Autores – Páxina 94

Onte 1003: Subversivos

12 de Xuño de 2014/en Autores, Cultura, Onte, Política, Presentacións, Xerais/por bretemas

Na presentación de onte na Feira do Libro de Ferrol da quinta de edición do Pedro Petouto todos os tres discursos centráronse sobre o carácter «subversivo» do libro de Xesus Alonso Montero e a súa actualidade. O primeiro en sinalalo foi Xosé María Dobarro cando realizou unha nota sobre o subtítulo da obra, «Traballos e cavilacións dun mestre subversivo»: «Daquela [referíndose a comezos dos setenta] estabamos orgullosos de ser subversivos, hoxe pasou a moda, a pesar de que hai razóns abondas para a subversión. Hoxe subversivos ten que haber aínda que non empreguemos a palabra». «Hoxe é un bo momento para reclamar a subversión e a nosa condición de subversivos. Este Pedro Petouto non é unha reliquia do pasado, é un texto necesario para os cidadáns deste país sen queren enfrontarse á realidade so seu país», rematou.

Abondou nesta referencia Rafael Pillado que comezou o seu discurso dicindo que «”subversivo” era a palabra coa que o franquismo se refería a nós durante moitos anos». Lembrou despois que «Xesús foi dos primeiros intelectuaiis que acudiu a Ferrol naqueles momentos [referíase ao 72] en solidariedade cos traballadores, coas nacentes Comisións Obreiras e cos membros do Partido Comunista, para iluminarnos coa súa palabra de Pedro Petouto». Referiuse despois á adicatoria do libro, na que aparece citado. «Son o único dos catro que hoxe vive, Aneiros, Amor Deus e Rioboo morreron por mor das condicións de traballo de Bazán, onde o amianto inundaba os talleres, un material do que descoñeciamos o seu carácter contaminante e canceríxeno. Foi a nota negra». Relatou con moita emoción a primeira noticia que tivo de Pedro Petouto: «Foi na cárcel de Carabanchel. O libro fóra presentado en Madrid, na Galería Sargadelos, coincidindo coa visita das nosas compañeiras que viñeran en autobús dende Ferrol. Elas ensináronnos o libriño vermello na cárcel. Daquela eu tiña 24 anos de petición fiscal e as nosas mulleres querían animarnos. Na presentación atopáranse con Xesús e Celso Emilio Ferreiro, un acto que rematou coa interpretación dunha pandeirada. aquilo foi unha expresión de apoio que recibimos como auga de maio». Rematou Pillado dicindo que «Pedro Petouto é a expresión dun percorrido histórico do noso pobo, onde tanta xente se sacrificou para abriros ollos. Pedro Petouto é unha homenaxe a toda a xente comprometida. Un recordatorio de que precisamos moitos activistas que contribúan a conformar unha maioría social capaz de derrotar a aqueles que teñen posta a bota enriba nosa».

Xesús Alonso Montero recoñeceu que «subversivo» é unha palabra que se emprega pouco agora. «O subversivo é o que quere darlle a volta á tortilla, como pretendía Rafael Pillado, subvertir. Pedro Petouto é tamén un mestre subversivo». Corrixiu Xesús o relato de Rafael Pillado precisando que a presentación na Galería Sargadelos de Madrid fora do primeiro volume da poesía completa de Celso Emilio Ferreiro publicada por Akal. Referiuse entón a Ramón Acal, o editor comunista, «un gran músico de orella, que tivo cheiro editorial, capaz de publicar nos anos setenta as completas de Marx, Lenin e as obras selectas de Gramsci». Lembrou que en Akal coñecera a Alberto Méndez, o autor de Los girasoles ciegos. Alonso Montero rematou gabando a figura humana e política de Julio Aneiros: «se non houbera persoas coma el non merecería apenas vivir».

Onte 989: Pedro Petouto en Vigo

29 de Maio de 2014/en Autores, Cultura, Editores, Galerías de fotos, Narrativa, Novidades, Onte, Presentacións, Vigo, Xerais/por bretemas

Excelente presentación na Feira do libro de Vigo da quinta edición de Pedro Petouto. Traballos e cavilacións dun mestre subversivo, o libro narrativo de Xesús Alonso Montero, actual presidente da Real Academia Galega. Iniciou o acto o profesor Modesto Hermida que abordou os valores literarios dunha obra que definiu como «pequenísimo libro, compendio xigantesco de principios ao xeito dun certo catecismo laico». Para Hermida «Pedro Petouto é un texto narrativo con todas as da lei, non exento de intensa liricidade. Un libro no que se sintetizan as inquedanzas de Xesús Alonso Montero da literatura social, da literatura como servizo á cultura». Tras referirse a intriga suscitada no seu momento pola utilización por parte de Alonso Montero deste heterónimo e citar as valoracións que de Pedro Petouto fixeran autores oomo Víctor Freixanes, Fernando Salgado, Claudio Rodríguez Fer e Victoria Ruíz de Ojeda, establecendo a súa relación co Juan de Mairena de Antonio Machado, rematou Modesto definíndoo como «libro narrativo, comprometido e entrañable». Interviu despois o profesor Antón Costa que leu un moi fermoso texto no que demostrou a existencia de Pedro Petouto, froito das súas investigacións no eido da Historia da Educación.

Comezou o seu discurso o profesor Alonso Montero salientando que o gran texto literario de Antón Costa merecería ser incorporado polo editor como anexo en futuras reedicións de Pedro Petouto. Despois lembrou a Ramón Acal, o editor da primeira edición do libro na colección Arealonguiña na editorial Akal: «Ramón Acal é un dos tipos máis listos que deu Europa. Un home moi culto que sabe o que hai que editar para vender e para influír na sociedade». Lembrou despois o profesor as edicións anteriores da obra, tanto as tres consecutivas sinaladas por Akal en 1974, como a realizada en 1999 pola Fundación 10 de marzo en colaboración coa Universidade de Compostela, cando aínda era profesor da facultade de Filoloxía. A seguir, don Xesús lembrou que os primeiros capítulos foran escritos e publicados no ano 73 no semanario vigues El Pope, no que traballaba Xosé Armesto Faginas, «un home, bo, xeneroso, extraordinario, que merece todo o noso recoñecemento e lembranza».

Alonso explicou as razóns polas que escribiu Pedro Petouto, que non foron outras que para eludir a censura. «Todos os que escribiamos no franquismo tiñamos unha certa habilidade de autocensurarnos para evitar a consulta voluntaria establecida por Fraga Iribarne. Eu daquela estaba na miña etapa de fervor marxistizante e pensei que inventando o personaxe deste mestre subverisvo podería dicir algunhas cousas. Fixen algunhas afirmacións de tipo socialista que nun artigo asinado pola miña pluma non sería permitidas». Aclarou, don Xesús, que se ben Pedro Petouto fora unha invención súa, o nome si que existiu. «Un canteiro chamado Pedro, que tiña por alcume “Petouto”, foi o que preparou a cantería da casa nosa da Grova, que habitamos dende 1941. Era un comunista das silverias, convencido de que non debía haber pobres». Referiuse a adicatoria da primeira edición, que conserou en todas as posteriores, a catro figuras extraordinarias do movemento obreiro galego e a un cura da montaña lucense comprometido coa xustiza. A seguir debullou como levou a Pedro Petouto polos camiños da literatura, facéndoo participar no segundo enterro de Rosalía, no banquete de Conxo sendo un adolescente ou a ler ao Unamuno socialista. Por último, Alonso Montero confesou a súa devoción por Antonio Machado: «Se hai un escritor para min, ese é Antonio Machado, o seu verso e a prosa de Juan de Mairena, un dos grandes libros da prosa española do século XX. Ademais admiro de Machado a exemplaridade da súa biografía. Non dubido que é o escritor que maís influíu en min, mesmo por riba de Rosalía ou de Curros».

Onte 988: O fío do vermello de An Alfaya

28 de Maio de 2014/en Autores, Literatura infantil e xuvenil, Narrativa, Novidades, Onte, Presentacións, Promoción do libro, Vigo, Xerais/por bretemas

A editora Helena Pérez e o escritor Antón Garcia Teijeiro presentaron onte O fío vermello, o libro máis recente de An Alfaya publicado por Xerais na coleccíon Merlín. Comezou o seu discrso Antonio expresando a sua convicción de que a literatura debe estar cerca dos nenos, dos lectores en formación. Confesou sentirse identificado coa concepción da literatura de An Alfaya: «unha autora que ten unha voz propia, non fai concesións, sabe que nunha novela ademais da trama son moi importantes os personaxes e os seus sentimentos». «An Alfaya escribe literatura de personaxes, interésanlle máis as emocións que os feitos. An ten un espírito de escritora comprometida coa literatura». Comentou, despois, O fío vermello, que definiu como «novela de personaxes moi vivos, personaxes que representan o amor, a superación, a amizade e a tenrura». «”O fío vermello” é, tamén, a metáfora da dignidade de Carlo, o rapaz que se pecha na terraza onde escruta o firmamento agardando pola chegada do seu irmán. É a metáfora da acción, do desexo de actuar sen renunciar a súa convicción». Rematou as súas palabras Teijeiro cualificando O fío vermello de «libro enxeñoso, comprometido co ser humano, un libro de altura, escrito con claridade e intelixencia. Non se pode dicir máis, só cómpre lelo».

Comezou An Alfaya as súas palabras dicindo que para ela non hai temas para nenos e outros para adultos, «só cómpre facer un esforzo para achegarse aos nenos e adolescentes». Confesou que lle interesaban as aventuras emocionais, «preocúpame o que lle fai sufrir ás persoas, eses conflitos que cómpre sacar fóra». «Sei que algúns dos meus textos poden ser considerados duros xa que se tratan temas duros, porque non toda a realidade é guai», engadiu. Enumerou algúns deses temas abordados en libros anteriores, a Sida n’ O caderno azul, a soidade dos sen teito en Illa soidade, a nai na cadea no Aroma do liquidambar, para referirse, despois, O fío vermello, «unha novela protagonizada por un neno decepcionado polo mundo adulto, que cando recibe unha grande mentira decide rebelarse de forma pacífica, decide pecharse nun lugar e non falar nunca máis, un xeito de tirar do nobelo que teñen que resolver os adultos». «Un personaxe, Carlo, que necesita unha fuxida, cara o mundo dos soños, que atopa nas estrelas fugaces, as Perseidas, ás que pide un desexo que no plano da razón non se pode cumprir».

Magnífica presentación seguida por un numeroso grupo de persoas que ateigaron a carpa da Feira do Libro viguesa nun serán chuviñento.

Onte 985: Temos dereito a un futuro distinto

25 de Maio de 2014/en Autores, Editores, Entrevistas, Nacionalismo, Novidades, Onte, Política/por bretemas

A viguesa editorial Engaiolarte abriu o seu catálogo cun excelente libro de conversas de Xan Carballa con Xavier Vence, portavoz nacional do BNG. Gustei da edición coidada deste libro alboral tanto polo singular do seu formato cadrado, pola composición da páxina e o tratamento do texto e fotos coma polo acabamento en flexi-book, aspectos nos que se percibe a experiencia editorial de Xosé Fernández Puga e o propio Carballa, editores d’ A Nosa Terra. Pola conversa que mantivemos con Puga na Feira do Libro de Vigo, sabemos que Engaiolarte ten a intención de apostar pola edición de libros fermosos, moi coidados na edición e nas calidades dos materiais. Sen dúbida, un acerto para afrontar o complexo proceso de hibridación da edición cultural galega de hoxe.

Xaora, alén do interese deste libro como obxecto, o que máis gustei foi da voz achegada por Xavier Vence, o protagonista destas duascentas páxinas que papei dunha sentada ao longo da tarde de onte. Unha conversa fluída, ben estruturada, con esacasas repeticións, o que constitúe mérito de Xan Carballa, un dos nosos mellores xornalistas culturais. Vence ofrece unha voz sen estridencias, un discurso reflexionado e depurado no eido académico, capaz de ofrecer unha raiola de esperanza para o nacionalismo galego de esquerdas. Abandonando o seitarismo e o vitimismo (esas doenzas que parecían incurables nos dirixentes nacionalistas), asumindo tamén a autocrítica, Vence humaniza a actual proposta política do BNG expresando de forma didáctica e comprensible, sen abusar da súa talentosa erudición económica (un dos seus puntos máis fortes), que a saída máis responsable en Galicia para a crise é a soberanista. Vence valora de forma equilibrada o labor do bipartito e a ruptura da XII asemblea do BNG, ademais de realizar afirmacións que abren un espazo para a recuperación dunha alternativa nacionalista de esquerdas que teña por obxectivo acadar os 500.000 apoios electorais, ese 25 % ou 30 % que a fagan eixo de gobernabilidade. É, pois, moi de agradecer este esforzo de tender pontes presente nas páxinas dun libro de conversas no que Vence presenta un discurso cheo de matices para liderar o nacionalismo galego de esquerdas desta década.

O subtítulo do libro, «Temos dereito a un futuro disitinto», expresa a vontade de Vence de conectar afectivamente cos sectores sociais e políticos que están ou estiveron na fronteira do BNG ou que formaron parte do nacionalismo político organizado nas últimas tres décadas. Quizais non lle falte razón a Vence e o futuro do nacionalismo galego de esquerdas dependa nesta altura máis da súa capacidade de conectar afectiva e emocionalmente coa sociedade galega ca do seu programa.

Parabéns aos editores de Engaiolarte, a Xan Carballa e a Xavier Vence por ofrecer tan interesante estrea editorial. Recoméndoa.

Onte 984: Na Feira do Libro de Vigo

24 de Maio de 2014/en Autores, Galerías de fotos, Narrativa, Novidades, Onte, Poesía, Presentacións, Promoción do libro, Recurso_didáctico, Vigo, Xerais/por bretemas

Comezou onte a Feira do Libro de Vigo, instalada na praza de Compostela até o domingo un de xuño. Pola mañá asistimos o acto de inaguración no que Pedro Feijoo interviu como pregoeiro e pola tarde participamos nas presentacións dos libros máis recentes de Carlos Negro e Agustín Fernández Paz. No seu pregón Pedro reivindicou o papel de Vigo como cidade literaria e a necesidade da comunicación directa do autor coa lectora, sen esquecer o papel das políticas públicas de fomento da lectura. Un texto excelente (pode baixarse en pdf) de lectura moi recomendable. Antes de falar dos contidos de Penúltimas tendencias, Carlos Negro leu un texto chamado a convertirse en clásico («Decálogo para unha poesía que se cadra non existe») no que reivindica e enxerga futuro para a que bautizamos como «poesía orientada a un público xuvenil». Un texto de gran interese para a formación do lector literario e para a reivindicación da poesía no entorno educativo e bibliotecario. Por último, na presentación d’ A viaxe de Gagarin conversamos con Agustín sobre o contexto daqueles anos sesenta sobre os que teceu a súa emocionante novela da memoria e de formación. Agustín puxo en evidencia a importancia do seu blog documental, un espazo pioneiro (extraordinario traballo) niso que podemos chamar «edición estendida«. En definitiva, un excelente inicio dun programa intenso de presentacións e actos que continuará para nós o vindeiro luns.

Onte 976: Agustín en Cronopios

16 de Maio de 2014/en Autores, Blogs_e_libros, Entrevistas, Galerías de fotos, Novidades, Onte, Presentacións, Promoción do libro, Radio, Recurso_didáctico, Twitter, Xerais/por bretemas

Gran entrevista a que a xornalista de Onda Cero Susana Pedreira mantivo no serán de onte con Agustín Fernández Paz. Unha auténtica conversa literaria, fluidísima, amena, humanamente relevante, arredor d’ A viaxe de Gagarin. Unha hora de xornalismo cultural de calidade na que se convidou ás lectoras, que encheron na libraría Cronopios de Pontevedra, a mergullarse na novela e no blog de documentación que autor publica a xeito de edición extendida.

O primeiro tema abordado foi do papel do escritor, para Agustín «unha persoa que conta», «o que me gusta é contar historias», «en todas as vidas quedan fíos sen tecer». Logo abordouse o paralelismo entre a historia da carreira espacial e a de Miguel Mendiguren, o protagonista d’ A viaxe de Gagarin. «Quería falar dos anos sesenta, enlazando con Non hai noite tan longa, cando a miña xeración foi nova, quixen facer un axuste de contas con aquel tempo. A viaxe espacial sempre me interesou moito. Na noval está sinalada por dous fitos, a viaxe do cosmonauta Iuri Gagarin, a primeira dun ser humano ao espazo, e a chegada a lúa dos astronautas americanos». Relatou Agustín unha anécdota propia, o feito de que o primeiro texto propio que lembra foi unha redacción sobre o Sputnik, acompañada dun debuxo a cor, coa que gañou un concurso na escola de Vilalba. «O que escribín afunda nos documentos, mais tamén nos fíos da vida, o que nos pasou, o que limos, o que vimos, de aí foi saíndo a novela.

Agustín referiuse ás mudanzas que se produciron na década dos sesenta, especialmente «á chegada dos electrodomésticos, unha revolución decisiva nas casas, onde chegaron antes as lavadoras e neveiras cas televisións». Detívose en falar do TOP, o Tribunal de Orde Pública, sobre o que non había apenas información, lembrando que un libro magnífico publicado en 2001 por Planeta fora retirado aos poucos meses pola propia editorial. Mesmo hai persoas novas que descoñecen que o TOP se transformou en 1978 na Audiencia Nacional, ou que a Brigada Política Social fose a Stassi española, «abráiame que haxa cousas que non se saiban». «As feridas esquécense cando están limpas e curadas», afirmou Agustín, para recomendar, despois, A caixa de música de Costa Gavras, unha película que explica o papel vivificador da memoria.

Falouse tamén da libraría da nai do protagonista, «unha libraría humilde do barrio coruñés da Falperra», e do primeiro amor que para Agustín «e esencial, non se esquece nunca, deixa unha pegada profunda». «Sería insoportable vivir se o paso do tempo non matizase as dores e as grandes ledicias da vida. Mais hai momentos positivos ou negativos de condensación, que nos axudan a madurecer». «Despois de tantas dificultades da vida, o único que quedan son os afectos e os cariños».

Susana e Agustín dedicaron os minutos finais da conversa a falar de Twitter e do blog documental da novela. «Gústame ser útil en Twitter, realizar enlaces que leven a unha páxina interesante». «Creo que é a primeira vez que se fixo un blog no que se recolle toda a documentación utilizada na redacción da novela. A través de cada post pretendo que se viva o contexto que viviu o protagonista. Creo que así quedará ainda máis clara a novela». Rematou Agustín falando do papel decisivo dos mediadores, mestres, libreiros, bibliotecarios, profesorado, pais e nais, «sen todos eles os escritores non seriamos nada, son esenciais para crear canles entre os libros e os potenciais lectores. Non tería lectores sen estes mediadores». Pechou Susana Pedreira afirmando que «presentar A viaxe de Gagarin na radio e nunha libraría rozaba a perfección». Non lle faltou razón, memorable presentación e conversa a conservar.

A conversa será emitida por Onda Cero de Pontevedra.

Onte 975: Madrigalegos letra e terraferidos

15 de Maio de 2014/en Autores, Cultura, Ensaio, Galeguismo, Nacionalismo, Novidades, Onte, Presentacións, Xerais/por bretemas

O salón de actos da Casa das Campás quedou moi pequeno para acoller a todas as persoas que quixeron seguir a presentación. organizada polo Atemeo de Pontevedra. de Conciencia política e literatura galega en Madrid (1950-2000), o ensaio máis recente de Ana Acuña. Ventura foi contar coa intervención do sociólogo Daniel Pino, unhas das 54 testemuñas do libro, que cualificou a obra como moi interesante e de lectura atractiva, tanto polo seu contido coma pola metodoloxía utilizada, que combina o método documental e o cualitativo, «o que permite ler un poema sinfónico, onde os executantes realizan as súas variacións baixo a firme dirección da autora». Citou Pino os cinco grupos de madrigalegos ou focos de irradiación de cultura galega en Madrid durante a segunda metade do século XX estudados por Acuña na obra: a Mocedade Universitaria Castelao (1952-1954), o grupo Brais Pinto (1958-1961); o Seminario de Cultura Galega do Club de Amigos da Unesco (1965-1969), o Grupo Lóstrego, Irmandade Galega (1971-1986) e, finalmente, o Grupo Bilbao (1996-2000). Referiuse ao territorio do Madrid que coñecera a comezos dos anos sesenta, que contaba apenas con dous millóns de habitantes e se transformaba en cidade cindustrial por mor dunha decisión burocrática». Leu un texto de Alexandre Cribeiro, incluído no libro, no que se relataba unha visita ao Pozo do Tío Raimundo e outros porpios da súa experiencia daquel tempo. «Lonxe da terra adquírese conciencia, aínda que podemos confundir a conciencia». rematou cun poema do seu libro Leme de lembranzas.

Falou a seguir o profesor Xesús Alonso Montero, prologuista da obra e director da tese de doutoramento sobre a que se editou. Comezou lembrando o número dedicado a Galicia en 1966 de Signo, publicación mensual de Acción Católica, onde Novoneyra publicou un poema no que citaba a Daniel Pino e a outros rapaces que estaban na cadea. Referiuse despois ao título do libro de Acuña, baseado na tese que dirixiu, «Facer literatura galega en Madrid», cuxo espiñazo son «os cinco grupos que aparecen na diaspora protagonizados en Madrid por galegos letra e terraferidos dende 1950 a 2000, literatura galega en Madrid con acento cívico chantado no país». Gabou o traballo de Ana Acuña en Madrygal, revista de filoloxía centrada na sletras galegas da que se levan publicados dezaseis números. «Ana Acuña é unha traballadora rigorosa, formiga intelixente, meticulosa. Falou cos 54 protagonistas da obra, personalmente ou por medio de correo. A información reunida por ela nestas historias de vida é extraordinaria».

Detívose o presidente da RAG en explicar que «non todo o que está feito en Madrid por galegos ten dereito a estar neste libro». «É o caso de Valente, que viviu en Madrid durante un tempo, mais que non estivo relacionado cos galegos, non nos procuraba». O profesor relatou como coñecera a Ben Cho Sey e a súa participación na tertulia do Lyon D’Or, que presidía Ramón Cabanillas. Rematou insistindo en que non pode facerse a historia da literatura galega sen ter en conta a diáspora, «hai unha diáspora tamén próxima, a de Barcelona, que está por escribir».

Onte 973: Duelo de Penélopes

13 de Maio de 2014/en 17_de_maio, Autores, Efemérides, Onte, Poesía, Recurso_didáctico, Vigo/por bretemas

Felicísimo foi o acto de onte no Club Faro de Vigo no que homenaxeamos a Xosé María Díaz Castro. Todas as intervencións foron moi brillantes e amosaron a relevancia do autor de Nimbos. Armando Requeixo, o biógrafo e estudoso do escritor de Guitiriz, presentouno como figura poliédrica, poeta durante sesenta anos e tradutor destacadísimo. Luís González Tosar, amigo e editor do poeta durante a derradeira década da súa vida, realizou o retrato humano. Contou con moita finura como Xosé María namorou por carta de María Teresa, a súa madriña de guerra, que sería a súa dona. Relatou a súa amizade con Charles Lessner, o afillado de Karl Marx, que sería en Vilagarcía, cando traballaba no colexio León XIII, o seu profesor de inglés e alemán. E lembrou Tosar con saudade e emoción aqueles días felices compartidos, nos que o poeta colaborou coa revista Dorna.

Pechou as intervencións Xosé Luís Méndez Ferrín abordando a relación de Díaz Castro con Vigo, «a capital editorial e cultural de Galicia do século XX e do comezo do XXI». Lembrou o papel esencial do poeta berciano Ramón González Alegre, director da revista Alba de Vigo, quen non seu libro Poesía gallega contemporánea, publicado en 1953 por Hugín, deu a primeira noticia do poeta Xosé María Díaz Castro. «Daquela ingnorábase en Vigo que Díaz Castro publicara en 1946 o opúsculo Nascida dun soño na imprenta e librería Celta de Vilagarcía». Continuou Ferrín recordando o decisivo que fora a publicación en 1956 da Escolma da poesía galega. IV Os contemporáneos, preparada por Paco del Riego, onde se recolleron textos de poetas inéditos como Díaz Castro. «Alí aparece o núcleo duro dos poemas diazcastrianos, dende a pérola negra, «Penélope», mais tamen outra «Penélope» a de Álvaro Cunqueiro. Unha sostense a carón da outra, a iso é o que chamamos “duelo de Penélopes”». «Daquela había sede de Díaz Castro. Un clamor para que publicase un libro en galego, cando en Galaxia había repulsión para a publicación de poesía. Así naceu a serie Sanlés, onde non aparece o carimbo de Galaxia, dirixida por Del Riego e Celso Emilio». Citou Ferrín as críticas entusiastas que recibira Nimbos, a pesar que Carballo Calero cualificara a Díaz Castro apenas como «poeta legible». Rematou Ferrín afirmando que «teñen razón aqueles que consideran que o canon da poesía galega do século XX está formando por Xosé María Díaz Castro, Aquilino Iglesia Alvariño, Álvaro Cunqueiro e Celso Emilio Ferreiro».

Texto da presentación (pdf).

Onte 970: «Liña azul» de David Pobra

10 de Maio de 2014/en Autores, Novidades, Onte, Premios, Presentacións, Xerais/por bretemas

Presentamos onte no salón de plenos do concello de Ribeira Liña azul, a obra de David Pobra gañadora da IVª edición do «Premio de novela cidade centenaria». Creo que o de Ribeira é xa un certame de noveliña (entre os 80.000 e os 140.000 caracteres) consolidado grazas aos excelentes textos de Begoña Paz, Ignacio Silva, Goretti Fariña e David Pobra, todos os catro membros da xeración de narradoras e narradores do novo século. Onte asinamos tamén a continuidade da colaboración entre o concello de Ribeira e Xerais para a quinta edición, xa convocada, que se ditaminará na primavera de 2015 e editará na de 2016.

No que atinxe ao acto literario, David Pobra (nome literario de David Pérez González) confesou ao comezo da súa intervención que unha das ideas de Liña azul fora «animar a escribir, non só a ler, unha intencionalidade recollida nas páxinas da propia obra cando se di “senta o cu e ponte a escribir”». Confesou que o maior piropo que se lle pode facer á novela é considerala «un texto inspirador», como foi cualificada por unha das súas lectoras amigas antes de publicala. David relatou as orixes da obra remontándose a súa estancia en Barcelona hai oito anos, cando estudara alí Filoloxía Galega cunha bolsa Séneca. Lembrou as súas primeiras colaboracións con Vieiros Barcelona onde publicou os seus primeiros relatos e a súa experiencia como viaxeiro da liña azul do metro barcelonés. «Creei “Historias da liña azul”, unha sección semanal na que solicitaba aos lectores ideas para o inicio do próximo relato. Aí apareceu un detective. Publicáronse vinte e un relatos, tantos coma paradas da liña».

Intervín no acto como editor e membro do xurado para gabar esta metanovela. Unha noveliña sobre os límites e os compoñentes da novela que constitúe unha ficción sobre a xénese da ficción. Mais que tamén podería ser definida como unha obra de ficción radical sobre o proceso de escrita dunha obra narrativa na que se mesturan as fronteiras dos xéneros até confundirse. Narrativa ou ensaio? Novela negra, de intriga, de ideas, novela literaria, novela humorística? Insistín na importancia do diálogo inicial entre o autor e o seu personaxe, un detective sen nome, de quen saberemos moito máis tarde ten a súa orixe en Palmeira. Un investigador que non ten moi claro o obxecto do seu caso, mais si os límites do seu espazo, o percorrido pola liña azul do metro de Barcelona. Un diálogo entre entre autor e personaxe ampliado, logo, á participación dunha lectora que forma parte do Club de Lectores A Serpe, e despois, ás propias veces narrativas, a primeira e a terceira, que se van mesturando como os diversos rexistros normativos da lingua galega.

