Onte – Páxina 109

Onte 1048: Os «55» de Xavier Queipo no Festigal

27 de Xullo de 2014/en Autores, Novidades, Onte, Presentacións, Xerais/por bretemas

Grazas á xenerosidade de Xurxo Souto e Xavier Queipo presentamos conxuntamente no Festigal Contos do mar de Irlanda e 55, os libros de relatos dos que son autores publicados por Xerais neste mes de xullo. Con esta fómula en man común recuperamos un atraso de máis dunha hora no horario da Carpa das Letras dun Festigal ao que acudiu moito máis xente ca en edicións anteriores. Despois de presentalos e de que lembrase a participación de ambos os dous na colección Ferros que Cid Cabido dirixiu a finais dos noventa, e tras salientar que dedicaron, dende posicións diferentes, atención preferente ao relato do mar, Xurxo Souto engaiolou aos asistentes cos súas repichocas e relatos do libro que xa presentara hai uns día sen Bueu. Pechou a presentación express Xavier Queipo que nun nun exercicio admirable de síntese definiu 55 como «a historia da miña travesía como narrador iniciada en 1990 con Ártico e outros mares até 2o12, cando cumprín 55 anos. Neste libro están as miñas querenzas literarias e os meus temas fundamentais, dende o mar e a crítica social, pasando pola tortura e a antropomorfización de comportamentos humanos, áté a experimentación como forma da escrita«. «55 é un libro, á mantenta, irregular, xa que as temáticas e as estéticas son moi diversas. Así o quixen». 55 será presentado o 2 de setembro en Santiago e o 4 en Vigo, coincidindo cunha nova viaxe de Queipo.

Onte 1047: xerais.gal

26 de Xullo de 2014/en Galeguismo, Lingua, Nacionalismo, Onte, Xerais/por bretemas

Este vinte e cinco de xullo quedará na miña memoria como o do punto gal, esa proeza do consenso galeguista que marcará un fito nas páxinas da historia da nosa lingua no seu difícil proceso de hibridación dixital. Desde o mediodía de onte quedou operativo o dominio xerais.gal, o que tras case trinta e cinco anos de actividade constitúe un fito para o proxecto da nosa editora »nacida coa intencion de non deixar baleiro campo nin´gun da edición en galego». Ben sei que tempo haberá para puír detalles no emprego destes noventa e tres dominios puntogal pioneiros. Foi onte un vinte e cinco no que enxergamos unha raiola de esperanza e optimismo, a pesar da incomprensible falta de unión das forzas do nacionalismo galego.

Onte 1046: Angrois no esquecemento

25 de Xullo de 2014/en Documentos, Goberno Feijoo, Goberno Rajoy, Onte, Política, Sociedade, Vídeos, Xustiza/por bretemas

A ferida aberta hai un ano pola traxedia de Angrois na que morreron 80 persoas continúa aberta e tardará ben tempo en pecharse. Os actos celebrados onte en Compostela puxeron en evidencia os discursos existentes sobre o sucedido en Angrois, o conformista dos gobernos de Feijoo e Rajoy, e o inconformista das asociacións de vítimas e veciñanza de Angrois. Mentres na cerimonia de entrega das medallas de Galicia Feijoo expresaba a súa resignación, ás portas da Cidade da Cultura e no Obradoiro as vítimas reclamaban a xustiza e a verdade, exixían a realización dunha investigación sobre as causas do sucedido na Grandeira, así como responsabilidades politicas dos responsables do Ministerio de Fomento dos gobernos de Zapatero e Rajoy. Xaora é difícil rebater que ningún dos principais problemas que provocaron o accidente do Alvia non se resolveron, como quedou claro no debate organizado por Galicia Confidencial sobre o tema. Non é ningunha boutade dicir que «outro Angrois pode volver repetirse», se o sistema ERTMS continúa sen estar instalado e os trens e os trazados son idénticos aos do día do accidente. Coma sucedera co Prestige, onde toda a responsabilidade recaeu no capitán Mangouras, temo que vítimas do Alvia e cidadanía enfrontámonos co valado máis poderoso, o dos intereses de Estado.

Magnífico é o avance do documental Angrois no equecemento, do Colectivo Audiovisual lentes Diverxentes. Moito paga a pena.

Onte 1045: Os «Contos do mar de Irlanda» en Bueu

24 de Xullo de 2014/en Autores, Librarías, Narrativa, Novidades, Onte, Presentacións, Promoción do libro, Radio, Xerais/por bretemas

Cheo histórico no salón de actos do Museo Massó de Bueu para asistir á presentación de Contos do mar de Irlanda de Xurxo Souto organizada pola libraría Miranda. Máis dun cento de persoas vibramos durante unha hora cos relatos, coa música e coa emoción dun serán no que se viviu a épica dos mariñeiros galegos que máis alá do paralelo 48 procuraron os camiño do mar.

