Onte 622: Comeza Cans 2013

/en , , , /por

Comezou onte a décima edición do Festival de Cans, unha das citas máis populares do calendario cultural galego. Outra volta será unha coidada mestura de cinema documental galego e música popular a que durante catro intensas xornadas moverá a milleiros de persoas, á velocidade de chimpín, polos vieiros da parroquia porriñesa situada ao pé do pianista pétreo. O engado de Cans está no agroglamur, unha esencia única creada por Alfonso Pato, o director do festival, capaz de contaxiar entusiasmo tanto a toda a súa comunidade parroquial, ao seu equipo de voluntarios e voluntarias, como a artistas e público que acuden aos eidos de Cans para verse e deixarse ver (como sucede en todos os grandes festivais polo mundo adiante). Os moi importantes recortes das axudas públicas, que puxeron en perigo a viabilidade desta convocatoria, foron suplidos en Cans 2013 con micropatrocinios privados e polo esforzo en recabar fondos propios dos organizadores. Unha boa oportunidade para achegarse estes días pola Louriña. Beizóns pola proeza á veciñanza de Cans e ao equipo organizador!

Onte 604: Con Ramón Nicolás na Gala das Letras

/en , , , , , , , /por

Foi unha fachenda compartir con Ramón Nicolás a súa gran noite na Gala das Letras na que se entregaron os premios da AELG 2013. Nominado en tres categorías, Nicolás recibiu os merecidísimos premios ao mellor blog literario, polo seu curradísimo Caderno da crítica, e ao mellor libro de ensaio, pola súa extraordinaria biografía sobre Celso Emilio Ferreiro. Os escritores e escritoras recoñecían así o seu traballo como investigador literario, profesor, crítico, tradutor, divulgador, promotor e activista da lectura en galego, premiábase o labor deste obreiro e arquitecto das letras galegas contemporáneas. As palabras medidas, equilibradas, xenerosas, agradecidas, reinvidicativas, memoriosas, fermosas, esperanzosas, oportunas das súas dúas intervencións de gratitude foron apenas senllas mostras da súa enorme valía. Foi a de onte unha noite para lembrar tamén as palabras de compromiso coa lectura Ledicia Costas, premiada co mellor libro LIX, de Ana Romaní, expresando solidariedade cos xornalistas en paro, e da nosa admirada Lydia Jorge, recoñecida como escritora galega universal. A frase coa que pechou o seu discurso a narradora portuguesa será a partir de agora un aliciente para todos nós: «a esperanza é uma luta». Beizóns a Moncho Nicolás, a Ledicia Costas, Ana Romaní, Begoña Caamaño, Álvarez Torneiro, Darío Xohán Cabana, Lydia Jorge e resto das persoas e institucións premiadas!

Onte 597: 35 anos de música galega

/en , , , , , /por

Dentro da xeira de «Sábados Culturais» que organizamos na Fundación Premios da Crítica Galicia celebramos onte a xornada dedicada a revisar 35 anos de música galega. Ocupáronse da revisión Antón Pulido, o vicepresidente da Fundación, e Xaime Estévez Vila, mestre gaiteiro, profesor de música no IES Álvaro Cunqueiro de Vigo e investigador da música galega.

Pulido recuperou da memoria a experiencia interesantísima do Departamento de Música Contemporánea do CGAC dirixida por Manel Rodeiro durante os anos 1995 e 1996. Lembrou os contactos que daquela mantivo co compositor Pierre Boulez, creador do IRCAM, e as relacións que con esa institución se estableceron no ámbito da investigación sobre música e tecnoloxía informática. «No Departamento de Música Contemporánea do CGAC fixemos o Ensemble do CGAC, a primeira agrupación de música contemporánea de Galicia, intérpretes procedentes da Filharmónica da Coruña que executaron pezas de Boulez, John Cage, Stockhausen, Ligetti… Houbo cursos de composición con compositores de talla internacional, como o francés Tristan Murail (ao que se lle encargou unha obra) ou o finlandés Magnus Lindberg. Organizáronse xornadas de música contemporánea, estreáronse obras de compositores galegos como Xan Viaño, Enrique X. Macías, Paulino Pereiro, Manuel Rodeiro e Antón Lois Pulido, entre outros. Participaron músicos de talla internacional: Pierre-André Valade, Pierre Strauch, Kari Kriikku, Pierre-Yves Artaud, Miguel Bernat, etc. Foi unha fiestra aberta, unha esperanza para a música contemporánea en Galicia. Mágoa que non continuase».

