Para a miña xeración Joan Cruyff é o primeiro xenio do fútbol que vimos no estadio de Balaídos e nas pantallas de televisión no período de transición entre o branco e negro e a cor. Johan foi, xunto ao meu admiradísimo George Best, cabezaleiro dos futbolistas melenudos, a xeración ye-ye dacabalo das décadas de 1960 e 1970. Coa morte de Johan desaparece o mellor futboleiro da historia, tanto pola súa traxectoria como xogador de fútbol total, capaz de nun mesmo partido de xogar de líbero e despois de rematador, coma pola de adestrador do fútbol dell’ arte, forxado durante seis tempadas inesquecibles no banco do Barça.
Como xogador non obtivo todos os títulos que merecía o seu talento, protagonizando co seu 14 da Laranxa Mecánica algunhas das derrotas máis xenuinamente vitoriosas da historia do fútbol, como a da final do mundial 74 fronte a Alemaña ou aqueloutra motivada pola súa ausencia no mundial do 78 celebrado durante a ditadura de Videla. Como adestrador do Barça abriu a técnica do rondo como alicerce do xogo da serpe, que dende entón interpretou o Barça e que desenvolveu a escola dos seus discípulos Guardiola, Eusebio e Luís Enrique. O fútbol de Johan baséase na sinxeleza da constante circulación do balón, e polo tanto das ideas, no xogo ao primeiro toque, o que é o mesmo que dicir sen dúbidas, coa intención de crear a superioridade que facilite o instante decisivo.
Johan concibiu o fútbol como unha actividade máis cerebral ca física. O fútbol é un deporte no que durante 90 minutos e sobre un espazo acoutado dous cadros se disputan a posesión dunha pelota utilizando a cabeza e os pés. Unha confrontación na que os participantes deben correr o suficiente para estar en cada momento no lugar axeitado. Non hai outras limitacións para a creatividade e orixinalidade dos seus intérpretes que procuran a beleza e a vitoria. Eis a clave para que este xogo sinxelo sexa tamén precioso, mesmo unha manifestación das belas artes sobre a lameira.
Entre as moitas frases memorables de Cruyff sobre o xogo, unha das que mellor recolle a súa filosofía é aquela na que afirmaba que quería «xogadores que poidan facer movementos decisivos en espazos pequenos, que traballen o menos posible para aforrra enerxía de cara a esa acción positiva». Unha boa lección, tamén para a vida e para todo o planeta: economicemos as enerxías e os recursos, que sempre serán escasos, para poder dispoñer deles no momento fulcral. Un xenio! Adéu, Johán, adeus, amigo!
Sentín o pasamento onte de Sabino Torres, o decano dos editores galegos en activo, o fundador da colección Benito Soto e actual responsable de Hipocampo Amigo. Hai dous anos comentabamos a publicación das súas memorias, Crónicas dun tempo escondido. Pontevedra 1930.1960, nas que con grande elegancia e detalle reconstrúe a historia social e cultural pontevedresa da República e de posguerra, cando a imprenta Torres do seu pai foi o centro da dinamización xornalística e literaria da boa vila. Sabino pasará con letras douradas á historia da edición galega pola proeza da colección de poesía que creou con Celso Emilio Ferreiro en 1950, que pretendía ampliar á narrativa e ao ensaio, anticipándose a fundación da editorial Galaxia. Sabino Torres conservou sempre o seu espírito de editor emprendedor e na última década tivo azos para continuar publicando libros de poemas, a actividade que sempre máis lle gustou. Entusiasta, algareiro e destemido deixa unha pegada de amizade e xenerosidade que dificilmente esqueceremos.
