Onte 1518: Os Xerais no Ateneo

ateneo_de_pontevedra_27-11-2015

As perdas da fin de semana adiaron a reseña do que foron as presentacións nas que participamos esta fin de semana. No serán do vernres celebramos da man do Ateneo de Pontevedra a presentación dos tres premios Xerais coa participación dos membros dos tres xurados. Unha sesión literaria excelente na que escoitamos seis intervecións moi interesantes.

Daniel Landesa, xurado do premio Merlín fixo referencia á denominada «Xeración da Esperanza» como «Xeración Desesperada», a dos autores e autoras novas que procuran na literatura o que se lles nega noutros eidos da vida laboral. Cualificou Nena e o mar como un libro marabilloso, «con personaxes moi de aquí, pero que son universais, un libro que vai perdurar». Anxos Rial, xurado do Premio Jules Verne, cualificou a Andrea Maceiras de «artesá das letras galegas» e a novela Europa express como de grande madurez. Anxo González Guerra, xurado do Xerais de novela, salientou a «innovación formal e a deconstrución atractiva« de De remate da que aventurou se tirarán «textos perfectos para as probas de Bacharelato».

Pola banda das autoras, Érica Esmorís cualificou a súa novela como «historia longa e complexa, que ofrece unha historia de dúas velocidades, unha rápida, a de Nena, e outra vagorosa, a dos maiores». Confesou que o relato xurdira falando cos seus pais sobre as limitacións do paso do tempo. «Quixen que Nena demostrase aos vellos de Punta Balea que hai xente que nunca se rinde.» Andrea Maceiras confesou a súa afección polas postais, que serviu como enganche para a escritura de Europa express, novela con tintes autobiográficos que definiu de intriga psicolóxica e coa que pretendeu abordar temas como o do abandono da mocidade. Por último, Héctor Cajaraville homenaxeou a Xosé Neira Vilas lembrando que O cabaliño de buxo foi o primeiro libro que lera en galego. Confesou que estaba convencido de que só puido escribir con plena liberdade De remate por tratarse da súa primeira novela e non pensar que puidese ser publicada.

sisargas_28-11-2015

O sábado ao mediodía presentamos en Sisargas O último día de Terranova. Antes de comezar unha hora de lectura, Manuel Rivas explicou a súa concepción dos xéneros literarios como círculos concéntricos. «O primeiro círculo é o da poesía, a célula nai sobre a que levita a linguaxe, que a soergeu para cantar de ledicia ou de dor». «A poesía é a palabra en vilo, as palabras fosforescendo, A poesía é o rizoma que sae da terra e procura a luz.» Utilizou tamén a imaxe dos círculos para expresar a relación entre realidade e ficción, «que non son eidos esgazados, apenas círculos diferentes dunha mesma dimensión, na medida que a imaxinación e a razón forman parte deses círculos.»

Onte 1510: Presentación de Érica Esmorís e Andrea Maceiras

Andrea_Erica_20-11-2015

A presentación do serán do pasado venres na Coruña de Nena e o mar de Érica Esmorís, Premio Merlín 2015, e Europa Express de Andrea Maceiras, premio Jules Verne 2015, puxo en evidencia algunha das mudanzas máis positivas que está vivindo a lix galega.

A primeira, o propio espazo onde se desenvolveu, a fermosa libraría Moito Conto, especializada en infantil e xuvenil, con atención preferente polo álbum ilustrado, aínda que tamén ofrece unha coidada escolma de lecturas literarias para as persoas adultas. Un modelo de libraría que procura o interese dun público familiar que entende a lectura como unha das súas actividades de lecer e desenvolvemento persoal.

A segunda mudanza é o protagonismo dunha nova xeración de autoras, á que a min me gusta chamar «Xeración da Esperanza», que Manuel Rodríguez Alonso bautizou «Xeración do novo século», que está irrumpindo con todo o seu pulo, renovando formas, introducindo novos temas e modificando actitudes e análises na nosa lix. Na presentación das novelas de Esmorís e Maceiras quedou ben clara a aposta de ambas as dúas por estruturas narrativas e temas complexos demostrando que ambas as dúas carecen de prexuízos didáctistas ou complexos de abordar «un xénero menor». Xaora, isto non impide que ambas as dúas chanten os seus textos no territorio firme dos valores e desenvolvan con ambición literaria as convencións do xénero, no caso de Nena e o mar, da novela clásica de aventuras; no de Europa Express, da novela de intriga psicolóxica.

A terceira mudanza é o emprego da comunicación directa de cada unha das autoras coa comunidade de lectores e lectoras que vai conformando, o que facilita interaccións e visibilizacións que permiten a ampliación dos seus públicos. Se todo isto non abondase para o interese da presentación, a participación de Matthew Ward, que cantou dous temas, un dels «Lighthouse», en homenaxe a Noon, o personaxe do fareiro de Nena e o mar, constituíu un agasallo precioso para unha presentación excelente. Bo comezo para a andaina das obras premiadas de Érica Esmorís e Andrea Maceiras.

Onte 1505: Ledicia Lazarillo

Ledicia_Costas-Praza_Publica-644x362Anunciamos onte que a escritora Ledicia Costas gañou o Premio Lazarillo 2015 coa súa novela xuvenil Jules Verne e a vida secreta das Femmes Plante, que publicará Xerais ao longo do vindeiro ano. A narradora e poeta viguesa completa así un ano excepcional no que tamén obtivo o Premio Fervenzas ao mellor libro infantil, o Premio Neira Vilas ao mellor libro infantil e xuvenil e o Premio Nacional de Literatura Infantil por Escarlatina. A cociñeira defunta, recentemente publicada en castelán, ademais de que a súa novela Recinto Gris fose incluída na Lista do IBBY dos mellores libros para xoves discapacitados. Neste 2015 Ledicia Costas publicou o seu primeiro libro de relatos, Un animal chamado Néboa, recibido de forma entusiasta e unánime pola crítica e polo lectorado. Autora dunha obra narrativa moi variada, dirixida a públicos diversos, membro da chamada Xeración da Esperanza, Ledicia Costas confírmase como unha das escritoras galegas de referencia nesta segunda década do século XXI.

No que atinxe á novela premiada, Jules Verne e a vida secreta das Femmes Plante, o xurado do Lazarillo, no que participaron obras escritas nas catro linguas oficiais, sinalou que »se trata dunha obra ambientada no Vigo do século XIX na que se recrea unha das visitas de Jules Verne á cidade da ría que o inspirou para escribir un dos episodios de 20.000 leguas de viaxe submariña». «Con todo, contra o que acredita a documentacion da época, esta visita de Verne a Vigo no ano 1.884 non é fortuita. O escritor chega á cidade porque esta a perseguir o rastro das misteriosas mulleres planta.» «A protagonista da obra é Violeta, unha adolescente intelixente e inconformista que vive cos seus avós nunha botica. Os tres están convencidos de que ninguén máis ca eles coñece o segredo que agochan desde hai decadas: que tanto a propia Violeta como a súa avoa Melisa pertenecen a esa estirpe de mulleres metade humanas, metade planta. Coa chegada do escritor á cidade, iníciase unha aventura na que hai submariños, iates a vapor e  extrañas criaturas con alma de planta.»

Onte 1485: Series xuvenís

XG00030803Hai tempo que vimos apostando en Xerais pola publicación de series xuvenís como un espazo para a ampliación e formación do lectorado dende a preadolescencia. Un subxénero da literatura infantil e xuvenil que non debe ser esquecido e do que temos numerosas mostras no noso catálogo. «As aventuras de Said e Sheila» de Ramón Caride, nacida a partir de Perigo vexetal, premio Merlín de 1995, abriron hai agora vinte anos na lix galega este tipo de edición; unha serie que o autor pechará esta primavera coa publicación do quinto e derradeiro volume, O camiño da Estadea. o regreso de Said e Sheila. Anos despois, Xosé Miranda publicou dúas entregas da serie de maxia «Amancio Amigo», mentres que Xesús Manuel Marcos outras tantas d’ «O Brindo de ouro», serie con vontade triloxía de espírito tolkiniano nacida do premio Merlín de 2004, como tamén o foi a de Mar Guerra, protagonizada polo simpático Xenaro Conese Maiúsculo, obra gañadora do Merlín 2008.

Manuel Lourenzo tamén desenvolveu unha serie de dúas novelas xuvenís a partir de Irmán do vento, o premio Merlín de 2003, ao que seguiu Flor de area, senllas novelas sobre a guerra de Iraq. O mesmo autor creou o personaxe de Tanis I O Mocos, o príncipe herdeiro do reino de Sofrovía, cun tinte humorístico magnífico. Pola súa banda Jaureguizar, en colaboracion co ilustrador Matalobos, ten en marcha dúas series recentes de moi diferente fasquía: « Os Sabuxos», serie de intriga preadolescente, e «Un misterio para Tintimán», que percorre a historia das cidades galegas da man dun intrépido reporteiro adolescente. Elena Gallego é a autora de «Dragal», a serie do dragón galego, catro títulos até o momento, ademais dun interesante proxecto de edición estendida e transmedia, alicerzando un mundo de fantasía sobre a memoria do noso patrimonio oral. Mentres Rosa Aneiros ofrece na triloxía «Ámote Leo A.» unha viaxe por varios continentes dunha moza galega ao remate dos seus estudos universitarios. A súa vez, Anxo Fariña creou «Os Megatoxos», a serie máis veterana e con máis títulos da nosa lix, na que se propón unha engaiolante viaxe polo tempo e pola espazo.

XG00236401Neste contexto naceu o noso proxecto máis recente, a serie «Formig4s», creada por Pere Tobaruela e Andrés Meixide, da que onte entrou en almacén a súa terceira entrega, Formig4s. Misión Barcelona. Mesturando o texto literario coa banda deseñada muda, utilizando a escolla tipografía como procedemento expresivo, cada entrega leva aos catro membros de «Formig4s brigada especial» a coñecer unha das grandes cidades do mundo (ParísNova York, Barcelona, no futuro Toquio) para resolver uns enigmas con alicerces na historia. O carácter prototípico e moi diferente de cada un dos catro heroes (Formos4, Form4il, Fornel4 e Forx4n), xunto a presenza dun seu rival, o Doutor Paumao, un científico que ambiciona a calquera prezo converterse no amo do mundo, artellan unhas tramas novelescas onde se mestura a acción, a intriga e a investigación documental. Un proxecto do que no sentimos satisfeitos e agardamos sexa exportado a outras linguas.

Nestas series xuvenís galegas estase facendo un importante esforzo de innovación de formatos editoriais que agardamos contribúa a ampliación do público na preadolescencia e a súa formación con lectorado literario.

Onte 1473: «Alice in a World of Wonderlands»

IMG_5444-1alice-2expoNo mes de xaneiro anunciabamos a celebración de diversas iniciativas con motivo do sequiscentenario da publicación de Alicia no país das marabillas de Lewis Carrol polo editor Macmillan. Agora celebramos a noticia da presenza da máis recente das edicións galegas, a ilustrada por Federico Fernández para a colección Xabaril de Ouro, na exposición aberta no The Grolier Club de Nova York até o 21 de novembro. Como tamén da participación de Teresa Barro na edición dos tres volumes (un milleiro de páxinas) do libro homónino da mostra, Alice in a World of Wonderlands, onde se recollen ensaios sobre a experiencia das tradutoras deste clásico. A presenza galega nesta celebración internacional merece ser destacada tanto polo seu carácter normalizador coma por realizarse sen contar co apoio da ningunha institución. Xaora, todos os parabéns para a incansable Teresa Barro, a tradutora galega, a quen debemos esta páxina de ouro da nosa lingua.

Onte 1463: O premio de Ledicia

1406078031-656x403A chamada de Ledicia Costas para dicirnos que lle concederan o Premio Nacional de literatura infantil por Escarlatina coincidiu cando estaba rematando a lectura do primeiro capítulo d’ O último día de Terranova, a novela de Manuel Rivas que publicaremos para Culturgal. A ledicia da noticia foi enorme xa que supón un importante recoñecemento para unha novela cuxo tema principal é como unha familia enfronta a morte e o duelo do avó. Mais tamén este premio é unha oportunidade para a visibilidade dos textos e autores e autoras da literatura infantil e xuvenil en galego como para o protagonismo dos milleiros de lectores e lectoras (moitos máis dos oito mil exemplares que levamos vendidos) que ao longo do último ano proporcionaron tantos azos e agarimo á autora cando visitaba os centros escolares. Este novo premio para Escarlatina é, tamén, o primeiro grande recoñecemento para unha autora da Xeración da Esperanza (ou do Novo Século), situando a Ledicia Costas cos grandes da  Xeración Lamote, Paco Martín con Das cousas de Ramón Lamote (1985), Xabier DoCampo con Cando petan na porta pola noite (Xerais, 1995), Fina Casalderrey con O misterio dos fillos de Lúa (1996) e Agustín Fernández Paz con O único que queda é o amor (Xerais, 2008), os únicos que até agora obtiveran este galardón con efectos canonizadores. Ademais, este novo nacional, o vixésimo segundo da literatura e edición galegas (cinco de lix, cinco de tradución, tres de narrativa, dous de textos dramáticos, dous de ilustración, un de cómic, un de ensaio, un de poesía, un de teatro e un ao mellor labor editorial) e o décimo para obras publicadas por Xerais, constitúe un aliciente para o conxunto da edición galega e para os profesionais do sector que, a pesar de tempos tan difíciles, non deixamos de teimar nesta fantasía. Xaora, non deixa de ser unha coincidencia explicable pola providencia laica (esas causalidades e causalidades das que fala Manuel Seixas) que a novela que comezaba a revisar de Manuel Rivas se desenvolva nunha libraría e estea protagonizada por unha familia de contrabandistas de libros e por editores defensores, como Ledicia Costas, da consistencia esférica do libro. Parabéns a Ledicia pola súa proeza que agardamos repita decontado a literatura e a edición galega.

Onte 1450: Astérix. O papiro do César

XG00237201Coñecéronse onte as dúas primeiras viñetas de Astérix. O papiro do César, a trixésima sexta aventura desta serie memorable de banda deseñada, que estará dispoñible nas librarías de todo o mundo a partir do vindeiro 22 de outubro. A novidade de onte foi a presentación dun novo personaxe, Bonus Promocionus, un malvado asesor de Xulio César que teimará por destruír a aldea gala. Esta entrega, que toma como referencia un dos episodios d’ A Guerra das Galias, o libro escrito por Xulio César, tras Astérix e os pictos, é o segundo dos preparados por Jean-Yves Ferri como guionista e Didier Conrad como debuxante. Participar como coeditor deste grande lanzamento obriga a respectar confidencialidade sobre os contidos. Por fortuna, os seguidores da serie poden facerse unha idea nos vídeos gravados polos seus creadores.

 

Onte 1399: Máis «Galician Wave»

0d422469a7bfe49699e19d8d898530d7_MJonathan Dunne persiste na súa teima de traducir e publicar en inglés dende a editorial Small Stations algúns dos mellores títulos da narrativa xuvenil en galego. Un proxecto singularmente difícil xa que na oferta editorial en inglés a porcentaxe de obras traducidas doutras linguas é moi baixa, xeralmente por baixo do 10 %, razón pola que o catálogo da literatura galega en inglés, a pesar do esforzo deste grande valedor da nosa cultura, aínda é máis reducido do que el quixera. Por ventura, onte anunciamos a aparición en inglés de Cartas de inverno de Agustín Fernández Paz, Ámote Leo A. Destino Xalundes de Rosa Aneiros e Dragal II. A metamorfose do dragón de Elena Gallego Abad. A colección «Galician Wave» é xa a mellor  tarxeta de presentación da nosa narrativa xuvenil no mundo, o xénero hoxe máis demandado polas editoras internacionais. Grazas a Jonathan polo seu esforzo e compromiso e parabéns a Rosa, Elena e Agustín por esta oportunidae de visibilidade dos seus textos..

Onte 1396: «A Cacería» de Amadeo López Cobas, premio cidade centenaria

amadeo_lopez_cobasParticipamos onte no concello de Ribeira no acto de entrega da V edición do concurso de novela curta «cidade centenaria» do que resultou gañador a obra A cacería de Amadeo López Cobas. Consolídase así este certame de noveliña galega, do que xa resultaron gañadores Begoña Paz, Ignacio Silva, Goretti Fariña e David Pobra. A Cacería é unha novela de aventuras, localizada nun tempo e espazo míticos, onde un pobo loita pola súa supervivencia, da man dun guerreiro que vemos evolucionar de neno a heroe. Unha proposta de narración épica, no que respectando as convencións do xénero de fantasía heroica, proponse unha reflexión sobre a conformación da identidade do heroe. O premio supón a reaparición en Galicia do noiés, afincado hoxe en Vigo, Amadeo López Cobas, que debutara na narrativa galega en 2002 con Contos de viaxe e que seis anos despois publicara As pantasmas sodes do que non hai. A Cacería será publicada por Xerais o vindeira ano.

Onte 1383: Libros censurados

Sin t’tulo-1O feito de que o alcalde de Venecia pretendese retirar das escolas municipais de educación infantil os 49 títulos do programa «Ler sen esterotipos», entre os que estaban algúns dos álbums publicados por Kalandraka, é un síntoma moi preocupante de como a intransixencia e o autoritarismo fura nas institucións dos países da Unión Europea. Por ventura, o Ministerio de Educación italiano reaccionou decontado lembrando nunha nota que só corresponde a cada comunidade educativa (profesorado e familias) determinar os libros que deben estar nun centro escolar. Xaora, a pesar de que fose solucionado o conflito, a existencia dunha lista de libros censurados (ou prohibidos) corresponde decote cos peores momentos da historia europea. Moi inquedante.