Listado de la etiqueta: agustín_fernández_paz

Onte 824: «A illa de todas as illas»


No serán de luns participamos na Coruña na presentación d’ A illa de todas illas, o libro escrito por Xabier DoCampo e ilustrado por Xosé Cobas, no que reivindican o relato de aventuras como eixo da formación do criterio do lector literario.

Foi unha grande beizón contar coa presenza de Agustín Fernández Paz que pronunciou un fermoso discurso (Tati Mancebo gravou a hora e vinte do acto, mil grazas) sobre illas, viaxes, libros de aventura e lectura, compoñentes esenciais d’ A illa de todas as illas de DoCampo e Cobas. Unha obra que Agustín cualificou como «un libro de libros, un libro porta, un libro canle, que ten a pretensión de engaiolarnos e levarnos a outros libros, a algúns deses libros do xénero de aventuras». «É unha invitación afervoada a visitar, ou a revisitar a quen xa o fixeramos, os libros que tan felices nos fixeron nalgunha das etapas da nosa vida. Unha invitación que os autores realizan a través dunha dobre vía. Primeiro a través dun relato que conta con todos os ingredientes da novela de aventuras: unha illa deshabitada, non moi lonxe de costa; unha illa co seu aquel de misterio, xa que existen lendas; unha viaxe a esa illa, a bordo do Andoriña; tres persoas adultas, unha delas mulleres, tres persoas situadas na etapa da infancia, unha delas nena; un feito extraño, que nos vai permitir transitar do real ao fantástico, a néboa altera a percepción das cousas, e o sentido das distancias e a orientación…» «Atrapados nesa néboa os tres rapazas vivirán unha aventura marcada por unha serie de encontros que paso a paso os emparentará cunha serie de aventuras que os lectores nalgúns casos nos soarán ou que identificaremos no epílogo, extenso e intenso, onde se explican de onde saíron os personaxes  e onde se produciron as aventuras presentes en libros e películas». «Unha obra que hai que lela e sentir, sentir o que un dos rapaces lle di ao outro, “eu so sei que calquera cousa pode pasar nun libro, cando estás a ler un libro, cando les sen atender a cousa ningunha que non sexa o que estás lendo todo o que alí sucede pásache a ti, e todo o que che pasou pola túa cabeza mentres lías acaba por aparecer no libro. Ler é iso”. Unha versión curiosa, como vedes, da teoría da recepción» Agustín rematou o seu discurso do seguinte xeito: «Se este libro é unha porta construída con imaxes requintadas e palabras poderosas, só me queda dicir, abre as portas e entra».

Xabier Docampo comezou as súas palabras recollendo o fío daqueloutras de Agustín, «A illa de todas as illas é un libro que nace dos libros. Lin vinte e seis novelas das que seleccionei sete». «Primeiro foi un conto para publicar en castelán. É un tributo ás illas que todos habitamos na adolescencia, os libros que contribuíron a conformar o imaxinario que nos mantivo, as obras coas que soñamos con soños marabillosos e con pesadelos, as obras que limos entusiasmados e cando as limos despois comprendimos doutra maneira». «Quixen facer un tributo ás novelas que a todos nos marabillaron. O tema do libro é a lectura. Os que estamos na LIX estamos participando no proceso de formación do lector literario. O que pretendo é que os rapaces lean as sete novelas que cito». «Tiña que suceder algo que sucede na illa do tesouro, os rapaces ao final da novela tiñan que ser distintos ao comezo, para min iso é a lectura». «Este é un libro sobre a lectura. Pretendín que os lectores vaian aos libros. Esta é a razón pola que non traducín os fragmentos dos diarios de Robinson». Referiuse DoCampo a súa fascinación por A illa do tesouro, «a mellor novela que se ten escrito». «Desque a descubrín aos oito anos, fascinábame John Silver, atraíame o mal, o que me obrigou a confesar co Braña vello, que só falaba castelán: ˝Ya lo sabía yo. Eso pasa por leer los libros que no hay que leer. Se lo voy a decir a tu madre”. Entón comprendín que os libros falaban de min, que ler é buscar nos libros o que falan de ti, ler é procurar ese libro toda a vida». «O momento de máximo esplendor dun libro é cando ti o les. E o momento de máximo esplendor da literatura de aventuras é o da adolescencia». Docampo insistiu na idea de que «somos os lectores os que damos o adxectivo ao libro», «os libros son para o momento que unos le». Rematou o seu parlamento falando da súa experiencia con Xosé Cobas, «participar con el na ilsutración é un momento de gran felicidade».

Pechou as intervencións Xosé Cobas que percorreu con detalle as trinta e cinco imaxes do libro proxectadas na pantalla. Comezou salientando que, ademais do rexistro propio do libro ilustrado, utilizou o doutras especialidades, «como o narrativo do cómic e o do álbum ilustrado». «Bolboretas e O libro das cidades imaxinarias foron libros con carga poética e con ilustración metafórica, porén A illa de todas as illas é fundamentalmente narrativo, a pesar de que hai elementos metafóricos como os da cuberta, onde se concentra a esencia do libro». «Na ilustración da portada as velas fan referencia á navegación; as atmosferas, á brétema na que están inmersos os tres personaxes, esa dualidade crea un conflitivo compositivo, o libro está cheo de retos; a arquitectura da propia torre, con escaleiras que non conducen a ningures. remite aos camiños que percorren os rapaces na propia narración».

A nosa gratitude a Tati Mancebo pola gravación da presentación e a Daniel Bello pola fotografía.

Onte 783: «Cartas de inverno», o booktrailer

Hai libros que traen un pan dentro das súas páxinas. A novela Cartas de inverno de Agustín Fernández Paz é un deles. Aínda lembro cando lin o orixinal dunha sentada na mesa do meu despacho, o que é ben difícil. Quedara entusiasmado, sen alento. Coma recordo a sorprendente reclamación que recibimos dos propietarios dunha casa semellante á que aparecía na portada da primeira edición, un feito que nos fixo reflexionar sobre as fronteiras pouco definidas existentes entre a ficción e a realidade. Desque foi publicada, a comezos da primavera de 1995, cando a colección Fóra de Xogo estaba no seu limiar, esta novela de Agustín non cesou de contar co apoio do lectorado. Nestes días superamos os 90.000 exemplares vendidos e as trinta edicións (a cifra máis elevada da historia da editorial). O pasado ano, Antonio Seijas publico unha magnífica novela gráfica (tamén moi ben recibida) e ágora acabamos de publicar a edición da novela en epub. Foi traducida a media ducia de linguas e en todas triunfou, sobre todo en catalán. Para celebrar semellante proeza, onte subimos un booktrailer que preparou David Rodríguez. Cartas de inverno é un libro de medo que atrae coma o imán ao ferro. Si señor. Todos os parabéns para Agustín!

Onte 758: Agustín candidato ao ALMA 2014

Magnífica noticia a que coñecimos no serán de onte: Agustín Fernández Paz volve ser candidato por España ao ALMA (Astrid Lindgren Memorial Award), o que poderiamos denominar como o nobel da literatura infantil e xuvenil, concedido pola fundación sueca ene memoria de Astris Lingren. Non é a primeira oportunidade na que un autor ou autora galega son candidatos ao ALMA, en 2012 e 2010 foino Fina Casalderrrey, como tamén o foron Juan Farias en 2009 e o propio Agustín en 2011. Non hai dúbida que o ALMA é un premio que pode chegar a Galicia. Parabéns para Agustín recén chegado de Guadalajara, onde participou no xurado que outorgou a Jordi Sierra i Fabra o Premio Iberoamericano de LIX que el recibiu hai dous anos.

Onte 730: Diada en Vilarón

Ao mediodía viaxei con Agustín Fernández Paz até Vilarón, nas terras do concello da Capela, onde Xabier DoCampo nos preparou o xantar. O mestre (narrador e cociñeiro) agasallounos cunha coidada antoloxía das súas especialidades máis sabedeiras, entre as que destacou a súa «pescada ao itálico modo», unha receita, coma outras do autor d’ O libro das cidades imaxinarias, que xa forma parte do canon (aínda non publicado) da cociña galega de entre séculos. Rematou a longa sobremesa de libros, contos, falares e pesares xa na tardiña coa cerimonia da plantación do carballo viaxeiro, unha galla que María Reimóndez entregara no inverno pasado na presentación de En vías de extinción e que para sorpresa de todos prendeu no balcón da miña casa. Foi esta a contribución nosa a celebración da #Diada, unha xornada que seguimos con emoción e esperanza. O carballiño quedou en Vilarón, ben abrigado dos ventos do nordés, para gañar o futuro.

Como se pode ver nas fotos acompañounos na plantación Secundino García Mera, o noso benquerido mestre da Capela, que gardará memoria do sucedido onte en Vilarón.

Onte 668: A experiencia dos nacionais da Xeración Lamote

Máis dun cento de participantes no curso de formación continua de LIJMI moito celebraron cos seus aplausos cada unha das intervencións de Agustín Fernández Paz, Fina Casalderrey, Paco Martín e Xabier DoCampo na mesa redonda sobre a súa experiencia como «premios nacionais» galegos de literatura infantil e xuvenil. En cadanseu parladoiro, os membros da Xeración Lamote (Xavier Senín estaba entre o público) expresaron con moita ironía o chimpo de xigante que supuxo para a nosa incipiente LIX a concesión de tan importantes recoñecementos que a cada un deles, sen excepción, pillou por sorpresa (e traballando na escola). En tardes tan divertidas (e emocionantes) como as de onte, comprobamos a xenerosidade e grandeza destas catro persoas amigas capaces de forxar un éxito colectivo (para a nosa lingua e cultura literaria) e continuar sentíndose partícipes e corresponsables dunha tarefa inacabada nas súas angueiras vitais como educadores, escritores e militantes do idioma. Unha marabilla, a dos mestres da Xeración Lamote!

Beizón, á parte, merece a profesora Blanca Roig e o seu equipo de LIJMI capaces de consolidar (e mesmo ampliar agora ao ámbito iberoamericano) este espazo formativo e a publicación anual que recolle os seus contidos (xa son nove os volumes editados). É de xustiza salientar que grazas ao esforzo deste equipo de investigadoras, Galicia é, tamén, unha referencia no eido da investigación e mediación sobre as literaturas infantís e xuvenís.

Onte 662: «Inmaterias» de Suso de Toro

Outro serán excelente na Feira do Libro de Vigo. Unha marabilla! Moito público nas asinaturas de Agustín Fernández Paz e Xabier Paz e nas presentacións de Cartas de inverno, a novela gráfica de Antonio Seijas, e Inmateriais, o novo libro de Suso de Toro.

Moi interesante foi a intervención de Suso de Toro na presentación de Inmateriais. Comezou cualificando o libro como «un acto político». «Inmateriais leva dentro un argumento político, presento o meu país como me sae de dentro. Non pretende ser un libro de investigación. Son trinta narracións, trinta vidas». Explicou despois a xénese máis profunda do libro. «Tras trinta anos como autor dinme conta que un se fai dono da súa vida cando se fai relato. A vida vivida con profundidade pode ser relato. Só cando tes a vagar e o acougo, a posibilidade de verte dende fóra e, ademais, o podes contar, que é o traballo do escritor, pode comprenderse verdaeiramente o destino da vida. A vida é un conto. A literatura é unha forma de estar na vida».

Referiuse despois a súa condición como autor. «Quen son eu? Un rapaz ao que os seus avos maternos dicían “o ghalleghista”. Tiven e teño unha querenza por enlazar coa vida dos meus avós campesiños, mais tamén coa música dos Tamara, dos Beatles ou dos Rolling Stones. Quixen enlazar cos meus avós e co meu tempo. Coñecín o mundo do silencio, tamén despois o da radio e o da televisión. Foi unha viaxe rápida dende o mundo oral ao actual dixital dos medios de comunicación. Mais tamén fun un neno fantasioso e soñador. Fun un adolescente militante, a miña primeira cita clandestina foi no 72, son fillo do 72, daqueles conflitos de Ferrol, onde mataron a dous obreiros, de Santiago, onde morreu un estudante, das folgas de Vigo daquel ano. Foi toda esa memoria a que me fundou. Deixei a vocación artística de lado. Dende entón partellei a vocación literaria coa da acción social, sempre dende o compromiso co meu pais. Teño sido sindicalista agario e obrero. Teño traballados en moitos oficios. Teño servido moitos viños e cafés. Iso formoume. Con todo iso escribín este libro no que busquei o sentido de cada unha destas vidas. Ningunha delas é unha biografía exhaustiva, a pesar de que me documentei até que comprendín a razón de cada unha delas. Fixen o esforzo de comprendelas a cada unha delas. Intentei identificar o dilema de cada unha destas figuras, que participaron na construción do país».

Rematou o seu discurso Suso de Toro facendo referencias a algúns dos retratos do libro, dende a polémica entre Rosalía de Castro e Emilia Pardo Bazán, a inclusión de figuras como Torrente Ballester ou Maruja Mallo, a súa devoción por Xelmírez («o verdadeiro fundador político do reino de Galicia»), ou a súa admiración por Antolín Faraldo («o fundador da Galicia moderna, o artífice da revolusión de 1846»).

Onte 599: Tobaruela e “O códice do Santo Lugar”

A pesar da nortada, que xeaba os corpos, o noso primeiro serán na Feira do Libro de Compostela foi ben interesante. Agustín Fernández Paz asinou libros durante unha hora e media, padecendo as penalidades da friaxe e dunha ubicación moi desafortunada establecida polos organizadores. Pere Tobaruela e Xosé María Lema presentaron diante dun público moi numeroso as súas novelas, nunha sesión continua, que lembraba a dos cinemas dos domingos.

Luz Méndez foi a presentadora d´O códice do Santo Lugar, a novela histórica de Pere Tobaruela sobre o xove Xelmírez. Lembrando a súa querenza por Sarmiento e a importancia de Xelmírez,  Méndez aventurou que “a Sarmiento, lle gustaría este libro, xa que Pere achega verdades dunha época de Santiago, a de finais do século XI, que debemos coñecer mellor”. “A Sarmiento gustaríalle, tamén, a sinxeleza de Tobaruela e o enxalzamento que fai da nosa historia”.

Pola súa banda, Tobaruela chamou a atención sobre o pracer da lectura, “un dos poucos agochos da nosa intimidade e da nosa reflexión. A lectura permite abrir fiestras a nosa propia imaxinación. Un libro é un mundo para cada un de nós”. Comentou que a pesar de publicarse nunha colección dedicada aparentemente a un público xuvenil, a novela se dirixía tamén a un público de persoas adultas. Fixo, despois, un símil entre a actual literatura islandesa e o espírito de Xelmírez: “Na súa época, Xelmírez quixo facer de Santiago o centro do mundo, como os islandeses queren facer da súa cultura un valor de cambio. Queren transcender coma Xelmírez soubo facelo no seu tempo”. Referiuse o carácter histórico do libro “no que atoparedes manobras políticas das que se están utilizando na actualidade, proba de que a historia volve”. Lembrou a concepción da historia de Unamuno “como unha illa, na que emerxía só unha parte. Nós somos o que queda mergullado, o que non se ve. Nesta novela intentei facer presentes as mulleres, desaparecidas e maltratadas pola historia. Eses personaxes, aparentemente secundarios, como unha manceba e unha meiga, conforman unha parte esencial da novela”. “Intentei, ademais, escribir a historia desde dentro, para evitar que fose a que contan os vencedores”. Rematou Tobaruela referíndose ao seu admirado Josep Pla e a ideaa do seu localismo universal: “quero explicar o mundo dende a cultura galega e exportala. Debemos crer no noso”.

Onte 593: Tras o día do libro

Foi o de onte un Día do libro intenso. Pola mañá acompañei a Agustín Fernández Paz na presentación en Pontevedra de Desde unha estrela distante. Foi esperanzador comprobar como falaban galego a maioría dos rapaces e rapazas de dúas clases de terceiro dun colexio público do centro de Pontevedra. No serán participei na presentación en Vigo da edición de Cantares Gallegos, preparada por Anxo Angueira, coa que iniciamos en Xerais a publicación da obra completa de Rosalía de Castro e celebramos o cento cincuenta aniversario da proeza de Xoán Compañel. Foi unha presentación vibrante, tanto polo discurso extraordinario de Anxo Angueira coma polas intervencións de Alba Rodríguez, unha alumna de segundo de bacharelato que cantou dúas pezas rosalianas da súa autoría asolagando de emoción o auditorio do concello. Ademais de participar nos actos, ao longo do día atendimos moitas chamadas de medios, sobre todo radiofónicos, interesados nos contidos do Chamamento que os editores galegos realizamos reclamando a recuperación efectiva do carácter estratéxico do sector do libro. Moi lonxe da repercursión que a efeméride ten noutras comunidades, é innegable que onte identificamos en Galicia unha certa activación do carácter reivindicativo e mobilizador do 23 de abril. Así o testemuñan os xornais facéndose eco da grande cantidade de actividades promovidas polas bibliotecas públicas, centros escolares e clubs de lectura. A achega dos humoristas gráficos galegos foi un agasallo que axuda na tarefa de incorporar a cuestión do futuro do libro e da lectura na axenda pública.

Onte 580: Lembrando a Gianni Rodari

Agustín Fernández Paz lembrounos onte en dúas anotacións no seu blog o aniversario do pasamento de Gianni Rodari, un dos autores que máis influíu na nosa formación como educadores. Eu tamén fun dos mestres que descubriu nos anos oitenta as pegadas de Rodari nas páxinas de Cuadernos de Pedagogía e dos que leu abraiado a Gramática da fantasía na edición de Reforma de la Escuela, un deses libros marcantes na nosa formación literaria e pedagóxica. Grazas a Agustín por facernos volver reparar en Rodari, un autor que non perdeu vixencia ningunha.

Onte 576: 30 anos de Nova Escola Galega

Celebramos onte na Nave de Vidán os trinta anos de Nova Escola Galega, o movemento de renovación pedagóxica no que temos a fachenda de participar dende a súa fundación na primavera de 1983. O reencontro cos compañeiros e compañeiras deste noso proxecto de vida foi emocionante, capaz de proporcionarnos novos azos, xa que sabemos que en Nova Escola Galega está boa parte do noso ADN vital e profesional. A pesar do tempo transcorrido e das dificultades para o proxecto da escola pública galega, comprobamos que NEG conta cun pulo renovado, grazas á incorporación dunha nova xeración de profesionais da educación. Nova Escola Galega é un milagre laico!

A cerna da conmemoración dos trinta anos, ademais do debate arredor da LOMCE e do tempo escolar, foi na sesión de tarde o nomeamento como novos socios de honra de Olga Araúxo, Agustin Fernández Paz, Flora Fondevila, Xesús Portas e Maribel Santos. Cinco mestres e mestras, membros moi activos do noso colectivo, que completaron a súa xeira profesional traballando a prol da escola galega das pombas con arrecendo a mazá, a metáfora coa que Antón Costa Rico cifrou a nosa angueira colectiva. Todas as cinco son pombeiros de esperanza, as súas traxectorias humanas e profesionais ensinaron a escribir pola outra cara do papel pautado, como aconsellaba Juan Ramón Jiménez. Abeizoámalas emocionadas por ensinarnos a apreciar o valor da vida e a súa afouteza por construír dende a educación un mundo novo.

Aquí pode lerse a laudatio que fixen de Agustín Fernández Paz.