Campo do Fragoso CXCI

/en , , , /por

faro-chapela-4667593-2_gASPAS ASOMBRA

Dende os tempos de Alexander Mostovoi, hai agora dúas décadas da chegada a Vigo do noso tsar, o Celta non contou cunha figura tan determinante e luminosa como a do incrible Iago Aspas desta tempada. O Merlín de Moaña, o mago do Morrazo, ou como queiramos alcuñalo, vive o momento máis extraordinario da súa carreira, tanto pola súa capacidade para marcar, que o sitúa a esta altura como o mellor goleiro seleccionable para Julen Lopetegui, cos mesmos tantos que Cristiano, apenas un por baixo dos de Messi e Luis Suárez, como pola confianza contaxiosa nas súas propias posibilidades, o que lle permite na lameira liderar ao equipo, intentar o máis difícil e non dar nunca unha bóla por perdida.

Onte Aspas volveu asombrar. Meteu un gol espectacular e participou de forma determinante nos outros dous, facilitando ao Celta unha vitoria (aparentemente) cómoda fronte a un bo Málaga do debutante “Señor Gato”. Á estrela celeste fixéronlle falta apenas seis minutos para aproveitar unha diagonal de trinta metros de Jonny, froito dunha recuperación no centro do campo do defensa de Matamá. Iago soubo conducir en carreira coa esquerda, levar ao rego ao seu marcador e sentar a Kameni xusto no momento en que mudou a bóla de perna para xutar e superalo con facilidade. Un contraataque marabilloso de toque, carreira, caneo, xute e gol. Un gol cen por cen da canteira galega que abría a táboa de marcas e que condicionou o devir do partido.

Certo é que no minuto 18 o árbitro non viu, tras un remate de Guidetti, unha clara man de Diego Llorente na área andaluza, o que podería ter pechado o que foi unha saída preciosa do cadro de Eduardo Berizzo. Mais bó e recoñecer que a partir de entón os visitantes nunca tiraron a toalla e o partido se foi igualando, con oportunidades en ambas as dúas portarías e un xogo combinativo ben xeitoso para a bancada. Nestes ires e vires ao Málaga sobroulle xogo e faltoulle fortuna no remate, tanto nas chegadas do seu goleiro Sandro como na cabezada de Mikel Villanueva desviada por Rubén Blanco nunha das súas mellores paradas da tarde.

Tras a reanudación o panorama no mellorou para o Celta, que sufría máis do previsto, obrigado polo Málaga a repregarse diante da súa portaría. Xaora, no minuto 60 volveu aparecer a afouteza de Aspas. O noso internacional pelexou unha pelota na frontal da área que enviou á esquerda, onde Bongonda centrou ao primeiro toque agardando a chegada de Wass dende a segunda liña para que o dinamarqués marcase case a pracer. Un gol decisivo no partido, xerado por Iago a partir dunha pelexa a cara de can cos seus defensores. Como magnífica foi tamén a súa participación no terceiro, aos 73 minutos, sacando unha falta moi rasa que, despois dun erro clamoroso de Cabral, Andrés Fontán enviou ás redes dende a área pequena. O partido semellaba pechado, mais como sucede decote no treito final non faltou o agasallo celeste, desta volta un autogol de Wass, que cabezou un saque de falta que levaba veleno. Un gol que facía xustiza ao esforzo dos malagueños que pouco minutos antes tiveran un deses goles que semellan feitos, abortado in extremis por un Rubén Blanco, cada vez máis seguro e valente nas súas intervencións.

Ademais da gran tarde de Aspas, que como un líder indiscutible do equipo soubo marcar o ritmo de xogo, acougando ou acelerando cando era preciso, tamén estiveron a un gran nivel Radoja e Wass, dous xogadorazos que medran en cada partido. Outra das claves desta tempada excelente na que o Celta de Berizzo continúa con magníficas expectativas nas tres competicións nas que participa. Mellor non se pode comezar un ano de ilusión para o celtismo

Trasacordo na Área Metropolitana

/en , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo ao novo conflito arredor da creación da Área Metropolitana de Vigo.

area_vigo_r2_c1Temos apelado en diversas ocasións á institución tan galega como a do “trasacordo”, estudada por Marcial Gondar, para tratar de entender decisións políticas que, aparentemente, non teñen xustificación racional ningunha. Se consultamos o Dicionario Xerais da Lingua o trasacordo é “o cambio de opinión con respecto a algo acordado con anterioridade”. Porén, segundo o profesor de Antropoloxía da USC, a esta definición cómprelle engadir un matiz clarificador: o trasacordo supón a revisión dun acordo ou dunha decisión tomada, un volverse atrás no camiño andado, “mais para percorrelo por outro vieiro ou doutra maneira”. O que quere dicir que o trasacordo conleva un cambio de opinión, un botarse atrás do acordado, mais sempre para adoptar unha orientación nova, para a seguir intentar outro novo acordo. Razón pola que entre nós os galegos non estaría mal visto que a pesar de termos decidido unha cousa, mudásemos despois de opinión; abondaría que xustificásemos tal cambio de criterio co argumento de que “tivemos un trasacordo”.

