Serpentín kitsch

Dedico o artigo semanal en Faro de Vigo ao debate entre o kitsch e o contemporáneo na cultura en Vigo

Avanzada a remuda dun treito do bulevar da Gran Vía, xa apareceron os primeiros nomes cos que a cidadanía o bautiza co xenio da retranca viguesa. Entre os que coñecín gustoume moito o de «serpentín da Gran Vía», sintagma que procura unha intelixente connotación co carácter industrial da cidade, identificando a estrutura retorcida de ferraganchos pintados coa gama do arco da vella co nome da espiral utilizada nos alambiques ou nos equipos de refrixeración, peza que permite ao fluído circulante polo seu interior absorber ou ceder calor. Imaxe que ben lle acae ao desproporcionado tinglado de ferro e cristal baixo o que circularán en rampas eléctricas ringleiras de peóns camiño do Corte Inglés. Unha intervención urbana, que a alcaldía cualificou como «obra de arte», mais sobre a que tamén se pronunciaron diversas voces veciñais e os grupos da oposición decepcionadas tanto polo resultado estético renxente como pola perda irreversible do arborado patrimonial tanto do bulevar como das beirarrúas, modificando así as características orixinais dun espazo urbano emblemático deseñado hai setenta e cinco anos como a primeira avenida bulevar da nosa cidade.

O caso deste estridente serpentín da Gran Vía únese ao doutras intervencións urbanas de carácter semellante, como o da instalación (aparentemente casual) da dinosebe na Porta do Sol (2015), introducindo no noso primeiro espazo comunitario unha icona alternativa á do Sireno de Francisco Leiro; un espazo selfie, que como era previsible, despois das brincadeiras iniciais dos días de novidades, pasou a formar parte do percorrido polo Vigo kitsch, que non falta en guía ningunha dos itinerarios frikis por Galicia. Intervención replicada agora en Samil (2020), coa instalación doutro «photocall», unha nécora xigante de granito, xustificada para promover a imaxe das illas Cíes nas redes sociais. Espírito kitsch que impregna o alarde de luces de Nadal, co seu despregue de millóns de leds, noras e árbores, a todas luces desproporcionado, como inoportuno neste ano de dolorosa pandemia, tanto polo seu custo para as arcas municipais, polos riscos para o patrimonio e inconvenientes que ocasiona para a veciñanza durante case cinco meses, como polo incremento da contaminación luminosa, facendo caso omiso ás medidas de loita contra o cambio climático como ás recomendacións polos ceos limpos, incluída a aprobada por unanimidade polo Parlamento Galego (2015).

Intervencións municipais que convocan a milleiros de persoas, como sucede tamén na cabalgata de reis, nas comitivas do entroido ou nos concertos de Castrelos, presentadas polos responsables do concello como alternativas populares á arte e cultura de vangarda, que só interesa a unha elite, apenas uns poucos culturetas e señoritos. Un vello debate, entre o kitsch e o contemporáneo, que durante o século XX afectou á arquitectura, deseño e ás diversas artes, que en Vigo tamén deixou a súa pegada. Velaí a desfeita dos anos do alcalde Portanet, no que se derrubaron alfaias da arquitectura pétrea, para substituílas por construcións que hoxe consideramos vulgares. Velaí aqueloutro surto de estética kitsch –se prefiren, «vulgar», «cursi» ou «chapuza»– nos mandatos en minoría de Soto, que permitiu ao concelleiro Agustín Arca intervir sobre o espazo de Castrelos ou deseñar da súa propia man a primeira versión dos volcáns de Coia. Esperpentos urbanos que con bo criterio emendou o compañeiro Soto no seu derradeiro mandato deixando cinco grandes esculturas contemporáneas, emblemas do Vigo de entre séculos. Novo abrocho kitsch reaparecido coa «cidade das flores» pola alcaldesa Corina Porro, promotora da aparición da actual cultura das macetas ou das arboriñas sen raíces.

O máis triste do conto é que a aparición deste novo surto de cultura kitsch coincide na última década co colapso de Vigo como cidade de cultura contemporánea, perdendo unha hexemonía que a caracterizou durante o século XX. Vigo está desaparecida nas táboas de actividades e equipamentos culturais, moi lonxe das súas competidoras naturais (Porto, A Coruña e Santiago). Velaí o auténtico drama que vivimos nun concello sen rede de bibliotecas ou sen un museo da cidade que se pode chamar como tal. Velaí unha cidade que deixou morrer, entre outras convocatorias do seu tecido artístico, o festival Are More de música clásica, a Fotobienal de fotografía, o ImaxinaSons de Jazz, o ALT de artes escénicas, ou deixou marchar o festival Sinsal. Velaí unha capital editorial de Galicia sen un festival de literatura galega.

O Vigo efémero do photocall, do serpentín e da paquetería de Nadal non pode agochar a existencia dunha cidade con vontade de liderar a cultura da Galicia contemporánea, unha posición de privilexio que debería ser recuperada.

0 comentarios

Dejar un comentario

¿Quieres unirte a la conversación?
Siéntete libre de contribuir

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *