Onte 234: En defensa da sanidade e educación públicas

Milleiros de persoas manifestáronse en diversas cidades galegas, convocadas por CC.OO e UGT, en defensa da educación e sanidade públicas. É moi difícil entender as razóns polas que as organizacións nacionalistas, tanto sindicais como a maior parte das políticas, non participan nestas convocatorias cívicas. Sei que sucederá outro tanto nas convocatorias galegas do Primeiro de Maio, nas que tampouco haberá unidade de acción sindical. Nun momento decisivo como o que vivimos, onde os recurtes dos dereitos laborais e sociais ameazan co derrube completo do estado do benestar, as organizacións nacionalistas galegas teñen a obriga de estar onde a maioría social, a menos que pretendan quedar nas marxes, unha situación que deixaría a agra aberta para o medre do PSOE e de Esquerda Unida.

Onte 230: Xaime Illa

Simpaticei sempre con don Xaime Illa polo seu carácer emprendedor e polo seu interese en contactar cos máis novos, unha actitude entusiasta e didáctica forxada durante a súa mocidade galeguista e republicana. O sintagma que penso mellor lle acaía é o de Construír Galicia, título tamén dun dos seus libros máis valiosos, editado pola Fundación Otero Pedraio cando recibíu o Premio Trasalba, no que escolmou algúns dos seus moitos artigos de carácter económico e político. Co pasamento de Xaime Illa péchase a Xeración Galaxia, un fato de colosos que enlazaron aos nacionalistas de fin de século coa da Xeración Nós e do Seminario de Estudos Galegos. A pesar das adversidades, o relato da construción nacional de Galicia continúa e continuará. Beizón para don Xaime Illa, artellador paciente de proxectos colectivos e modelo de coherencia e rectitude moral.

Onte 186: Tras o Congreso de + Galiza

Tras a decisión unánime do Encontro Irmandiño, tras o acordo de + Galicia de constituírse en partido fóra do BNG, mesmo a pesar do feito (comprensible até o remate dos mandatos) da oposición de once dos seus alcaldes, varios voceiros e do propio Carlos Aymerich, é xa moi difícil defender que o BNG continúa sendo a casa común dos nacionalistas galegos. Tras o fracaso da asemblea de Amio, as diversas organizacións do nacionalismo galego están obrigadas a recompoñer os seus referentes programáticos, as súas alianzas políticas, os seus modelos organizativos e os seus liderados sociais. Unha manobra moi difícil, aínda que estritamente necesaria, sobre todo cando apenas se contan seis meses para a celebración das eleccións autonómicas. Confío que neste contexto crítico agromen as doses de intelixencia, enerxía e xenerosidade  xeradoras de novas vías políticas nacionalistas máis inclusivas, máis activadoras da cidadanía e, sobre todo, capaces de artellar unha alternativa sólida e verosímil á conservadora e centralizadora do Partido Popular. Un reto posible.

Onte 171: O discurso de Monteagudo

A pesar de que non puiden viaxar a Compostela, seguín pola rede co maior interese a intervención de entrada na RAG de Henrique Monteagudo. Agradezo a súa afouteza e xenerosidade por enunciar un discurso sobre a lingua galega capaz de aumentar o perímetro do seu abrazo sobre o conxunto da sociedade galega, sen renunciar unha miga a ningunha das nosas aspiracións para ela. Agardando a lectura demorada da peza, tanto polas declaracións anteriores á intervención, como polos avances por twitter, o discurso de Monteagudo axudará ao avance colectivo e compartido dos que defendemos o idioma. É importante salientar que cómpre «deseñar estratexias para saír do abrazo de morte que nos chega do centralismo castelán e da súa dominación excluínte», como é imprescindible asociar o idioma coa innovación social, como é ineludible que en todos os ámbitos da sociedade galega desmontemos as falacias da imposición e da liberdade lingüística que o PP xa fixou como principios académicos. Con todo, semelloume que a cerna da intervención residiu nesta afirmación: «o núcleo do problema sociolingüístico de Galicia é inseparable da crise do autogoberno, que é o que está en cuestión». Monteagudo salienta así a dimensión profundamente política do problema, o que ten moi importantes consecuencias á hora de deseñar os vieiros polos que discorran as políticas normalizadoras. Beizóns para Monteagudo pola súa entrada na RAG e pola calidade da súa oportunísima intervención nun momento crítico para a historia da nosa lingua e para o futuro do autogoberno da nación.

Onte 158: Sintagma de futuro

Tras un fermoso xantar de amizade, seguín por twitter  a asemblea aberta do Encontro Irmandiño. Non me sorprendeu a marcha de Beiras e da súa xente do BNG, unha saída case inevitable tras o fracaso na asemblea de Amio do proxecto común do nacionalismo galego que eles defendían. Unha decisión que influirá na que poida adopar +Galiza o vindeiro mes de marzo xa que racha o precario equilibrio saído da XIII Asemblea.  Abrirase, entón, unha etapa moi difícil e incerta para o futuro das diversas opcións nacionalistas que, inevitablemente, participarán na carreira pola reconstrución do espazo galeguista arredor de novos proxectos políticos e/ou electorais e, sen dúbida, pretenderán contar con todas voces, sensibilidades e mans cidadás dispostas a traballar nun proxecto que teña só a Galicia como norte. Cal será o proxecto capaz de aumentar o perímetro do abrazo que galeguistas e nacionalistas ofrecen á sociedade galega? Poderán converxer electoralmente os proxectos que hoxe se afastan? Hoxe non o sabemos. En todo caso, estamos no albor dun proceso que requirirá tempo, xenerosidade, intelixencia e flexbilidade abondas para se converter en alternativa real ao conservadorismo que hoxe nos abafa. No entanto, o futuro noso tamén se dirimía no serán de onte na ateniense praza Syntagma, onde máis de cen mil concidadáns europeos defendían pacificamente a súa dignidade nunha situación límite. A crise do proxecto europeo, unha mostra da complexidade do tempo contemporáneo, require tamén a súa resposta neste sintagma de futuro nacionalismo galego, iniciado nun momento crítico da nosa historia.

Vigo-A Coruña

No artigo da semana en Faro de Vigo, ao fío da noticia da campaña «Vigo ama A Coruña. A Coruña ama Vigo», organizada polas asociacións de hoteleiros de ambas as dúas cidades, reflexiono sobre un novo modelo de relación estratéxica entre elas.

Gustei da iniciativa de colaboración entre os empresarios hoteleiros de Vigo e A Coruña anunciada o pasado xoves. Con motivo do día dos namorados, entre o vindeiro sábado 11 e o domingo 19 as parellas viguesas e coruñesas poderán hospedarse na cidade amiga cun 25% de desconto, só con demostrar que residen nalgún dos concellos da outra área metropolitana. Esta iniciativa de mercadotecnia hoteleira, xerada para promocionar en tempos de crise o chamado “turismo de proximidade”, preséntase cun moi suxestivo lema publicitario: “Vigo ama A Coruña. A Coruña ama Vigo”. Recupérase así o fío da memoria das xeracións humildes dos nosos pais e avós que viaxaban á cidade herculina a gozar da noite de vodas ou a xoldra das excursións de domingo, organizadas pola peña Xaburú, a comezos dos anos sesenta, con motivo dos partidos co noso eterno rival.

Esta orixinal iniciativa privada de irmandade entre as cidades da oliveira e da torre, tivo o seu precedente cultural o pasado 15 de decembro na “Acción Urbano Océano Lugrís”, un neocontubernio galaico organizado conxuntamente pola asociación cultural viguesa A Nave das Ideas e pola coruñesa In Nave Civitas. Naquel sábado desenvolvéronse de forma simultánea, en ambas as dúas idades actos de homenaxe ao xenial pintor Urbano Lugrís. Nacido na Coruña en 1908 e finado o nadal de 1973 en Vigo, o que fora alma mater das revistas “Brétemas” e “Atlántida” demostrou nos seus cadros que Vigo (“Xouba City” para el) e A Coruña (“Percalinópolys” na súa terminoloxía) son a fin de contas a mesma cidade atlántica. O pintor máxico da ría nosa, dos portos do Berbés e Bouzas, o autor do cuarto do vello mariñeiro evidenciou na súas cámaras de marabillas e nos seus murais que vigueses e coruñeses respiramos idéntico arrecendo do pedramol mesturado coa maruxía da galerna.

Estas dúas iniciativas privadas, ás que debemos engadir os termos do acordo de fusión do que foron as caixas nosas –hoxe, magoadamente, en perigo inminente de perda irreparable–, demostran que é posible superar os localismos pailáns que dende hai tres décadas dificultan a colaboración fraterna entre Vigo e A Coruña, dúas cidades que, a pesar de ter fasquías moi diferentes, constitúen os motores económicos da Galicia actual. Cooperación estratéxica no proxecto de modernización de Galicia que sabemos non pode impedir unha competencia estimulante entre ambos proxectos urbanos, como a que desenvolven os seus equipos de fútbol no terreo de xogo, unidos esta tempada pola angueira do ascenso a primeira división. Só asumindo esa estratexia de cooperación e competencia os portos de Vigo e A Coruña poderán asegurar o seu futuro no marco da rede portuaria da fachada atlántica europea. Idéntica estratexia deberá levarse na xestión de Peinador e Alvedro, dous aeroportos que, a medio prazo, poden desaparecer se non demostran a súa complementariedade con Lavacolla e a súa capacidade de competir co portuense de Sá Carneiro. Outrosí sucede cos contedores culturais públicos, especialmente os magníficos museos de ambas as dúas cidades, cuxa complementariedade temática permitiría integralos nunha oferta turística única moi atractiva e alternativa á estratexia compostelá do sepulcro.

