Pecha a Libraría Cervantes

/en , , , , /por
Cervantes, a libraría do escaparate máis amplo e vistoso de Vigo, pecha. A pesar das mudanzas que os novos propietarios fixeron nos últimos anos, a más clásica das librarías viguesas non segue adiante. Outra baixa importante no centro da cidade, onde apenas resiste Librouro. As outras librarías foron desaparecendo todas, unha por unha: Bertrand, Arcova, Curros Enríquez, Cultural, Papelaría Española, Barrientos… (por citar as que fun recordando, houbo máis). Esta é a proba máis rotunda da crise dun sector cultural, ao que os poderes públicos semellan non valorar como merecera. Ben sinala Xurxo Patiño, o secretario da Federación de Libreiros de Galicia e responsable de Librouro: “o presente das librarías é complicado, o futuro desalentador”.

Actualización (11-2-2007): no artigo da semana volvo sobre a cuestión.

Etiquetas:

Martín Códax

/en , , , /por
Onte antes da presentación do poemario de Caride (magnífica, máis dun cento de persoas) tivemos a oportunidade de volver visitar a Bodega de Martín Códax, a máis grande e de maior produción da denominación de orixe Rías Baixas. Estas Bodegas, con apenas vinte anos de existencia, convertéronse no auténtico motor da modernización do noso sector vitivinícola e nun modelo do que pode ser a Galicia emprendedora, eficiente, aberta ao mercado exterior, mais sempre orgullosa do seu país e da súa cultura.

O presidente da sociedade de viticultores ensinounos as instalacións de Burgáns (permanentemente en obras de ampliación), que hoxe xa teñen unha capacidade para catro millóns de litros dos seus tres viños: Martín Códax, Burgáns e Organistrum. Chamoume a atención o coidado arranxo didáctico da Sala de Cata (un auténtico laboratorio para poñer a proba os sentidos e o interese pola cultura do viño) e a disposición da cava onde envellece o Organistrum (acompañado de múltiples referencias culturais).

A sorpresa para min foi a posta en marcha dunha bodega no Bierzo (alugaron unha bodega en Cacabelos), desde onde puxeron no mercado xa dous mencías: Martín Sarmiento e Cuatro pasos (non tivemos oportunidade de probalos, mais a presentación da botella, o deseño das etiquetas e as notas de cata son moi atractivos).

Mención á parte merece o labor cultural das Bodegas. Durante moitos anos promoveron o premio de poesía que levaba o seu nome (editado por Galaxia) e apoiaron un grupo de música antiga homónimo. Actualmente a súa sede constitúe, como sinalou Ramón Caride, o auténtico “Ateneo libertario de Vilariño”, xa que alí se realizan numerosas presentacións de libros, conferencias e outros eventos. Un modelo moi interesante de maridaxe entre o viño e a cultura.

Etiquetas: ,

A rebeldía do trasno

/en , , , /por
O amigo Xoán Abeleira envíame este texto sobre Isaac para publicalo no blog:

Ás veces penso, seriamente, que Díaz Pardo non existe. Isaac, digo: ise ‹‹libertario conservador›› (conservador dos nosos tesouros) con nome antergo de profeta. De feito, ata arestora, eu pensaba que non existía. Víao por aí, facendo as súas viravoltas, e coidaba: ‹‹Non. Ise home non existe. En realidade non é un home: é un trasno. É o traste ise das nubes, que sempre está a barrenar. Non hai máis que verlle as orellas…››
Isaac Díaz Pardo. Oitenta e tódolos anos. Tódolos anos do mundo. Tódalas idades da Historia resumidos nunha face. Nunha man/chea de engurras. Xa o dicía o Doutor Freud, que, a partir dos corenta invernos, cada quen ten a face que se merece, for un home ou un trasgo. E, abofé, levaba razón, porque Isaac Díaz Pardo ten boa cara do que é: un xenio con tódalas da lei. Un xenio con pelos e sinais. Un xenio dises das lampadiñas, escandalosamente xeneroso, que, denantes de nós llo pedir, cumpriu tódolos nosos desexos. Iso… e moito, pero moitísimo máis.
Isaac Díaz Pardo: o noso Grande Compoñedor. O noso Mago de Oz. Un día ergueu un dedo e levantou unha fábrica. Dúas. Tres. Outro día, chiscou un ollo e xenaron mil libros. Dous. Tres. Cen mil milleiros de historias. Outro día botou a lingua a pacer, con esa divina impertinencia, e tódolos mortos das nosas vidas volveron falar. E así con todo. En Arxentina ou na Galiza. Na Pampa Húmida ou na Ría. E así sempre con todo. Sempre con todo pra todos. Ah, iste Tiziano dos Avernos que pintou a Barca de Caronte chea de ánimas vivísimas! Esa Barca de Caronte na que imos todos nós, vestidos de todos nós! Pois mesmo iso nos regalou. A con_paixón do seu pincel. E sen pedir ren en troques.
Isaac Díaz Pardo. En xullo do 36, sendo menos mozo ca agora, apedrou a farmacia dun falanxista, un criadeiro de matóns. Dende aquela, non tivo outra empresa que esa: esnaquiza–las tendas dos ruíns. Enfrontarse, a corpo aberto, cos mercachifles da Maldade.
Isaac Díaz Pardo. Hai uns meigallos atrás, lin unha entrevista con il. Cando o xornalista lle preguntou qué era, consonte o sabio, o que máis precisaba Galiza, o moi renarte retrucou: ‹‹A Revolución››. A Revolución, vive Deus! ‹‹Porque, eiquí –aseverou– endexamais se fixo››. E que certo estivo, carallo! Que axeitado e que asisado! E que vergoña pra nós! Que teña que ser il, un meniño cun século ás costas, quen esixa a Revolución!
Isaac Díaz Pardo. A súa vida é unha película. A Nosa enteira Película. A película de Nós. Isaac Díaz Pardo. Eilo temos aínda. Promovendo a Revolución dende que alí, na Rúa das Hortas, a Raíña Moura das Fadas lle debuxou unha boca… Non en van non foi il quen lle dixo a Castelao –ó mesmísimo Castelao!– que era ‹‹un vello reaccionario››? ‹‹Carallo co rapaz.›› Carallo, si, co rapaz.
Isaac Díaz Pardo. Toda a vida resistindo. E –para Rilke o Visoiro– resistir éo todo. Ó diaño cos seus perseguidores! Ó diaño cos seus usurpadores! Eu teño máis confianza nil da que nunca tiven en Cristo. Eu confiaríalle a miña alma tan só polo intre en que dixo esta soa, única frase: ‹‹Hai palabras que non podemos deixar desaparecer. Por exemplo a palabra folga››.

Isaac Díaz Pardo. O noso Cordeiro Sen Deus. O Neno Obreiro crucificado na palma de Luís Seoane. Existe ou non existe iste Isaac doutro mundo, iste Principiño redivivo, estoutra sorte de ET? É un home ou un trasno? Un xigante ou un abelurio? Porque un empresario non é! Xa que… Que clase de empresario pode ser un que bota pestes da Usura? A Usura –clamou Ezra Pound ós ceos– é o motor da economía. A fame do noso sistema. O capital do capitalismo. Mais a Usura, en efecto, non fixo os cadros de Uccelo. Nin a Comedia de Dante. Nin a Anta do Castro. A Usura o máis que fixo foi esta Torre de Babel. Iste paraíso de merda no que agora boqueamos. A Usura o máis que fixo foi acabar coa Galiza. Coa Galiza da chaira. Coa Galiza do mar. Coa Galiza da montaña. E agora, nun tantarantán, nunha infame xudiada, quere acabar con Sargadelos. Quere acabar co profeta e con toda a súa liñaxe. Quere, ai!, rematarnos dunha puta–puta vez. Pra que non falemos máis. Pra que non soñemos máis. Pra que non creamos máis nunca que é posible a Beleza. XOÁN ABELEIRA.

Etiquetas:

Gaiás

/en , , , , /por

No artigo da semana reflexiono sobre a redefinición do complexo de Gaiás. Entendo que a decisión do Goberno Galego de continuar as obras era inevitable. Porén, o dilema que hai por diante agora é facer compatible as expectativas altas cos recursos cos que conta o país. Sen dúbida, as claves para solucionalo serán acertar no deseño dos contidos e nas formas de xestión.

A situación da industria editorial

/en , /por
Leroy publica hoxe unha moi completa anotación sobre a situación da industria editorial en España. A partir do estudo do profesor do ESADE José María Álvarez de Lara e de diversas declaracións de diversos editores apunta algunhas das liñas que caracterizan actualmente ao sector editorial en España:
  • Un sector maduro e consolidado con dificultades de expansión internacional e de crecemento das súas vendas (apenas un 1% anual na última década).
  • Un sector inseguro por mor da perda de canles de comercialización debido á crise das “librarías tradicionais”.
  • Un sector inflaccionario polo descontrol no número de títulos editados (70.000, unha das máis altas de Europa).
  • Un sector cada vez máis concentrado: un 4% das empresas supoñen o 65 % das vendas.
  • Un sector que se esforza en diversificarse (sobre todo os grandes grupos) no ámbito das industrias culturais e na comunicación.
  • Un sector industrial con escasa importancia económica (apenas un 0,7 % do PIB español) mais que achega “glamour”.
Outro diagnóstico que reincide nos vellos problemas coñecidos da síndrome da inflacción editorial para unha sociedade que padece de indixencia lectora.
Etiquetas:

A forza da palabra

/en , , , , , , /por

No artigo da semana recomendo a visita á exposición instalada na Fundación Caixa Galicia con motivo do centenario da Academia Galega. Sería magnífico que se puideron ler na rede máis contidos (sobre todo as imaxes) desta mostra memorable.

Iniciativa Man de Camelle

/en , , , /por

Oportunísima a páxina de hoxe de La Voz de Galicia recordando o cuarto aniversario do falecemento de Man de Camelle. É inxustificable o esquezo por parte das institucións públicas galegas (dende a Consellaría de Cultura, a Deputación da Coruña ata o propio concello de Camariñas) dunha figura que simbolizou, como poucas, a comunión do home co mar e a coherencia radical dunha persoa coa súa conciencia. Poñer en valor o legado artístico do seu Museo, como reivindica Xoán Abeleira no seu libro e como esixen os milleiros de asinantes da Iniciativa Man de Camelle, é un acto de estrita xustiza e de autoestima da sociedade galega que se mobilizou contra o chapapote. Man merece non ser esquecido.

Etiquetas: ,

Balance dun ano cultural

/en /por
Nestes derradeiros días do ano, os medios adoitan facer reportaxes de balance do ano. Esta tarde chamoume unha xornalista para solicitar a miña opinión sobre o balance cultural galego de 2006. Sinaleille como os tres feitos, para min, máis significativos do ano os seguintes: 1º, o fenómeno dos blogs e, en xeral, a expansión de Internet na nosa lingua (hoxe, por exemplo, Vieiros colga en portada o seu primeiro vídeo, anunciando os cambios e melloras que está preparando); 2º, a aparición de importantes novidades literarias, tanto de autores moi recoñecidos como de membros do que podemos chamar “Xeración agromante” (roubándolle o sintagma a Belén Regueira), feito que amosa que a literatura galega ten futuro de seu nas vindeiras décadas; 3º, a incipiente apertura da cultura galega ao mercado internacional, especialmente nos eidos da música e da literatura (tanto polo comezo dunha presenza normalizada de traducións como de autores e autoras galegos noutras linguas).
Interrogado sobre as exposicións máis salientables do ano contestei que foran varias as que me interesaran moito: a do centenario da RAG, a organizada pola Consellaría de Cultura con motivo do Ano da Memoria e Urbanitas do Marco.
Por último, expresei como o meu maior desexo para o vindeiro ano no eido cultural a posta en marcha da revolución lectora prevista tras a aprobación recente da Lei do Libro e da Lectura de Galicia.
Son consciente que quedaron foron moitas outras importantes cuestións desta ano cultural, dende a decisión anunciada hoxe sobre a Cidade da Cultura, pasando pola nosa indixencia bibliotecaria, ata as dificultades de consolidación da nosa industria cultural. Como é adoito preferín salientar nestas declaracións os feitos que entendo máis positivos (o que non quere dicir que non sexa consciente da existencia de moitas decepcións e insuficiencias no noso tecido cultural), quizais influído por aquilo que escribiu Borges: “a súa memoria era un precioso museo de literatura. Gostaba de gabar…”. Hai tempo que optei por asumir este principio e compartir cos demais os goces que a literatura, a música ou as artes nos van proporcionando.

Actualización (31-12-2006): A reportaxe de Faro de Vigo.

