álvaro_cunqueiro – Páxina 4

Onte 1675: Manuel María, editor de Xistral

17 de Maio de 2016/en 17_de_maio, Autores, Editores, Historia, Onte, Poesía, Recurso_didáctico/por bretemas

Neste Día das Letras no que celebramos a proeza de Manuel María como poeta nacional galego, cómpre non esquecer o seu compromiso como editor de poesía, como libreiro e como activista cultural.

A vocación de Manuel María como editor foi precoz, xa que iniciou esta actividade en 1949, cando apenas contaba vinte anos. Sendo alumno de sétimo de bacharelato promoveu co seu compañeiro Manuel Antonio Sopena a publicación das follas de poesía «Xistral», título co que os agasallara Luís Pimentel, a quen Manuel coñecera xunto con Celestino Fernández de la Vega e outros galeguistas na tertulia do Cantón Bar (máis tarde do Méndez Núñez). Un ano despois foi Aquilino Iglesia Alvariño quen xestionou con Celso Emilio Ferreiro e Sabino Torres a publicación na colección de poesía Benito Soto de Pontevedra do seu primeiro libro Muiñeiro de brétemas (1950), co que iniciou a súa etapa de poemarios de corte existencialista, ao que pertencen tamén Morrendo a cada intre (1952) e Advento (1954), nos que aparecen os abraios e os berros angustiados do poeta adolescente de intensidade e sinceridade abrumadoras. Aquela revista Xistral, unha aventura de mocidade que durou apenas dous números, foi onde publicou os seus primeiros poemas, xunto aos de autores lucenses consagrados como Luís Pimentel,Álvaro Cunqueiro ou Aquilino Iglesia Alvariño.

Actividade editorial que Manuel María retomará en 1952 cando promove en Lugo co pintor Ánxel Johán a Colección Xistral de poesía, reutilizando así o nome que lle agasallara Pimentel, o das serras setentrionais que separan a súa Terra Chá do mar, como aproveitando a experiencia da colección pontevedresa onde publicara o seu libro alboral. Manuel María coidará e xestionará a edición de media ducia de libros de poemas, cinco deles en galego, para o que contará coa axuda económica achegada polos membros da peña do Méndez Núñez. «Pimentel, Ricardo López Pardo e algúns outros puxeron 250 pesetas cada un», confesoulle Manuel María a Xosé Manuel del Caño no seu libro entrevista. Cinco poemarios hoxe emblemáticos do emerxer literario dos cincuenta, fose pola novidade das súas autoras, como polo regreso de poetas que publicarán con anterioridade ao 18 de xullo: O paxaro na boca (1952), o primeiro libro de Luz Pozo Garza; Íntimas (1952), o título inicial de Pura Vázquez; Poemas pendurados de un cabelo (1952) de Ricardo Carballo Calero; Da miña zanfona (1954), un dos últimos libros de Ramón Cabanillas e Orballo espido (1955) de Manuel Casado Nieto. Unha colección emblemática que morreu, segundo confesou o propio Manuel María, “porque había coa censura uns trámites tremendos”, un eufemismo elegante para expresar as dificultades do xove editor.

Manuel María non foi orixinal para bautizar a súa terceira tentativa editorial como Ediciós Xistral, un proxecto que se anticipou un par de anos á apertura en 1970 da Libraría Xistral, onde vendería tamén cerámica de Sargadelos, que dirixiu súa compañeira Saleta Goi nas Galerías Fontecha de Monforte de Lemos. Un proxecto editorial no que dende 1968 a 1975 publicou catorce títulos, dos que trece corresponderon á colección Val de Lemos de poesía, na que contou coa colaboración de Baslio Losada e a dirección de Lois Diéguez. Manuel María conseguiu que Xistral, a pesar da súa modestia, fose unha referencia no seu tempo, conseguindo, como sinalou Darío Xohán Cabana, «que algúns autores seguisen publicando e outros empezásemos a publicar». Unha iniciativa editorial á que non foron alleas as dificultades do propio Manuel María para publicar os seus poemarios. Galaxia publicáralle Mar maior (1962) na colección Sanlés que dirixía Celso Emilio Ferreiro, mais rexeitáralle a edición da segunda edición de Terra Chá (1967), á que engadira vinte e sete novos poemas. Dificultades, ás que se engadía o carácter social e político da súa produción daquel tempo, que o obrigaron a procurar saída nas Edicións Nós de Buenos Aires para dous dos seus libros Versos para un país de minifundios (1969 e Remol (1970).

Manuel María publicou en Val de Lemos dous poemarios, Proba documental (1968) e Canciós do lusco e fusco (1970), ademais do seu Auto do mariñeiro (Brevísima farsa dramática en tres tempos) (1970). Colección á que incorporou voces consagradas como a de Celso Emilio Ferreiro, entón en Caracas, con Terra de ningures (1969), a de Xosé Neira Vilas, daquela en Cuba, con Inquedo latexar (1969) e a de Bernardino Graña con Non vexo Vigo nin Cangas (1975). Mais e sobre todo, Manuel María apostou por unha xeración de poetas novos como a chairega Margarita Ledo Andión, que publicou alí os seus dous primeiros libros Parolar cun eu, cun intre, cun inseuto (1970) e O corvo érguese cedo (1973). Outro tanto sucedeu cos tamén lucenses Lois Díeguez con Canciós para un agromar branco e azul (1968); Darío Xohán Cabana con Home e terra (1970); Fiz Vergara Vilariño con Encontro cos tiburós ( 1973) e Xosé Lois García, autor de Borralleira para sementar unha verba (1974). Colección que se completou co libro de Luís Álvarez Pousa Os cás da vida (1972) e cos Poemas na voz de Antón Campelo (1969).

Margarita Ledo comentoulle a Mercedes Queixas que o nome de «Val de Lemos» «condensa dalgún xeito, o modo de andar a terra de Manuel María», a forma dos libros era «povera», «de urxencia, libros feitos cos medios á man e na imprenta do (tamén libreiro) Villarrabide de Sárria». «Val de Lemos» foi, para Margarita Ledo, «un lugar de encontro e de crenza no futuro; foi a revancha da palabra contra a súa desaparición; foi a lingua galega como sinal das contrabandistas».

As Edicións Xistral enriqueceron o polo editorial galego alternativo á Galaxia de Del Riego, controlada literaria e politicamente por Ramón Piñeiro. Un espazo editorial no que se situaban tamén a lucense editorial Celta, as Edicións Castrelos do poeta Xosé María Álvarez Blázquez e as Ediciós do Castro do recén creado Laboratorio de Formas de Isaac Díaz Pardo e Luís Seoane, Uns poucos anos antes que aparecesen as novas editoras da Reforma Política, como Edicións do Rueiro, Alvarellos, Edicións do Cerne e xa en 1979 Edicións Xerais de Galicia. O nome de Edicións Xistral nese período reaparecerá da man de Manuel María como selo de publicacións nacionalistas da ANPG, un catálogo onde se publicaron títulos tan emblemáticos como as novelas Antón e os iñocentes (1976) de Méndez Ferrín e Galou Z-28 (1976) de Lois Diéguez, o ensaio Conflicto lingüístico e ideoloxía en Galiza (1976) de Francisco Rodríguez ou o poemario Cantos rodados pra alleados e colonizados (1976) do propio Manuel María. Mais ese xa é outro capítulo da historia da edición galega no que compriría afondar no futuro.

Por último, neste repaso do labor editorial de Manuel María, non podemos esquecer o seu papel na alianza de Xistral con Edigsa, a compañía discográfica catalá, que producía a «nova canço catalana». Grazas a esta acordo creouse un sello conxunto Xistral-Edigsa que gravará os primeiros discos de Voces Ceibes e os Poemas ditos coa súa voz (1968), un moi orixinal documento sonoro no que Manuel María adiantaba cinco poemas inéditos de Remol, que segundo Saleta constituíu «o grande éxito da Feira do libro da Coruña de 1968». Unha colaboración editorial á que noi allea a presentación que Manuel María fixera do concerto de Raimon no estadio da Residencia de Estudantes Compostela o 9 de maio de 1967, un acto no que prendeu a faísca da “Nova Canción Galega” nin a súa participación, tamén como presentador, no mítico concerto de Voces Ceibes no teatro Capitol o primeiro de decembro de 1968.

Poema de hoxe 100: “A dama que ía no branco cabalo” de Álvaro Cunqueiro

9 de Abril de 2016/en Autores, Poema_de_hoxe, Poesía/por bretemas

A dama que ía no branco cabalo

levaba un pano de seda bordado.

na verde fror

as letras van de amor!

Álvaro Cunqueiro, Dona do corpo delgado (1950)

Máis rúas para Cunqueiro

13 de Febreiro de 2016/en Artigos, Artigos Faro de Vigo, Autores, Galeguismo, Historia, Política/por bretemas

No artigo que me solicitou Faro de Vigo reclamo máis rúas para o escritor Álvaro Cunqueiro:

O escritor Antonio Reigosa, cronista oficial de Mondoñedo, lembraba onte que o 11 de febreiro cumpríronse 83 anos do gran mitin celebrado no Salón Teatro do Casino de Mondoñedo a prol do Estatuto de Autonomía de Galicia. Un acto presentado por Álvaro Cunqueiro, daquela un rapaz de vinte e un anos, no que como oradores falaron figuras como Otero Pedrayo, Vilar Ponte, Suárez Picallo e Castelao. Unha mostra primixenia do compromiso co Partido Galeguista (do que foi militante) dun Cunqueiro que acababa de publicar na editorial Nós de Ánxel Casal o seu primeiro libro de poemas “Mar ao Norde” (1932). Vínculo galeguista que mantería en 1936 apoiando o Si no referendum do Estatuto de Galicia celebrado o 28 de xuño.

Mais é innegable na biografía política de Cunqueiro que despois da sublevación militar, colaborou en “Era Azul”, o xornal falanxista da súa vila natal. Como tamén está acreditado que en 1937, tras a súa afiliación a Falanxe, colaborou nas páxinas “El Pueblo Gallego”, onde publicou algúns artigos como “De la necesidad del Caudillo” ou poemas como “Elegía verdadera a los muertos de la revolución”, escritos ao servizo da causa franquista. Como está acreditada a súa colaboración con medios da Ditadura nos seus días madrileños até o seu regreso a Mondoñedo en 1947, onde comezou o que podemos chamar un certo exilio interior.

Se Cunqueiro ten unha rúa en Madrid, no distrito Fuencarral-El Pardo, ao norte da capital, non foi pola súa traxectoria política nin como comprometido galeguista dos días da Segunda República nin como colaboracionista do réxime franquista que, como sinalou Xesús Alonso Montero, actual presidente da RAG, “na súa condición íntima, nunca se identificou coa violencia fascista”. Cunqueiro é lembrado no rueiro de Madrid, como no de varias ducias de concellos galegos, pola súa condición de escritor universal, fabulador visceral, narrador xenial que levaba a escritura no seu ADN, autor dunha obra literaria orixinal, a maior parte escrita en lingua galega. Nin máis nin menos.

Álvaro Cunqueiro nada ten que ver con figuras fascistas como Millán Astray ou nin sequera co bispo Eijo Garay. Resultaría inxusto, aberrante, absolutamente fóra de lugar que o concello de Madrid incluíse o seu nome na lista dos que pretende retirar do rueiro, en cumprimento do artigo 15 da Lei de Memoria Histórica. Lonxe desta interesada polémica, que se reproduce ao fío da actual crise política, a reivindicación da figura de Álvaro Cunqueiro, unha das iconas da Galicia do século XX, debería ser unha causa compartida por todos. Agardo que poida contar con moitas máis rúas co seu nome. Don Álvaro meréceas.