Comezou Xurxo Souto a súa intervencion confesando que este libro «era unha ousadía, xa que xeralmente as cousas do mar se calan en terra, ninguén nos aprendeu nada do mar». «Pretendín transcribir as historias dos mariñeiros que foron máis aló do paralelo 48, que entraron nos mares de cuberto e máis da parte de fóra, Os tres codillos, O calcetín, O Gran Sol, ou aqueloutros máis afastados do Volcán de Porcupine ou do Rocal do Con, esa illa entre Irlanda e Islandia». Falou despois Souto de que «Irlanda foi sempre unha obsesión para a cultura galega, sobre todo na música, o que non é estraño xa que os portos galegos de Irlanda, como Bantry, Dingle ou Galway, son a periferia da periferia, onde mellor se conserva a lingua gaélica». Defendeu Xurxo que Vigo e A Coruña, onde están os portos do Berbés e do Muro, epicentros do mar de Galicia, «son a mesma cidade e que rabeen os repunantes».

Relatou Xurxo Souto, con algunha cantarea polo medio, as historias referidas a Bueu, desde a das botas de Riobó, as mellores do mercado, tan importantes para o pé do mariñeiro, famosas dende san Pedro de Miquelón a Trintxerpe, pasando polas de José de Loira de Cela e de Benito Estévez, até a de Lito Gago, un dos gaiteiros do mar, fundador da banda de gaitas Manxadoira de Bueu. A intervención espontánea do propio Lito relatando unha nadal en Terranova foi un dos momentos máis emocionantes do serán. Antes, Xurxo gabara ben chufados aos gaiteiros do mar, «levar un gaiteiro a bordo é unha regalía». A intervención de Rubén Bastón, compañeiro daquel programa inesquecible, Mil Ribeiras da Radio Galega, salientou a importancia destes músicos, que chegaron a gravar un LP no Gran Sol, e o traballo de Xurxo Souto na recpueración e conservación da súa memoria.

No treito final da presentación, antes das repichocas de Xurxo e de Miguel de Cela, Souto advertiu que «este non é un libro de naufraxios, o naufraxio non é épica, é un accidente laboral que debería ter sido posible evitar contando con máis medidas de seguranza marítima,» «máis seguranza e menos épica dos naufraxios», reclamou. »Este é un libro de aventuras, un libro de amor, un libro de descubertas, un libro de pintura, un libro de música, un libro do século vinte, mais tamén un humilde manifesto de futuro. Galicia é o centro do mar, a nosa principal industria, somos a maior potencia pesqueira de Europa. O libro pretende apenas poñer en valor aos galegos como centro do mar.»

As próximas recaladas dos Contos do mar de Irlanda serán as do Festigal, o 25 de xullo ás 20:30; no Museo do Mar de Noia, o 30, ás 20:30 horas; e a da Feira do libro da Coruña, o sábado 2 de agosto, ás 21:15 horas. Medre o mar!

Onte 1044: O consenso puntogal

23 de Xullo de 2014/en Cultura, Culturgal, Internet, Lingua, Novidades, Onte, Presentacións, Tecnoloxías, Vídeos, Xerais/por bretemas

Horas felices as de onte ao mediodía no acto da presentación do programa Pioneiros do dominio.gal. Dende o 25 de xullo, noventa e tres dominios de internet correspondentes a administracións públicas, entidades sen ánimo de lucro e algunhas empresas darán a coñecer os seus servizos, produtos e información en lingua galega baixo o dominio diferencial de puntogal. Galicia e a lingua galega conta xa con este valiosísimo carnet de identidade, «que aumenta a nosa conciencia de país, a nosa cohesión social e a nosa autoestima como pobo», como salientou no acto o profesor Manuel González González, presidente da Asociación Punto Gal. Unha conquista acadada en mancomún, á que non foi allea o traballo voluntario, xeneroso, totalmente altruísta dos membros da asociación Puntogal, que contou co consenso de todas as forzas políticas do Parlamento Galego e co apoio das máis diversas forzas sociais e culturais. Atrévome a dicir que a do Puntogal é a mellor noticia para Galicia e para a nosa lingua da última década, tanto pola súa transcendencia para participarmos con garantías no actual proceso de hibridación comunicacional e cultural coma polo exitoso proceso realizado para chegar a acordos amplos e inclusivos para o conxunto da sociedade galega. A vindeira semana poderemos visitar as páxinas de xerais.gal, prolingua.gal, amesa.gal, celta.gal, rcdeportivo.gal, galiciaconfidencial.gal, sermos.gal, praza.gal, gadis.gal, academia.gal, algúns destes nomes Pioneiros. E a finais deste 2014 poderemos incorporarnos o resto dos que formamos o perimetro en Internet dunha comunidade de catro millóns de persoas. Parabéns A Manuel González González, como presidente, a Edita de Lorenzo, como nova directora xeral do dominio, e ao resto dos membros de Punto Gal por esta gran proeza.

Onte 1043: Fogares palestinos

22 de Xullo de 2014/en Dereitos_humanos, Educación_para_a_Paz, Onte, Política/por bretemas

O primeiro obxectivo militar en Gaza son os fogares palestinos. Desde os acordos de Oslo de 1993, a Declaración de Principios na que se pretendía deseñar un proceso de paz para Palestina, Israel destruíu máis de 12.000 fogares, o que explica o elevadísimo número de vítimas civís, só no ataque dos últimos días 583 persoas, 82 % delas picariños, vellos e mulleres.

Co argumento de atacar aos milicianos de Hamas, o exército israelita xustifica o seu masacre e bate sen piedade sobre os fogares familiares, provocando o terror entre a poboación civil e o desprazamento de milleiros de refuxiados. Ben sabemos que na guerra a verdade é sempre a primeira das vítimas. Eis a faciana do xenocidio sionista na faixa de Gaza, fronte ao que a Comunidade Internacional, especialmente a Unión Europea, permanece vergonzosamente «indiferente». Onte nas rúas de Vigo expresouse a solidariedade con Palestina e reclamouse a intervención internacional, único xeito de parar os ataques contra os fogares palestinos en Gaza.

Onte 1042: Illa da memoria

21 de Xullo de 2014/en Galerías de fotos, Goberno Feijoo, Goberno Rajoy, Historia, Imaxes, Memoria, Onte, Política, Xerais, Xornalismo/por bretemas

A axencia francesa AFP chiaba onte a tarde esta gran foto de Miguel Riopa para ilustrar os actos celebrados na illa de san Simón con motivo da Homenaxe nacional ás vítimas do franquismo organizados pola Iniciativa Galega pola Memoria. Magoa o escaso eco que este acto recibiu nos medios galegos, apenas unha mostra da hibernación á que esta sometido o proceso de recuperación da memoria desque goberna o Partido Popular, como proba a paralización do proxecto interuniversitario «Nomes e voces» e o da propia Lei de Memoria histórica de 2008, sen recursos nin dotacións para desenvolver as súas finalidades. Denunciouno alí Manuel Rivas o pasado sábado: «non existe respecto pola memoria histórica en España», continúan »impunes» algúns crimes franquistas e moitas fosas comúns agardan ser abertas. Nunca esquecemos que San Simón, onde vivimos tantos momentos felices, é a illa da memoria, testemuña silente ao fondo da ría da dor de milleiros de persoas que alí foron recluídas e de tantas outras cuxa dor non foi aínda reparada. A gran foto de Riopa quedará na nosa memoria para nunca esquecelo.

Onte 1041: O poeta de Nemancos

20 de Xullo de 2014/en Autores, Onte, Poesía, Premios, Xerais/por bretemas

Viaxei con Ferrín a Muxia para participarmos no acto de entrega da segunda edición do premio de poesía López Abente. organizado pola fundación homónima. Un premio que correspondeu a Laureano Araújo Cardalda polo poemario Os días condenados. Fragmentos para un devocionario, que publicrá Xerais en novembro. Unha obra que María Canosa, membro do xurado, caracterizou como «fresca e dinámica, cun fñio condutor poderoso, capaz de abordar diversos estados de ánimo», «versos cargados de simbolismo e sentimentos nos que se xoga coas palabras e con estruturas moi diversas».

Abrira o serán literario Ferrín unha magnífica conferencia sobre don Gonzalo López Abente, a quen definiu como «o poeta de Nemancos» e «figura importante da literatura galega». Expresou Ferrín a súa perplexidade polo feito de que en Muxía, e Ponteceso, Laxe, ou Corcubión, vilas mariñeiras sempre ao norte da Rías Baixas e ao sur da Coruña, na terra de Nemancos, aparecese no século XIX unha burguesía navieira con apelidos como Abente, Miñones ou Lastra, sendo con frecuenca figuras ilustres pola súa cultura, como polos seus vínculos cos movementos agrarista e republicano. «López Abente pertence a esa clase. Pola súa formación universitaria, polas súas lecturas en varios idiomas, tiña acceso á poesía inglesa e francesa. Mais a súa formación púxoa a disposición da poesía, foi a súa forma de conectar co mundo. Chantou un pé na poesía popular e outra na poesía internacional do decadentismo francés e prerrafaelismo inglés». Situou Ferrín a Abente como membro da xeración de escritores nacidos na década de 1870, que recibiron a influencia de Rosalía e de Pondal. «A esa xeración pertence Cabanillas, Noriega e o contista Álvarez Nóvoa, que tratan de levar a literatura galega na dirección do idealismo, como sucedía no resto das culturas do seu tempo. Pretendían transformar o mundo, como López Abente facía en Bretemada, outro mundo máis fermoso». Ocupouse, despois, Ferrín da poética abentiana, «López Abente ofrece unha palabra poderosa na dicción, que se reflicte no uso de palabras plenas como “Nemancos”, ademais dun uso máis abundante de imaxes e léxico ca o propio Pondal».

Onte 1040: Metanovela popular

19 de Xullo de 2014/en Autores, Narrativa, Onte, Premios, Presentacións, Xerais/por bretemas

Moi interesante resultou a presentación na Pobra do Caramiñal, na Torre de Bermúdez, onde ten a súa sede o Museo Valle Inclán, de Liña azul, a obra de David Pobra gañadora do último premio de novela curta de Ribeira. Foi Encarna Montemuíño, a concelleira de cultura, quen abriu o acto realizando un completo percorrido pola traxectorial do autor e salientando o carácter metaliterario da novela.

Comezou David Pobra relatando a xénese de Liña azul, «unha novela cuxo tema é a literatura». Confesou, despois, que quixo facer «unha novela non compracente, mais que fose fácil de ler, que asumise riscos, como os de ir contra os preceptos da narrativa, mesturando sen avisar ao lector a primeira e a terceira persoas, para que fosen confluíndo no texto, como as normativas ortográficas do galego». «Na novela hai dous niveis de lectura, que se van cruzando até confluír un no outro, o diexético e o do propio proceso de escritura».

Puxo como exemplo desta confluencia que o personaxe principal, o detective Palmeira, quere ser un tipo duro, xa que esa é a imaxe que ten de si mesmo. Mais o narrador ri desa pretensión. «Na novela hai un xogo de monecas rusas até confundirse». «Non hai como perderse nas cidades para coñecelas, na novela pretendín o mesmo, ir por camiños que non coñecía e convidar ao lector a exploralos até chegar ao final. Quería crear unha ambigüidade cunha historia de por medio, escapando das digresións metaliterarias. Quixen facer unha novela divertida, onde se destilase moito humor. Como sinalou o crítico Francisco Martínez Bouzas “Liña azul trae a medicina contra as digresións farragosas da novela metaliteraria”. Quixen facer unha metanovela popular. Esta é a razón das numerosas referencias a Harry Potter ou ao cómic. O importante das lecturas do protagonista é que sirven para definilo como personaxe. En definitiva, introducir o xénero metaliterario no molde da novela negra penso que foi un acerto».

David Pobra asumiu que a súa proposta non estaba exenta de riscos, especialmente no que atinxe ao pacto narrativo co lector, propio da novela realista.«Pretendín que o lector sexa consciente de estar lendo un artificio; esa é a razón da presenza de Antela, o personaxe feminino que utiliza a normativa reintegracionista, que anima ao detective a mudar de novela». Rematou Pobra expresando a súa satisfacción polos comentarios que recibira de lectores que consideraban a relectura de Liña azul coma mellor ca primeira que fixeran. «Non pode haber mellor piropo para o libro. Creo que, efectivamente, a novela resiste a relectura, como tamén anima á escritura, a crear algo propio, desacralizando o acto de escritura, o feito de sentar o cu e poñerse a escribir».

Onte 1039: Reimóndez, premio da Voz

18 de Xullo de 2014/en Autores, Feminismo, Lingua, Onte, Premios, Xerais, Xornalismo/por bretemas

Levamos unha boa ledicia onte co premio de novela por entregas de La Voz de Galicia que recibiu a escritora María Reimóndez. Polo pouquiño que adiantou o xurado, A dúbida, a obra gañadora que o xornal publicará ao longo do mes de agosto, promete o máximo interese: »unha muller é sorprendida pola chegada da policía a súa casa para deter ao seu marido, un político, por un presunto delito de abusos sexuais a menores». O conflito psicolóxico da muller, a dúbida de se realmente o coñecía, alicerza unha trama onde as vinganzas políticas e a corrupación son outros ingredientes. No seu discurso, María Reimóndez agradeceu o premio, reclamou que os medios de comunicación respectasen a lingua galega decote e propuxo aos responsables de La Voz de Galicia que fose o primeiro medio que asumise a proposta da campaña «Como cho digo». Foi moi significativa, tamén, a reclamación da baixada do IVE cultural ao 10 % realizada por Ramón Pernas, director de Ámbito Cultural, patrocinador do certame, á que sorprensivamente se sumou despois o conselleiro de Cultura e Educación. Parabéns, mil e cun cento, para María Reimóndez por este recoñecemento no que, tras o premio Xerais, semella o seu gran ano.