Rematei a miña intervención salientando que na miña opinión un dos grandes acertos de Liña azul é colocar aos personaxes na situación de abandonar a ficción e cobraren vida de seu. Esta é unha novela na que as persoas lectoras cobran corporeidade, pasando de ser espectadoras a personaxes ficcionais. Por último, interpretei o título de liña azul, seguindo o fío azul de Gustavo Martín Garzo, como unha metáfora do texto literario. Liña azul é unha obra metaliteraria provocadora, que interroga, que propón incorporarnos ao mundo da escritura, iso é percorrer as estacións da liña azul a velocidade de vertixe. Por último, expresei as melloras intencións para unha noveliña que deixa ao lectora pendurado da liña azul do texto literario. Excelente novela para un premio xa de referencia e para un autor novo que debuta na narrativa galega cunha obra importante.

Onte 969: Con Teresa González Costa no Grove

9 de Maio de 2014/en Artes Visuais, Autores, Exposicións, Galerías de fotos, Narrativa, Novidades, Onte, Poesía, Presentacións, Xerais/por bretemas

Magnífica presentación a do serán de onte na Galería Besada do Grove d’ Os santos nunca dormen, a novela máis recente de Teresa González Costa. Coincidindo tamén coa inauguración de «Almas de cántaro», unha impresionante exposición da pintora sevillana Virginia Bersabé, Teresa regresou ao seu Grove natal para reivindicar «que esta novela desenvólvese nun lugar que me habitou dende hai moito, unha vila sen nome onde o tempo fica parado, no Atlántis, ventre de balea, un casa de hóspedes onde se aloxan persoas extravagantes, magníficas, capaces de vivir poeticamente, personaxes libertarios, conscientes que na vida todo flúe coma a balea branca».

Citou despois Teresa algúns dos temas da novela: a angustia, as perdas persoais, como a guerra civil que deixou pegadas. «Quixen escribir unha traxedia. non un drama, onde non faltase a presenza do humor. A obra fala do odio e as súas consecuencias». «Na novela hai reflexións profundas e varias intrigas persoais que se cruzan». «Abordei a memoria como reparación e conciliación». «Na novela as fronteiras entre o real, o fantástico e onírico están esvaídas. Jeremías, restaurador de imaxes, aquí de seres humanos tamén, entra nun mundo de dimensións inesperadas, a través de “vivencias atlánticas”. Restaura e será restaurado. Os santos nunca dormen fala da vida coa intención de que o corazón da balea volva bater. A vida existe para ser vivida».

Dedicou Teresa unha parte da súa intervención a expresar a gratitude cos autores aos que debe moito esta obra: Melville, Nicolas Bouvier, Dionisio Pereira, Mark Twain e algúns autores franceses. Tamén ás conversas con Alfonso Abel, Loli Virulegio, Arximiro Fernández e coa súa visaboa da que tirei o título, «os santos nunca dormen». lembrou ao señor Jorge, un artesán compostelán co que falou toda unha mañá, que lle ensinou o anxo con lentes, fotografado na cuberta.

Para rematar leu o poema «O tempo» que escribiu para esta presentación.

O Tempo

Hai quen di
que o tempo
o pon todo
no seu sitio
pero tamén
é certo
que ás veces
hai que axudalo
porque o Tempo
vai ás présas
e non sempre
se decata
dos detalles.
Outras veces
parece
que chega tarde,
o Tempo
purga o tempo
toma o seu tempo
co seu chapeu
repleto de distracións,
e entón a demora
pode durar
demasiado
para quen agarda.
Hai que axudalo,
ao Tempo
e escribirlle cousas,
pequenos ou grandes
recordatorios
para a súa
libraría persoal,
poemas
historias
grandes ou pequenas
debuxos
para que o tempo
tome o seu tempo
da contemplación.
Hai que ofrecerlle un sorriso
e un intre
de xenerosidade
e de sinceridade.
Ás veces
o Tempo
o pon todo
no seu sitio,
pero outras
veces non.
É entón
cando hai que botarlle
un cabo
como se di
aínda que só
sexa
para non ter
a sensación
de perder
o verdadeiro Tempo.

O Grove 8, maio, 2014