Onte 1563: «Le Club du tricot» de María Reimóndez

26 de Xaneiro de 2016/en Autores, Feminismo, Narrativa, Novidades, Onte, Traducións, Xerais/por bretemas

Anunciamos onte a publicación da tradución ao francés d’ O clube da calceta de Maria Reimóndez por parte de Solanhets Editeurs. Despois da decena de edicións en galego en menos de dez anos, das adaptacións ao teatro e ao cinema, das edicións en castelán e italiano, esta tradución de Vincent Ozanam, profesor da Universidade de Toulouse, abre outra xaneliña para a literatura galega na exixente edición literaria francesa. Coa excepción da obra narrativa de Manuel Rivas, que publica con regularidade Gallimard, dende que en 2000 fixera Le crayon du charpentier, pasando por algunhas de Suso de Toro como Land Rover (2001), Ambulance (2003) ou Le trezième coup de minuit (2006), até Contornos (2011) de Xavier Queipo, a tradución da nosa literatura en francés quedará reducida a obras clásicas de Blanco Amor, Castelao e Cunqueiro, realizada en eidos académicos. Con este Le Club du tricot recupérase a posibilidade de traducións comerciais da nosa narrativa recente. Unha magnífica noticia.

Onte 1552: «A morte de Valle-Inclán»

6 de Xaneiro de 2016/en Autores, Novidades, Onte, Teatro, Xerais, Xornalismo/por bretemas

Fixéronse onte 80 anos do pasamento en Compostela de Valle-Inclán, abordado no libro A morte de Valle-Inclán. O último esperpento que Xerais achegará ás librarías a vindeira semana. Dende tres olladas (a xornalística de Carlos Reigosa, a biográfica de Javier del Valle-Inclán e a teatral e literaria de José Monleón) reconstrúese con rigor documental o relato dos últimos nove meses da vida de Valle, considerado daquela «o artista galego por antonomasia», que en Galicia asumiu con dignidade e serenidade unha doenza dolorosa que sabía para el definitiva. Entre os moitos episodios relatados, ademais dos encontros de Valle con Cunqueiro, Pedrayo ou Blanco Amor, chama a atención o referido a polémica do seu enterro civil en Bosaica, nun dia no que diouvou. A mobilización do Partido Galeguista, que publicou unha octavilla chamando ao pobo de Santiago a «cumprir o derradeiro deber co artista cuia obra ha vivir namentres fique no mundo un espírito sensible á beleza e a saudade», así como a participación de Castelao clarifican un asunto que até agora semellaba litixioso.

Empanadillas viguesas

24 de Novembro de 2015/en Artigos, Artigos Faro de Vigo, Gastronomía, Narrativa, Vigo, Xerais/por bretemas

Ao fío da homenaxe que Pedro Feijoo realiza ás empanadillas do Carballo na súa novela Morena, perigosa e románica, no artigo da semana en Faro de Vigo reivindico a memoria das empanadillas viguesas (inevitablemente non puiden citar mais que a unha parte desa xeografía gastronómica sentimental):

Nun dos capítulos iniciais de Morena, perigosa e románica, a comedia recentísima de Pedro Feijoo, faise unha homenaxe ás empanadillas da tapería Carballo da rúa Manuel Núñez, unha auténtica institución viguesa dende hai corenta anos. Con toda a súa retranca e enxeño o autor d’ “Os fillos do mar” fai reparar no papel esencial que o adobo das famosas empanadillas do local de Alberto e Antonio, cuxa receita permanece secreta, ten para regular de forma harmoniosa o ritmo da cidade. Unha circunstancia na que, quizais, os responsables da policía local non teñan valorado cando pretenden axilizar o tráfico en horas punta ou nos días máis escuros de ballón. Fermosas e divertidas páxinas literarias de Pedro Feijoo que salientan, ademais, que a preparación e o consumo frecuente de empanadillas constitúe outra particularidade viguesa, un sinal de identidade cidadá que merecería ser investigado na historia por algún dos membros do Instituto de Estudios Vigueses. En definitiva, o xenio do escritor de Canido desvelounos o que semella agora unha evidencia: os vigueses e viguesas gostamos das empanadillas, sexa como petisco das doce, xantar sobrio de urxencia ou para tapar o burato nas noites de fame do demo.

Antes da chegada a Vigo da industria da pizza e das hamburguesas, a empanadilla era o principal petisco quente. Dos tempos da miña nenez, hai cincuenta anos, conservo o recordo do arrecendo das empanadillas de xoubiñas do forno do Barrio da Cura que vendían en cadanseu cesto unhas mulleriñas na rúa Cachamuíña diante da Panificadora ou ás portas do mercado do Progreso. Como tampouco esquezo aquela marabilla que foron durante catro décadas as de Rufino, apenas un despachiño na rúa de López de Neira, pechado o pasado ano, empanadillas de follado extraordinarias, case tan larpeiras como as súas canas de crema pasteleira. Tamén conservo como memorables as agullas da pastelaría Ramos de Pi e Margall, case tan sabedeiras como os seus cruasáns e roscas Niza, e aqueloutras tan potentes, a pesar de ser un chisco aceitosas, do Bar Ría de García Olloqui, onde demoramos tantas horas da nosa adolescencia.

Hoxe aquelas humildes empanadillas dos setenta conservan en Vigo unha xeografía propia. As do Carballo manteñen o seu pulo e clientela nos seus tres establecementos de Manuel Núñez, Travesas e Calvario. No Breadouro do Vao, a miña terraza viguesa preferida para gozar da raiola, ofrécense unhas notables delicias fritidas de polbo, carne e bonito. Tamén son de categoría as que sirven como entrante no Nícola de Peniche, o restaurante italianogalego máis xenuíno da cidade. Como tamén as d’ A Tapa do barril de López Mora, chegando a Travesas, que ofrece dende hai corenta anos (fundouse como taberna O barril), unha carta de empanadillas de tempada moi variada, con especialidades únicas como as de polo con nata, zamburiñas, zorza, cogomelos, chocos, grelos con chourizos, gambas… Tamén innovaron na oferta de empanadillas as da panadaría Torrasanta de María Berdiales, que diversificou a tradicional oferta atlántica de carne, bonito e bacallau, introducindo outras variantes con amoados vexetais e de cremas de queixos frescos. Roteiro onde non pode faltar a visita á pastelaría Montserrat de Doutor Cadaval que ofrece, ademais das marabillas do seu follado salgado, unhas crocas de tomate e unha empanada de queixo e rúcula memorables. Como tampouco poden quedar fóra as da panadaría Casablanca da rúa Brasil, que enforna cada noite a que cremos mellor chapata viguesa e as rosquillas máis larpeiras da ría.

A empanadilla é un desenvolvemento humilde da empanada, un dos símbolos da cociña galega, dende o século XII, presente na iconografía do Pórtico da Gloria, na cantiga número 57 das de Afonso X o Sabio ou no coloquio dos rústicos de Sarmiento. Galicia é país de empanadas, escribiu Cunqueiro, desenvolvéndose en Vigo a súa variante portátil, a empanadilla. Araceli Filgueira na súa “Cociña galega” aconsellaba preparar as empanadillas con “masa ao momento”, xa que así non precisa de fermento para que levede, índolle moi ben se o recheo é de bonito, un rustrido de cebola, un ovo cocido e unhas olivas; e se é de carne picada, mesturala con xamón, chourizo e ovo duro. Receita que admite variantes, sobre todo no que atinxe ao amoado, que pode ser de carne, peixe ou vexetais, mais tamén que admite os sabores dóces, como os de mazá, chocolate ou marmelo.

Vigo non pode perder a singularidade gastronómica de seu, con denominación propia para as súas patatillas ou para as variantes tradicionais e modernas das súas empanadillas. Ben sería que nos certames de tapas do Casco Vello, Calvario ou Teis existise un apartado específico que promovese a renovación creativa das empanadillas, como parte do patrimonio vigués da memoria.

Onte 1392: «Que libro debes ler este verán?»

21 de Xullo de 2015/en Autores, Beizóns, Cultura, Lectura, Medios, Onte, Promoción do libro, Recurso_didáctico/por bretemas

Recomendo completar o test «Que libro debes ler este verán?» preparado polas amigas de Disquecool. Por ventura, na literatura galega actual hai oferta diversa e suficiente para axeitar cada personalidade ao libro que mellor lle conveña. Tras completar o test, saíume Se o vello Simbad volvese as illas de Álvaro Cunqueiro, o que moito me compraceu, aínda que tamén (imaxino) me axeitaría algún dos títulos que levo publicado, xa que na proba tanto hai novidades recentes como títulos clásicos. Abeizoo a iniciativa de Cris, coma tantas outras de visibilización para o libro galego que ven realizando nesta magnífica e tan recomendable revista de tendencias sobre literatura, música e tendencias de vida na nosa lingua.

Onte 1385: Rúa Cunqueiro

14 de Xullo de 2015/en Artigos Faro de Vigo, Autores, Cultura, Historia, Memoria, Narrativa, Onte, Polémicas, Política/por bretemas

Varios medios recabaron onte a miña opinión sobre a posibilidade que manexa o concello de Madrid de retirar do rueiro, en cumprimento da Lei da Memoria Histórica, o nome de Álvaro Cunqueiro. Non son orixinal expresando a miña decepción xa que se bautizaron co nome de don Álvaro unha rúa madrileña noi foi porque no ano 1937 publicase en El Pueblo Gallego artigos como «De la necesidad del Caudillo» ou poemas como «Elegía verdadera a los muertos de la revolución«, ao servizo da causa franquista, senón pola súa condición de escritor e fabulador memorable. Cunqueiro tiña no seu ADN a escritura, «non había realidade, fose cal for, que non suscitase nel unha construción literaria». Escritor, esencialmente, en lingua galega, cun talento moi por riba de xéneros, xa que foi narrador, poeta, autor dramático, xornalista e tradutor. Sería máis que lamentable que o equipo de goberno de Manuel Carmena non entendese a dimensión de escritor total de Álvaro Cunqueiro.

«Rúa Cunqueiro en Madrid» (artigo en Faro de Vigo).

Onte 1338: 1000 Primaveras +

28 de Maio de 2015/en Iniciativas, Lingua, Recurso_didáctico, Vídeos/por bretemas

Prolingua publicou onte a primeira peza audiovisual da súa iniciativa Por min o galego terá mil primaveras máis coa que lembra, trinta e cinco anos despois, a apoloxía de Álvaro Cunqueiro sobre a lingua galega pronunciada na homenaxe que se lle rendeu en Vigo o 25 de abril de 1980.

As miñas invencións e as miñas maxias teñen, nembargantes, un senso máis fondo: por riba e por baixo do que eu fago, eu quixen e quero que a fala galega durase e continuase, porque a duración da fala é a única posibilidade de que nós duremos como pobo. (…) Se de min algún día, despois de morto, se quixese facer un eloxio, e eu estivese dando herba na terra nosa, podería dicir a miña lápida: “aquí xace alguén que coa súa obra fixo que Galicia durase mil primaveras máis”

A peza audiovisual, preparada por Noel Queipo, recompila centos de gravacións realizadas por galegofalantes das máis diversas idades e procedencias xeográficas coa intención de afirmar o seu compromiso coa lingua galega. Unha páxina colectiva no libro da esperanza galega.

Celso Collazo, xornalista

15 de Xullo de 2014/en Artigos, Artigos Faro de Vigo, Autores, Galeguismo, In memoriam, Vigo, Xornalismo/por bretemas

No artigo desta semana en Faro de Vigo homenaxeo ao xornalista Celso Collazo:

Hai uns días morreu en Guadalix de la Sierra Celso Collazo Lema, unha das lendas galegas do xornalismo internacional. Nacido en Vimianzo o 15 de novembro de 1921 no berce dunha familia galeguista (o seu pai, colaborador de Castelao, foi paseado en Ponteareas no mes de setembro de 1936 e o seu tío, pouco despois, en Ourense), Collazo pertenceu a esa xeración de galeguistas históricos formada por persoas extraordinarias como Francisco Fernández del Riego, Xaime Isla Couto, Plácido Castro, Xosé María Álvarez Blázquez ou Valentín Paz Andrade, ás que coñeceu en Vigo na segunda metade da década de 1940 na tertulia do café bar Derby, unha illa de libre pensamento e lecer que rexía Albino Mallo García, situada na praza de Urzaiz, á que tanto debe a cultura viguesa no franquismo.

Souben da vida de lenda de Collazo polo tamén xornalista Carlos G. Reigosa, un dos seus grandes amigos e valedores, a quen asesoraba na documentación da súa vindeira novela, sobre todo nos episodios referidos a presenza no porto de Vigo de nazis e xudeus, coincidindo cos anos de remate da Segunda Guerra Mundial. Un tempo ao que o vimiancés non foi alleo, xa que chegou a nosa cidade de fortuna no ano 45, tras pasar antes pola Coruña e Pontevedra, comezando a frecuentar a tertulia que despois de xantar se desenvolvía no Derby, daquela rebautizado como Bar Imperial, xa que foron erradicados dos locais os nomes estranxeiros. Conta o meu admirado Álvaro Álvarez Blázquez que entre as ringleiras de mesas e baixo a luz dos espellos reuníanse pintores e escritores vigueses para falar de todo o xeneroso mundo das humanidades e tamén do que sabían había que calar Alí acudían, entre outros, Plácido Castro, Paco del Riego, Xaime Isla, Maside, Laxeiro, Lugrís, Priego de Oliver, Pepe Meixide, Xosé Sesto, Sevillano, Xavier Andrade, os catro irmáns Álvarez Blázquez e, tamén, o mozo Celso Collazo quen destacaba por ser un xogador invencible de xadrez, capaz de ser o único que fixo táboas nunha partida simultánea que alí xogou con xadrecistas vigueses o fenómeno Arturito Pomar.

Segundo Albino Mallo naquelas tertulias do Derby destacaba Collazo pola súa cultura, “de quen apenas se sabía que facía á parte de ler”. Naquel foro era considerado como “a gran promesa da literatura galega”, por algunha das súas colaboracións en “La Noche”, e admirado pola súa facilidade para aprender idiomas, contanto apenas cun dicionario e unha gramática, o que despois lle abriría moitas portas. Foi o xornalista Manuel Blanco Tobío quen en 1951, cando Celso estaba moi apretado polas necesidades económicas, lle ofreceu un emprego en Madrid na Dirección General de Prensa, onde comezou a súa traxectoria como xornalista e ao ano seguinte casou coa pintora coruñesa María Antonia Dans. En 1957 foi enviado especial en Londres do diario “Pueblo”, incorporándose o mesmo ano na axencia EFE da man de Carlos Mendo para montar a súa primeira corresponsalía na cidade do Támese. Iniciou así a súa traxectoria como correspondente da axencia española en Londres (1957-68), Moscova (1970-75), Nova York (1975-77) e Washington (1980-82). En todos estes destinos a súa foi casa de acollida para os seus amigos galeguistas, como sucedeu en 1966 cando Del Riego e Cunqueiro viaxaron a Londres. Entrevistou en exclusiva ao presidente Carter en 1980 antes da súa viaxe a Europa e, como sinalou Jorge Mira, foi un dos primeiros xornalistas que se ocupou da divulgación científica e tecnolóxica, sobre todo do desenvolvemento da informática e do nacemento da rede, chegando a formar parte da Academia das Ciencias de Nova York.

Colaborou na fundación da editorial SEPT e, a pesar do seu periplo internacional, nunca perdeu o seu contacto con Galicia e coas iniciativas galeguistas. O pasado ano, cando xa non podía ler nin consultar Internet, vivindo días difíciles de soidade, sen apoio case ningún, doou á Biblioteca de Galicia da Cidade da Cultura 17.700 documentos da súa biblioteca persoal de grande valor, milleiros de fotografías, libros e revistas, o 80 % en inglés, entre os que hai moitos exemplares da colección de “The Times Book Review”, ademais doutros documentos sonoros e audiovisuais. Conversador infatigable, posuía unha memoria extraordinaria que compartía con xenerosidade. Mestre de xornalistas, un dos promotores da apertura informativa internacional do franquismo, Celso Collazo fixo súa a frase do seu amigo Peter Tunne: “o papel esencial da prensa non é satisfacer ao informante, senón confortar ao aflixido e aflixir ao confortado”. No entorno da actual crise de hibridación do xornalismo nun mundo multipolar, a figura do xornalista galego Celso Collazo merece ser posta en valor. O día 2 de agosto terá en Vimianzo, a súa vila natal, o seu primeiro recoñecemento en Galicia. Non era sen tempo!

Listado de la etiqueta: álvaro_cunqueiro