Onte 1774: Fermín Bouza, un dos poucos imprescindibles

Fermin_BouzasNon é doado encaixar o pasamento de Fermín Bouza, o grande mestre galeguista da esperanza. Como chiou onte Manuel Rivas «Fermín era luminoso e valente, un punto de luz cruzaba o escuro», así se presentaba cando chegaba de Madrid cos azos e o entusiasmo que aquí sempre tanta falta facía para poñer en marcha os proxectos de país. Admirabamos a Fermín como poeta e narrador galego, cunha obra aínda en boa medida inédita, que sempre me anunciaba. Seguiámolo pola súa agudeza como analista político e social capaz de convertir o seu blog, «O voto con botas» nunha lumieira entre tanta confusión conformista, vital en batallas colectivas como as da dignificación do idioma. E, sobre todo, queriámolo pola súa xenerosidade desbordada coa que nos agarimaba en cada encontro. Xosé Manuel Pereiro lamentaba onte, con todo a razón, que Fermín Bouza foi un mestre que Galicia nunca soubo aproveitar. Unha perda grande e dolorosa dun dos poucos imprescindibles. Beizón, Fermín!

Recomendo moi vivamente o obituario que lle escribiu Manuel Rivas.

Onte 1773: Samaín dos libros

A presentación da nova edición de Bala Perdida, a primeira novela de Manuel Rivas para público novo, coincidiu co Samaín dos Libros no que a editorial participou onte na FNAC da Coruña e na Libraría Paz de Pontevedra. Unha nova xornada a incluír no calendario do libro e da lectura para celebrar textos como estes de Manuel Rivas e Ledicia Costas.

XG00255401Na presentación da Coruña o actor e director Lino Braxe e a actriz Manuela Varela, membros do cadro que levou a escena a novela do pirata Bala Perdida, interpretaron un pequeno fragmento da obra. Con anterioridade Manuel Rivas leu un par de capítulos e, antes de comezar a longa sesión de alicientes, comentou cales foron as razóns que o levaron hai case vinte anos a escribir esta súa novela para os mozos e mozas. «Quixen ofrecer unha novela que explicase de que están feitos os tesouros. Moitas veces descoñecemos que nalgúns casos os tesouros están feitos de moita dor e sufrimento, da escravitude e da suor de moitas persoas. No caso que se conta en Bala Perdida os tesouros están feitos do pesadelo que para a humanidade supuxo o nazismo e toda a súa maldade. A historia de Bala Perdida permite confrontarnos con ese lado tan escuro da condición humana, máis tamén coa ledicia da tripulación do Liberdade e deses risos dos que tamén está feita a materia humana. Pensei que malo sería que non gañase a materia da liberdade».

Onte 1772: Manuel Veiga en Monforte

Presentamos onte no Centro do Viño da Ribeira Sacra de Monforte de Lemos Todo ser humano é un río de Manuel Veiga Taboada. Novela que comentou con grande brillantez o xornalista cultural César Lorenzo que comezou salientando que «era este un libro que pagaba a pena ler, onde triunfa o risco, xa que o escritor decide facer o que quere facer». «Os relatos –continuou César– esculcan diversos ambientes e experiencias. É unha novela vivida, contaminada pola experiencia do autor, mais na que acomete unha terceira vía, a de mesturala con múltiples lecturas. Todo ser humano é un río é unha novela na que a ollada é esencial, onde o autor utiliza o procedemento de autoficción, aínda que vai máis alá, xa que intenta asimilar literariamente as cousas que lle pasan na vida, converténdoa en materia literaria. Manuel Veiga é unha persoa que cambia, que evoluciona, o que lle permite ampliar a mirada converténdoa en literaria».

XG00249101A seguir, Lorenzo abordou a estrutura da novela, organizada en dúas partes, a primeira arraiana e a segunda monfortina, «utilizando nas dúas personaxes reais». «Nas páxinas dedicadas a Monforte intenta contar a historia da súa familia, da súa liñaxe, mais non o fai coa intención nin de mitificar nin desmitificar, senón de aproveitar esa pescuda para convertela en materia literaria de primeira calidade». «Creo que esta parte tamén é un balance da relación do autor cos seus pais». Destacou Lorenzo a importancia que Manuel concede ás artes, sobre todo á pintura e á escultura, que intentou incorporar na súa literatura». Continuou a súa intervención César destacando a importancia de «Casa vixiada», a noveliña que pecha o libro, «onde a ollada é esencial para entender o que é o pazo de Muíños de Antero, Manolo consigue que nos sintamos dentro, ten a ambición de crear un universo e conségueo». Rematou Lorenzo dicindo que «se neste país algúen busca lectura literaria aquí hai un escritor no que se pode confiar».

Na súa intervención Manuel Veiga confesou que acabara de reparar no que expresara César Lorenzo: «É certo que o libro é unha despedida dos meus pais, ainda que quizais o fixera de forma inconsciente». Tamén recoñeceu que no libro quixo recordar a importancia dos ríos en Galicia: «Eu son de río. Crieime a carón dun río. Os olores do río están sempre na miña cabeza, como boa parte de Galicia son ríos». Veiga salientou despois o sentido de conversa que ten o libro, «sei que é un libro moi persoal, anque ten un carácter colectivo, sei que recolle moitas voces que se van intercalando». «Un procedemento que está en toda a literatura moderna, ao xeito de xornalismo poético,que converte esta conversa en literatura por que ten profunidade e unha ollada propia».

 

Onte 1771: “Todo ser humano é un río” de Manuel Veiga

Todo_ser_humano_e_un_rio_27-10-2016

Presentamos no serán de onte na libraría Librouro de Vigo Todo ser humano é un río, a nova novela de Manuel Veiga. Presentou a obra o poeta Antonio García Teijeiro que a culificou de “novela río, da memoria, que mestura xéneros e rexistros sintácticos diferentes cunha brillantez enorme, unha verdadeira obra de arte”. Comezou Teijeiro o seu discurso referíndose á novela “como un xénero que ampliou horizontes, un xénero en movemento capaz de rachar muros e procurar intertextualidades, o que leva a resultados fascinantes como a novela que presentamos de Manuel Veiga, un autor que sempre creu na novela literaria”. Debullou a seguir o presentador as tres partes dunha novela “que funciona como un conxunto arredor da memoria, do paso do tempo e do seu devalar”. “Na primeira a protagonista é a montaña, os seus segredos e as súas xentes, mesturados con referencias históricas, literarias e artísticas coa intención de afondar na Galicia interior”. Na segunda, “refírese á familia do escritor, con especial relevancia para a nai, nun relato cálido, non exento de humor, ameno, anécdotas que dan sentido ao texto, case unha literatura oral que fascina, onde Monforte conforma un espazo físico e emocional”. “Nesta segunda parte atopamos poesía e xogo filosófico, toda a maxia e a solidez da escritura de Veiga.” “Na terceira, o autor ofrece a biografía do Pazo de Muíños de Antero e dos seus habitantes de varias xeracións”.

XG00249101Comezou Manuel Veiga expresando a súa gratitude a Xerais por acompañalo dende hai anos “nun proxeco literario que sei é un pouco raro”. Referiuse despois á importancia da ficción, “que non é simplemente unha representación da vida, non é un retrato é un engadido, froito da observación do artista dende un punto de vista propio”. Relatou Veiga como naceu a primeira parte do libro, os dous primeiros capítulos, “cando me arrastraton a un monte mítico, o Penagache, onde acabei descubrindo todo un mundo”. “A literatura nace das dúbidas, cóidome de non saber todo de nada, vou escribindo a medida que vou aprendendo, o mesmo proceso que propoño ao lector”.”En certa medida este é un libro de viaxes. Se ampliamos o concepto, toda a literatura é unha viaxe capaz de mudar a nosa percepción da vida, razón pola que é unha editorial sería tamén unha axencia de viaxes”. “No Penagache descubrimos moitas historias interesantes como a dos contrabandistas”.

A seguir falou Veiga da segunda parte referida a Monforte, “onde me restrinxín a rúa onde naceu miña nai e abordei algunhas das miñas obsesións de infancia como o medo aos cans rabiosos”. “O último capítulo, o titulado ‘Casa viaxiada’, referido ao pazo pode considerarse un texto autónomo. É descoñecido en Monforte, a pesar  que pertence ao casco urbano. é algo estraño”.Veiga salientou que a escrita da novela levouno a indagar sobre tres figuras: a dos desterrados (como os fillos de Largo Caballero en Monforte), a dos apartados (“aqueles que non eran afectos ao réxime, boa parte deles mestres republicanos que crearon academias privadas”) e os contrabandistas e estraperlistas con historias incribles. Rematou Veiga falando da relación entre os conceptos de campo e do moderno, “o que ten unha tradución na ficción e nas artes”.

Onte 1770: Conversa sobre “Placebo” en Compostela

Placebo_26-10-2016

Resultou onte moi interesante a conversa que mantiveron na libraría Couceiro de Compostela Kiko Novoa e Jaureguizar arredor de Placebo. O xornalista do Galicia por diante comezou preguntando que había do autor na novela, ao que Jaureguizar respondeu que “cando escribes un libro sempre falas de cousas túas; en Placebo o que máis ten que ver comigo é a lozalización en Ribadeo, o sitio que mellor coñezo do mundo”. Despois de definir Placebo como “un libro sobre a identidade e o amor”, Kiko afirmou que lle interesara tamén por que abordaba “o que un pode pensar sobre o que outras persoas poden pensar de cada un”.A este teor, Jaureguizar confesou que se ten preguntado moitas veces “que sucedería se de repente con cincuenta e un anos volves a túa vida sen coñecela”. “A min este reecontro comigo mesmo produciríame terror. Sempre me pregunto qué pasaría se morres e revives dentro de vinte anos. A min daríame pánico”.

XG00258501Abordaron despois Novoa e Jaureguizar aspectos relacionados co proceso de escrita da novela. “Este libro ocorréseme en 2001. Empecei a escribilo con dúas historias, unha de dous xemelgos e outra con moita reflexión sobre a situación do país. Tivo unha redacción de máis de duascentas páxinas das miñas, que agora quedaron en pouco máis de oitenta. Dinme conta que eran dúas novelas distintas. Decidín cortar e quedarme coa primeira delas”. “Sempre escribo para o público. O problema deste libro é se os lectores entenden o xogo de personaxes, o paralelismo existente entre eles. Antes nos xornais, este traballo correspondía ao xefe de peche, que se ocupaba de que os textos se entendesen. Nas novelas non existe esta figura. Por iso me levou tanto tempo escribir este libro. Eu son o primeiro lector dos meus libros. Sei que a trama desta novela é complexa, engana, todo se complica, o que obriga ao lector a un exercicio, a un esforzo. Obriga a revivir e a recomezar”.

Explicou despois Jaureguizar a razón do título. “Quixen que fose dunha soa palabra. Dende Fridon spik, o meu primeiro libro, preocupeime de que os meus títulos fosen curtos, para que así puidesen saír nos títulares dos xornais. Placebo ten que ver co amor, concibido como algo que non sei que fución ten nas nosas vidas. Penso que ten que ver coa necesidade de non sentirnos sós, só consigo explicar o amor para non estar sós. O amor non ten que ver coa memoria. O amor funciona como placebo que nos engana para seguir vivindo. Eu sigo vivindo polo amor e polas cousas que todos os días me sorprenden”. Tras abordar a conversa o terreo da actualidade cultural e do traballo de Jaureguizar como coordinador do suplemento semanal Táboa Redonda, publicado por El Progreso e Diario de Pontevedra, o autor anunciou que esta traballando nunha nova novela que se titularía Clanghor.

Balaídos é municipal

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo á polémica sobre a proposta de privatización do estadio de Balaídos.

Novo_BalaidosComo adiantabamos hai un mes nestas páxinas xenerosas de “Faro de Vigo”, cando comentabamos os ruxerruxes relativos á venda do Celta a capital estranxeiro, a cerna desta deboura que tanto inqueda ao celtismo estaría na interpretación do convenio asinado hai sete anos entre o Real Club Celta de Vigo S.A.D. e o concello de Vigo (sendo alcalde Abel Caballero e concelleiro de deportes Santiago Domínguez), que regulaba até 2034 o uso polo club do estadio de Balaídos, do campo de Barreiro e do complexo de Madroa, todas as tres instalacións de propiedade municipal. Un convenio de colaboración, que na maior parte das cláusulas prorrogaba o asinado en 1992 entre as mesmas entidades, cando o club afrontou o difícil proceso da súa constitución como Sociedade Anónima Deportiva, mais que en 2009, durante a preparación do proceso concursal, garantía a supervivencia do club, xa que contemplaba a posibilidade de activar na súa contabilidade estas instalacións municipais como parte do seu patrimonio, o que lle permitiu pechar un dos seus acordos con Facenda.

Un convenio que establecía como responsabilidade do Celta o mantemento de todas as instalacións e o pagamento dos seus consumos de auga e electricidade, contemplando como contrapartidas que lle correspondería o aproveitamento publicitario e comercial de fachadas, locais e cantinas. Os asinantes, o alcalde Abel Caballero e o presidente Carlos Mouriño, ademais de acordar diversas medidas de apoio ao fútbol base vigués (algunhas incumpridas daquela maneira) asumiron unha cláusula de garantía pola cal o concello podería de forma motivada deixar sen efecto este convenio se o R.C.Celta de Vigo S.A.D. deixase de ser o equipo representativo da cidade de Vigo, por traslado a outro termo municipal, ou se producise unha modificación significativa do actual réxime de propiedade da S.A.D., que implique unha alteración substancial dos poderes de control da xestión do club, salvo que sexa autorizada pola administración municipal. En definitiva, grazas a esta salvagarda o concello de Vigo conserva na súa man unha opción de ouro que lle permitiría in extremis, en condicións tan extraordinarias como as previstas, recuperar o uso do estadio de Balaídos e do resto das instalacións municipais cedidas ao R.C. Celta S.A.D. sen contraprestación económica ningunha.

A polémica actual sobre Balaídos lembra a alarma vivida en 1941 por unha presunta venda do estadio que, como relata Fernando Gallego na súa “Historia del Celta. 90 años de pasión por Vigo” (Faro de Vigo, 2013), se produciría cinco anos despois, cando Balaídos pasou a ser propiedade municipal, tras unha complexa operación financeira deseñada polo alcalde Suárez-Llanos e avalada pola Caja de Ahorros. O campo de fútbol e os seus terreos circundantes, valorados en 865.000 pesetas (unha millonada!), propiedade até entón dunha sociedade privada, pasaron a ser municipais, grazas a unha achega anual do concello de 70.000 pesetas. Setenta anos despois, coincidindo co comezo da reforma completa do estadio e co anuncio do accionista maioritario do club de presentar unha oferta de compra a prezo de auténtica ganga e sen desembolso de cantidade ningunha, o alcalde Abel Caballero constituíuse en garante de que o novo Balaídos continúe sendo un espazo público de propiedade municipal, posición que sabemos unánime na corporación.

Xaora, o anuncio do degoiro de Carlos Mouriño de mercar Balaídos, a pesar de que ten escaso percorrido, abriu unha polémica sobre as posibilidades da súa privatización. Unha controversia que lle permite ao presidente recabar apoios dalgúns sectores celtistas cos que non contaba e afastar o foco sobre a venda da S.A.D., na que o concello de Vigo, grazas a súa opción de ouro, tamén terá algo que dicir sobre a continuidade do convenio. Un momento de confusión (interesada) onde para evitar mesturar allos con bugallos convén lembrar algunhas obviedades. O R.C.Celta de Vigo S.A.D. é unha empresa privada con ánimo de lucro, cuxa decisións corresponden só aos seus accionistas. O estadio de Balaídos, o campo de Barreiro e o complexo da Madroa son espazos publicos pertencentes ao patrimonio do concello de Vigo. O celtismo constitúe un sentimento de pertenza interxeracional compartido por milleiros de persoas, sexan ou non abonados do club, vivan no concello de Vigo ou en calquera outra parte do planeta. Como non está de máis reiterar que non hai razóns obxectivas nin de interese xeral ningunhas para que Balaídos deixe de ser un estadio municipal. No entanto, se o R.C.Celta de Vigo S.A.D. muda de propiedade, por que así o deciden os seus accionistas, parece lóxico que os compradores renegocien co concello (que defende os intereses da cidadanía viguesa) as condicións de uso do novo Balaídos.

Onte 1769: Día da biblioteca

dia_da_bibliotecaFermoso  o texto que escribiu Ledicia Costas para o Día da biblioteca, celebrado onte. Un texto inzado de imaxes luminosas sobre os libros que habitan nas bibliotecas (aloumiños fosforescentes que incendian os soños e recompoñen os corazóns grises), mais tamén sobre as persoas que os custodian (seres con antenas xiratorias, cerebros milliométricos que memorizan títulos). Un texto, ilustrado por Elena Odriozola, que propón o Día da biblioteca coma unha xornada de festa (un día de confeti e pompas de xabón), un día grande para as lectoras de todas as idades. Parabéns a todas as persoas que traballan no mundo das bibliotecas.

Campo do Fragoso CLXXXVI

cantera-celtaDERBI, O NOSO

No setenta e cinco aniversario daquel primeiro Celta-Deportivo en Primeira División, disputado en Balaídos o 19 de outubro de 1941, volveuse repetir a vitoria celeste “nun encontro emocionante de principio a fin (…), nunha xornada onde Galicia enteira orgullouse de ver ao Celta e Deportivo cumprindo con corazón e alma de atletas en auténtica irmandade”, como recollía a crónica de “Faro de Vigo” daquel tempo. Un “o noso derbi”, ou “clásico galego” para os máis puristas, que na matinal do pasado domingo recuperou por ventura o espírito de fraternal e respectuosa rivalidade, tanto na lameira como nas bancadas, entre os dous grandes do fútbol galego. Un derbi vibrante, con alternativas en ambas as dúas portarías, moito máis igualado sobre o terreo de xogo que ese avultado resultado de 4-1- que reza na táboa de marcas.

Unha vitoria celeste alicerzada sobre unha actuación memorable de Orellana e Iago Aspas, ambos os dous moi implicados emocionalmente no derbi. O poeta chileno fixo un partido completísimo: moveuse dende a banda dereita e procurou as formas posibles de furar as dúas liñas de catro que dispuxo Gaizka Garitano, mais tamén soubo darlle acougo ao Celta cando semellaba precipitarse na loita mediocampista, sen esquecer que fabricou dúas asistencias de auténtica fantasía para o primeiro e o segundo gol e marcou o terceiro dunha excelente cabezada entre defensas. Outro tanto sucedeu co astro de Moaña que, por fin, conseguiu marcar ao Deportivo en partido de competición oficial, con dous goles magníficos na execución, tanto o primeiro de penalti como o de contraataque directo, mais aos que lles sobraron os xestos de fachenda celtista cando os celebrou diante dos seareiros que chegaron da Coruña.

Unha vitoria á que tampouco foi allea a afouteza de Berizzo ao establecer as rotacións nunha difícil semana de competición europea, na que o Celta foi capaz de manter a súa intensidade e patrón de xogo tanto diante dun poderoso Ajax como dun rochoso e incómodo Deportivo. En cada un dos partidos procurou alternativas distintas para crear superioridades, a razón da obsesión combinatoria do noso adestrador. Fronte ao Coruña buscounas polas bandas, sobre todo pola dereita, onde buliron Mallo e Orellana. Aí naceu no primeiro cuarto de hora un gran centro de Hugo moi ben cabezado por Wass, un gol que vimos feito, mais que o porteiro coruñés desintegrou in extremis. Minutos despois, Orellana encarou na mesma posición ao seu defensor filtrando de forma xenial unha pelota que o lateral de Marín levou as mallas do pao longo.

O primeiro gol celeste espertou ao Deportivo que conseguiu o empate en apenas cinco minutos. Un saque de falta botado con precisión por Fajr foi cabezado a rede por Albentosa que saltou sobre a defensa céltica con asombrosa superioridade. Conmocionado pola igualdade, o Celta sufriu durante os dez minutos que faltaban para a pausa, nos que o Deportivo puido adiantarse. Xaora, coa reanudación volveron mudar as tornas. Un gran centro de Orellana cabezado por Wass cara abaixo foi cortado coa man por Sidnei. Un claro penalti que lanzou con confianza Aspas e que mudou a deriva do partido. O Deportivo, entón, quixo e xa non puido diante dun Celta que da man de Marcelo Díaz recuperou o acougo que ir por diante requíría. Así chegaron os goles de Orellana no minuto 77, froito dunha gran xogada de Jonny (nun partido para o de Matamá pouco afortunado), e a xenialiade de Aspas no 82, aproveitando un saque directo de Sergio, un gol fabricado con apenas dous toques, extraordinario!

En partidos con contexto emotivo tan denso como son sempre os do noso derbi, goleada tan súbita e contundente supuxo un estourido de ledicia da bancada de Balaídos, durante a primeira hora de partido moi contida, até prender as luces do orfeón da Rianxeira. O derbi do setenta e cinco aniversario foi o noso.

Onte 1768: Beiras presentou en Compostela «O encargo do señor Castelao»

O_encargo_do_señor_Castelao_19-10-2016Xosé Manuel Beiras presentou onte no Airas Nunes de Santiago O encargo do señor Castelao, a novela de Luís Rei Núñez. Foi un fermoso serán literario no que, ademais das intervencións literarias, Susana Recouso e Delia Corujo leron fragmentos da obra e os músicos Luís Soto e Santiago Cribeiro interpretaron o «Alalá das Mariñas» e «Lela». Comezou o seu discurso Beiras expresando «a súa declaración de amor por esta obra de Luís Rei», para argumentar, despois, que «a vinganza é o tema deste novela, un fío que se mantén ao longo de toda a narración». «Este relato, que non sei en que medida se pode chamar novela, supón a reconstrución da vida de Castelao coa intención de propoñer unha reflexión: “en que medida persoas da talla moral e ética de Castelao e Bóvieda se prantexaban que a viganza fose lexítima”.» «Esta novela fíxome pensar nos Cadernos da ira de Cáccamo e nos textos que Xosé María leu en actos pola memoria histórica, nos que a única forma de xustiza para as vítimas era recuperar os seus nomes».

Continuou Beiras salientando o carácter de contrapunto da novela, onde ademais do fío condutor da vida de Castelao, baseado nun traballo moi exhaustivo de documentación, o autor colle o de Gayoso, un dos maquis. Castelao e Gayoso foron dúas figuras distintas, ainda que estaban en conexión, ambos os dous foron represaliados no 34, os dous estiveorn nos remuíños do século XX, fose en Moscova, Nova York ou Bos Aires, algo enormemente esquecido.» Rematou Xose Manuel Beiras reflexionando sobre a situación política actual: «Estamos hoxe na mesma posición dilemática doutrora. Vivimos no único páis de Europa onde un golpe de estado fascista e unha guerra civil aínda non rematou, como proba que esteamos padecendo un golpe de estado parlamentario.»

Onte 1767: “De paraugas”, presentación en Lugo

Presentamos no serán de onte na Libraría Trama de Lugo De paraugas, os relatos que escribu Paco Martín a partir das fotografías de Daniel Puente Bello. Foi Xabier DoCampo, autor do epílogo da obra, quen chufou aos autores e salientou a súa singularidade. Comezou DoCampo confesando que o libro lle fixera moita graza: “Comprobei que tiña razón miña nai cando dicía que os de Lugo tiñan unha forma distinta de levar os paraugas, debaixo do brazo e co picho cara arriba”. Sinalou a seguir Xabier que “o libro era moi cunqueirán” e “que non puidera evitar lembrar na lectura “os quitasoles de Merlín e familia, branco, marelo e colorado, baixo os que sucedían grandes prodixios, quitaban o sol e as tebras, xa que pola noite deitaban luz”. “De paraugas é un libro que escribiría Cunqueiro, se hoxe vivise. Cunqueiro estaría presente nestas páxinas polo feito de entender a existencia dunha relación entre galegos e galegas que teñen un xeito de ser e as literaturas que nos contan. Se as nosas vidas non se fan relato, é coma se non existisen. Se Cunqueiro ten hoxe un continuador, ese é Paco Martín, sobre todo nesa medida tan difícil que é a narración breve, a que está máis próxima á poesia”.

XG00259401Sinalou Xabier que no libro había “un humor manifesto e declarado que vai máis alá do sorriso, xa que provoca as gargalladas”. “Un libro nacido das fotografías de Daniel e que Paco conectou cada unha delas cunha súa imaxe mental que axiña lle disparaba unha historia, algunhas vividas por el, outras relacionadas con ese mundo que lle apasiona que é o dos paraugas”. Rematou DoCampo referíndose ao “paraugas comunal”, “aquel que é de todos cando chove a cachón”. “Neste libro os paraugas dan para moitas anécdotas, pero se converten en literatura”. “De paraugas é un libro que se desfruta en cada parágrafo, que emociona cada páxina, é unha auténtica delicia”. Pola súa banda, Daniel Puente relatou como xurxiron as fotografías, “froito dun camiño de observación do xeito que a xente leva os paraugas, sobre todos nas feiras, como as de Parga e Guitiriz”. Mentres que Paco Martín advertiu que “este era un libro de paraugas no que non chove, que é cando o paraugas ten personalidade propia, o que permitiu que o libro tivese certa graza”.