Non hai dúbida que este procedemento do trasacordo dinámico é o que mellor permite explicar os ires e vires, os acordos e posteriores trasacordos políticos continuos da creación da Área Metropolitana de Vigo (AMV) que, despois de dezaoito anos daquela histórica “Declaración de Soutomaior”, documento de espírito fundacional da AMV, asinado o 22 de decembro de 1999 polos alcaldes da Mancomunidade da Área Intermunicipal de Vigo, volveu quedar este pasado fin de ano na encrucillada da incerteza. E alá van case dúas décadas de trasacordos sobre o tema (incluídas varias leis debatidas, dúas delas aprobadas polo Parlamento de Galicia), protagonizados por catro alcaldías viguesas de cores políticas distintas (Castrillo do BNG, Pérez Mariño e Caballero do PSdePSOE e Porro do PPdeG) e por tres presidencias da Xunta de Galicia (Fraga, Touriño e Feijoo). Cinco lexislaturas autonómicas e mandatos municipais onde ambas as dúas partes foron incapaces de pechar de vez un acordo razoable e definitivo que traducise institucionalmente o que dende hai tempo é unha realidade social incuestionable, a existencia dunha comunidade de 600.000 persoas que desenvolven as súas vidas arredor do espazo urbano artellado pola cidade e pola ría de Vigo.

Unha incapacidade para acadar acordos entre a Xunta de Galicia e os concellos metropolitanos que prexudica, sobre todo, á cidadanía da área viguesa, que sexa por arres ou por xos continúa sen recibir os servizos (singularmente o do transporte metropolitano) xa existentes dende hai tempo noutras rexións urbanas galegas. Un fracaso político que non pode ser xustificado con estrataxemas de procedemento administrativo, como a recente da negativa da inscrición da AMV no Rexistro de Entidades Locais, coa que os responsables da Xunta de Galicia pretenden adiar, outra vez máis, o proceso e intentan desgastar politicamente a Abel Caballero, hoxe a besta negra para o partido de Alberto Núñez Feijoo. Como tampouco leva a ningures que as alcaldías do Partido Popular boicoteasen a constitución da xunta de goberno metropolitano coa pretensión de deslexitimar o seu plan de traballo (entre o que está a tramitación do polémico plan de transporte) e adiar a incorporación dos concellos que amosaron o seu interese en facelo.

Reorientar o proceso de constitución da AMV require de elevadas doses de consenso e xenerosidade, tanto dos responsables dos concellos metropolitanos, singularmente da alcaldía de Vigo, que lidera hoxe a creación do ente, como da Xunta de Galicia e da súa presidencia. Cómpre abandonar a xestión por coxuntura, expresada nos trasacordos do proceso, e transformala nun acordo estratéxico potente capaz de converter a AMV na trabe de ouro do novo modelo territorial galego. Se Feijoo e o seu partido non asumen esta altura de miras, se non apostan con todas as consecuencias polo modelo do Vigo metropolitano, converterán a Abel Caballero nun mártir que se inmolará nas rúas de Vigo, como fixo noutrora con éxito incuestionable coa aldraxe da venda das caixas ou a discriminación ao aeroporto de Peinador. A bóla quedou no tellado do Partido Popular que deberá abandonar a súa estratexia obstrucionista, se non quere no futuro continuar sendo irrelevante no concello de Vigo e, probablemente, en boa parte dos concellos metropolitanos. Dentro dos propósitos do ano novo debería estar o recuperar o tempo e as enerxías perdidas na constitución da AMV e poñela a funcionar a toda máquina.

Ribeira Sacra literaria

/en , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo á Ribeira sacra, tras o acordo parlamentario solicitando a súa declaración como Patrimonio da Humanidade e a publicación de Todo isto che darei de Dolores Redondo:

Ribeira SacraHai poucos días a Comisión de Cultura do Congreso aprobou por unanimidade un texto que solicitaba o apoio da cámara á declaración da Ribeira Sacra como Patrimonio da Humanidade. Apoiada tamén de forma expresa polo ministro de Cultura, está iniciativa parlamentaria é moi significativa, tanto polo feito de que fose consensuada entre a deputada ourensá do PP Ana Belén Vázquez e o lucense de En Marea Miguel Anxo Fernán Vello, un feito até hoxe inédito, como pola súa capacidade de achegar un novo pulo á cándidatura proposta en 2013 polas deputacións de Ourense e Lugo e polo Consorcio Turístico da Ribeira Sacra. Unha vella iniciativa, incorporada hai dúas décadas ao listado de aspirantes a esta declaración da UNESCO, mais atascada pola complexidade de atopar unha figura de protección axeitada para este territorio de vinte e un concellos, situado no sueste de Galicia, onde viven 75.000 persoas.

Un espazo patrimonial de exhuberante vexetación marcado pola grandiosidade dos seus canóns entre os que discorren os leitos dos ríos Sil e Miño, en cuxas beiras se desenvolve dende época romana unha vinicultura heroica (quen pode negar que os viños de Amandi, a parroquia do concello de Sober, xa eran do gusto dos emperadores?) e se asentan dende o século XII varios dos cenobios románicos mellor conservados do país como os mosteiros de Montederramo, San Pedro de Rocas, Santa Cristina de Ribas de Sil ou Santo Estevo de Ribas de Sil. Esta beira sagrada dos mosteiros e do viño, como a cualificou o escritor Manuel Garrido, froito de pregamentos de millóns de anos, agocha espazos sorprendentes para o gozo do viaxeiro, sexa polo abraio cromático producido polas vides de mencía e godello amarradas á pendente da ribeira ou polo asombro provocado pola paisaxe dende miradoiros panorámicos como os do Cabo do Mundo, do Torrón, do Picotiño, do Cotano, dos Mouros ou dos Torgás (tamén chamado popularmente “Balcones de Madrid”, xa que dende alí se despedían os afiadores camiño da capital), onde os caprichos do Miño, do Sil e dos seus afluentes debuxan os canóns ondulantes.

Un espazo de beleza sobria transformado en topos literario por Xabier Quiroga, o escritor do Saviñao, en novelas como Atuado na braña (2002), O Cabo do Mundo (2009) e, sobre todo, Izan o da saca (2015), a protagonizada por Reiniña, o taxista e investigador do Saviñao, que despois de seguir a rota das ratas por Galicia remata de forma apoteósica na parroquia da Cova. Novela que deu pé a un roteiro literario, “Izan na Ribeira Sacra”, organizado polo Centro de Formación do Profesorado, seguido o pasado 5 de novembro por un cento de docentes participantes en clubs de lectura que visitaron algúns dos escenarios da novela como o castro de Marce, a fervenza de Augacaída, as igrexas de San Martiño da Cova e San Paio de Diomondi, o embarcadoiro e vila de Belesar, o Ecomuseo de Arxeriz ou as instalacións de Abadía da Cova de Adegas Moure, situadas ao pé do meandro do Cabo do Mundo, un dos lugares máis emblemáticos da comarca.

Protagonismo literario da Ribeira Sacra consolidado coa publicación de Todo esto te daré (na edición en galego, Todo isto che darei), a novela coa que Dolores Redondo obtivo o Premio Planeta. Unha longa narración de case setecentas páxinas sobre escuros segredos familiares coa que a autora da Triloxía do Val do Baztán (case un millón de exemplares vendidos en todo o mundo en máis de trinta linguas) rende unha homenaxe as súas raíces galegas. Como xa fixera coas localizacións das súas novelas anteriores, Redondo escolleu a sobriedade e dureza das paisaxes da Ribeira Sacra como o marco máis axeitado para ofrecer unha intriga sobre a dor da incertidume e contra a impunidade onde son constantes as sorpresas dun xogo de enigmas dispostos en espiral. Homenaxes que a autora nalgúns casos fai explícitas, como ao traballo heroico dos vinicultores das adegas Vía Romana de Belesar, e noutras tece con sutileza na composición de personaxes memorables como o garda civil Nogueira ou Herminia a caseira das Grileiras, o pazo onde se desenvolve a cerna da investigación.

Polo sucedido durante os dous últimos anos no Val de Baztán, é moi probable que esta novela de Dolores Redondo motive a milleiros de lectores e lectoras de toda España a visitar as paisaxes da Ribeira Sacra e vivir con plenitude a súa atmosfera. A Ribeira Sacra transformada en reclamo literario ofrece unha oportunidade que non pode ser desaproveitada.

Consolidación do Instituto de Estudos Vigueses

/en , , /por

Dedico o artigo da semana no Faro de Vigo ao Instituto de Estudos Vigueses con motivo da incorporación de novos membros:

estudios-vigueses-bienvenida-miembros-14_g

Hai apenas quince días o Instituto de Estudos Vigueses (IEV) presidido por Xoán Carlos Abad Gallego celebrou o seu vinte e cinco aniversario e hoxe nos dá a benvida a nove novos membros: Beatriz Bruna, Beatriz de San Ildefonso, María Dolores Elena Durán, Jorge Lamas, José Luis Mateo, José Ramón Cabanelas, Antonio Vaamonde e Carlos Núñez. Con case trinta membros, iníciase o que debería ser a etapa de consolidación da entidade creada o 9 de maio de 1991 coa finalidade de recuperar a memoria común da cidade, o que supón tanto esculcar no seu pasado como debater sobre os retos do Vigo futuro.

Tras o empurrón inicial, que supuxo o convenio coa Fundación ProVigo, durante estes cinco lustros o IEV enfrontou adversidades e situacións difíciles, motivadas pola procura dunha sede noble e pola carencia de recursos, o que non lle impediu desenvolver, grazas á colaboración dos seus integrantes e ao apoio do concello, unha coidada liña de publicacións, un cento de libros (algúns auténticas alfaias) e vinte e un números do seu boletín “Glaucopis”, onde se recollen máis de 250 artigos, que constitúen hoxe a biblioteca de referencia sobre a historia do Vigo metropolitano.

Labor editorial ao que non foron alleos os esforzos do cronista oficial da cidade, Lalo Vázquez Gil, primeiro secretario e conservador do IEV, e do latinista e especialista na toponimia viguesa Gerardo Sacau, presidente durante unha década. Ambos os dous falecidos, como outros fundadores da entidade: Andrés Martínez-Morás, o primeiro presidente; os xornalistas de “Faro de Vigo”, Francisco Armesto Faginas e Manuel de la Fuente; o filatelista Manuel Lago Martínez ou o historiador Hipólito de Saa, aos que lembramos con admiración e gratitude.

Ademais destes traballos sobre arqueoloxía, arquitectura, toponimia, historia, literatura, economía, deporte ou xornalismo, ao longo da súa traxectoria o IEV organizou exposicións, conferencias divulgadoras, así como elaborou propostas coa intención de afondar na memoria e defensa do patrimonio local, desfacendo o mito de que Vigo é unha cidade de aluvión sen historia de seu. Porén, a misión primeira do IEV continúa sendo a investigación e divulgación da historia de Vigo ao longo dos seus catro mil anos de existencia.

Un labor de afondamento histórico esencial nunha cidade metropolitana de memoria fráxil (e ás veces interesadamente esquecedeira) que aínda precisa de doses elevadas de autoestima, tanto para as súas élites políticas, como para o seu tecido empresarial e asociativo. Aínda que semelle paradóxico, sabemos aínda moi pouco de onde vimos. Vigo precisa consolidar un relato rigoroso do seu pasado, alicerzado no emprego das ferramentas das ciencias sociais contemporáneas, abandonando algúns mitos acuñados pola historia romántica do século XIX e abordando as eivas e períodos escuros ou litixiosos do noso pasado. Só así poderá proxectar con lexitimidade e fiabilidade o seu proxecto metropolitano durante este século XXI. O IEV non pode esquecer, tampouco, a súa actividade educativa, asesorando aos centros escolares nos temas relacionados co coñecemento da historia e xeografía local, un traballo didáctico, onde se poden desenvolver proxectos e iniciativas moi ilusionantes.

Nesa nova etapa, o IEV debe continuar tendo as súas portas abertas, potenciando sobre todo a súa comunicación dixital e a dixitalización dos seus fondos e arquivos, hoxe unha das súas prioridades, para a que precisa do apoio de todos os poderes públicos, o concello de Vigo, o seu mecenas, pero tamén da Deputación de Pontevedra, da Xunta de Galicia e do Goberno de España. Nesta estratexia de apertura e consolidación, o IEV precisa estreitar a súa colaboración coas redes de Museos e Bibliotecas do concello de Vigo, coa Universidade de Vigo e coa Autoridade Portuaria de Vigo, mais tamén co Círculo de Empresarios e con outras empresas e entidades económicas e culturais privadas.

No marco do funcionamento das entidades de estudos locais, o IEV precisa da colaboración de todas as persoas que traballen en temas que teñan como referencia a área metropolitana (non só en Historia e Ciencia Sociais), converténdose nun espazo de coñecemento colaborativo. O IEV é un deses proxectos de cidade, o da construción da memoria, onde todos estamos convocados a participar.

Campo do Fragoso CXC

/en , , , /por

celta-sevilla_11-12-2016IBORRAZO

Os tres goles do xigantón Iborra, o centrocampista que tras o descanso substituíu a Nico Pareja, liquidaron un Celta-Sevilla moi nivelado no primeiro acto. Un castigo moi avultado para o cadro de Eduardo Berizzo que só se dobregou diante do de Jorge Sampaoli nos derradeiros minutos, cando pagou o esforzo do pasado xoves en Atenas cando conseguiu unha merecida clasificación europea.

Un partidazo de fútbol decantado por unha cabezada do centrocampista valenciano, a un saque de recanto de Sarabia, que se anticipou a tres xogadores celestes e na que Rubén Blanco quedou en media res, en terra de ninguén. Unha xogada desafortunada que amosa as carencias de altura do Celta a balón parado e o escaso liderado dunha portaría, en período de formación. Unha mágoa, xa que até entón, correran apenas 51 minutos de xogo, a xove promesa de Mos fixera dúas intervencións de moito mérito, unha extraordinaria, na que tapou un bo remate de Franco Vázquez, e outra moi difícil, na que rexeitou a boca de cano un remate de Ben Yedder.

Non será doado esquecer os trinta minutos iniciais deste Celta-Sevilla onde os dous cadros –como era de agardar, tratándose os seus adestradores dos dous alumnos máis avanzados de Marcelo Bielsa– procuraron con ansia teimosa o gol. O espectadores gozamos dunha tirapuxa continua, onde a emoción viaxaba cada minuto dunha a outra área. Un espectáculo para aproveitar. Un auténtico partizado, tanto polo afán construtivo dos dous cadros como pola súa xenerosa intensidade, incluídos algúns duelos individuais moi interesantes e onde brillaron xogadores de moitos quilates como Samir Nasri ou Iago Aspas.

Non embargante, durante os primeiros corenta e cinco minutos, os porteiros, ambos os dous en estado de graza, estableceron a xerarquía e impediron que, incriblemente, non se movese a táboa de marcas. Rubén Blanco, como xa adiantamos, salvou dous goles feitos e só foi superado por unha cabezada de N’Zonzi ao longueiro. Sergio Rico salvou unha cabezada cara abaixo de Aspas, que pelexou o que non está escrito coas trabes sevillistas. Daniel Wass obrigou a Rico a facer unha grande estricada ao comezo da reanudación, tras un pexegazo sobre o pao dereito.

Xaora, cómpre recoñecer que neste duelo bielsista Sampaoli gañou a Berizzo na pizarra cando, tras a reanudación, reforzou o mediocampo cunha peza potente como a de Iborra. E máis aínda, cando tras o primeiro gol do centrocampista ordenou aos seus repregarse, abandonando a estratexia do intercambio de ataques que caracterizara tan fermosa primeira parte. Coa táboa de marcas en vantaxe, o Sevilla deixouse dominar, agardando aproveitar a velocidade de Vitolo nunha contra. Durante case media hora o Celta sitiou a área visitante procurando o gol do empate. Un esforzo teimoso mercedor de maior fortuna, sobre todo nun gran xute de Guidetti, rexeitado por Rico, e noutro dende a frontal de Orellana, que desviou Iborra, o protagonista nas dúas áreas, que case marca en propia meta. O Celta só desistiu da súa angueira cando nunha xogada de Vitolo, no minuto 84, volveu marcar o centrocampista sevillista, que onte tivo o seu día do mes. Daquela o cansazo acumulado na proeza de Atenas caeu a chumbo sobre os de Berizzo que co partido estragado entregaron o terceiro, tras unha perda no medio do campo de Bongonda, que saíra minutos antes para enfiar a área, e a transformación dun claro penalti que Cabral cometeu sobre Correa.

Non mereceu o Celta un castigo tan severo como este Iborrazo, mais cómpre recoñecer que desta volta Jorge Sampaoli soubo mover ficha antes ca Eduardo Berizzo. Unha magnífica tarde de fútbol de inverno, a pesar do resultado adverso para os nosos.

O reto da igualdade

/en , , , , , /por

No artigo da semana en Faro de Vigo comento a experiencia do Observatorio da Mariña pola Igualdade, que obtivo o Premio da Crítica Galicia 2016 na modalidade de Iniciativas Culturais e Científicas:

obaervatorio

Os últimos Premios da Crítica Galicia, outorgados hai dez días pola entidade presidida polo editor Bieito Ledo dende hai catro décadas, foron os da igualdade, tanto pola composición dos xurados das súas oito modalidades, correspondentes aos diversos eidos da cultura, como polos recoñecementos que recibiron a escritora e profesora María do Cebreiro, o equipo de investigadoras en literatura infantil e xuvenil dirixido por Blanca Roig, a cantante, compositora e produtora Uxía, a actriz e directora María Barcala do Teatro Atlántico e as compoñentes do Observatorio da Mariña pola Igualdade.

Cada unha destas creadoras, investigadoras, artistas e activistas premiadas, como salientou na súa intervención na cerimonia Carmela Silva, presidenta da Deputación de Pontevedra, protagoniza o esforzo das miles de mulleres que en Galicia traballan nos diversos sectores da nosa industria cultural e creativa, un labor inxustamente agochado e silenciado por un sistema que, a pesar dos chamamentos a prol da visibilización das mulleres, continúa sendo masculino e ás veces machista.

De todos os premios da crítica deste ano, probablemente foi o da modalidade de Iniciativas Culturais e Científicas, outorgado ao Observatorio da Mariña pola Igualdade, o que máis afondou no chamamento explícito a promover a igualdade real entre homes e mulleres de todas as xeracións e en todos os ámbitos da vida social. Un merecidísimo recoñecemento para unha asociación feminista integrada por mulleres das diversas localidades da Mariña lucense que se xuntan para acadar a igualdade social entre homes e mulleres, superando a discriminación por razóns de sexo.

Dende hai case unha década este grupo pretende xerar conciencia crítica e activar a participación das mulleres na transformación social que supón un proxecto de igualdade. Un movemento integrador, capaz de dinamitar calquera tipo de conformismo, que pretende mobilizar a todas as mulleres dispostas a traballar pola igualdade de xénero participando en actividades e campañas, xerando iniciativas novidosas ou presentando as denuncias necesarias, tendo sempre en conta as particularidades da situación social de mulleres e homes da comarca e os seus problemas e necesidades específicas.

Ademais de velar pola aplicación do principio de igualdade de xénero no conxunto das accións e políticas que se desenvolvan na comarca, o Observatorio da Mariña organiza cursos, charlas, obradoiros fotográficos, vídeo fórum de temática feminista nos centros educativos e cívicos da comarca, así como diversas actividades alternativas que pretenden contribuír a transformar, dende o eido local, unha sociedade patriarcal nunha sociedade igualitaria. Así participa cada ano no Ribadeo Tapeo, no que nos 55 bares participantes reparten 140.000 panos de mesa nos que está impreso o lema “desTAPA a igualdade”.

O Observatorio publicou o seu trivial feminista, unha versión coeducativa do coñecido xogo de preguntas e respostas, ou unha unidade didáctica sobre Antía Cal, a pedagoga de Muras, fundadora do vigués colexio Rosalía de Castro, á que rendeu unha homenaxe o pasado ano. Como particular interese ten a publicación da súa “Axenda Feminista”, sempre de coidada e moi fermosa edición, coa que cada ano o Observatorio pretende visibilizar o esforzo das mulleres galegas nos diversos campos da creación: en 2011 ás esquecidas da nosa historia, en 2012 ás músicas, en 2013 ás escritoras, en 2014 ás teatreiras, en 2015 ás poetas, en 2016 ás científicas…

Xaora, o Observatorio mantén unha denuncia teimosa da violencia machista, procurando que toda a sociedade se posicione en contra de todas as manifestacións de discriminación machista, dos que os asasinatos de mulleres constituén o caso máis extremo. O Observatorio denuncia os recortes persoais e sociais que se produciron nos últimos anos para loitar contra o feminicidio e contra a discriminación, consciente de que a solución á violencia machista, como tanto se ten repetido este 25 de novembro, está tanto no fomento dos valores coeducativos e da educación en igualdade, como en introducir na axenda pública utilizada polas administracións e os medios de comunicación a procura da igualdade como unha prioridade política e social. Eis un reto que a todas convoca.

Campo do Fragoso CLXXXIX

/en , , , /por

Aspas_27_11_2016ASPAS TOTAL

Outro partidazo de Iago Aspas levou ao Celta a unha clara vitoria sobre o Granada nun encontro que foi cómodo até os xa clásicos cinco minutos agónicos nos que a bancada, tras un agasallo de nadal de Cabral, rosmaba a posibilidade dun empate visitante. Capaz de marcar un gol decisivo, asistir con xenerosidade no segundo, mais tamén equilibrar ao cadro recuperando pulo no medio campo e sabendo marcar o ritmo preciso en cada fase, este Aspas total demostrou que vive un momento de forma excepcional, quizais o mellor da súa carreira como futbolista profesional. Unha etapa de madurez, plenitude e confianza do Merlín de Moaña que a bancada de Balaídos acompaña coa ledicia, entusiasmo e admiración que supón asistir a semellante marabilla.

O Celta precisou vinte minutos para que Aspas aproveitase cun zurdazo un incrible erro de Vezo, que na tarde dos agasallos deixara de forma inocente un balón morto na área pequena. Unha xogada iniciada, tamén polo de Moaña, cando entrou pola banda dereita e procurou un pase a Rossi, que interceptou con tan escasa fortuna o defensa nazarí. Un gol decisivo que mudou o rumbo dun partido até entón aburrido. O Celta monologaba coa pelota, anque polo seu ritmo apagado non conseguía crear superioridades fronte a un colista que colocou as súas liñas moi xuntas, agardando un contragolpe nunha recuperación ou un erro dun dos nosos mediocampistas.

Coa táboa de marcas xa por diante, o cadro de Berizzo meteu unha marcha máis de velocidade coa intención de encarreirar o partido. Aspas en estado de graza enviou dende a esquerda un fantástico pase sobre Wass para que o dinamarqués xutase sobre o porteiro, unha xogada de auténtico tiraliñas. No minuto 36 o de Moaña volveu intentalo, desta volta asistindo en carreira (de forma maxistral) dende a banda esquerda a Bongonda que, despois de entrar na área, bateu ao porteiro cun zurdazo moi preciso. Un gol de moi alta escola que o extremo belga dificilmente esquecerá. Xaora, antes do tempo de lecer, a táboa de marcas celeste puido incrementarse nun remate de Iago que desta volta fixo migas con Rossi.

O Celta encarou con prudencia a segunda parte. Se ben diminuíu a intensidade do seu xogo, o que facilitou que o Granada puidese contar máis coa pelota, foron súas as mellores oportunidades. Iago Aspas recuperou unha saída de pelota en media agra do Granada e moi arteiro, cando viu ao porteiro un chisco adiantado, enviou un globiño precioso que bateu no longueiro. Unha xogada de auténtico mestre nunha tarde onde o de Moaña era capaz de ir máis alá. Como tamén puido chegar o tan procurado terceiro caroliño nunha xogada na que o noso internacional compartiu paredes con Radoja, que no momento decisivo (algo confuso) disparou preto do pao esquerdo. Aspas participaba en todas as alladas, cunha mobilidade eléctrica que toleaba a defensa andaluza e que contaxiaba aos seus colegas.

No entanto, o Granada tivo tamén as súas oportunidades, aproveitando algún erro na cobertura celeste. Kravets puido marcar nun deses contragolpes no minuto 76, mais fíxoo doce minutos despois, cando na tarde dos agasallos aproveitou un erro garrafal de Cabral cuxa cesión a Rubén Blanco foi moi facilmente interceptada polo dianteiro ucraíno. Un gol que acelerou durante cinco minutos o ritmo do corazón dos seareiros celestes até que Pape Cheikh no terceiro minuto do desconto conseguiu o terceiro, tras unha xogada moi ben levada por Guidetti e unha asistencia preciosa de Señé, cando todo o Granada envorcaba a área celeste. A nosa maior promesa pechaba cun xute de moitos quilates un partido no que Aspas escintilou como xogador total, co brillo que só posúen as auténticas estrelas. Con xenialidade e afouteza Iago empurra ao Celta de Berizzo cara as posicións europeas.

Campo do Fragoso CLXXXVIII

/en , , , /por

celta-complica-1FRACASO

O equipo de gala de Berizzo, onde só faltaba o poeta Orellana, fracasou na primeira final desta tempada. Un triste empate fronte ao Standard de Liexa, un cadro onte superior en xogo, vontade e intensidade, deixa ao Celta moi eivado nas súas posibilidades de clasificarse para a quenda dos dezaseisavos desta Europa League, a mercede do que os belgas poidan facer diante dun Ajax, indiscutible líder do grupo, e das dificultades dos nosos de gañar en Athenas dunha forma ampla a un Panthinaikos, pechacancelas, xa sen aspiración ningunha. Unha decepción para a bancada celeste que, sendo xustos, tampouco se mobilizou como a oportunidade merecía ao longo dos tres partidos en Balaídos desta liguiña europea.

O fulgor do comezo do partido non agoiraba o que despois sucedeu na lameira do Fragoso. Aos cinco minutos, Jonny picou unha bóla sobre Guidetti que, tras baixala co peito e realizar no recanto da área pequena unha reviravolta espectacular, xutou coa perna dereita e bateu na base do pao longo. Foi un deses goles fantasma, que berra a bancada, mais que non sobe ao taboleiro de marcas. Xaora, dous minutos despois, foi Hugo Mallo quen sacou de banda sobre Iago Aspas para que o internacional ofrecese un dos seus trucos de maxia: superou en carreira a un dos defensores, fíxolle un cano a outro e logo na área xutou coa esquerda para bater ao porteiro. O partido encarreirábase de marabilla e ninguén podía sospeitar que o Merlín de Moaña remataría desnortado, expulsado no tempo de desconto por dobre amoestación, tras protestar as decisións do sobrio árbitro francés.

Coa táboa de marcas favorable e oitenta minutos por diante, o Celta perdeu o fol inicial e foise deixando dominar por un Standard que xa puido marcar de forma clara no minuto vinte. A partir de aí os de Berizzo perderon a batalla do medio do campo, onde Wass, Marcelo Díaz e Hernández estiveron moi por baixo do que se podía agardar deles, até que os belgas abafaron completamente aos celestes procurando a mobilidade de Orlando e os remates de Belfodil, que co dorsal 99 nas costas foi un pesadelo para Cabral e Roncaglia. Os belgas puideron empatar cun remate ao pao, tras un saque de falta, mentres que apenas puidemos contabilizar no xogo ofensivo celeste un saque de recanto ensaiado rematado con certo perigo por Pione Sisto. Un pobrísimo balance para un partido que o propio Berizzo consideraba decisivo.

Tras a reanudación non mudou o panorama. Na portaría Rubén continuaba sendo o mellor dos célticos, despexando un xutazo do Belfodil de marras. Por ventura, chegado o minuto 60, Berizzo comprendeu que o seu equipo precisaba bulir, rachar unha inercia que tanto o paralizaba no medio do campo. A entrada de Radoja e o un certo cansazo dos belgas abriu un cuarto de hora no que o Celta recuperou a pelota e o acougo no xogo. Mágoa que Pione Sisto non finalizase mellor unha entrada na área ao xeito de Nolito xutando de volea sobre o pao longo. Mais faltando apenas un cuarto de hora o Standard deixou o seu derradeiro salaio en Balaídos, volveu a carga con todos os seus efectivos e toda a súa enerxía. O empate semellaba que podería chegar en cada arrincada. Rubén fixo outro dos seus incribles paradóns, mais xa non puido cunha cabezada de Mbenza moi axustado sobre o pao dereito, que faltando dez minutos nivelou a táboa de marcas. No tempo dun longo desconto, Sisto puido marcar, pero ao internacional dinamarqués faltoulle para superar ao porteiro, como onte a todo o equipo de Berizzo, un chisco de determinación e confianza nas súas propias posibilidades. Sen dúbida, o de onte foi un claro fracaso celeste, ao que quizais non foi alleo a xestión técnica diletante dun partido que comezou coas mellores luces e rematou nunha negra sombra.

Unha biblioteca para Navia

/en , , , , , /por

No artigo da semana en Faro de Vigo reclamo a creación dunha biblioteca pública na nova cidade de Navia.

Navia

O pasado venres presentamos na Librería Hobbit da rúa Teixugueiras Jules Verne e a vida secreta das mulleres planta (Xerais 2016), a novela máis recente de Ledicia Costas, coa que a escritora de Brea Muiñeira obtivo o Premio Lazarillo de literatura xuvenil. A libraría de Navia quedou pequena para acoller ao máis de medio cento de persoas que acudiron a escoitar as intervencións da autora e do escritor Daniel Landesa, ambos os dous veciños do novo Navia e membros do colectivo Poetas da Hostia. Un acto literario memorable, no que celebramos a publicación dunha obra que explica, dende o territorio da ficción, as verdadeiras razóns da segunda visita a Vigo (o 21 de maio de 1884) do autor de 20.000 leguas baixo os mares e da súa amizade co empresario Antonio Sanjurjo Badía, o famoso “Habilidades” de La Industriosa. Un acto sorprendente no que para o noso abraio coñecimos, grazas o haqueo do xenial Daniel Landesa, a correspondencia secreta intercambiada o pasado ano entre Jules Verne e Ledicia Costas, correos electrónicos esclarecedores sobre a xínea viguesa das mulleres planta que os editores deberíamos incluír, se fósemos afoutos, como apéndice de futuras edicións desta novela cen por cen viguesa.

Ademais do interese literario do acto e das risas alí compartidas, a presentación do libro de Ledicia convertiu á pequena librería Hobbit no principal espazo cultural da nova Navia, transformando así un espazo comercial en auténtico motor cultural dunha comunidade en proceso de constitución. Un feito aínda máis salientable no caso de Navia, unha cidade deseñada sobre o plano en 1995 (o chamado “PAU de Navia”), que hoxe conta, probablemente, con máis de dez mil habitantes, na súa maioría menores de corenta anos, sendo case o trinta por cento menores de vinte, unha porcentaxe de poboación xuvenil inédita en Vigo, unha cidade que tamén envellece e perde poboación como o resto do país. Unha Navia (poboación do Val do Fragoso que xa aparece no mapa de Fontán de 1834), cuxos primeiros edificios foron habitados apenas hai doce anos e que por ventura vai collendo o seu pulo cívico, ao que non é alleo nin o dinamismo que imprime unha poboación tan xove como algunhas carencias denunciadas pola súa veciñanza.

Hoxe Navia conta con equipamentos deportivos excelentes e cun dos maiores parques de Vigo (80.000 metros cadrados), inaugurado hai ben pouco. Ao longo da última década na avenida Teixugueiras, o eixo desta nova cidade de rañaceos de promoción pública, foise desenvolvendo un tecido de pequenos comercios e establecementos de restauración hoxe en moitos casos consolidados. Como tamén é de xustiza recoñecer o esforzo do movemento veciñal e de comerciantes capaces de botar adiante, dende hai cinco anos, o proxecto do Vicus Spacorum, un evento de ambientación histórica que convida a recrear a veciñanza a época na que galaicos e romanos convivían na vella Gallaecia, coa intención inequívoca de facer comunidade. Porén, a nova Navia arrastra importantes carencias nas súas conexións de entrada e saída, que a afastan aínda máis de Coia e da avenida de Europa, e nos seus recursos educativos, que obrigan aos seus escolares a desprazarse lonxe do barrio. Urxe a ampliación do colexio Afonso Castelao de Primaria, xa en marcha, como a construción dun instituto de Secundaria, para a que non existe aínda compromiso da Xunta. Como imprescindibles son as dotacións sociocomunitarias para unha poboación, hoxe a que máis crece de Galicia, que non conta nin con biblioteca pública nin cun centro para maiores.

A presenza na nova Navia da Escola Superior de Arte Dramática e das instalacións das asociacións Cogami, Alento e Apamp, que achegan servizos a persoas con discapacidade e necesidades educativas especiais, constitúe unha oportunidade que non debería ser desaproveitada para integrar ao seu carón unha biblioteca pública de nova xeración, que facilite o acceso á información nos máis diversos soportes e formatos e contribúa ao fomento da actividade lectora, dende un enfoque inclusivo, en toda a poboación, tanto a fixada como a transeúnte. Unha biblioteca municipal concibida como espazo interxeracional capaz de integrar as demandas lectoras dunha poboación moi nova, case un terzo, con programas socioliterarios para persoas adultas (clubes de lectura e debate, cursos de alfabetización informacional…). Unha biblioteca pública dinamizadora, á semellanza da Xosé Neira Vilas, que funciona con éxito no Calvario, capaz de tecer comunidade e contribuír a arraizar a unha veciñanza que precisa de sinais de pertenza e identidade. No actual proceso de hibridación informacional, a biblioteca pública constituíuse na primeira institución cultural das comunidades locais. A nova Navia precisa unha biblioteca con urxencia.

Camilo, a razón esperanzada

/en , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana no Faro de Vigo á figura de Camilo Nogueira.

Homenaxe_a_Camilo_11-11-2016Baixo o lema “A esperanza razonada, a razón esperanzada”, Camilo Nogueira recibiu o pasado venres en Compostela a gran homenaxe que merece. Un serán no que a música de Tundal, Pardal na rúa e Uxía serviu para enfiar o retrato humano e político dun home recoñecido por todo o país pola súa coherencia e honestidade. Unha noite inesquecible onde no escenario do Auditorio de Galicia as doses de emoción mergulláronse coas de reflexión sobre unha terra cantada e construída dende unha tranquila autoconfianza nas propias posibilidades.

As intervencións dos voceiros dos partidos representados no Parlamento de Galicia, Xoaquín Fernández Leicega (PSdeG-PSOE), Ana Pontón (BNG), Pedro Puy (PPdeG) e Luís Villares (En Marea), que recoñeceron as contribucións decisivas do vigués ao desenvolvemento do autogoberno, constituíron un fito que sitúa a Camilo como un referente histórico da Galicia de entre séculos, ao tempo que abre unha xanela de esperanza para recuperar no futuro inmediato consensos e posicións orixinais en temas de país. Unha xusta reciprocidade das forzas parlamentarias con quen ao longo da súa vida política foi un militante do diálogo ilimitado cos seus adversarios, aos que sempre respectou na discrepancia, mais sen renunciar nunca a convencelos das súas posicións.

Na figura deste fillo dos Romanciños, lugar do barrio de Riomao de Lavadores, celebramos as cualidades dunha persoa boa e xenerosa na que identificamos os valores do galeguismo republicano e da esquerda galega, mais tamén na que recoñecemos unha forma singular de estar no mundo, adoptando como posición vital un optimismo construtivo, natural e contaxioso, traducido en afouteza na defensa das súas conviccións tan firme que chegaba a ser considerada como expresión de teimudez.

Xaora, en Camilo admiramos a un cidadán comprometido coa súa xente e o seu país, mais ao que ningunha causa ou problema do seu tempo lle resultou allea. Na homenaxe as palabras de agarimo e admiración dos seus compañeiros e compañeira dos Verdes / Alianza Libre Europea, grupo do que formou parte no Parlamento Europeo de 1999 a 2004, expresaron a súa valiosa achega na construción do proxecto da Europa sen fronteiras, hoxe máis necesario ca nunca, cando semella que a utopía europeísta comeza a ser derrubada pola xenofobia populista.

Xunto a outros membros da súa xeración, Camilo comprometeuse no proxecto, aínda inconcluso, de reconstrución do nacionalismo galego, liderando os partidos vinculados ao pensamento do socialismo nacionalista (Galicia Socialista, POG, Esquerda Galega e PSG-EG). Dende cada unha destas formacións, Nogueira contribuíu á modernización do proxecto nacionalista, desenvolvendo un programa global e sectorial capaz de construír Galicia como auténtica nación política, aceptando a responsabilidade de valerse fiscalmente, na interdependencia doutras nacións europeas, e promovendo un desenvolvemento autocentrado dos diversos sectores da economía.

Dende estas formacións políticas, ás que podemos denominar de “Esquerda Galega”, Camilo ofreceu unha proposta organizativa, comunicativa e programática para o conxunto do nacionalismo galego que, quizais, anticipou varias décadas a bautizada agora como “nova política”. Un nacionalismo que non é nin credo nin relixión senón apenas unha proposta de autoorganización que procura o autogoberno para Galicia e as maiores cotas de benestar e igualdade para toda a súa cidadanía. Ademais, Camilo dedicou moito tempo da súa vida a estudar e divulgar de forma teimosa a historia de Galicia para denunciar así a ideoloxía españolista e a marxinación inxusta á que foi sometida durante os últimos dous séculos. Afondou tamén nas raíces do galego, que concibiu sempre como lingua universal, vinculada ao mundo da lusofonía e das culturas atlánticas, un xeito de pensar o mundo dende Galicia en constante diálogo co noso tempo.

En definitiva, como sinalou Manuel Rivas na homenaxe, “Camilo encarna todo aquilo no que se pode confiar”, ou como expresou Suso de Toro, “Camilo representa o mellor de nós, a aposta de toda unha vida para que a nosa sociedade galega sexa capaz de solucionar os seus problemas por ela mesma”. Camilo é o modelo de home coherente e honesto, práctico e apaixonado, épico e lírico, reflexivo e soñador, curioso e rigoroso, velocista e maratoniano, atacante e defensa. Nogueira representa a esperanza razonada dunha Galicia con futuro no marco da Europa dos pobos, unha Galicia construída dende unha razón esperanzada por xeracións chantadas nas raíces da autoestima do presente. Contra tantos prexuízos existentes, a figura de Nogueira demostra que en política aínda hai persoas boas e honradas, servidores públicos que merecen o noso agarimo e recoñecemento. Beizón, Camilo!