Etiquetas: ,

Encrucillada

/en , , , /por
Hoxe participo, xunto con Suso Iglesias, nun debate sobre o futuro da cultura e os medios de comunicación en Galicia, dentro dun ciclo organizado polo Ateneo de Pontevedra sobre prospectiva. Será unha boa oportunidade para volver reflexionar sobre a encrucillada histórica na que estamos. O miolo da miña intervención xirará arredor das seguintes cuestións:
  • Estamos nunha encrucillada histórica decisiva: Cando comezabamos a albiscar moi tímidos síntomas de normalización da industria cultural en galego, volvemos estar nunha nova encrucillada histórica decisiva: a posibilidade de que a cultura textual en lingua galega poida facer fronte ou non aos retos que nos propón a literacidade electrónica, a nova forma de entender a lectura e a escritura na sociedade da información e do coñecemento. Encrucillada que require solucionar, entre outros, tres grandes dilemas:
    Primeiro: o da nosa capacidade para superar colectivamente a actual fenda dixital que sufrimos, tanto a nivel de infraestruturas, de formación de usuarios como de presenza na sociedade da textualidade electrónica. Esta é para min unha das cuestión centrais para o futuro de todas as nosas industrias culturais. Se superamos esa fenda poderemos asumir que as posibilidades técnicas son novas posibilidades creativas e que vivimos inmersos nun novo paradigma da comunicación cultural: a da existencia dunha nova textualidade dixital que, moito máis alá do soporte que agora coñecemos e en transformación vertixinosa, vai supor a creación de novos xéneros de creación e acceso ao coñecemento, caracterizados pola súa multimodalidade e o seu plurilingüismo.
    Segundo: o da nosa vontade para desenvolver un novo modelo de comunicación lingüística, onde o galego sexa a lingua vehicular e de instalación da maior parte dunha poboación xa plurilingüe. O futuro do galego neste modelo, como primeiro eixo identitario e canle da creación cultural, e o seu futuro dentro da sociedade, van determinar en boa medida as posibilidades de desenvolvemento das industrias culturais en Galicia. Razón pola que entendo decisiva asegurar a presenza do galego como lingua vehicular da nova comunicación dixital. Todos os esforzos que fagamos, unindo o uso do galego á innovación tecnolóxica, serán escasos para gañar esta batalla decisiva.
    Terceiro: o do papel dos poderes públicos galegos con respecto ás cuestións da cultura e educación. Razón, tamén, pola que o papel que poidan xogar apoiando aos emprendedores das industrias culturais en galego, vai determinar en boa medida as posibilidades de éxito. E non me estou referindo a reivindicar, outra vez, unha cultura alicerzada nas subvencións públicas, nin moito menos (as industriais culturais han poder defender a viabilidade dos seus proxectos no mercado), senón cómo e ónde se van destinar os fondos públicos (escasos na era da fragmentación globalizada) destinados á fomentar o acceso aos produtos culturais como parte da calidade de vida da cidadanía.
    Aí temos, como auténtica espada de Damocles, o megalómano proxecto da chamada, ata agora, Cidade de Cultura, como gran condicionante que, de non ser reconducida con intelixencia e austeridade, ademais de procurar financiamento privado, pode ser un lastre, como xa estamos padecendo este ano e o vindeiro que impida saír da encrucillada. Cos orzamentos da Consellaría de Cultura de 2007 na man é moi difícil xustificar que se invistan sesenta millóns de euros nese edificio e se dediquen cantidades ben modestas duns poucos millóns de euros para toda política do libro e da lectura. Un tema moi difícil, si.

Resumindo: incorporarse ao paradigma da comunicación cultural electrónica, asegurar a presenza da lingua galega nese novo modelo de comunicación plurilingüe e deseñar políticas públicas que proporcionen posibilidades de acceso igualitario de todos os cidadáns aos bens e produtos culturais serían tres grandes retos aos que debemos enfrontarnos.

Actualización (03-12-2006): No artigo da semana amplío esta reflexión.

Etiquetas: , ,

Unha lei de prezo fixo?

/en /por
Está é a prometida lei do prezo fixo do libro (un compromiso electoral de Zapatero)? Interesantísimas reflexións de Barandiarán sobre os contidos do proxecto de lei, ás que pouco hai que engadir.
Podemos denominar de prezo fixo unha lei que establece liberalizacións para o libro de texto (incluído o universitario ?) e moitas outras excepcións que poden afectar a case a metade das vendas do sector? Os descontos libres do libro de texto como van afectar á gratuidade? Ata onde van chegar os descontos que as grandes superficies agora poderán chegar a facer? Como vai afectar esa competencia aos libreiros de cultura? U-la excepcionalidade cultural da que fala a ministra? A verdade é que aínda non entendo moito as sutilezas das posicións expresadas polos presidentes de Anele e da Confederación de Libreiros en base a unhas supostas compensacións que o Goberno realizaría ao sector profesional do libro. En que quedamos: esta nova lei do libro defende o prezo fixo ou os descontos variables?
Porén, creo que é importante o avance na definición do libro e o esforzo de dotación e renovación bibliotecaria comprometido. Agardamos que a Lei do Libro e Lectura galega, que xa ía nesa mesma dirección de profundización no papel da biblioteca, non adíe moito o seu trámite parlamentario. Sería unha mágoa que fose aprobada despois da estatal xa que a actual situación de “impasse” (xa son dous anos os que andamos nesa lideira) está sendo moi incómoda e desacougante para o sector galego da edición privada.

Actualización (04-11-2006): Hoxe apareceron numerosas opinións sobre a Lei.

Etiquetas: