Onte – Páxina 61

Onte 1539: Esperanza incerta

21 de Decembro de 2015/en Goberno Feijoo, Goberno Rajoy, Onte, Política/por bretemas

Os resultados das Xerais de onte provocaron a fragmentación do escenario político español, aínda que polo momento non é previsible nin a creba do réxime monárquico nin sequera a posibilidade da mudanza do modelo constitucional de 1978. Teño claro que Podemos soubo conectar coas ansias de cambio dunha parte do electorado farta da corrupción e dos recortes avalados polo modelo bipartidista, mais tamén cómpre recoñecer a importante resistencia do partido de Rajoy que cos seus resultados (123 actas no Congreso e maioría no Senado) podería intentar gobernar e, se non fose posible, canto menos bloquear nesta lexislatura calquera iniciativa de reforma constitucional.

En Galicia a Marea de Podemos tamén soubo conectar co voto do cambio entrando no espazo de todos os seus rivais. En Marea disputoulle a primeira praza ao PP nas provincias e cidades atlánticas (mesmo en Vigo, onde é a primeira forza), entrou no espazo do PSOE e noqueou á candidatura nacionalista. Un resultado excelente que, ás portas das Autonómicas do vindeiro outono, abre a posibilidade de artellar unha alternativa sólida e crible a Feijoo, que obtivo un pésimo resultado, xa que perdeu cinco actas e 250.000 apoios. Un éxito da Marea que, ademais, obrigará ao PSOE e ao BNG, se non queren quedar na irrelevancia, a refundar con radicalidade os seus proxectos, imaxe e liderados.

Xaora, neste contexto de incerteza, onde manda a dinámica estatal sobre a galega, non sería descartable que Rajoy, se na investidura non conta coa abstención de Pedro Sánchez, apurase a xogada cunha nova convocatoria ao comezo da primavera onde quizais o PP podería construír unha maioría da que hoxe carece.

Onte 1538: Na granxa Maruxa de Cumbraos

20 de Decembro de 2015/en Economía, Iniciativas, Onte, Recurso_didáctico, Vídeos/por bretemas

Antes de participar en Monterroso na presentación do libro de Mary Quintero e Fernanda Padín, visitamos a Granxa Maruxa que Marta Álvarez Quintero ten en Cumbraos. Coñecida pola súa fasquía moderna e polas súas maruxas, esas galletas larpeiras de nata, a granxa de Cumbraos é un modelo de explotación gandeira ecolóxica e de compromiso cun novo modelo de desenvolvemento rural na comarca da Ulloa no corazón do país de noso. Despois de múltiples dificultades, Marta estabilizou un proxecto de produción de leite ecolóxico e da súa transformación en orixe para obter valor engadido. Apostando pola agricultura e gandeira ecolóxicas, pola recuperación de sabores tradicionais, mais tamén pola colaboración intersectorial con diversos axentes da comarca da Ulloa, cunha importante presenza transversal das actividades culturais e artísticas, como os festivais Agrogay da Ulloa ou MonterroSon, Marta creou na carballeira de Cumbraos un espazo de emprendemento para a esperanza. Saímos da granxa Maruxa contaxiados polo optimismo entusiasta de Marta. A de onte foi unha xornada memorable de reflexión.

Onte 1537: «O último día de Terranova» en Vigo

19 de Decembro de 2015/en Autores, Cultura, Librarías, Libro, Novidades, Onte, Vigo, Xerais/por bretemas

O pintor Antón Patiño e o escritor Manuel Rivas conversaron onte no Club Faro de Vigo arredor d’ O último día de Terranova. Antón, fillo de Antón Patiño Regueira, o fundador de Librouro, lembrou a presenza do seu pai na oficina da libraría «onde estaban os libros marxistas e os libros en galego, que chegaban ás veces mollados, moi protexidos, que viñan nos sotos dos transatlánticos ingleses e chegaban á libraría por medio dos camareiros galegos destes barcos, conformando así unha rede perfectamente organizada de contrabando de libros galegos prohibidos durante os anos da ditadura. Así chegaron as edicións arxentina como As cruces de pedra na Galiza e Sempre en Galiza de Castelao ou Pensamento e sementeira.» Lembrou tamén Antón como o seu pai encargara «unha edición en formato peto de Sempre en Galiza, que se preparou a partir dunha redución da páxina orixinal, o que dificultaba moito a lectura, mais da que se venderon varios milleiros de exemplares en Librouro».

Antón Patiño comezara cualificando O último día de Terranova como «un libro aínda quente, con palabras latexantes, ao que cómpre achegarse como a un ser vivo, onde Rivas fusiona o seu fascinio pola literatura coa que mantén coa natureza no seu último libro de poemas A boca da terra». «O último día de Terranova mantén como fios condutores a fidelidade e a coherencia coa memoria, coma xa fixera n’ Os libros arden mal, un libro árbore co que esta novela mantén moita relación.» Patiño insistiu en que esta novela de Rivas era unha ponla ou unha raíz d’ Os libros arden mal, «unha aleación entre realidade e ficción, soño e realidade, un libro que se enche de libros, de auga, de medos, de sons e texturas». «A dictomía entre cultura e natureza non existe para Rivas, xa que na súa obra constitúen unha aleación máxica.» Rematou Patiño cualificando O último día de Terranova como «unha homenaxe aos libros como sers vivos, onde non falta o humor nin a simultaneidade vangardista, construída coma un palimpsesto, onde se fusionan a literatura e a vida».

Onte 1536: Ferreiro, afiador rebelde

18 de Decembro de 2015/en Autores, In memoriam, Narrativa, Onte, Xerais/por bretemas

Entristeceume o pasamento de Xosé Fernández Ferreiro, o novelista da Xeración Brais Pinto, un gran tipo, unha persoa xenerosa e elegante, con que amizei nestes últimos vinte e cinco anos como editor das súas obras. Fundador en Ourense no ano 1950, xunto con César Arias, do grupo literario Xente Nova e, máis tarde, en Madrid no ano 1957 do grupo Brais Pinto, loitou toda a súa vida por unha Galicia nova, aberta ao mundo, mais sen renunciar nunca nin ao seu pasado nin as súas raíces. Neto dun afiador de Nogueira de Ramuín, xornalista de libreta e lapis, empedernido cinéfilo, novelista vocacional, o autor de obras principais da narrativa galega de fin do século XX, como A saga dun afiador (1980) ou Agosto do 36 (1991), nunca perdeu a alma de afiador rebelde, transgresor, romántico e sentimental, adxectivos que utilizou para definir aos membros da súa xeración. Con todos os nosos abrazos.

Onte 1535: «Izan o da saca» de Xabier Quiroga

17 de Decembro de 2015/en Autores, Narrativa, Onte, Presentacións, Promoción do libro, Xerais/por bretemas

Presentamos onte no IES Laxeiro de Lalín Izan o da saca de Xabier Quiroga. Tras seis novelas e 2.416 páxinas publicadas en trece anos, tras un Losada Dieguez e dous premios da Crítica, tras numerosas reedicións de varias das súas obras, Quiroga é un dos novelistas máis sólidos da narrativa galega actual. Nesta entrega recente, protagonizada por Reiniña, o simpático taxista investigador do Saviñao que xa aparecera n’ O Cabo do Mundo, ofrece unha narración trepidante sobre a presenza dos nazis en Galicia, «A rota das ratas», desde o embarco das tropas da Lexión Condor en Vigo, pasando polas torres de Arneiro, as minas de volframio ou o accidente aéreo de Córneas, até a posibilidade de que se agochasen no mosteiro de Samos ou na aldea da Cova da Ribeira Sacra. Cunha arquitectura extraordinaria, un rexistro lingüístico moi meritorio e traballado, unha trama histórica no xusto punto de equilibrio, Quiroga ofrece unha das súas novelas de lectura máis engaiolante.

Onte 1534: Nadal con libros, en Islandia

16 de Decembro de 2015/en Festas, Lectura, Libro, Onte/por bretemas

En Librópatas lin onte unha anotación magnífica de Raquel C. Pico sobre a tradición islandesa de recibir e agasallar un libro por Nadal. Como en boa parte das sociedades europeas de tradición cristiana, en noiteboa os islandeses e islandesas intercambian os agasallos, entre os que nunca faltan os libros, que todos e todas reciben e agasallan, para logo pasar lendo esa noite. Na anotación reparei nun feito que me pareceu moi salientable dentro do jólabókaflóð, a tempada previa de lanzamentos editoriais, a do Bókatíðindi, un catálogo no que aparecen todos libros publicados no ano, que se recibe en todas as casas, supoño que semellante aos de xoguetes e aparellos electrónicos chegados ás nosas. En Islandia os libros son parte das tradicións de Nadal, o que non resulta raro na sociedade (probablemente) máis lectora e con actividade literaria máis intensa das europeas. Admiro un país que é capaz de definirse pola súa literatura e no que cada un dos seus habitantes merca unha media de 8 libros por ano.

Onte 1533: «A Coruña Anónima»

15 de Decembro de 2015/en Artes Visuais, Autores, Cidades, Historia, Imaxes, Novidades, Onte, Presentacións, Xerais/por bretemas

Máis dun cento de persoas xuntáronse onte no CGAI para participar na presentación d’ A Coruña Anónima, o calendario para o ano 2016 preparado polo fotógrafo José Caruncho e o xornalista Antonio López Mariño. Un acto interesantísimo no que se ditaron senllas leccións históricas moi divulgativas, Caruncho sobre as orixes da fotografía no século XIX, dende as imaxes de Daguerre de 1837 até as placas secas e os calotipos que se utilizaron nas décadas de 1870 e 1880, e Mariño sobre A Coruña de hai 135 anos, cando se tiraron estas doce fotos que para el constitúen «a primeira reportaxe completa da cidade nos seus diversos ámbitos, a pesar de que a primeira foto coñecida da Coruña é de 1865». Mariño apuntou que a data da colocación da primeira pedra da casa do concello, coincidindo coas festas de María Pita de xullo de 1879, é esencial para datar estas imaxes anónimas, das que polo momento descoñecemos o nome do seu autor. Para Caruncho «este fotógrafo anónimo coruñés traballou á altura dos mellores do seus tempo», «probablemete utilizou a técnica de placas secas e todas as imaxes foron feitas desde un lugar elevado, quizais un carromato». A presentación rematou cun visionado das imaxes comentadas con todo detalle e erudición por Mariño.

Onte 1532: «The lobster»

14 de Decembro de 2015/en Cine, Críticas, Onte/por bretemas

Decepcionoume de The lobster, a película do grego Yorgos Lanthimos que fora premiada polo xurado en Cannes. Non é moi doado comprender como un arrinque argumental tan xenial e brillante pode estragarse na segunda hora cando se produce unha mudanza de espazo e a trama se volve tediosa até pór a proba a paciencia do espectador. Ambientada nun espazo e tempo distópicos, esta película de ciencia ficción relata a peripecia duns solitarios recluídos nun extraño hotel coa intención de atopar parella antes de corenta e cinco días, so pena de ser transformados no seu animal preferido. A brillantez argumental desta proposta inicial de humor negro e de realidade esaxerada esvara cara o territorio excéntrico da fraga onde os solitarios perseguidos montan a súa propia resistencia. As interpretacións de Colin Farrel, o protagonista disposto a transformarse en lagosta, e de Rachel Weist, a súa amante, salvan un filme raro no que tras a súa grimosa escena final non sabemos se o amor e a soidade caen ou non derrotados.

Onte 1531: «A música das árbores»

13 de Decembro de 2015/en Literatura infantil e xuvenil, Música, Onte, Presentacións, Promoción do libro, Recurso_didáctico, Vídeos, Xerais/por bretemas

Na matinal de onte presentamos na libraría Andel de Vigo A música das árbores, o libro disco de Servando Barreiro e Anxo Moure, ilustrado por Chus Láuzara. Coa participación de moitos miúdos, gozamos dunha hora na que os autores contaron e cantaron reivindicando o valor da natureza e da nosa lingua. Concibido como un conto musicado, na que a voz do narrador se intercala con dez cancións, representativas de diversos tipos e ritmos da nosa múisca tradicional, o libro ofrece unha paisaxe natural e sonora de seu. Freixón é o lugar onde choven soños, esperanzas e tenruras. Alí vive Graciano, un zoqueiro e gaiteiro que descubriu que as árbores facían música. A súa filla, Coureliña, recita poesía e chama por Matías, o barqueiro do neboeiro. Unha obra que abre unha fermosa xanela natural para a música infantil en galego.

«Fada madriña», canción sobre un poema de Rochi Novoa, é a primeira peza audiovisual do libro disco. A nosa gratitude a Chus Láuzara, a súa autora, tamén ilustradora do libro.

Onte 1530: «Luzes 24» Falamos o 21

12 de Decembro de 2015/en Goberno Rajoy, Novidades, Onte, Política, Xornalismo/por bretemas

Aproveitei o serán de onte para papar deseguido as trinta e dúas páxinas da revista Luzes 24, o monográfico sobre as Eleccións Xerais do 20D. Apenas media ducia de traballos dese xornalismo esencial, que partilla información con vontade estilo, capaz de orientar ao lector entre a atmosfera de escuridade e conformismo centralista da actual campaña electoral.

Neste especial é indispensable a lectura do primeiro texto, «O que non foi», onde Sonia Vizoso reconstrúe unha crónica de urxencia do malogrado proceso de unidade entre os partidos nacionalistas, movementos sociais e culturais e a esquerda rupturista. Como tamén o é «O ciclo do eterno retorno», o artigo no que sobre texto de X.A. Gaciño e fotos de Xurxo Lobato se reconstrúe o complexo proceso do nacionalismo galego dende os anos oitenta, sometido á confrontación constante entre o seu esforzo por facer a unidade e a tendencia de esfacela porparte da súa diversidade minifundista. Nunha revista onde por ventura son máis numerosas as voces femininas é moi valioso o artigo «Outro teito de cristal« de Claudia Morán, onde se abordan as razóns polas que a pesar de que cada vez son máis as mulleres que acceden a cargos de representación política, as portas do poder real seguen sendo territorio masculino. Pecha este Luzes 24 a recuperación dunha mostra daquela cartelaría política galega de hai tres décadas, dúas páxinas que nos axudaron a actualizar a memoria cun aceno de saudade pesimista.

Gustei moito deste monográfico de Luzes, un modelo do xornalismo que conta, ese que aborda con profundidade e independencia os problemas do común. O xornalismo de Luzes é posible e máis necesario ca nunca. Recomendo moi vivamente esta Luzes especial á venda en quioscos e librarías por 3,50 €.

Recomendo

Últimas anotacións