A rexeneración do Vigo Vello

/en , , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo ao proceso de rexeneración urbana do Vigo Vello:

O debate sobre a memoria na cidade e o papel das intervencións públicas na rexeneración urbana do Casco Vello de Vigo, que se celebra esta tarde na Casa Galega da Cultura, organizado polo Consello da Cultura Galega, é unha oportunidade magnífica para reflexionar sobre o que se leva facendo no Vigo Vello desde que en 1981, sendo alcalde Manuel Soto, se aprobou o Plan Especial de Reforma Interior do Casco Vello. Un documento urbanístico que no marco dun barrio daquela en decadencia total, deixado polos poderes públicos na marxinalidade e abandonado a súa sorte, expresaba por vez primeira unha intención de rehabilitación física e de modernización dos seus espazos públicos. Iniciativa que coincidiu coa constitución da Asociación Veciñal e Cultural Casco Vello de Vigo, nacida cos obxectivos de loitar pola mellora da calidade de vida da veciñanza.

PERI do Casco Vello que coa posta en marcha do Plan Urban, xestionado polo concello de Vigo dende 1994 a 2001, nos mandatos dos alcaldes Carlos Príncipe e Lois Castrillo, comezou ensaiar unha novidosa estratexia de xestión integrada das políticas públicas, peonalizou espazos, apoiou a celebración dalgunhas festas e asumiu a rehabilitación dalgúns edificios insignia como a Casa Galega da Cultura, a Casa-Torre de Pazos-Figueroa e de Ceta (hoxe Instituto Camoens) ou a Casa Goda (hoxe centro de saúde do Sergas). Abandonado polo concello o Urban (por razóns de conxuntura política), as actuacións públicas no Vigo Vello se reiniciaron en 2005 da man da constitución do Consorcio Casco Vello entidade nacida co obxectivo de desenvolver un proxecto integral de rexeneración urbana asumido de forma compartida por tres administracións: o concello de Vigo (alcaldesa Corina Porro, PP), que achegaba un 10% do orzamento; a Xunta de Galicia (presidente Emilio Pérez Touriño, PSdeG-PSOE), que asumía o 50%, contando coa colaboración da Zona Franca (presidente Francisco López Peña, PSdeG-PSOE), que proporcionaba o 40%, porcentaxe que sería adquirida en 2007 pola Consellaría de Vivenda e o Solo (da conselleira Teresa Táboas, BNG).

Creación do Consorcio Casco Vello de Vigo (hoxe nun 90% en mans da Xunta de Galicia), que xunto coa declaración en 2006 do Casco Vello como Ben de Interese Cultural como Conxunto Histórico Artístico e a aprobación en 2007 do Plan Especial de Protección e Reforma Interior (PEPRI), permitiu que nesta última década se deran pasos significativos nun proceso de rexeneración en marcha, ao que moito lle queda aínda por facer. Recuperáronse edificios, construíronse vivendas de promoción pública e creáronse novos espazos comerciais e administrativos (como a sede dos rexistros mercantís na casa de López Araújo na rúa Real). Mesmo no Barrio Alto, o máis degradado e descoñecido, comezou a ser ocupado por unha nova veciñanza, toda unha volta ao carpín. Como tamén o foi que visitar o Casco Vello está de moda coma nunca, feito ao que non foron alleos nin a apertura de novos e atractivos locais de hostelaría nin o éxito rotundo das festas como a Reconquista nin o pulo que lle deron rotas literarias como as deseñadas polo escritor Pedro Feijoo no seu libro «Camiñar o Vigo Vello» (Xerais, 2018). Xaora, que as prazas da Constitución, da Princesa, da Colexiata ou as rúas da Oliva e do Triunfo estean ocupadas cada serán como espazo de lecer e encontro por centos de persoas é unha excelente noticia, mais tamén afonda nos inevitables perigos da terciarización e turistización do barrio histórico, problemas moi complexos presentes xa noutras cidades próximas coma Porto ou Compostela.

Nesta altura decisiva, o éxito do proceso de rexeneración urbana do Vigo Vello depende en boa medida de recibir un novo pulo político, que só pode vir da man dunha maior implicación por parte do concello de Vigo e dunha estreita colaboración co resto das administracións públicas. O Concello debe integrar o proxecto de revitalización do Vigo Vello nas actuacións urbanísticas na contorna do que foi a cidade amurallada, a Panificadora e o Barrio do Cura. O Concello debe apostar pola creación dalgún novo espazo verde e pola presenza de arborado e vexetación en todo o barrio. Como debe arriscar nas peonalizacións das súas travesías, a da Porta do Sol, a da rúa Elduayen e a da avenida Beiramar, á altura da actual praza do Berbés, o que obrigaría ao alongamento dos actuais túneles. Como é imprescindible continuar desenvolvendo a política de equipamentos socio-comunitarios, nun barrio que precisa dun centro de día público para maiores, un centro público de Educación Infantil de 0-6 anos, un espazo de xogo para os picariños e un centro cívico e veciñal no que instalar, entre outras actividades, unha Oficina da Memoria do Vigo Vello, celme sobre o que construír un sentimento de pertenza e orgullo no Vigo do futuro.

Campo do Fragoso CCXVI

/en , , , , /por

SEN COMPÁS

Do entusiasmo do gran partido fronte ao Atlético de Madrid pasou o Celta a decepción do empate no tempo engadido fronte a un Valladolid que foi superior durante a última hora de xogo. Un Celta que saíu arrasando durante os primeiros vinte minutos nos que marcou dous goles mais que perdeu o compás cando cedeu o control da pelota ao seu rival.

Un equipo afouto e paciente sempre este de Pucela, un dos visitantes que máis acompañantes traen a Balaídos, que non marcara nos catro partidos anteriores de liga mais que aquí soubo atopar o camiño dos seus tres goles na fraqueza da banda esquerda celeste, onte unha auténtica viña en tempo de vendima. É por moito que lle doa a Antonio Mohamed, correspóndelle a el boa parte da responsabilidade da nefasta actuación defensiva dos laterais, tanto de Juncá como de Roncaglia, que amosaron unha febleza tremenda, moi evidente xa na primeira parte, á que o adestrador non soubo poñerlle remedio ningún. E cando o intentou coa entrada de Junior Alonso, acumulando un liña de catro centrais e un medio centro (tamén) defensivo, o equipo xa perdera o compás e a capacidade de darlle acougo ao seu xogo en ambas as dúas áreas.

Comezou o Celta de marabilla forzando dous saques de recanto no minuto inicial e marcando dous tantos cando non transcorreran oito. Aventurábase un día de festa goleira. Coa luva esquerda Aspas creou o primeiro no minuto catro, aproveitando unha parede de Maxi que recibira ao pé un centro raso de Juncá. O segundo chegou, pouco despois, cando o goleiro uruguaio rematou de volea entre dous defensas un servizo de Iago dende a banda dereita. Unha táboa de marcas que debeu de incrementarse no 10’ cando Aspas cabezou un centro precioso de Brais ou no 15’ cando Boufal xutou e o porteiro Masip zafou con moita fortuna co seu corpo.

Xaora, cando máis vento nas velas levaba a nave celeste, foi cedendo no entusiasmo e chegou o fatídico parón para a auga, momento desque o que os de Mohamed afrouxaron as rendas. A dupla de mediocampistas Lobotka e Okay non carburaba e o equipo perdeu o compás. No 36’ produciuse o primeiro furado na banda de Juncá (un lateral, onte, mellor atacante ca defensor) e a primeira oportunidade clara de gol dos visitantes, un xute a base do pao de Alcaraz. Tres minutos despois, tras outra perda de Lobotka (moi soíño até a entrada de Beltrán, co partido case vencido), o Valladolid acurtaría distancias: Óscar Plano cabezou á rede un centro lateral de Nacho, tras unha desatención de Roncaglia, que viviu un día pouco afortunado. Unha xogada exitosa que os pucelanos repetirían nos seus goles posteriores.

Tras a reanudación, no 53’ a pesar do gol temperán e marabilloso de Aspas, un xute dende fóra da área de moitos quilates, tras unha caneada moi xeitosa de Boufal, o Celta non conseguiu facerse co tempo do partido, xa que os visitantes teimaron en roubarlle o balón. E sen a pelota, por moitos homes altos que acumule atrás, o Celta amosou que é un equipo vulnerable. Nacho volveu ensaiar o centro lateral desde a esquerda, que desta volta aproveitou Enes Ünal. Un segundo tanto pucelano no 68’ que axustou a táboa de marcas, abrindo unha media hora final a cara de can, con oportunidades do gol en ambas as dúas portas.

O Celta puido marcar nun gran xute de Brais á escuadra no 72’ e no 87’ cando Iago nunha contra, que semellaba gañadora, encarou a Masip en solitario. A entrada na lameira de Beltrán deulle máis fluidez e balón ao xogo celeste, mais os visitantes teimaron na procura do empate. Puideron conseguilo cando Ünal encarou ao noso Sergio ou cando no 85’ Michel bateu cun xutazo sobre o longueiro. Fixérono cando máis doía e cando o Celta xa non puido responder, no derradeiro minuto dunha prolongación de cinco, no enésimo furado da banda esquerda celeste que Leo Suárez aproveitou para marcar o gol dun tan merecido empate.

Antonio Mohamed onte non soubo ler un partido complexo de fútbol europeo, que no seu inicio semellaba un aparente trámite para consolidar ao Celta en posicións de privilexio. Faltoulle onte aos celestes compás e dirección, doses maiores de humildade e concentración, un chisco de acougo e pausa no xogo co balón.

50 anos do Politécnico

/en , , , , , /por

Dedico o artigo da semana no Faro de Vigo á celebración do cincuentenario do IES Politécnico de Vigo:

Esta semana o IES Politécnico de Vigo celebra o cincuenta aniversario do seu comezo nas instalacións da rúa Torrecedeira 88 de Vigo. O centro cabezaleiro da Formación Profesional na cidade durante as últimas oito décadas, no que se formaron moitos milleiros de técnicos e de estudantes preuniversitarios vigueses nos eidos da mecánica, electricidade, química e delineación, fai así memoria necesaria e fértil da súa achega ao desenvolvemento educativo, económico, empresarial e social do Vigo metropolitano.

Unha celebración académica, que se abrirá o vindeiro xoves día 20 cunha exposición sobre a historia do centro e cunha conferencia de Esteban López Figueroa e Clara Ogando Penela, dúas das persoas que ocuparon a súa dirección, e que continuará ao longo deste novo curso con diversas charlas, debates e encontros sobre o devir desta institución formativa viguesa construída na década de 1960 ao pé do que no seu día foron as instalacións do campo de fútbol de Coia e amparada polos guindastres de Barreras, as fragrancias da conserveira de Albo e os asubíos das sirenas das factorías de Beiramar chamando polos obreiros do metal.

Orixe dun centro de formación laboral que na historia viguesa atopamos na «Escuela de Artes y Oficios de Vigo» que o 26 de setembro de 1886 abriu na que se chamará «Casa-Escuela» da rúa do Circo nº 3 (hoxe Eduardo Iglesias) a Sociedade de Socorros Mutuos «La Cooperativa», da que era presidente honorario Eduardo Chao. Foi esta a primeira institución educativa viguesa que tivo por obxectivo a formación técnica dos obreiros e o perfeccionamento dos oficios artesanais. Escola de Artes e Oficios que en 1900 sería asumida polo concello de Vigo e trasladada ao edificio construído polo arquitecto Pacewicz na rúa Pontevedra para o filántropo José García Barbón que o cedera á cidade de Vigo para centro educativo e biblioteca pública. Escola de Artes e Oficios esencial para o desenvolvemento do Vigo contemporáneo que compartiu instalacións con outras dúas escolas profesionais, a Escola Municipal Elemental de Artes e Industrias e a Escola Superior de Industrias.

Foi nuns talleres dunha delas onde naceu en 1923 a «Escuela Elemental del Trabajo» (EET), destinada a formación dos primeiros técnicos da industria naval e conserveira. Centro docente que en 1930 daría paso á «Escuela Superior del Trabajo», un edificio magnífico do arquitecto Jenaro de la Fuente, construído en Peniche na proximidade das Cabañas, onde se instalaría máis tarde a Escola de Peritos Industriais (hoxe sede da Escola de Enxeñería Industrial), e no que dende 1944 funcionou a EET, chamada tamén «Escuela de Orientación Profesional y Preaprendizaje de Vigo», transformada en outubro de 1956, ao fío da Lei de Formación Profesional, en «Escuela de Maestría Industrial de Vigo».

O actual IES Politécnico inaugurouse como centro autónomo en outubro de 1968 como «Escuela de Maestría Industrial», sendo o seu primeiro director Armando Priegue Guerra. Naquel primeiro curso, ás ensinanzas nocturnas que se viñan impartindo na Escola de Peritos se incorporaron ás diúrnas do 1º curso de Oficialía Industrial nas especialidades de Metal (axustador, torneiro e fresador), Electricidade (instalador, montador e bobinador), Química (Industria Química e Laboratorio) e Delineación Industrial.

Ensinanzas que no curso seguinte se completaron co inicio das do grao de Maestría en Mecánica e Electricidade, o que permitíu a consolidación das ensinanzas profesionais dun centro que no curso 1976-1977 pasou a denominarse «Centro Nacional de FP de 1º e 2º Grao», adaptándose así ao establecido na LXE de 1970, e que no curso seguinte mudou a «Instituto Politécnico Nacional de Vigo», bautizado na cidade como «Politécnico», denominación que dende entón conserva. Mudanzas da década dos setenta, que incrementaron o alumnado de forma moi significativa na de 1980 e afondaron na seguinte coa aprobación da LOXSE que o transformou nun centro de ESO, Bacharelato e ESA e no que as ensinanzas de FP de 1º e 2º grao foron substituídas progresivamente polos ciclos formativos de grao medio e superior.

Hoxe o IES Politécnico continúa sendo un centro público de referencia na Educación Secundaria Obrigatoria, Postobrigatoria e de Persoas Adultas. Imparte os bacharelatos de Ciencias e de Artes, inseridos na súa tradición centenaria, mantendo o seu espírito de centro punteiro de formación profesional que dialoga cos sectores produtivos vigueses nos eidos da edificación e obra civil, de fabricación mecánica, de instalación e mantemento, de automatización e robótica industrial. Parabéns a súa comunidade educativa por celebrar o cincuentenario deste centro no que memoria, innovación e servizo público acrisolan o futuro educativo.

A caixa da AP-9

/en , , , , , /por

Dedico o artigo da semana no Faro de Vigo a reclamar a recuperacion da titularidade pública da AP-9:

Poucas situacións provocan en Galicia enfado da cidadanía máis unánime e continuado que a xestión privatizada da autoestrada do Atlántico caracterizada polas deficiencias do seu mantemento e polas continuas subas das tarifas das súas peaxes, entre as máis elevadas da península. Unha problemática na que chove sobre mollado, como comprobamos hai pouco cando se coñeceu que o Ministerio de Fomento e Audasa, a concesionaria da AP-9, preparan para fin de ano unha nova suba do 2 % como compensación polas obras de ampliación de Rande e da circunvalación de Santiago Compostela. Un incremento que se engade ao do pasado primeiro de xaneiro, cando as tarifas subiron un 1,9% (aducindo idénticas razóns), a pesar de que as obras na Ponte de Rande (a que reiteramos a proposta de rebautizar como «Ponte do capitán Nemo» ou «Ponte Jules Verne») non finalizaron e as retencións e o peche nocturno dos carrís centrais foron constantes ao longo de todo o verán. Outro abuso da concesionaria dunha infraestrutura para a que non existe aínda alternativa gratuíta, que (non o esquezamos) na última década incrementou as súas tarifas en máis do 30 % e cuxos beneficios netos superaron o pasado ano os corenta millóns de euros.

Abusos de Audasa que neste verán foron criticados polas alcaldías do Morrazo, sobre todo por parte de Xoán Manuel Pazos, alcalde de Cangas, a quen temos escoitado na radio denunciar a ocupación por parte da propia concesionaria dos «aliviadeiros» deseñados na ponte de Rande para evitar que en caso de accidente ou avaría dalgún vehículo nos carrís exteriores, o resto dos vehículos quedasen alí atrapados, o que provocaría o conseguinte atasco no corredor do Morrazo ou na saída de Vigo. A ocupación destas «saídas de emerxencia» con contedores, guindastres e vehículos, ademais dos trastornos ao tráfico e a súa seguridade que puidesen ocasionar, xustificados pola concesionaria cun servizo de guindastre a ambas as dúas bandas da ponte, constitúe cada día que pasa a testemuña de que a inauguración da ampliación de Rande do último 30 de decembro, coa presenza protocolaria de Rajoy, Pastor, De la Serna, Feijoo e Caballero, entre outros membros do PP e do PSdeG-PSOE, se fixo cando as obras non estaban finalizadas e coa intención de permitir a inminente suba de tarifas. Nove meses despois daquela «inauguración» as obras de renovación nos taboleiros centrais continúan e as promesas do Ministerio de Fomento (agora en mans do PSOE), como a eliminación da peaxe de Redondela, quedaron en augas de bacallao.

Trastornos para as persoas usuarias da AP-9, que tampouco contamos coa posibilidade de aproveitar o tren do Eixo Atlántico en horario nocturno, que porén non afecta á concesionaria cuxo estado de caixa mellora cada ano (xa anuncia 21 millóns de beneficios no primeiro semestre de 2018). E se isto non abondase para quedarnos con cara de parvos, tamén durante estes días asistimos á batalla polo control da propiedade de Itínere, a propietaria de Audasa, que explota tamén outras dúas autoestradas galegas, a AG-57 do Val Miñor e a AG-55 da Coruña a Carballo. Unha durísima loita financeira, aínda non concluída, entre dous grupos de fondos de pensións internacionais, a sociedade Globalvía, trasnacional formada por tres fondos, OPtrust (canadiano), PGGM (holándés) e USS (británico), e a artellada por APG (holandés) e Corsair (estadounidense), que parece hoxe probable gañadora, tras presentar unha oferta de compra alternativa. En todo caso, unha mudanza de propiedade dunha concesión moi atractiva desde que no ano 2000 foi alongada polo goberno de Aznar até o 18 de agosto de 2048, e que para maior «cabreo» cidadán coincide no ano no que Fomento (en mans do PP) comezou o rescate das «autoestradas quebradas» da Comunidade de Madrid (cun custe de mil millóns de euros), e máis recentemente o novo ministro (socialista) anunciou a decisión de non prolongar as concesións a piques de rematar este ano ou o vindeiro, como a da AP-1 entre Burgos e Armiñón, a AP-7 entre Alacante e Tarragona ou a AP-4 entre Sevilla e Cádiz.

Que fixemos os galegos e as galegas para merecer isto? É xusto que continuemos sendo reféns da concesionaria da infraestrutura que artella a nosa mobilidade interior? Abonda para rematar cos abusos da concesionaria con reclamar que as competencias sobre a AP-9 sexan transferidas polo Goberno de España a Xunta de Galicia, como acordaron (xa por terceira vez) os grupos do Parlamento de Galicia aprobando unha proposición non de lei inicialmente presentada polo BNG? Non sería xa o momento de que Galicia se plantase, dende o seu Goberno até o seu Parlamento, co apoio inequívoco da cidadanía, e reclamase a titularidade da AP-9, que é o mesmo que asumir o seu rescate das mans destes fondos de pensións que esgotan os nosos petos?

Recuperar Samil

/en , , , , , /por

Dedico o artigo da semana no Faro de Vigo as dificultades de recuperación dos areais de Samil:

Pertenzo a xeración de rapaces e rapazas vigueses que gozamos dos areais de Samil en todo seu esplendor, esa liña de dous quilómetros de costa que vai dende o Laxón até a Foz do Lagares, que é o mesmo ca dicir dende o Cabo do Mar até o Cabo da Vella. Mociños que gozamos das marabillas das súas praias, dende a do Cocho das Dornas, pasando pola da Argazada, até a do Tiro das Artes, até que os últimos alcaldes franquistas as urbanizasen coa construción dun paseo de formigón, varios restaurantes e aparcamentos que en apenas catro décadas arrasaron a metade da superficie deste espazo intermareal, o que fora un dos monumentos naturais da nosa cidade de sal.

Mais é de xustiza lembrar que xa entón, cando o inefable Rafael J. Portanet xustificaba a construción do muro para «rematar coa anarquía» provocada polos restaurantes, polo cámping ou o estacionamento indiscriminado nos areais, na cidade erguéronse voces cidadáns afoutas, como as dos escritores Valentín Paz-Andrade ou a do propio Eduardo Blanco Amor, denunciando que esta actuación estragaría a praia, como sucedería en apenas dúas décadas.

Foi o de Samil outro erro urbanístico colosal de Portanet, como tantos outros daquela nefasta década «desarrollista» na que Vigo medraba ás toas, cometido tamén na praia do Vao co proxecto de urbanización «Playas blancas», ao que se opuxo con teimosía Antonio Nieto Figueroa «Leri», o valedor do «Vigo playas». Política sobre as praias que comezaría ser emendada décadas despois polas corporacións democráticas, sobre todo nas dos noventa, polas alcaldías de Carlos Príncipe e Lois Castrillo que asumiron os proxectos de rexeneración integral da praia do Vao e a audacia de propoñer a demolición do paseo de Samil como única saída para salvar o noso primeiro areal.

Solución que, unha década despois, sería recollida no Plan Xeral de 2008, o plan anulado en 2015, que no marco dunha reordenación xeral de toda a zona de Samil prevía a desaparición do actual paseo, así como a dos catro restaurantes e instalacións deportivas alí situadas, como a redución da actual avenida de Samil a un camiño de servizo de oito metros e o seu desprazamento detrás do hotel. Unha actuación moi ambiciosa que permitiría o retranqueo do paseo urbano até o que hoxe é avenida e que facilitaría nuns anos a rexeneración da duna e a recuperación da flora intermareal autóctona. Actuación rexeneradora que pretendía que o ancho do areal acadase os sesenta e cinco metros, ademais, enmarcada dentro das actuacións do Ministerio de Medio Ambiente de recuperación das marxes da beiramar, cando era secretario xeral do Mar o vigués Juan Carlos Martín Fragueiro que no verán de 2009, sendo xa alcalde Abel Caballero, anunciou o comezo do derrubamento do paseo unha vez que se contase cos estudos de impacto ambiental. E dende entón, coa excepción do derrubamento do restaurante As Dornas, tras o remate da súa concesión, pouco mais soubemos do futuro daquela actuación salvadora de Samil, coa excepción en 2015 da sorprendente e polémica nova concesión por trinta anos do que fora o restaurante Jonathan, agora como Marina Cíes Beach, o que só pode dificultala ou adiala outro par de xeracións.

Coñecemos agora que Abel Caballero a pasada semana lembroulle a Teresa Ribera, ministra de Transición Ecolóxica, a necesidade de recuperar o proxecto de rexeneración de Samil, o que en si mesmo debería constituír unha boa nova. Porén, non sabemos se este anuncio constitúe apenas outra serpe de verán, no marco das promesas preelectorais do derradeiro ano de mandato, xa que non despexa dúbidas principais: tras a anulación do plan xeral de 2008, como queda o ordenamento para Samil previsto naquel documento urbanístico?; sería posible comezar algunha daquelas actuacións, como o derrubamento do paseo?; en que medida sería compatible co calendario das concesións dos tres restaurantes abertos, alongadas a última até 2045?

O futuro de Samil debátese entre continuar afondando nun modelo de praia urbana, cada vez máis reducida e saturada de formigón e instalacións terciarias, ou mudar de vez e apostar estratexicamente, a longo prazo de forma decidida e paciente, pola recuperación do espazo intermareal, o que obrigará a importantes renuncias e a unha grande colaboración cidadán. A extraordinaria evolución da praia do Vao, cada ano máis ampla e cunha vexetación intermareal máis vizosa, na que a area remonta e a duna conseguiu colonizar un paseo de formigón e as instalacións deportivas, demostra que con vontade política e apoio cidadán esta rexeneración é posible. É imprescindible abrir un debate na cidade sobre cal debe ser o futuro do sistema dunar de Samil nos vindeiros cincuenta anos. É unha cuestión principal, xa que está en xogo a supervivencia dunha das iconas e alfaias viguesas.

Campo do Fragoso CCXV

/en , , , , /por

MOHAMED, ESTRATEGA

As coidadoras da lameira de Balaídos prepararon onte unha fermosa alfombra xadrezada para a batalla de estratexia entre Antonio Mohamed e Diego Simeone, dous amigos de infancia, que conciben o fútbol de xeito moi semellante. E a verdade que non hai dúbida ningunha que a pizarra preparada polo adestrador celeste resultou vencedora cunha claridade e unha facilidade que moi poucos agardaban na bancada do Fragoso. O Celta foi onte un equipo moi serio, sólido e vérsátil, alegre e disciplinado, moi ben armado dende atrás con tres (e ás veces até catro) centrais que controlaron todo o xogo aéreo, cun centro do campo extraordinario, no que Beltrán e Lobotka, unha parella de figuriñas que moito nos vai facer soñar, roubaron e teceron ao seu antollo en case todas as fases do xogo, e cunha tripla de dianteiros dispostos a enxergar sempre a porta. Un Celta excelente e ilusionante, contaxiado dende a banda por unha intensidade e un espírito colaborativo que Simeone non soubo contrarrestar nos case cen minutos do partido.
Tras apenas tres partidos de campionato, xa podemos afirmar que o Celta de Mohamed pretende afastarse daquel equipo curriño da tempada pasada, tan simpático en todos os estadios, xa que ofrecía o espectáculo dun fermoso xogo combinativo, mais no que non era difícil atopar furados provocados pola descontinuidade da súa intensidade e pola súa fraxilidade defensiva, sobre todo nas xogadas de estratexia a balón parado. Onte Mohamed demostrou que a clara e contundente vitoria celeste foi construída dende unha defensa poderosa en altura e moi solidaria nas axudas, na que traballaban todas as liñas, incluída a tripla atacante, para así forzar dende a propia liña de tres cuarto do rival, erros de pase ou perdas forzadas que puidesen crear superioridades decisivas. Esa foi a estratexia que lle preparou Mohamed a Simeoni: roubo, carreira e definición.
Durante a primeira parte o Celta controlou o xogo durante os primeiros vinte minutos, mais tivo moitas dificultades e apenas conseguiu achegarse á meta de Oblak en dúas ocasións. A primeira facilitada pola mobilidade de Pione Sisto en todas as posicións da mediapunta, e a segunda no minuto dezaoito nun xute lateral afastado de Aspas. Mentres que o Atlético nese período derramou máis posibilidades de gol: a que lle ofreceu un erro de confianza de Lobotka, bóla valiosa que aproveitou Diego Costa e Griezmann finalizou cun xute que lameu o pau; varias entradas que abriu pola banda Filipe Luis, un remate cruzado de Correa e un xute de Saúl desviado por Araújo, cando finalizaba este período, no que, sobre todo, no último cuarto de hora os colchoeiros foron superiores.
Mais xusto cando comezou o segundo acto, a estratexia do arteiro Mohamed estourou: un esvarón de Godín foi aproveitado polo seu compatriota Maxi Gómez, que encarou a Oblak, xutou ao primeiro pau e bateu por baixo ao gardarredes atlético. Un gol de libro da estratexia roubo-carreira-definición. Cinco minutos despois o dianteiro charrúa recuncou na súa recuperación e desta volta centrou para que Iago Aspas cabezase ao pau dereito entre os dous centrais atléticos, un caroliño de moitos estralos co que o Merlín de Moaña inaugura o seu taboleiro desta tempada.
Dous goles que abriron corenta minutos de xogo memorable dos celestes que co seu fútbol combinativo e potente («futbol de salón» cantou a bancada en varias ocasiós) noqueraron aos de Simeone e puideron marcar en varias oportunidades. A Pione faltoulle no 66’ un alento na área pequena para rematar outra combinación letal de Maxi e Aspas. No 70’ Cabral marcou de cabeza un saque de falta de alta precisión de Hugo Mallo, gol anulado polo VAR por un fóra de xogo deses de milímetros. No 80’ Mallo finalizou cun xute chapado por Oblak unha xogada coral longuísima. Cinco minutos despois Beltrán, incansable e finísimo toda a tarde, finalizou outra xogada colectiva cun xute frontal. Na xogada seguinte Maxi ensaiou o pase da morte na área pequena e non atopou rematador… Un auténtico recital celeste que Beltrán mereceu pechar con gol cando comezou un tempo engadido de sete minutos. E o Atlético de Simeoni? Desconcertado e case desaparecdo diante dun Celta que defendía coa posesión da pelota, apenas puido ensaiar cando esmorecía o partido un xute de Griezmann que quedou desviado.
Foi a de onte unha das mellores segundas partes do Celta que lembramos en anos. A estratexia de Mohamed funcionou as mil marabillas e todo o equipo estivo a un nivel de xogo excelente, especialmente a tripla de centrais (Araújo, Cabral e Roncaglia) sobre a que se construíu esta merecida e tan ilusionante vitoria.

San Bartolomeu, o espantamedos

/en , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo aos medos contemporáneos, ao fío da romaría de San Bertolomeu e da exhumación dos restos do ditador Francisco Franco:

O pasado 24 de agosto devotos de san Bartolomeu camiñaron cinco quilómetros, dende a igrexa de san André de Valadares até a ermida do Monte Alba, acompañando a imaxe do santo encargado de espantar os medos. Seguían o camiño que o 15 realizara a imaxe da Virxe do Alba e que á inversa farán o 8 de setembro cando estas imaxes e a da virxe do Rosario sexan baixadas a súa igrexa parroquial. Romaría celebrada na capela do monte Alba, nun espazo natural que conta cunhas asombrosas vistas sobre a ría de Vigo, na que algúns poxaron por galos e galiñas ofrecidos como exvotos ao santo e centos de participantes procuraron bater «os tres croques» co soporte da imaxe do apóstolo, que liberou do demo á filla do rei Polimio, razón pola que seguindo a tradición lles espantaría aos seus devotos todos os seus medos e atendería as súas peticións.

San Bartolomeu é festexado noutras parroquias da área metropolitana, como na de Taboexa, nas Neves, preto do castro de Altamira, onde se celebra a «romaría do Medo», ou na de Rebordáns en Tui, xunto a san Roque, na que os romeiros repiten un rito semellante ao da capela do Alba. Como pervive tamén na parroquia mariñeira de Meira de Moaña, onde na illa de Samertolomeu se celebra unha romaría na honra de catro santos, a virxe do Carme, san Roque, san Fernando e o noso santo espantamedos, representado alí cun coitelo na man, xa que foi martirizado quitándolle a pel, aínda que noutras lugares apareza agarrando ao demo polos cornos ou suxeitando cunha cadea a unha dema. Sexa dunha forma ou doutras, no imaxinario popular, san Bartolomeu sería entre os santos milagreiros o responsable de axudar aos que sofren de medos e das doenzas da alma, xa que posúe a capacidade de botar fóra os temores do corpo.

A advocación a san Bartolomeu non perdeu actualidade xa que os medos son inherentes á fraxilidade da condición humana non sendo este un aspecto que distinga o noso tempo dos anteriores. Existen e existiron medos «básicos» dos que nacen os temores imprescindibles para conformar a nosa autonomía persoal e estrutura emocional: o medo da morte, o da perda da liberdade, o da soidade e o desamparo ou o de perder a integridade física ou mental nosa ou das nosas persoas queridas. Xaora, tamén é certo que no entorno actual da mundialización capitalista, agromou un «medo ao futuro» alizerzado sobre os temores comprensibles provocados pola saúde moi precaria do propio planeta, o que provoca o amplo catálogo de medos relacionados co cambio climático e o medio ambiente (desertización, desxeo, os sismos e tsunamis, as ondas de calor, os temporais a destempo…), mais tamén outros que teñen a súa orixe na incerteza das mudanzas provocadas polas novas tecnoloxías dixitais, sexa polos efectos que puidese ocasionar o proceso imparable de robotización, tanto nas máquinas ferramentas como na propia toma de decisións, como pola dificultade actual para manter ou transmitir aos nosos fillos e fillas, canto menos, o noso status social.

Como foron agromando outros medos no seo dunha sociedade marcada por unha incertidume e unha desigualdade cada vez máis acentuadas, na que os individuos son cada vez máis fráxiles e se senten peor representados nas institucións políticas, onde as promesas doutrora foron substituídas polos medos de hoxe. Vivimos no que o sociólogo Heinz Bude chamou «sociedade do medo», o que constitúe un caldo de cultivo óptimo para que prendan os medos aos ataques terroristas, os medos «a invasión dos emigrantes» ou a unha «inevitable guerra planetaria» de orixe incerta. Expresións apenas do triunfo das políticas populistas (eis os éxitos de Trump, Salvini ou do Brexit) que neste entorno e para o noso abraio se presentan como as valedoras das nosas identidades e as únicas capaces de achegar unha repostas a estes temores.

E o que non deixou de abraiarme, como se fose un aceno da providencia laica, é que o 24 de agosto no que se espantan os medos da man de san Bartolomeu, o consello de ministros aprobase o decreto polo que se exhumarán do Valle de los Caídos os restos do ditador Francisco Franco, a expresión máis brutal do medo co pasado, unha anomalía democrática arrastrada para vergonza colectiva dende a Reforma Política. Unha exhumación que constitúe un requisito imprescindible para enfrontarse á normalización democrática e ao inicio dunha etapa de fomento da memoria histórica como un progreso moral colectivo.

O medo ao asumir o pasado, como o de enxergar o futuro, como todos os medos baseados en emocións sociais son oportunidades para diferenciar a información rigorosa e o discurso racional da propaganda e da sofística populista, cuestións nas que o bo de san Bartolomeu, que me desculpen os seus devotos, ben pouco pode axudar. Aposto por asumir os medos e enfrontalos coas armas da razón e dos valores democráticos.

Despois do Marisquiño

/en , , , , , , , /por

No artigo da semana de Faro de Vigo reflexiono sobre o que entendo serán consecuencias políticas do accidente do Marisquiño:

Despois do desastre do Marisquiño nada será igual no exitoso festival deportivo de cultura urbana das Avenidas. Tras dezaoito edicións, aquela tolería de esqueiters e ciclistas baixando mangados o Castro, nacida en 2001, sendo alcalde Lois Pérez Castrillo, converteuse en referente no sur de Europa deste tipo de encontros de deportes de acción e, sen dúbida, no acontecemento das festas de Vigo de maior proxección internacional e o que conta tamén con maior participación do público xuvenil. Un festival que semellaba consolidado, tanto pola súa singularidade temática como polo seus formatos innovadores de espectáculo, hibridando entre as novas disciplinas deportivas olímpicas e as músicas urbanas diversas, ao que as instalacións portuarias das Avenidas se lle quedaron pequenas e nalgúns casos obsoletas e incómodas para acoller a máis de 160.000 persoas.

Como interesante é que este festival organizado por unha entidade privada, a empresa Ulises Proyect, conte no seu orzamento, superior nesta edición a un millón de euros, tanto con patrocinadores públicos, que achegan case a metade de orzamento, co concello de Vigo e a deputación de Pontevedra á cabeza, como con entidades privadas, asumindo así un modelo mixto de financiamento corresponsable e autónomo das institucións e empresas. Un proxecto que tras o accidente deberá repensar a súa ubicación en Vigo para consolidarse como ese gran evento internacional do verán  que a nosa cidade atlántica precisa para incrementar a súa proxección e autoestima.

Xaora, tras o desastre do Marisquiño, provocado polo colapso da estrutura do que foi o primeiro peirao pilotado das Avenidas, construído antes da actuación «Abrir Vigo ao mar», nada debería seguir sendo igual nesa guerra institucional entolecida que dende hai máis dunha década caracteriza a política viguesa. Unha estratexia que reporta a curto prazo grandes beneficios electorais aos seus protagonistas, tanto ao Partido Popular como ao PSdeG-PSOE, como aos seus líderes vigueses, Alberto Núñez Feijoo e Abel Caballero, protagonistas no seu ámbito de cómodas maiorías absolutas, mais que a longo prazo pon en perigo os intereses da cidadanía e secundariza (e ridiculiza) o indiscutible liderado do Vigo metropolitano no proxecto político galego.

Tras un accidente, que deixou máis de 400 feridos e proxectou unha imaxe negativa da propia cidade de Vigo, serán as autoridades xudiciais as que determinen no seu día as causas do colapso do peirao durante o concerto do Marisquiño e as responsabilidades civís das administracións que operan sobre o espazo público onde se celebrou, a Autoridade Portuaria e o Concello de Vigo. Con todo, xa non hai dúbidas que a orixe dun desastre, que puido ser evitado, estivo na incapacidade para acordar entre as administracións portuaria e local a fórmula de controlar o estado e o mantemento da totalidade dos espazos de acceso público das Avenidas. Eis reside a cerna dunhas responsabilidades políticas (un concepto que sabemos só ten valor retórico) que, dende hai máis de dúas décadas, cando «finalizou» a actuación «Abrir Vigo ao Mar» do arquitecto Vázquez Consuegra, financiada pola Zona Franca, afectan aos diversos responsables da Autoridade Portuaria e do Concello de Vigo.

Pór fin a esa interminable e antipática guerra institucional é imprescindible para normalizar a axenda política viguesa e desatascar proxectos estratéxicos para a cidadanía e para o futuro de Vigo na perspectiva 2050. Unha longa lista de proxectos vigueses agarda polo acordo imprescindible entre o concello e o resto das administracións: os da área e transporte metropolitanos, o da chegada do AVE (o puro o de 300 km/h) e a conexión con Portugal, o novo plan xeral de ordenación urbana, a candidatura de Cíes como Patrimonio da Humanidade, mais tamén acordar cal vai ser a participación das diversas administracións na construción de novas infraestruturas sociocomunitarias como a Panificadora, o estadio de Balaídos, a biblioteca do estado ou a rede de museos (Marco, Liste, Castrelos, Verbum…).

Como tamén o desastre do Marisquiño obriga a reconsiderar toda a política urbanística no bordo litoral, que non é outra cousa que volver abrir un gran debate cidadán sobre cales son as relacións entre Vigo e o seu porto, que é algo aínda máis amplo que os acordos ou trasacordos posibles aos que puidesen chegar o Concello de Vigo e a Autoridade Portuaria. Un bo comezo podería ser recuperar aquel espírito e bo talante de acordo interinstitucional aberto co proxecto de «Abrir Vigo ao Mar», sendo alcalde Manuel Pérez (PP), presidenta da Autoridade Portuaria Elena Espinosa (PSOE) e delegado do estado na Zona Franca Francisco López Peña (PSOE). Acordar é o verbo clave para o futuro do Vigo metropolitano.

Campo do Fragoso CCXIV

/en , , , /por

RODAXE

Tras a apertura do campionato diante do Espanyol nunha tarde abafante o Celta de Antonio Mohamed continúa en rodaxe de pretempada e sen vitorias para a serie estatística. Abondaron os vinte primeiros minutos de presión intensa sobre a liña de tres cuartos visitante, que acurrularon aos cataláns no seu terreo, para amosar as intencións do técnico arxentino que pretende un xogo vertical, rápido e vibrante. Probablemente unha noticia esperanzadora, aínda que non se traducira apenas noutras ocasións que un xute lonxano de Hugo Mallo aos oito minutos e un remate en diagonal de Brais Méndez, dez minutos máis tarde, que procuraba a aparición dun Maxi aínda moi desorientado tras a súa efémera participación mundialista.

Mais a medida que o globo da presión celeste se foi desinchando, o que é comprensible a esta altura de agosto, o Espanyol fíxose de forma paciente co balón e o partido até o descanso foi claramente dominado polos visitantes que devagariño e cun xogo de afán combinatorio trataron de gañar superiorades na área viguesa. Unha cabezada de Cabral, a un bo centro de Lobotka, e un saque de recanto foi o resto da produción ofensiva celeste durante ese primeiro período. Porén, no corenta e tres, o gato de Catoira tivo que empregarse con sangue frío cando o compostelán Borja Iglesias (inxustamente asubiado por unha minoría da bancada celeste) o encaraba na área pequena. Un minuto despois, o Españyol recuncou nun saque de recanto, que os centrais celestes non souberon defender, deixando que un defensa, Mario Hermoso, controlase a bóla e marcase a pracer na proximidade da área pequena.

No comezo do segundo acto, os de Mohamed aceleraron a intensidade do pulso. Tardaron apenas cinco minutos en nivelar a táboa de marcas tras unha xogada pola banda de Júnior Alonso, unha das mellores noticias celestes da tarde, que centrou en carreira con tan boa fortuna que o intento de despexe dun central españolista, diante da presión de Aspas, enviou o balón ao pao e despois á rede. Un gol que animou a Mohamed a ir polo partido, retirando da alfombra do Fragoso a un pouco acertado Pione Sisto e dando unha nova oportunidade ao polémico Emre Mor. Foron estes os mellores minutos de xogo celeste, cando por fin conseguiu funcionar en ataque a parella de mediocampistas pequenos formada por Lobotka e Beltrán, un mociño con trazas de auténtica figura, cuxas evolucións nos lembraron as daquel Silviña, chegado hai unha década do Eibar, e algúns dos seus pases aos espazos baleiros aos que facían os mellores Xavi ou Iniesta.

Nesta segunda parte cada equipo estragou a súa oportunidade de ouro. A celeste morreu na biqueira de Emre Mor que tras un servizo maxistral de Aspas rematou de forma moi inocente cando quedou só na área diante do galego Diego López. Unha mágoa. Cinco minutos máis tarde chegou a perica, cando Sergio García obrigou ao porteiro de Catoira a estricarse e desviar un balón que dende a bancada vimos dentro.

Un partido nivelado e un empate xusto do que dificilmente poden tirarse outras conclusións que o Celta de Mohamend aínda está só ao cincuenta ou sesenta por cento do que pretende o seu técnico. Sen dúbida que fichaxes como as de Beltrán, Júnior Alonso ou Boufal parecen moi ilusionantes. Como o estado baixísimo de forma de xogadores claves a tempada anterior como Maxi Gómez e Pione ou a ampla nómina de lesións musculares son circunstancias que mudarán nas vindeiras semanas. Con todo, o maior interrogante para os afeccionados aínda está en saber a que xogará o equipo de Mohamed, se o que vimos nos primeiros vinte minutos será a pauta ou será apenas un espellismo dunha tarde de calor abafante. Agardemos que a rodaxe finalice canto antes e se despexen as dúbidas e celebremos a primeira vitoria.

Vigo polo Tea

/en , , , , /por

Dedico o artigo da semana no Faro de Vigo á proposta da variante de Mondariz para a chegada do AVE a Vigo:

Pouco despois de que a moción de censura upase a Pedro Sánchez á Presidencia do Goberno, Alberto Núñez Feijoo esixiu a chegada do AVE a Galicia en 2019. Unha reclamación teatral de quen durante as lexislaturas de Mariano Rajoy foi moi comprensivo con cada un dos atrasos deste proxecto iniciado en 2004 como de quen é bo coñecedor de que tanto as consignacións orzamentarias previstas como o estado das obras entre Zamora e Ourense prolongaranse canto menos até finais de 2020, case tres décadas despois de que se inaugurase a liña Madrid-Sevilla, a primeira da alta velocidade española. Un horizonte aínda máis desalentador para aquelas persoas que se dirixan a Vigo xa que unha vez chegadas á cidade das Burgas terán por diante unha viaxe que as levará por Conxo, Vilagarcía e Pontevedra para poder chegar 67 minutos despois á estación término de Urzaiz. Mentres, non se consola quen non quere, os responsables de ADIF anuncian que haberá que agardar a comezos do vindeiro ano para reducir en 35 minutos o tempo actual do Vigo-Madrid, se como está previsto se abren os 110 quilómetros entre Zamora e Peralba de la Pradería (en Sanabria).

E que hai da famosa «variante de Cercedo», un tramo de 56 km (dos que 38 serían en túnel e 7 en viadutos), entre Maside e Portela, no concello de Barro, a 37 km de Vigo, onde empataría co eixo atlántico ferroviario, da que se dixo reduciría en case media hora a viaxe entre Ourense e a rexión urbana de Vigo e Pontevedra? Pois como ven sucedendo dende 2003, cando se comezou a falar desta solución, e a pesar das cartas recentes do alcalde Abel Caballero ao ministro de Fomento e á ministra de Transición Ecolóxica solicitando o desbloqueo do proxecto, os avances da variante do tren de Vigo serán escasos, reducíndose á continuidade dos estudos informativos, previstos xa nos Orzamentos Xerais de 2018. Como veu sucedendo cos diversos gobernos de Rajoy o custe estimado da variante, 2.230 millóns de euros para un traxecto de apenas 56 km, axuda ben pouco ao goberno Sánchez a recuperar un proxecto concibido, porén, como estratéxico por todas as forzas políticas e sociais da área metropolitana de Vigo. O que quere dicir, non nos enganemos, que cando chegue o tren AVE a Ourense (agardemos que arredor de 2021) dende Vigo viaxaremos até alí por Compostela en trens Alvia (a cen quilómetros por hora menos co AVE puro), o que a todas luces é inaceptable para a maior área metropolitana de Galicia, que achega unha parte substancial dos viaxeiros coa Meseta.

Unha situación denunciada unha e outra vez por Xosé Carlos Fernández Díaz, enxeñeiro de Obras Públicas, autor de numerosos artigos e de dous libros sobre a problemática ferroviaria en Galicia onde explica que as decisións tomadas no últimos anos impiden no noso país a coexistencia de trens de longa e media distancia, xa que as vías non permiten o paso de trens de ancho diferentes. En stricto sensu en Galicia o AVE (a 300 quilómetros por hora, ancho de vía internacional) chegará polo momento só até o intercambiador de Taboadela, a 17 quilómetros de Ourense, mentres que no resto da comunidade seguiremos utilizando os Alvia reducindo en hora e media os tempos actuais de viaxe con Madrid. Unha situación que tecnicamente podería ser reconducida se o Ministerio de Fomento asumise o proxecto de mudar a Rede Ferroviaria Interior de Galicia, sobre todo os 155 quilómetros do Eixo Atlántico entre Vigo e A Coruña, que a pesar de ser construído hai pouco na súa maior parte non admite a simultaneidade dos anchos internacional (AVE) e do ibérico; mudanza estratéxica que polo momento non está prevista acometer tanto polo custo que supoñería como polos inconvenientes destas obras para as persoas usuarias.

Ademais, o enxeñeiro Xosé Carlos Fernández Díaz, leva propoñendo nas últimas semanas no seu perfil de Twitter (@Xoscafer) unha alternativa moi interesante para a chegada a Vigo-Urzaiz do AVE, que sería a construción dunha rota directa dende Ourense de 87 km de Alta Velocidade (300/350 km/h) seguindo o río Tea por Mondariz. Unha liña directa que suporía unha viaxe de apenas 27 minutos entre ambas as dúas cidades, facilitaría a saída sur de Vigo cara a Portugal, coincidindo co seu tramo Mos / Porriño, o que convertiría a Vigo-Urzaiz en estación «pasante». Unha solución coa que se aforrarían corenta minutos con respecto a viaxe a Ourense por Compostela e que nas estimacións de Fernández resultaría economicamente máis sostible ca indirecta de Cercedo  que cualifica como «desacertada». Unha proposta esta de Vigo polo Tea que canto menos merecería ser estudada e valorada devagariño, xa que moito nos tememos que tanto a vía por Compostela como a de Cercedo non aseguran a conectividade ferroviaria que a area metropolitana viguesa demanda. Conviría non desbotar tan suxestiva idea.