Onte 673: Rafinha

Prefiro dedicar unhas liñas á desmesura da presentación de Rafinha onte en Balaídos ca lamentar esa interminable lea polo liderado da dereita española enzoufada na lameira da corrupción e do seu financiamento ilegal. O éxito do primeiro día en Vigo do fillo máis novo de Mazinho é apenas outro síntoma do entusiasmo desbordado da afección celeste por esta permanencia en primeira, tan imprevista coma esperanzadora. Unha actitude (inusualmente) optimista dunha afección de tradición serena e resignada, protagonizada por unha nova xeración de celtistas que recoñecen na canteira a identidade do seu equipo. Carecemos de referencias para aventurar se o papel desta promesa no cadro de Luís Enrique pode ser desequilibrante, mesmo sobre cal será a súa posición no terreo de xogo; máis non hai dúbida que a súa chegada ao Celta xa contribuíu a aumentar unha descoñecida sensación de euforia. Eis o seu primeiro éxito. Confío que aquel rapaciño, formado no Ureca de Nigrán, desborde na lameira de Balaídos, como sucedeu con Silva, as expectativas xeradas o día da súa chegada. Este Celta semella prudente e prometedor.

Onte 555: Inmadurez

Tras o sucedido na noitiña do venres en Riazor, agoiro que o Celta perderá a categoría. Ademais da escasa actitude para encarar un derbi desta importancia (algo que a ninguén debe estrañar xa que Abel Resino coñece pouco os vimbios dos que dispón), o nefasto comportamento na lameira de Iago Aspas e na grada de Hugo Mallo amosou o fracaso da canteira da Madroa, á que a todas luces lle falta unha dimensión formativa. Non abondan as apelacións ao carácter eléctrico do de Moaña (xa chove sobre mollado) nin as desculpas cando quedan desolados no recanto do vestiario nin botarlle a culpa a twitter ou ás provocacións do veterano Marchena. O comportamento das nosas figuriñas en Riazor espiunas, puxo en evidencia a súa inmadurez deportiva, tanto dentro coma fóra da lameira. Deixaron noqueado ao seu equipo, mais tamén baixaron moitos enteiros na súa cotización no mercado do fútbol internacional (outro prexuízo máis para o Celta ao que tanto din querer). Un desastre, sen paliativos. O fútbol é un deporte de balón, mais tamén unha actividade social de primeira orde, razón pola que é exixible a todos os futbolistas profesionais (coma os amadores ou os que están en formación) un comportamento socialmente responsable e estritamente deportivo, guiado polos valores do fair-play cos rivais e da lealtade co propio equipo. Esta é a razón pola que as canteiras deben ocuparse de inculcar eses valores, emarcados nun esencial aspecto formativo da súa actividade. Foi para todos os celtistas o do venres un derbi nefasto, unha vergonza para as nosas cores, mais aínda cando vimos renacer ao Deportivo das mans de quen debía ocupar o banco noso. Ogallá me equivoque, a tempada para o Celta colleu a virada.

Onte 492: Aspas ao Reading?

Moito máis relevante ca outra rotineira derrota celeste lonxe de Balaídos, foi onte o ruxerruxe da marcha de Aspas á Premiere league. Segundo o Sunday Times sería o Reading o clube (hoxe na cola da clasificación) que poñería sobre a mesa os dez millóns de euros da cláusula de rescisión. Se así fose, Mouriño empetaría moitos máis cartiños ca os previstos no plan de viabilidade, porén quedarían arruinadas moitas das posibilidades de permanencia xa que o Celta esta tempada padece aspasdependencia. Temo que os cantos de serea do regreso de Fabián Orellana sexas apenas o anzol que a directiva ofreza a unha afección cada vez máis desorientada. A pesar de que creo que esta operación en período invernal pode quedar en auga de castañas, é unha mágoa que non poidamos conservar máis tempo o noso Messi de Moaña. Fútbol é fútbol.

No centro do mundo

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo, ao fío da aparición do libro Futbol es fútbol de Jacobo Buceta e da vitoria do Celta fronte ao Madrid, a criticar o relato centralista e reaccionario promovido pola caverna madrileña sobre as competicións de fútbol profesional.

Na presentación de “Fútbol es fútbol” (Xerais 2012) en Santiago de Compostela, Fernando Vázquez gabou o extraordinario humor co que está escrito o libro de Jacobo Buceta, ademais de insistir en que lle parecía insostible a actual estrutura dunha competición baseada na confrontación entre dous clubes, que reciben a maior parte dos cartos e atención das televisións, considerando ao resto dos equipos como meros comparsas ou figurantes. O seleccionador galego de fútbol –non esquezamos, tamén o adestrador do Celta que gañou dúas tempadas seguidas no Bernabeu– expresaba coa súa sutileza que era posible outra ollada do fútbol profesional en España, sen necesidade de centrar o foco na liorta entre madridistas e culés, semellante a desmitificadora que realiza no seu libro Jacobo Buceta.

No mesmo acto de presentación, o xornalista Xosé Hermida iniciou a súa intervención lembrando as palabras de Albert Camus, o escritor francés que xogara de porteiro, “todo o que sei con maior certeza sobre a moral e as obrigas dos seres humanos débollo ao fútbol”. Hermida enxalzou despois o divertido “das historias deste animalario de xentes que pululan polo fútbol actual, clasificadas por arquetipos”, ademais de agradecer que o libro estivese escrito dende Galicia, “evitando o espectáculo grotesco e cansino da eterna liorta entre Real Madrid e Barcelona, unha comedia interpretada sempre por persoas interpostas”.  Vázquez, Hermida e Buceta insistiron, pois, na necesidade dunha nova ollada distanciada do relato centralista, máis equilibrada e orixinal, sobre o mundo do fútbol español, xa que hai moita vida e ilusións máis alá dese eixo Madrid-Barcelona.

Vinte e catro horas despois da magnífica presentación compostelá, o colosal partido de copa do Celta en Balaídos demostrou sobre a lameira o acertado das palabras dos tres oradores. Os de Herrera gañaron con claridade meridiana un partido no que foron moi superiores tanto na utilización das estratexias do xogo coma na intensidade da súa posta en práctica. Conducidos polo rigor excepcional no manexo dos tempos do seu capitán Borja Oubiña, os celestes foron capaces de reducir a arrogancia das figuriñas madridistas até transformalas en monecos caprichosos incapaces de entender o que lles estaba sucedendo. Os celestes reescribiron coas súas biqueiras o argumento de David contra Goliat, un dos relatos fundacionais da humanidade, o do asalto á fortaleza por parte de heroes humildes. Un argumento seguido en Balaídos con tanta verosimilitude, ao que nin sequera lle faltou o imprescindible elemento da fatalidade que supuxo o gol merengue nos minutos finais, un feito que deixa o castelo madridista menos ameazado e obrigará a un maior esforzo dos nosos no novo Chamartín.

Porén, semellante proeza futbolística galega foi considerada por algún medio da caverna mediática madrileña como unha manifestación “de paletismo de ardor nacionalista do Celta de Vigo, que nunca se repite contra o Barça, que é outro tipo de independentismo”, ademais da “típica patada ao destino desta nación sometida aos rexionalismos que á levaron á ruína, en plena época da globalización”. Semellantes barbaridades evidencian que para persoas como o seu autor, o xornalista Julián Ruiz, esta traballadísima vitoria celeste non ten cabida posible no seu relato único, onde equipos e afeccións “tan simpáticas” coma a celeste están apenas para baixar os brazos, deixarse golear, facer o corredor aos campións brancos e aplaudir abraiadas e “agradecidas” as carreiras e caneos de Cristiano e outras figuras fichadas pola “xenerosidade ilimitada” de Florentino. Un noxento relato reaccionario e fanático que oculta o brutal endebedamento do clube dos seus amores (tamén coa Facenda Pública), mais tamén os continuos privilexios horarios e “outras axudas” recibidas ao longo das competicións. Un relato deportivo centralista que admite modulacións aparentemente menos ferintes, como a da transmisión deste partido en Canal +, onde os locutores descoñecían os nomes dos nosos xogadores e confundían os dos estadios e cidades galegas, expresión simbólica de que para eles máis alá da capital todo semella terra conquistada.

Oubiña, Mallo, Aspas, Bermejo, Sergio, Krohn Delhi, Bustos e o resto de heroes celestes demostraron o mércores o seu protagonismo, evidenciaron que o Celta non é comparsa de ninguén e que Balaídos volveu ser o centro do mundo onde competir con dignidade cos rivais mais difíciles. Abondou confíar nas propias posibilidades e dosificar con intelixencia o esforzo que requiríu activalas. Como o apoio entusiasta que os xogadores recibiron demostra que o Celta é un patrimonio afectivo e identitario de todos e todas, por riba de calquera diferenza, sexa política ou xeracional, ou a pesar de calquera distancia física ou virtual. Ala Celta!

Onte 461: O lume que alampea

Ao mediodía de onte milleiros de estudantes galegos de todo o país recitaron a Celso Emilio Ferreiro, unha das iniciativas máis intensas deste inesquecible ano en lembranza do poeta da esperanza. Á noite vivimos a vitoria colosal e moi traballada do Celta diante do Real Madrid, un deses milagres da providencia laica que amosan o valor do fútbol como grande teatro do mundo. A intelixencia táctica, o traballo compartido, o esforzo ilimitado dos humildes galegos dobregaron devagariño á sombra fachendosa do xigante madrileño, que non exento de fortuna conseguíu in extremis o seu gadoupazo. Porén, o resultado non conformou á caverna que ouvea indignada contra “eses paletos nacionalistas”, que se deberan ter rendido antes de iniciar o partido. As palabras do noso Celso continúan vixentes: “mais o lume que alampea xamais o veredes morto”.

Onte 460: Fútbol é fútbol

Celebramos a primeira presentación dun libro nas magníficas instalacións do espazo cultural d’ A Nave de Vidán. O xornalista Xosé Hermida e o seleccionador galego Fernando Vázquez conversaron con Jacobo Buceta sobre os contidos dun libro que radiografía o mundo do fútbol e dos seus protagonistas. Hermida comezou a súa intervención salientando que “hoxe no mundo do fútbol quen leva un libro no sobrazo xa non é sospeitoso”. Comentou logo que “era raro que non se publicase máis libros sobre fútbol, xa que é un deporte onde hai sempre relato, drama. Albert Camus, que foi porteiro, foi quen dixo que todo o que sei con maior certeza sobre a moral e as obrigas dos seres humanos débollo ao fútbol”. Hermida definíu o libro de Buceta como “un animalario sobre todo tipo de persoas que pululan no fútbol, clasificadas por arquetipos. É un libro moi divertido, non só polas anécdotas, tamén polo seu estilo, inzado de metáforas moi enxeñosas, polo ton lixeiro que ten a boa prosa. É unha obra que pode empezarse por calquera sitio, por cada un dos capítulos”. Para Hermida Fútbol es fútbol deita unha mirada desmitificadora sobre o fútbol actual, grazas ao seu ton distanciado, desmitificador e agarimoso cos seus protagonistas, sen caer no ton épico de batalla tan frecuente no fútbol. É moi de agradecer que o libro estea escrito dende unha mirada distanciada, dende Galicia, evitando o espectáculo grotesco e cansino da eterna liorta entre o Real Madrid e o Barcelona, unha comedia protagonizada sempre por persoas interpostas”. Rematou Xosé Hermida insistindo en que “calquera que siga o fútbol con asiduidade, non fai falta ser un forofo, vaille gustar este libro cheo de humor e de historias profundamente humanas. Como lembrou Camus, o fútbol é un marco onde aprendemos como son os homes e como se comportan”. Para Fernando Vázquez “o libro é Jacobo en estado puro, con esa distancia que o caracteriza sempre como xornalista”. “É un monólogo cómico de fútbol. Un libro sobre o comportamento das xentes relacionadas co fútbol. Para min é un libro de humor”. Por último, na súa intervención Jacobo Buceta relatou algunhas das anécdotas máis divertidas e emblemáticas que contén o libro, para logo dar paso a un longo coloquio co público que se alongou case unha hora. Intenso e magnífico serán compostelán de literatura futbolística.

Onte 357: Camiño do Ézaro

A etapa da Vuelta que rematou no Mirador do Ézaro foi espectacular. Despois de xantar, apampei diante do televexo (como dícían Manuel María e Celso Emilio Ferreiro) seguindo un dos meus percorridos preferidos do país, o que vai dende os vieiros da ría de Muros, para logo pasar por Louro, Lira, Carnota e subir ao Pindo, paisaxes de beleza desbordada, máis aínda nunha tarde tan luminosa como a de onte. Dende a ollada do helicóptero, esta Galicia atlántica é unha auténtica golosina visual. Unha marabilla! Coa excepción da lamentable utilización partidista dalgúns políticos, especialmente de Rafael Louzán pillando cámara canto pode, as etapas da Vuelta desta semana contribúen á promoción turística de Galicia. No entanto é unha mágoa que a transmisión do treito final dunha etapa moi dura e moi emocionante quedase un chisco ensombrecida por algúns comentarios pouco afortunados, froito dos escasos coñecementos xeográficos e dos prexuizos dos comentaristas de TVE. Como tamén é de lamentar a ausencia nas estradas de ciclistas galegos, debido á inxusta sanción de Ezequiel Mosquera (a quen se lembrou nas rampas do 25% camiño de Ézaro) como á desaparición do equipo profesional galego, liquidado a comezos da lexislatura de Feijoo. Ademais, a etapa foi unha oportunidade ideal para reivindicar outra vez o Monte Pindo como Parque Natural. Ben feito!

Onte 345: #EstamosdeVolta

Foi unha marabilla participar do entusiasmo co que a bancada celeste asumiu o regreso a Primeira. A pesar do resultado tan ruín e da decepción de enviar ao longueiro un balón no derradeiro minuto, o xogo do Celta foi moi esperanzador. #EstamosdeVolta e comezamos as rotinas da liga e do novo curso escolar. Tempus fugit.

Onte 342: A llengua de Guardiola

VilaWeb lévame a un interesante artigo de Teresa Iribarren en Núvol, un dixital de cultura en catalán, cuxa tese é sinxela de resumir: hoxe no mundo a catalá é «a lingua de Guardiola». O comportamento lingüístico do adestrador de Sanpedor, instalado decote no catalán, mais con expresión moi fluída en inglés e español, permitiu á lingua e á cultura catalás gañar unha visibilidade e un prestixio internacionais que sabemos serían imposible acadar cunha estratexia só cultural e diplomática. Máis aínda, para Iribarren no inminente futuro a visibilidade internacional da lingua catalá non dependerá tanto de iniciativas culturais tan loables como a nominación de Pa negre aos Óscars ou as publicacións do Instituto Ramón Llul, senón do compromiso co catalán de Tito Vilanova, o novo adestrador do Barça, que moi pouco ten que ver co mundo da cultura. Outra responsabilidade que herdou de Guardiola, de quen se fala que podería adestrar á selección brasileira de cara ao mundial 2014. Non hai dúbida que nas estratexias normalizadoras que precisa  o galego, como para acadar a visibilidade internacional da nosa cultura, hai que ter moi en conta os comportamentos lingüísticos dos clubes deportivos coma destes modelos sociais de prestixio, sexan deportistas, artistas ou xentes con presenza habituais nos medios. O futuro do galego tamén depende da lingua que utilicen estas persoas e institucións.

Onte 339: Cancións de despedida

A cerimonia de peche dos xogos olímpicos careceu da brillantez e da emotividade da inaugural. O estadio, transformado outra vez en xigante set televisivo, ofreceu un espectáculo baseado no poderío da música popular británica. Porén, onte non estoupou sorpresa ningunha e nin sequera a aparición de Monthy Phiton, Pelé e a presenza da grande Mariza Montes, recollendo o testemuño de Río, foron capaces de levantar o interese de tan decepcionante e previsible velada. Lembroume o momento «disco» das interminables vodas británicas, nas que o dj comeza cos temas para os picariños, logo outros para satisfacer a nostalxia dos avós, para logo saltar durante tres horas toda a tralla dos grandes éxitos das cinco últimas décadas. Equivocáronse os organizadores, non era ese formato axeitado para pechar uns xogos excelentes. Abondaban unhas cancións de despedida emotivas, que non souberon ofrecer. O chauvinismo é unha doenza que se transmite con moita facilidade.