Pola súa banda, Xaime Estévez Vila fixo un completo percorrido polas achegas dos premiados na categoría de Música nos Premios da Crítica Galicia dende A Roda e Milladoiro en 1978, para el «alicerces da música galega de hoxe en día», até a Asociación Galega de Compositores premiada na última edición. Referiuse á importancia que tiveron premiados como Roxelio Groba («o compositor galego de referencia neste período»), Joam Trilho («director de orquestra, que loitou pola Xove Orquestra de Galicia«), Carlos Villanueva («investigador da música galega dende a universidade»), Dorothe Schubert («importantísima polo salto cualitativo que supuxo a súa colaboración con Antón Santamarina na recuperación do cancioneiro popular«), Enrique X. Macías («o primeiro dos nosos compositores con proxección no mundo«), Na Lúa («agrupación folk coa que naceu o achegamento da música galega cara Portugal»), José López Calo («erudito da música galega medieval»), Carlos Núñez («representou unha inflexión na discografía galega, capaz con el de espallarse polo mundo dende a música de raíz«). Citou tamén a importancia de ter premiado a músicos populares como os recentemente falecidos Xosé Iglesias «Melitón» e Henrique Otero Covelo «O gaiteiro do Fragoso» («o primeiro gaiteiro que edita un libro de gaita e o primeiro que ensinou o instrumento nun conservatorio«). Tamén se referiu a importancia de iniciativas como o Programa Alalá, a editorial Ouvirmos e a orquestra folk Son de seu.

Continuou Xaime Estévez analizando algúns fenómenos de interese neste período histórico. Citou a importancia da creación dos conservatorios en Galicia e a introdución da música, a partir da LOXSE, como materia obrigatoria do ensino non universitario. Lamentou a retroceso que para o estatus escolar da música supoñería a aprobación do previsto na LOMCE, máis aínda cando é unha das materias máis valoradas polo alumnado. Citou a importancia da desaparición das agrupacións musicais profesionais, como a Banda de Música Municipal de Vigo, así como o valor das numerosas bandas populares existentes na comarca de Vigo, probablemente a máis vizosa en Galicia no eido musical. «A importancia das bandas é enorme, xa que achegan cohesión social no mundo rural. Sempre foi así, Soutullo e Groba xurdiron destas bandas incrustadas nos recunchos das aldeas».

Rematou Estévez falando das diversas etapas das gravacións musicais: «Nos 70 comezaron Fuxan os ventos, Milladoiro e Luís Emilio Batallán, entre outros cantautores. Os 80 foron os anos da movida, con Reixa, Siniestro Total e a relación da música galega co mundo celta, que nunha segunda fase se foi abrindo cara o sur. Somos musicalmente un eixo entre dúas culturas atlánticas, a céltica do norte e a lusofonía do sur. Nos 90 foron as gravacións do Rock Bravú, dos gaiteiros solistas e das primeiras gaiteiras (Seivane e Pato). Xa neste década pasada, apareceu Son de Seu e comezou a recuperación dos cancioneiros históricos e das primeiras gravacións da múisca galega».

Tras a intervención de Caetano Rodríguez, concelleiro de Cultura e Turismo do concello de Vigo, nas escaleiras de acceso á Casa Galega da Cultura na Praza da Princesa, o cuarto Os Caramuxo deu un pequeno concerto de media ducia de pezas diante de máis de dous centenares de persoas. Os catro clarinetes na súa diversidade, a percusión tradicional e o acordeón arricaron a elegancia alegre de melodías de inequívoca raíz popular, Como sinalou Bieto Ledo, presidente da Fundación Premios da Crítica, «a música dos Caramuxo contaxia paz e felicidade».

Estupenda foi esta segunda edición dos «Sábados Culturais», que continuaremos o vindeiro sábado coa conferencia prevista de Xesús Alonso Montero sobre Rosalía de Castro e Cantares Gallegos.

Serra do Galiñeiro

/en , , , , , /por

No artigo da semana en Faro de Vigo abordo as ameazas que sofre a Serra do Galiñeiro, unha das alfaias da natureza na nosa área metropolitana, ameaza pola instalación dun parque eólico e polas catas dunha prospeción mineira coa intención de «determinar o seu potencial mineiro en minerais de terras raras».

A coroa vexetal da área metropolitana viguesa, xunto á marabilla da ría, son as dúas principais alfaias da natureza  ao noso coidado. Un patrimonio natural trazado pola cordal da Serra do Galiñeiro que se estende polos concellos de Vigo, Mos, Gondomar, O Porriño e Tui. Os outeiros do monte Alba, o miradoiro do Cepudo e o pelouro do monte Galiñeiro (711 metros) constitúen referentes na paisaxe dos vales do Fragoso, A Louriña, o Val Miñor, o Baixo Miño e do propio Morrazo, ademais da orixe de regueiros e regos que manteñen afluentes dos ríos Zamáns, Vilaza, Chenlo, Miñor e Louro. Coa única excepción do Monte Aloia (629 metros) no concello de Tui, declarado parque natural en 1978, o resto da Serra do Galiñeiro, a pesar dos seus valores naturais, culturais, etnográficos, económicos e sociais carece de calquera figura de protección. Unha anomalía incompatible coas directivas europeas de protección dos espazos naturais, como denuncia o movemento social “Pola protección da Serra do Galiñeiro”, formado por catorce colectivos veciñais, deportivos, ecoloxistas e culturais, que reclaman a súa inclusión na rede galega de espazos protexidos.

O patrimonio natural da Serra do Galiñeiro está en perigo, a mercede dos cada día maiores intereses económicos que puxeron os seus ollos na riqueza que atesoura este espazo natural e cultural. A plantación masiva de eucaliptos, piñeiros e acacias reduce a biodiversidade dun espazo onde nas turbeiras e breixeiras húmidas se localizan endemismos florais como carrasco da turbeira e outras plantas en vías de extinción. Como agresivas co hábitat son a proliferación de canteiras, algunhas ilegais, outras abandonadas sen ser restauradas, e os vertedoiros incontrolados de lixo e entullo, agochados na impunidade do monte. Outrosí sucede coa apertura incontrolada de pistas e a súa ampliación con terra e entullo, e mesmo o seu asfaltado, co seu impacto brutal sobre as drenaxes dos mananciais, presas, levadas e muíños de auga, coa única intención de ser utilizadas por todoterreos, motos de cross e quads, vehículos moi agresivos para un espazo que lle é propio a endemismos como a saramaganta, á ra patilonga e ao cabalo do monte (raza autóctona declarada en perigo de extinción), un dos últimos cabalos salvaxes que quedan en Europa. Ameaza para os cabalos en liberdade, como para as aves que alí nidifican ou utilizan a serra como paso migratorio, que se incrementaría co proxecto intrusivo de instalación dun parque eólico que modificaría de forma irreversible esta paisaxe.

O patrimonio xeolóxico e cultural da Serra do Galiñeiro tamén está ameazado. A monumentalidade paisaxística das formacións de gneis de riebeckitanos, eses grandes pelouros do cume do Galiñeiro desafíados polos escaladores de todo Galicia, desaparecería de instalarse o aberrante parque eólico. Tamén estarían en perigo cavidades de valores xeolóxicos singulares, mais tamén orixe e morada dun amplo patrimonio de tradición oral, como a Cova da Becha (orixe dun culto relixioso non cristiano, ao que Ferrín dedicou artigos memorables) en Vincios e A Lapa da Moura en Morgadáns, covas estudadas polo Club Espeleolóxico Maúxo. Como quedarían afectadas as pegadas da presenza humana en xacementos de petróglifos da Auga da Laxe, Santa Lucía e Penedo das Pías, en mámoas como as de Chan das Moutas ou na fortaleza altomedieval do Galiñeiro. Un patrimonio arqueolóxico e etnográfico que ben merecía ser protexido sendo declarado Ben de Interese Cultural.

Como nova e grave ameaza supón para o futuro da Serra do Galiñeiro a solicitude da multinacional sudafricana Umbono Capital de realizar catas de prospección mineira nunha zona de monte entre os concellos de Mos e O Porriño coa intención de “determinar o seu potencial mineiro en minerais de terras raras”. Un eufemismo que non pode ocultar que procuran alí a existencia de itrio, escandio e outros minerais utilizados para a fabricación das baterías dos móbiles e automóbiles híbridos ou de pantalla de raios X.

Mais e sobre todo, o que está en perigo na Serra do Galiñeiro é un modelo de desenvolvemento sostible, tanto das actividades agrarias (especialmente o pastoreo de gando ceibe, a agricultura ecolóxica e aproveitamento forestal) como das deportivas (escalada, ciclismo de montaña, equitación, carreiras de montaña e orientación), culturais (celebración dos curros de Vincios e Morgadáns) e de turismo e lecer (senderismo, visita aos parques arqueolóxicos, colleita de cogomelos, etc.).

Esta alfaia do noso patrimonio natural e paisaxístico precisa do agarimo e compromiso de todos. Así o exixirán o vindeiro domingo 21 de abril os participantes na IV Andaina Pola Protección da Serra do Galiñeiro que saírá as 10:30 horas do Parque Forestal de Zamáns.

Onte 575: Fuxidos e guerrilleiros

/en , , , , /por

O Club Faro de Vigo convidoume a presentar ao escritor Carlos Reigosa que pronunciou unha interesantísima conferencia sobre escapados e guerrileiros galegos no período de 1936 a 1950. Ao longo de case unha hora, o autor d’ A vitoria do perdedor, desmontou algún dos prexuízos arredor dunha historia, para el, «mal ou contraditoriamente contada». Distinguiu tres fases nestes relato.

A primeira, do 36 ao 39, na que houbo milleiros de fuxidos, que foron reitegrándose de forma moi difícil e con moitos perigos. «Durante este período o correcto é falar de fuxidos da rebelión militar que triunfou. Falar de guerrillas aínda é prematuro, a pesar de que en xaneiro de 1938 na Coruña se formase un grupo de dezaoito persoas, gobernaod por José Neira e Gardarríos».

A segunda, do 39 ao 1945, coincidindo co desenvolvemento da Segunda Guerra Mundial, na que se formaron tres agrupacións do Corpo das Guerrillas León-Galicia, a primeira no Bierzo, a segunda en Ourense e a terceira en Lugo. Reigosa detívose a relatar a importancia de figuras como Víctor García, que regresou a Pontevedra en 1941 coa intención da reconstrución interna do Partido Comunista, «nun momento no que era posible que caise Alemaña, amosando que era posible unha resistencia en España». «Nos anos 43 e 44 había unha persecución menos intensa. Os guerrilleiros eran máis políticos».

Detívose o autor de Intramundi en expilcar o sucedido cando rematou a Guerra Mundial, o que abriu a terceira etapa do proceso. «Houbo unha reacción distinta nas forzas políticas. Anarquistas e socialistas crían que debía forzarse o cambio dende fóra. Os comunistas pola contra que debía facerse dende o interior. Foi cando as guerrilas chegaron a tomar concellos como os de Vimianzo ou Moeche, coa intención de transmitir a existencia dun conflito militar». «Seoane e Gayoso regresaron a Galicia para facerse cargo do Partido Comunista. Trouxeron a orde de eliminar a Víctor García. No ano 46 puxeron en marcha na Coruña accións que tiveron un éxito continuado, crearon unidades militares, mais non se produciu o levantamento popular que agardaban». «Esta intensificación da loita guerrilleira coincidiu cun momento (finais de 1947 e comezos de 1948) no que a Garda Civil pasou a unha belixerancia total. Esa partida foi perdida polos mandos guerrilleiros que viñeran de fóra. Así naceu a parte máis triste e peor contada deste proceso, a progresiva desaparición, a partir de 1949, das agrupacións guerilleiras». «Quedou xente polo monte que desenvolveu un comportamento de sobrevivencia». Tras relatar con detalle as historias do Piloto e de Mario de Langullo, rematou Reigosa afirmando que «foi esta a historia dunha traxedia que comezou tendo moito sentido e acabou sen sentido ningún».

Onte 561: O libro infantil galego en Boloña

/en , , , , , , /por

O catálogo presentado onte en Compostela (144 títulos infantís e xuvenís publicados en 2012 por 19 editoras) amosa a diversidade e a excelencia acadada pola produción infantil e xuvenil galega. A pesar das crises, é moi significativo que no pasado ano non se reducise o número de novidades infantís e xuvenís (si, pola contra, é de forma significativa a tiraxe de cada unha delas), o que supón un xeito moi meritorio dos editores galegos de capear o temporal. Sen contar con outras axudas públicas que non fose a da compra de exemplares para as bibliotecas públicas, cuxos fondo reducíronse nun 60% dende 2009 a 2012, a edición de literatura infantil e xuvenil en Galicia supuxo en 2011 no mercado interior o 21% dos títulos (en galego o 26,4%), o 21,8 % dos exemplares producidos (en galego 25,8%) e os seus cinco millóns de euros de facturación o 18,6 % das vendas (catro millóns en galego, o que supón o 18,9%). Cifras que amosan unha gran centralidade deste subsector da edición galega que, ademais de supoñer o 27,6% do catálogo vivo do sector (30,8% no caso do libro en galego), ten unha grande potencialidade de proxección internacional –sobre todo da man das editoras especializadas en álbum ilustrado (Kalandraka e OQO)– de cara á consolidación dun mercado exterior. Non está demais lembralo ás portas dunha nova edición da Feira do Libro Infantil de Boloña, que abrirá as súas portas o vindeiro luns e na que un ano máis estará presente a edición galega.

Onte 554: Noite da edición 2013

/en , , , , , , , /por

Os editores vigueses fomos os anfitrións da Noite da edición 2013 na que onte se deu a coñecer o ditame dos Premios da edición aos mellores libros publicados en 2012, lembrouse á figura de Francisco Fernández del Riego e homenaxeouse a traxectoria de tres editoras (Edicións do Cumio, Teófilo edicións e Toxosoutos) con motivo do seu vinte e cinco aniversario. As diversas intervencións de autores e editores (polo atril pasaron arredor de vinte e cinco persoas) puxeron en evidencia que a pesar dos recortes das políticas públicas, que se ceban sen consideración sobre a cultura e lingua galegas (denunciados con afouteza por Begoña Camaño), mesmo a pesar das incertezas do tránsito dixital e do calendario da nova reforma educativa, a pesar de todos estes pesares o sector profesional da edición galega (con toda a súa pluralidade e diversidade) nin desiste nin baixa os brazos. Conducido polas palabras precisas e agarimosas de Teresa Cuíñas, o serán literario foi un exercicio de autoestima do noso colectivo profesional, de aposta pola excelencia do seu traballo, de reivindicación do coidado da edición, de recoñecemento da importancia da innovación e da creatividade nun momento de mudanza moi profunda no xeito de entender a profesión. Mais tamén as intervencións, sobre todo as da segunda parte, deitaron unha ollada sobre a nosa memoria, ao soño acuñado por varias xeracións de galeguistas, especialmente sobre figura e a voz de don Paco del Riego e o seu traballo na Fundación Penzol, moi presentes nesta noite viguesa. Os editores galegos amosamos que sabemos de onde vimos, somos moi conscientes de onde estamos e cal é a nosa contribución na construción do país do futuro. Enleados na actual tempestade é imprescindible abandonar calquera tentación conformista e recuperar a temperanza e o entusiasmo. Eis unha boa ensinanza desta noite da edición da que saímos satisfeitos.

Fernando Cameselle fixo esta magnífica reportaxe de Noite da edición 2013.

Onte 547: Cea Literaria en Sanxenxo

/en , , , , , , /por

Despois da intensa xornada no Consello da Cultura Galega sobre «A cultura impresa na Rede», acompañei a Pedro Feijoo na Cea Literaria do Hotel Justo de Sanxenxo. Con  este encontro do autor d’ Os fillos do mar cun medio de cento de lectores e lectoras, iniciábase en Sanxenxo o programa de «Noites literarias» nas que se pretende gozar da gastronomía, da lectura e doutras expresións creativas. Un traballo en man común entre un cociñeiro, un adegueiro e un libreiro que funcionou á perfección. A cociña de Casa Justo presentou algúns dos novos pratos da tempada de primavera (como as filloas recheas de grelos e o polbo á grella con alioli de pistacho, excelentes!!!), a Adega Eidos puxo o seu albariño (xenial!), mentres que a Libraría Nós promoveu durante tres semanas entre os seus lectores e lectoras a novela coa que debutou o autor vigués. Un modelo que se amosou moi exitoso xa que na sobremesa a conversa co autor alongouse máis dunha hora, con algunhas intervencións moi analíticas, detalladas, entusiastas e, sobre todo, emocionantes por parte tanto dos lectores e lectoras coma do propio Pedro Feijoo nunha noite moi brillante. Beizóns ao noso admirado Xaime Corral por crear esta actividade chamada a converterse nun modelo da acción proactiva da libraría coa comunidade de lectores á que serve.

Onte 546: A toda máquina!

/en , , , , , , , , /por

Acompañamos a Jacobo Fernández Serrano no obradoiro de banda deseñada que impartiu no Salón do Libro Infantil e Xuvenil de Pontevedra. O veterano salón pontevedrés é desas convocatorias que sabemos nunca decepciona. A pesar da considerable rebaixa do seu orzamento e da mudanza do seu equipo de xestión, mantén un máis que aceptable nivel e número de actividades de animación e de presenza de público familiar. Chamoume moito a atención as exposicións arredor do tema das máquinas («A toda máquina!» é o monográfico desta edición) e, sobre todo, a excelente mostra biográfica arredor da nosa admirada Marilar Aleixandre, a autora que será homenaxeada, tan merecidamente, esta edición, na sesión matinal do sábado 21 de marzo.

A pesar de que cultural e educativamente resulta incomprensible a falta de colaboración institucional doutras administracións públicas, como a Xunta ou a Deputación, é unha ventura que esta décimo cuarta edición do Salón do Libro Infantil e Xuvenil de Pontevedra, a pesar de contar con menos recursos, manteña o seu pulo e a súa capacidade para sorprender e innovar. Parabéns ao concello de Pontevedra por manter aceso este facho de ledicia infantil e esperanza para toda a comunidade lectora.

Onte 535: Con Rosalía na Casa da Matanza

/en , , , , , , , , , /por

Pareceume magnífica a sesión literaria na casa da Matanza con motivo do cento setenta e seis aniversario do nacemento de Rosalía de Castro. Comezou coa Alborada interpretada por Pepe Ferreiros, mestre gaiteiro das Terras Iria e fundador de Milladoiro. Tras a benvida agarimeira de Anxo Angueira, o presidente da Fundación Rosalía de Castro, sucedéronse quince intervencións nas que representantes de diversas institucións glosamos brevemente algún aspecto rosaliano e leron cadanseu fragmento de Cantares gallegos.

Antón Pedreira, vicepresidente da Federación de Libreiros de Galicia, expresou o compromiso dos libreiros galegos con Rosalía de Castro, «como expresión primeira da nosa identidade e fundadora do libro galego». Eu mesmo, como presidente da Asociación Galega de Editores, referinme a relación de Rosalía e Manuel Murguía co seu editor, Juan Compañel, no proceso de edición de Cantares gallegos. Elisa Fernández, en representación da AIEG, salientou «a necesidade de proxección internacional da obra rosaliana». Luís González Tosar, presidente do PEN Clube Galicia, definiu a Rosalía como «o alento, o facho, o símbolo da galeguidade». Xesús Alonso Montero, director do Instituto de Estudos Rosalianos, iniciou a súa intervención presentando a pegada rosaliana na obra do poeta Federico García Lorca e aconsellando despois «seguir lendo a Rosalía para que o millo medre».

Escoitar a voz gravada de Kathleen March foi un dos momentos máis emocionantes da sesión. Para a veterana rosaliana estadounidense «a voz de Rosalía é a porta principal para entrar na casa de Galicia. A súa voz e o seu berro son os dunha Galicia ceibe, xusta, con pan para todas as bocas. Rosalía é dona do imaxinario colectivo galego». Charo Álvarez, vicepresidenta do Consello da Cultura Galega, chamou a participar no Congreso sobre Rosalía (presencial e virtual), convocado polo CCG, salientando a importancia de «sermos unha literatura fundada por unha voz feminina». Xosé Henrique Costas, vicerreitor da Universidade de Vigo, anunciou algunhas das accións rosalianas que puxo en marcha a UDV, como «a tradución dalgúns dos seus poemas a cincuenta linguas, dende o ucraíno ao bengalí, amosando que Rosalía é mundial, canta en todos os idiomas». Xosé Luís Méndez Ferrín, presidente da Real Academia Galega, comezou as súas palabras lembrando o poema «El desdichado» de G. Nerval, considerándoo coma un precedente dos poemas de Rosalía sobre os labregos sen terra, especialmente, as mulleres dos labregos sen terra». Ferrín sumouse a petición da Asociación de Escritores en Lingua Galega de recuperar o acceso libre da cidadanía galega á tumba de Rosalía de Castro. Despois de ler un fragmento de «Nasín cando as fores nasen», Ferrín afirmou que «toda a humanidade, a proximidade de Rosalía están neses versos humildes pero grandes».

Tras as intervenciós dos alcaldes de Ames, Santiago, Vigo, Padrón e do conselleiro de Educación e Cultura, pechou a quenda de intervencións a lectura dun poema a cargo da presentadora, María Solar, luminosa e agarimeira como ela sempre adoita. Despois,  Uxía e Sergio Tannus interpretaron tres temas moi emocionantes, «Paseniño», «A Rosalía» e a «Alborada» sobre o texto de Cantares gallegos. Unha coda musical moi brillante para unha sesión literaria excelente.