Onte 37: Galician Classics
Na derradeira hora deste Frankfurt 2011, xa a piques de coller o avión, participamos no acto da presentación da colección «Galician Classics», que promove a editorial Small Stations Press e a Consellaría de Cultura e Turismo. Creo que este proxecto, promovido polo tradutor e editor Jonathan Dunne, é un das máis eficaces achegas para facer visible a literatura galega no mundo. Dunne, cando presentou a edición inglesa de Xente de aquí e acolá, reiterou a súa convicción (que compartimos) de que unha unha literatura nacional se dá a coñecer no mercado internacional polas súas traducións. Até o momento a colección ten apenas dous títulos, a antoloxía poética de Lois Pereiro e este primeiro Cunqueiro, aos que o vindeiro ano se engadirá Longa noite de pedra de Celso Emilio Ferreiro. Non hai dúbida que a grande asignatura pendente continúa sendo Rosalía de Castro, a nosa autora fundacional, que non conta aínda cun libro completo traducido ao inglés. En 2013, ano rosaliano por excelencia, no que se celebrará o 150 aniversario da publicación de Cantares gallegos, habería que incorporar a esta serie os dous grandes poemarios rosalianos. Dúas traducións que, a un custe moi asumible, poden abrir unha xanela para todo o noso catálogo literario.
Nota: O acto rematou cun recital do poeta Elías Portela, que leu e cantou en islandés, alemán e galego algúns dos seus poemas do libro O mariñeiro con cabalos marítimos baixo o vestido. Unha intervención memorable, moi aplaudida polo público que ateigou o noso stand. Un broche magnífico para un Frankfurt que resultou máis interesante do que agardabamos.
O traballo atrasado impediume viaxar a Pontedeume e sumarme 
Co gallo do terceiro aniversario do pasamento do escritor 
A Real Academia Galega elixiu a Valentín Paz Andrade (VPA) como o persoeiro do Día das Letras Galegas de 2012. O empresario e escritor vigués, nacido na pontevedresa parroquia de Lérez, representa a concepción de Galicia como tarefa, como angueira permanente e inacabada, como encrucillada dos eidos da cultura, da economía e da política, imprescindibles para sacala do atraso e da marxinación na que viviu durante séculos. Nestes tempos tan difíciles para Galicia, onde para vergonza da cidadanía as súas institucións propias viran as costas ao patrimonio esencial do país, é oportunísimo que a institución presidida por Ferrín promova a figura deste emprendedor galeguista, un cosmopolita que viaxou polo planeta case enteiro e nunca perdeu os seus alicerces chantados nos portos de Bouzas e do Berbés e nas rúas de Vigo, a cidade do mundo para el máis querida.
En 1922, tras licenciarse en Dereito e participar na guerra de Marrocos, aquel xornalista noviño chegou a Vigo coa intención de fundar un xornal de inspiración liberal, independente e galeguista. Contando co apoio económico de Ernesto Cádiz Vargas, e coa axuda, entre outras persoas, do seu tío, o poeta Juan Bautista Andrade, VPA conseguiu que o 25 de xullo aparecese o primeiro número de Galicia, un novo xornal da mañá que levaba por subtítulo Diario de Vigo. Aquel proxecto do que VPA foi o seu primeiro redactor xefe e logo director –no que participaron mártires do xornalismo galego como Roberto Blanco Torres ou Manuel Lustres Rivas, ou no que mestres do humor gráfico de noso, como Castelao, Álvaro Cebreiro, Carlos Maside ou Fernández Mazas, publicaban os seus debuxos e caricaturas– uniuno para sempre co mundo do xornalismo e cunha cidade que consideraba como o motor principal da Galicia moderna. Así o expresou nun extraordinario artigo, «El porvenir de Vigo en el porvenir de Galicia»: «Mientras Vigo no sea lo que merece (…), Galicia vivirá incapacitada para la vida intercontinental». Unha idea que reiterou en traballos posteriores nos que presentou a Vigo como o músculo empresarial, obreiro e mariñeiro necesario dunha Galicia consciente de que «a súa frontalidade marítima debía converterse en lei de vida e clave do seu destino». Unha idea que traduciu no seu periplo vital na tarefa de facer Galicia dende o mar de Vigo.
O xornalismo foi a súa gran vocación profesional. Tras o Galicia, un proxecto que durou catro anos, mais cuxo fulgor librepensador mantivo acceso de por vida na súa alma mareira, en 1927 comezou a asesorar xuridicamente á sociedade «La Marítima» de armadores de Bouzas e a escribir en 
Poeta de espírito reflexivo e sentimental, biógrafo de Castelao, modelo de integración de inquedanzas e saberes, VPA foi unha figura poliédrica e renacentista, onde as súas preocupacións arredor da economía e da empresa enxartábanse na mesma tarefa de desenvolver un proxecto político e cultural que sacase a Galicia da marxinación e o abandono, como sinalou nese libro fundamental da súa longa bibliografía La marginación de Galicia (1970). Toda a súa vida, pois, resúmese no compromiso expresado polo sintagma Galicia como tarefa, o título, tamén, dun dos seus ensaios máis emblemáticos, publicado en 1959 pola editorial Galicia do Centro Galego de Buenos Aires.
Parabéns á CRTVG por recuperar este formidable documento: a 
Xosé Manuel Pereiro e Manuel Rivas convocan Vento Lois, un recital expansivo que se celebrará en todo o mundo 0 vindeiro 12 de maio ás 8 da tarde. Eis a súa carta, que pregamos difundir:
Hoxe é o “Día mundial da poesía”. Proclamada en 1999 pola XXX Conferencia Xeral da UNESCO, esta xornada, que no hemisferio norte coincide co comezo da primavera, constitúe un convite para converter a poesía nun espazo de encontro onde os pobos poidan atoparse por riba de cal sexa a súa lingua e a súa ubicación dentro do planeta. A poesía concibida como un dos alicerces da cultura universal, como unha voz superadora de barreiras e valados, capaz de expresar a esencia da condición humana e os matices máis sutiles das emocións e dos sentimentos dos seres humanos. A poesía convertida, ademais, en ferramenta de reflexión sobre o poder da linguaxe e en vehículo de expresión das capacidades creadoras de cada persoa. A poesía, en definitiva, transformada en código universal, nesa grande invención do mundo que permite o diálogo entre culturas, no territorio común das palabras, da creatividade e da innovación.
O domingo estarei na Coruña para participar en