Ademais, os concellos de Vigo e A Coruña deben cooperar no desenvolvemento da lei das áreas metropolitanas e do novo mapa urbano do país, esixindo que isto constitúa unha prioridade na política autonómica, cando estamos xa ás portas dunha nova lexislatura. Como ambos os dous deben manter a firmeza institucional necesaria para que a prioridade principal da actuación do Ministerio de Fomento en Galicia sexa a finalización no último prazo previsto, ano 2013, do eixo atlántico ferroviario que unirá as dúas cidades de forma permanente en pouco máis dunha hora, o que constituirá un feito case revolucionario para o recoñecemento mutuo de ambas as dúas veciñanzas. O que non debería levalos a esquecer a demanda histórica de que ambas as dúas cidades estivesen unidas por unha autovía gratuíta, alternativa a esa AP-9 que levan décadas expoliando os nosos petos.

Sometida a cidadanía de ambas as dúas cidades ás penurias das políticas de consolidación fiscal, cos niveis de desemprego disparados, co anuncio do atraso das obras do tren e co que foron as caixas nosas na UVI, esta estratexia de competencia e cooperación entre as dúas grandes cidades galegas é unha prioridade política. Vigo e A Coruña deben compartir estratexia para saír da crise no marco dun novo proxecto de autogoberno galego. Deixemos a pacífica rivalidade para o eido futbolístico, mais aínda cando é moi probable que o derbi de abril en Balaídos sexa un encontro decisivo e moi emocionante xa que Deportivo e Celta semellan determinados a loitar entre eles polo ascenso directo.

 

Onte 144: BNG

Seguín con enorme interese por Twitter a derradeira e decisiva xornada da asemblea do BNG. Non hai dúbida que o traballo disciplinado e eficaz da UPG permitiu que, outra vez máis, o partido de Francisco Rodríguez continuase acaparando o liderado do BNG, tanto nas responsabilidades do voceiro como nas da candidatura á presidencia da Xunta. Unha hexemonía indiscutible que, previsiblemente, tras a fase comarcal, se consolidará na composición definitiva do consello nacional. A principal novidade será que por vez primeira un membro da UPG, Francisco Jorquera, asumirá o risco de ser o candidato á presidencia do goberno autonómico. Polos diversos comentarios que puiden ler, temo que esta hexemonía non axude a aumentar o perímetro do entusiasmo que o BNG suscita nos sectores progresistas da sociedade galega. Magoadamente, semella que esta asemblea, con votacións aparentemente axustadas e unha organización dividida en dúas metades, non abondará para relanzar o proxecto nacionalista como eixo dunha alternativa verosímil de goberno capaz de facerlle fronte en Galicia ao abafante poder do Partido Popular. Con todo, haberá que agardar unhas cantas semanas para valorar as súas consecuencias para o futuro do nacionalismo galego.

Onte 140: Luís Soto e o xantar da Rocha

Na presentación de Compostela, Xurxo Martínez salientou o papel de Luís Soto na conformación do nacionalismo galego de ideoloxía marxista. Soto foi un dos participantes no xantar da taberna da Rocha Vella daquel 25 de xullo de 1964 no que se fundou a UPG. Na quenda de intervencións do público, Luís González Blasco “Foz”, un dos dez participantes, tomou a palabra para abeizoar o traballo de Xurxo e poñer de manifesto que a xenerosidade era unha das características da personalidade de Soto, “xa que foi el que se ocupou de pagar a factura do xantar”. Sen dúbida que anécdotas coma esta e moitos outros datos e reflexións aparecerán no libro de memorias que Foz publicará esta vindeira primavera en Edicións Laiovento. Unhas memorias prometedoras e necesarias para a construción da memoria do nacionalismo galego.

Onte 126: O galeguismo, o nacionalismo político do século XXI

Gustoume a exploración do espazo dos matices que realiza o chamamento de 19 das alcaldías do BNG. Un exercicio de sutileza, afouteza e realismo politico moi de agradecer. Lonxe de calquera dogmatismo e sen renunciar tampouco a conquistar a hexemonía política por medio de desenvolvemento de proxectos de goberno, estas alcaldías do BNG propoñen unha importante redefinición ideolóxica ao identificar o galeguismo como «o nacionalismo político do século XXI». Para elas a incorporación do concepto de ‘cidadanía’ ao discurso nacionalista e a súa identificación co de ‘galeguidade’ permitiría deseñar de vez un proxecto político estratéxico presentado diante da sociedade galega coa intención de «acadar o goberno soberano do noso país e o recoñecemento de Galiza como nación dentro dun estado plurinacional». Fronte a calquera tentación conformista ou rutineira, con esta iniciativa estas alcaldías obrigan á dirección e á militancia do BNG a enfrontar unha conversa sen límites coa sociedade galega actual e as súas profundas mudanzas. Na asemblea nacional deste mes rivalizarán as diversas formas de desenvolvela. Eis un reto decisivo para o futuro do nacionalismo galego nesta segunda década doséculo XXI.