euros para as arcas municipais) e abandonar de vez a estratexia prevista no PXOM? Existen outros plans urbanísticos alternativos para Samil capaces de frear un proceso de desaparición das dunas, acelerado nos últimos anos polos efectos do cambio climático sobre a beiramar? É lexítimo que se recorra ao disposto no PXOM para avalar actuacións tan complexas como as de Porto Cabral ou para legalizar edificacións problemáticas e, pola contra, se poida deixar a Samil sen a protección que precisa?

O futuro de Samil está en escoller entre un modelo de praia urbana, cada vez máis reducida e saturada de formigón e instalacións, ou recuperar as que sempre foron as maiores dunas viguesas. Acadar ambas as dúas cousas a un tempo, como pretende o actual equipo de goberno, sería o mesmo ca procurar a imposible cadratura do círculo. Xaora, a extraordinaria evolución da praia do Vao, cada ano máis ampla e cunha vexetación intermareal máis vizosa, na que a area remonta e a duna conseguiu colonizar un paseo de formigón e as instalacións deportivas de Leri, demostran que con vontade política a rexeneración é tecnicamente posible. É imprescindible, pois, abrir un amplo debate cidadán con todas as cartas sobre a mesa sobre cal debe ser o futuro do sistema dunar de Samil nos vindeiros cincuenta anos. Éche unha cuestión principal, está en xogo a supervivencia unha das iconas e alfaias da nosa cidade de sal.

Onte 953: Día da Terra

/en , , , , , /por

100145_159379

Éche unha coincidencia para pensar moito sobre ela, que antes do Día do libro celebrásemos onte o «Día da Terra», unha oportunidade para alertar e tomar conciencia sobre a crítica situación medioambiental do Planeta. Abraioume unha anotación do blog de Greenpeace España sobre o proceso de mudanza (por agora inevitable) da península ibérica cara un clima extremo, exemplificado por medio de varias fotografías simuladas, como esa espectacular da praia da Concha asolagando a cidade. Impresiona que a casa do concello, o bulevar, o barrio vello ou o Kursaal quedasen entre as augas, transformando a bela Donostia nunha decadente Venecia cantábrica. Segundo Greenpeace este sería apenas un efecto do cambio climático e do desxeo do Ártico; un fenómeno moi inquedante, que podería provocar que o mar invadise até 700 metros da nosa beiramar, xa que segundo estimacións dos seus expertos cada aumento dun centímetro do nivel do mar equivale á perda dun metro de praia. Unha desas profecías terribles, desacougantes para nós, máis que serían fatais para os nosos netos ou bisnetos (de os houber). É moi difícil quedar indiferentes.

Onte 892: Serviterra horta urbana

/en , , /por

Acompañamos a Isa e María na inauguración da súa tenda de Eugenio Kraff, a rúa en lembranza do editor vigués de comezos de século, situada preto do estadio de Balaídos. Tras cinco anos especializadas na prestación de servizos de calidade nos eidos da enxeñaría técnica forestal, traballos vitivinícolas, xardinería e programas de educación ambiental, agora ofrecen en Vigo un servizo moi innovador para aquelas persoas que queiran facer cultivos de horta na súa propia casa (cociñas, terrazas, xardíns…). Isa e María pensan que se as hortas se usaban no neolítico cando se sementaban pequenas extensións ao redor das vivendas, por que non empregar as modernas técnicas de cultivo nas cidades do século XXI? Con esta intención montaron unha tenda na que se poden mercar mesas de cultivo, soportes de xardinería vertical, macetas biodegradables, plantas e sementes ecolóxicas, substrato, abono, material de rego, ferramentas pequena e outros accesorios. Ademais ofrecen asesoramento técnico e formación, con atención a centros escolares. Un proxecto ben concibido que merece todo o noso apoio. Longa e venturosa travesía!

Cíes, patrimonio da humanidade

/en , , , , , /por

No artigo da semana en Faro de Vigo comento a iniciativa de Abel Caballero de solicitar a declaración por parte da UNESCO do arquipélgo de Cíes como patrimonio da humanidade.

A proposta do alcalde Abel Caballero de iniciar este mes de xaneiro os trámites para que as illas Cíes sexan declaradas “patrimonio da humanidade” pola Unesco merece todos os parabéns e apoio unánime dos grupos municipais e da veciñanza da área metropolitana. Unha iniciativa estratéxica liderada polo concello de Vigo cuxa aprobación sabemos levará o seu tempo, como mínimo tres anos, e requirirá un proxecto técnico sen fisuras, un amplo apoio social e consenso político para defender a candidatura diante das diversas institucións españolas e instancias internacionais. Un proxecto que deberá ser compartido primeiro por toda a corporación viguesa, despois por cada unha das outras da súa área metropolitana, e máis tarde pola Xunta de Galicia e polo Ministerio de Cultura. Un camiño difícil no que a candidatura metropolitana viguesa competirá en Galicia coas da Ribeira Sacra, Os Ancares, a rota norte do Camiño de Santiago e o Ferrol da Ilustración, aspirantes a este recoñecemento que este organismo das Nacións Unidas outorga a aqueles lugares que acrediten unha importancia natural ou cultural excepcional para a herdanza da humanidade. En Galicia só contan con este recoñecemento a cidade de Santiago (dende 1985), o camiño francés de Santiago (1993), a muralla de Lugo (2000) e a torre de Hércules (2009).

Foi durante o mandato do alcalde Carlos G. Príncipe, cando no marco dos debates do plan estratéxico se valorou a posibilidade de solicitar a declaración da ría de Vigo como “patrimonio da humanidade”. Por ventura, despois de que padecese durante dúas décadas problemas de saneamento, que supuxeron unha sanción económica da Unión Europea, e en 2002 a agresión do chapapote do “Prestige”, aquela idea xenérica de procurar o recoñecemento patrimonial da nosa ría concrétase agora sobre a que é a súa primeira alfaia, Cíes, o arquipélago conformado polas illas de Monteagudo, Faro e San Martiño, que dende o ano 2002 forma parte do Parque Nacional Marítimo Terrestre das Illas Atlánticas.

Para os redactores da proposta non han faltar razóns para defender o argumentario da candidatura de Cíes como “patrimonio da humanidade”, dende os seus valores medioambientais e paisaxísticos excepcionais (da que son unha boa mostra as extraordinarias fotografías de Ricardo Grobas reunidas no seu libro máis recente “Illas atlánticas de Galicia”), pasando polos seus vestixios históricos castrexos, o patrimonio subacuático (até sete pecios) agochado nas súas augas, a tradición mítica e lendaria (das chamadas “illas dos deuses”) e a memoria de ducias de naufraxios, até a súa magnífica integración nun entorno metropolitano urbano de medio millón de persoas. Nos cantís de Cíes nidifica a colonia máis importante do mundo de gueivota patiamarela, así como outras aves mariñas en perigo como o cormorán, o arao, a gueivota cincenta ou o paíño. Os botánicos levan catalogadas alí máis de seiscentas especies diferentes, algunhas tan recentes como o “pé de paxaro”, outras únicas coma a “camariña” ou en perigo de extinción como a “herba de namorar” presentes nas dunas da praia de Rodas (a que foi cualificada polo londiniense “The Guardian” en 2007 como “unha das mellores praias do mundo”). Como tamén son moi singulares os seus hábitats acuáticos e a fauna de vertebrados mariños, coa presenza de golfiños, arroaces, marsopas e tartarugas.

A declaración de Cíes como “patrimonio da humanidade” tería indubidable transcendencia económica, sobre todo para a promoción turística internacional da nosa área metropolitana e para a inclusión do noso porto nas rotas atlánticas de cruceiros, mais tamén para contribuír ao reforzamento da protección e preservación do ameazado ecosistema do arquipélago. Porén, para acadar tan importante obxectivo non abonda con artellar unha estratexia de mercadotecnia cultural. Requírese, ademais, unha actuación política decidida no saneamento integral da ría, para o que será imprescindible a posta en marcha da depuradora do Lagares nos prazos previstos, así como o respecto estrito das directrices do Parque Nacional no que atinxe a redución do impacto humano sobre as illas, se fose mester restrinxindo o fondeo de embarcacións e reducindo o actual aforo de visitantes e campistas. Como sería moi interesante integrar no proxecto o programa científico do Campus do Mar, as actividades de promoción das embarcacións tradicionais e da cultura marítima galega (onde o porto de Bouzas xa é un foco privilexiado), a organización de eventos deportivos náuticos, a realización de actividades para estudantes, ou a incorporación da figura de Jules Verne como pioneiro divulgador internacional das illas e ría viguesas. O proxecto Cíes pode converterse no aglutinante cívico e social que precisamos.

Onte 833: «La Tierra de Ana»

/en , , , , /por

Aproveitei os días de nadal para ler La Tierra de Ana, a novela máis recente de Jostein Gaarder, un dos meus autores preferidos da chamada literatura infantil e xuvenil. Desque no nadal de 1996 lera El enigma y el espejo quedei unido para sempre con este narrador noruegués capaz de propoñer en cada novo libro (xa van dezanove publicados no catálogo de Siruela) unha ollada crítica e reflexiva sobre a realidade contemporánea, mais tamén sobre o que agocha detrás do espello, o mundo dos soños e da imaxinación. En La Tierra de Ana, Gaarder ofrece unha fábula sobre os desafíos medioambientais do planeta, ao fío do cambio climático orixinado polo quecemento global e polo consumo de combustibles fósiles.

Como e adoito nas novelas de Gaarder, o relato está protagonizado por unha heroína adolescente. Ana, unha rapaza a piques de cumprir os dezaseis anos, comeza a facerse preguntas esenciais (eis a conquista da madurez) sobre que é o mundo, que cómpre facer para mudalo, cal será o futuro do planeta en 2082, cando ela poida ser bisavoa. Gaarder ofrece unha narración híbrida, entre a intriga dunha crónica realista sobre a desaparición dunha cooperante norueguesa en Somalia, a fantasía dos contos das mil e unha noite (con anel de rubí incluído) e a distopía propia do xénero da ficción científica.

A coidadosa utilización de diversas fontes de información por parte da parella de protagonistas adolescentes –textos moi ben escollidos entre recortes de prensa impresa e dixital, informes científicos, transcricións de conferencias radiofónicas e escolares sobre a catástrofe medioambiental que vivimos–, así como a exploración do mundo dos soños (Ana posúe unha capacidade extraordinaria de lembrar todo o soñado), son compoñentes esenciais desta apelación a abandonar o consumo de petróleo e a intervir no devalo dun planeta que sofre un quecemento global. «Estamos destruíndo o noso planeta. Estámolo facendo nós e o estamos facendo agora.» Mais a pesar de diagnóstico tan contundente e desolador, Gaarder ofrece nas páxinas finais unha raiola de esperanza. Non está todo perdido, se somos capaces de comprometernos dende agora co futuro do planeta; se cada xeración asume a responsabilidade da súa memoria e entrega a seguinte o planeta en mellores condicións que o recibiu. Un libro moi propositivo, que formula moitas preguntas e promove unha reflexión radical sobre a cuestión medioambiental no entorno da crise económica. A lectura ofrece unha gran oportunidade de aproveitamento didáctico.

Un país en ruínas

/en , , , , , , /por

No artigo da semana en Faro de Vigo amplio a miña reflexión sobre a sentenza do Prestige e a miña visión da actual situación crítica para o futuro do país.

Non é doado asumir a sentenza do “Prestige”. A diferenza do que sucedeu tras outras mareas negras –como as do “Exxon Valdez” en Alasca (1989) ou a do “Erika” na costa bretoa (1999), nas que as petroleiras despois das sentenzas pagaron unha parte dos danos, 500 millóns de dólares na primeira e 192 millóns de euros na segunda– na costa galega non existiu delito ambiental ningún nin se coñecen cales foron as orixes dunha catástrofe que provocou danos valorados pola fiscalía en máis de catro mil millóns de euros. A sentenza da Audiencia Provincial da Coruña exime de responsabilidade penal o goberno español e avala a súa decisión de afastar o barco da costa, aquela orde enérxica do ministro Álvarez Cascos de “mandar o barco ao quinto pino”.

Tras unha década de instrucción no xulgado de Corcubión, a xustiza asume o que xa anticipara Ana Botella, “a culpa foi do barco”; mais, iso si, sen establecer responsabilidade ningunha dos seus propietarios. O que supón que non existirá posibilidade de reclamación ningunha por parte daqueles vinte mil mariñeiros e mariscadoras, que apañaron coas súas mans o noxento chapapote, nin das confrarías ás que pertencían nin sequera das administracións públicas, que asumiron os gastos da loita contra o piche e a recuperación dos espazos naturais danados, como o Parque Nacional das Illas Atlánticas.

Esta sentenza enfronta á cidadanía ao espello da indignidade, da incompetencia e da mentira, aquelas que hai once anos mobilizaron a milleiros de persoas tras a pancarta da civilidade de Nunca Máis. Aqueloutro espello de solidariedade que atraeu a máis de 120.000 voluntarios, chegados de todas as comunidades, que durante meses limparon con xenerosidade desbordada praias e cantís. Tras esta sentenza sabemos para a nosa desgraza que aquí non pasou nada. Botouse terra sobre a memoria do “Prestige” e da mobilización cidadán de Nunca Máis, o que hoxe enche de satisfacción á prensa gobernamental da capital e a algúns políticos do Partido Popular protagonistas daqueles días, como Arsenio Fernández de Mesa, entón delegado do Goberno en Galicia, que aventurou que “o destino do fuel no fondo do mar é converterse en lastro”, ou de Enrique López Veiga, o conselleiro de Pesca, que aqueles días prometeu que “a Xunta vai dar ás catro mil familias afectadas o turrón, e se logo pode vir o mazapán por parte do Goberno e da UE, mellor”.

A inxusta sentenza do “Prestige” chove sobre mollado nun país en ruínas, onde cada vez son maiores as razóns para o desacougo. Milleiros dos seus graduados emigran, asumindo que terán moi escasas posibilidades de regresar a traballar na súa terra, mentres as cifras de desemprego xa se achegan a taxa do 25 %. O sector da industria naval leva máis dun ano sen cortar chapa, agardando polos floteis de Pemex, que esta semana volveron adiarse. Tras unha desastrosa xestión empresarial, Pescanova loita por evitar desaparecer, mentres o banco das caixas galegas, a última institución financeira de noso, agarda a venda da súa suculenta cota do mercado antes do Nadal. Non corre mellor fortuna o sector enerxético, onde Galicia a pesar de ser unha potencia produtora, non tira apenas réditos fiscais. Non corre mellor fortuna o eido agrogandeiro, cun sector do leite en crise permanente de viabilidade e un sector forestal sometido aos intereses das políticas do lume. Coma tampouco convida ao optimismo a precaria situación dos servizos da educación pública, a aposta raquítica pola investigación e innovación nin o escaso interese da Xunta de Galicia polo futuro da lingua e da cultura propias.

No último lustro, economicamente Galicia non levantou cabeza nin acometeu ningún dos seus desafíos estruturais. A sangría demográfica intensificouse, o país continúa envellecendo, mentres mantén unha das taxas de nacemento máis baixas de Occidente. No entorno da crise e das políticas de consolidación fiscal (os recortes) adiouse sine die a reforma territorial e administrativa, que obrigaría a posta en marcha de comarcas e áreas metropolitanas e a reconsiderar o papel das deputacións. Tampouco se intentou mellorar o financiamento autonómico, a todas luces insuficiente para un país que sofre unha fenda territorial entre as provincias atlánticas e as do interior e unha importante dispersión da poboación rural.

Diante dunha situación económica tan precaria, diante dun aumento da desigualdade social tan acelerado, a cidadanía galega non pode continuar agochada no conformismo, allea ao devir da súa historia nun momento decisivo. Cómpre recuperar a intención de sermos para reconstruír un país en ruínas. Por moito que nos incomode a sentenza do “Prestige” ou a desaparición do noso sector financeiro, non é este o momento para a desolación e o desánimo. Galicia debe reaccionar.

A foto é de Guillermo Cameselle.

Onte 792: Tras a sentenza do Prestige

/en , , , /por

A sentenza do Prestige, a pesar do fito que supuxo a súa redacción e lectura en galego, devólvenos a máis crúa realidade dun país en ruínas. Da marea negra, daquela desfeita que conmoveu ao mundo, non se tiraron nin responsabilidades políticas nin xudiciais. Non houbo delito ambiental nin culpables nin responsabilidade das empresas que contaminaron máis de 1.200 km de costa galega, cantábrica e francesa nin actuación imprudente do executivo que mandou o barco ao quinto pino e provocou danos valorados pola fiscalía en catro mil millóns de euros nin se sabe tampouco cales foron as razóns que orixinaron un verquido de 70.000 toneladas de chapapote. Aqui non pasou nada, coma se dun fenómeno natural se tratase, botouse terra sobre a verdade. Semella que todo aquilo foi apenas un pesadelo vivido por 20.000 mariñeiros e mariscadoras, por máis de 120.000 voluntarios que durante meses limparon praias e cantís, e por milleiros de galegos e galegas mobilizados hai once anos reclamando dignidade e que nunca máis se repetise unha traxedia semellante. Tras a sentenza, aquí non se pode reclamar un euro nin ninguén vai ser compensado. Non, non foi un acto de xustiza do que sentirse recoñecidos. A sentenza do Prestige devólvenos ao noso punto de inicio, á necesidade de que a cidadanía galega abandone o conformismo e a comodidade, á de teimar no esforzo por recuperarmos a tensión da mobilización cidadá solidaria coa intención de reconstruír un país en ruinas. Por moito que nos incomode esta sentenza, non é este o momento nin para o desolación nin para o desánimo. Cómpre reaxir.

A foto é de Guillermo Cameselle.

Onte 789: Porto Cabral (II)

/en , , , , , /por

A votación dos comuneiros rexeitando a negociación cos promotores de Porto Cabral aventuro que terá importantes consecuencias no concello de Vigo. Non teño dúbida da inconveniencia do proxecto, mais tamén que a súa cerna está, como xa teño expresado hai seis meses, na desafortunada clasificación que dos terreos forestais de Liñeiriños fixo o PXOM de Vigo, que dende a súa aprobación pasaron a ser urbanizables. Unha cualificación da que son responsables todas as forzas políticas que avalaron o documento urbanístico, probablemente asumindo os beneficios que esta actuación supoñeria para o financiamento público doutros desenvolvementos previstos no PXOM, como a Cidade do Deporte de Valadares, a apertura da nova (e polémica) Ronda de Vigo, entre a avenida de de Buenos Aires e o concello de Nigrán, como a recuperación do bosque de Cotogrande. A mudanza de posición sobre o particular do BNG, un dos responsables principais da redacción desta figura no PXOM, vaille ser de moi difícil explicación á cidadanía. Coa perspectiva do desenvolvemento de Porto Cabral, proxecto co que se comprometeu Caballero, é probable que desaparezan as posibilidades de colaboración e apoio futuro entre os socialistas vigueses e os partidos nacionalistas e da esquerda. Por fin, as figuras do taboleiro político vigués comezan a moverse, sen descartar que poidan producirse sobresaltos imprevistos.

Vigo, cidade euroatlántica

/en , , , , /por

No artigo da semana en Faro de Vigo lembro a experiencia do primeiro goberno tripartito (1991-1995) no concello de Vigo.

Na historia recente de Vigo hai algúns capítulos políticos que deben ser aclarados. Entre eles o do gravísimo conflito pola instalación da empacadora nos peiraos do Guixar, que facilitou a única maioría absoluta coa que contou o Partido Popular en Vigo, a que na primavera de 1995 levou á alcaldía a Manuel Pérez Álvarez. Documentando o libro que publicaremos de Cameselle, o grande fotógrafo de “Faro de Vigo” falecido hai un ano, reparei naqueles sucesos iniciados hai agora vinte anos, que fixeron naufragar aquel ilusionante tripartito vigués presidido polo alcalde socialista Carlos G. Príncipe, coaligado cos nacionalistas do PSG-Esquerda Galega de Suso Costas e do Bloque Nacionalista Galego de Lois Pérez Castrillo. Nas fotos recuperadas do arquivo Cameselle vese unha das grandes manifestacións veciñais baixo o lema “Teis contra a empacadora”, a celebrada o 29 de novembro de 1994, mais tamén o espectacular incendio dun vitrasa, que se produciu o día seguinte. Dúas testemuñas gráficas dun conflito da serie negra, incomprensible dende a nosa ollada hoxe, tanto polos argumentos coma polos métodos contundentes utilizados polos seus protagonistas, no que os medos veciñais sobre o impacto da compactadora foron utilizados nunha estratexia de manipulación e intoxicación política sen precedentes (e nunca aclarada) que pretendía expulsar a socialistas e nacionalistas do goberno da casa do Campo de Granada.

Se non lembro mal, a orixe do conflito de Teis, estivera na valente decisión do tripartito de Carlos Príncipe de pechar e selar o vertedoiro do Zondal no barrio do Freixo, onde durante vinte anos se queimaban cada día as case 300 toneladas de lixo que producía a cidade. Como contrapartida Vigo incorporábase ao sistema de eliminación de residuos da empresa pública galega Sogama, promovido por Xosé Cuíña, entón conselleiro de Política Territorial e Obras Públicas. Unha solución medioambiental que requería a construción dunha planta de compactación dos residuos en Vigo para facilitar o seu transporte á planta incineradora de Cerceda na Coruña. Decisión que dúas décadas despois sabemos foi acertada, tanto pola recuperación do Zondal, non exenta de dificultades pola evacuación de gases e lixiviados, mais transformado hoxe nun miradoiro privilexiado sobre as Cíes, como polo mínimo impacto do funcionamento da compactadora sobre a veciñanza de Teis.

O labor daquel goberno de Príncipe nuns anos de gran entusiasmo (e crise económica) deixou unha profunda pegada no Vigo de entre séculos. Con moita coraxe acometeu proxectos infraestruturais básicos, até entón adiados, como a finalización das obras dos saneamento integral de todas as parroquias viguesas (un fito histórico nunca suficientemente valorado para unha cidade en bisbarra), a posta en marcha da primeira depuradora do Lagares ou a abordaxe de proxectos urbanos estancados durante décadas, como o da apertura da rúa Rosalía de Castro, unindo a Metalúrxica coa Caixa de Aforros. Aquel inédito goberno (de mozos de trinta e tantos), apoiado por unha ampla maioría social, coa que nunca contara o alcalde Manuel Soto durante os seus tres mandatos, puxo ademais os alicerces de moitos dos proxectos municipais inaugurados durante estas dúas últimas décadas. Daquel impulso político naceron as primeiras humanizacións do centro, coa da rúa María Berdiales como prototipo. Nese período xerouse o proxecto de Abrir Vigo o mar, coa reforma integral das Avenidas e o túnel de Beiramar, financiado pola Zona Franca, que sería desenvolvido despois polos gobernos de Manuel Pérez e Lois Pérez Castrillo. No eido do patrimonio e da cultura o goberno Príncipe foi decisivo para a recuperación integral do Casco Vello, co inicio do primeiro plan Urban; para a ampliación da Casa Galega da Cultura, onde se instalarían a Biblioteca Penzol e o legado de don Francisco Fernández del Riego; para a modernización do Museo de Castrelos, a construción do Museo do Mar e da Casa das Palabras de Samil. Outrosí sucedeu coa rede de centros cívicos veciñais que foi impulsada, así como a de instalacións deportivas.

Con todo, entendo que a achega máis importante daquel tripartito dos noventa foi o de introducir o planeamento estratéxico como ferramenta de participación cidadá e veciñal no deseño da cidade futura. Dos documentos do denominado primeiro Plan Estratéxico de Vigo naceu o posicionamento de Vigo como cidade portuaria euroatlántica de carácter metropolitano, cunha posición central no denominado Eixo Atlántico Peninsular que artella unha poboación de máis de seis millóns de persoas. Un proxecto que non perdeu unha miga de actualidade e merece ser posto en valor. Como aquel valioso labor do tripartito de Príncipe, Costas e Castrillo.

As fotos son de Guillermo Cameselle. Forman parte do libro Cameselle. Crónica fotográfica de Vigo (1995-2005), que será publicada en novembro por Xerais.

Onte 732: Do Pindo ao Ézaro

/en , , , , , /por

Esta noite as lapas saltaron o río Xallas e se achegan á fervenza e ás casas do Ézaro. Continúa así un incendio voraz que leva calcinadas dúas mil oitocentas hectáreas, transformando nun volcán o que puido ser un parque natural. Desolador. Xa en 1995 o mestre Xaquín Marín adiantara a solución que para estes casos ten preparada a Consellaría de Incendios. Unha sáida que, como amosa a viñeta do xenial Bichero en Faro, non perdeu nin unha faragulla de actualidade. Mentres escribo esta notiña indignada zoan os hidroavións sobre a ría de Vigo, camiño do incendio de Vincios, onde xa van doce horas de loita contra o lume. Ademais de participar no mitin no Milladoiro, terá previsto Feijóo presentarse este sábado nalgunha das zonas cero onde a veciñanza chora polos seus eidos?