Onte 1640: Gardner e a intelixencia ética

Gustei moito da entrevista que na “Última” de La Vanguardia fixeron a Howard Gardner, o psicólogo de Harvard formulador da teoría das intelixencias múltiples, á que tanto nos referimos nos materiais didácticos de Educación Infantil. Gardner afirma o que moitos intuiamos: “as malas persoas non poden ser persoas excelentes”. Para Gardner “os mellores profesionais son sempre ECE: Excelentes, Comprometidos e Éticos”. Unha afirmación esencial para reorientar a tarefa educativa, xa que ademais da “formación técnica” o alumnado debe asumir uns valores “que van máis alá das súas necesidades para servir ás de todos”. Como tamén é admirable a súa confesión, “vou a clase a desaprender de min e aprender dos mozos”, coa que alerta sobre os prexuízos na construción das aprendizaxes. No día no que volve Mario Conde, estas declaracións son un antídoto esperanzador para a rexeneración cívica dende a educación en valores.

Poema de hoxe 103: «Estatua de sal» de Miguel Mato

Ponlle unha corda ás estatuas

Para que non foxan

Miguel Mato, De amor e desamor (2009)

Onte 1639: “Non debían medrar”

XG00259301Con motivo da celebración do centenario de Manuel Lueiro Rey esta semana chega as librarías a edición de Non debían medrar preparada e introducida por Ramón Nicolás. Publicada en 1974 por Ediciós do Castro, apenas seis anos despois da segunda de Memorias dun neno labrego, esta noveliña de iniciación, onde a oralidade e a memoria teñen un peso importante, supuxo o debut de Lueiro na narrrativa en galego, que confirmaría case unha década despois cos magníficos relatos d’ O sol na crista do galo. Lueiro non desvela o nome do seu Balbino que aos corenta e oito anos lembra os días da súa infancia, desque mexaba na cama, até que sendo un homiño foi ingresado nun reformatorio “onde todo era de pedra”, por roubar uns grans de millo cos que axudaba a súa nai. Un retrato estremecedor daquel ano 41, tempo de fame e desamparo, da máis dura posguerra, onde tiña tanto peso a igrexa. A presenza permanente das pombas ofrece unha fermosa metáfora da reivindicación da esperanza e da amizade. Unha novela que despois de catro décadas non perdeu nin brillantez nin atractivo. Un gran Lueiro.

Poema de hoxe 102: «Eno sagrado, en Vigo» de Martín Codax

Eno sagrado, en Vigo,

bailaba corpo velido:

amor ei!

Martín Codax, Eno Sagrado en Vigo (século XIII)

Onte 1638: Centenario de Lueiro en Fornelos

marcos_abalde_fornelos_09-04-2016

Magnífica xornada a de onte en Fornelos de Montes onde se homenaxeou a Manuel Lueiro Rey con motivo do seu centenario e se entregou ao escritor Marcos Abalde Covelo a cuarta edición do premio que de poesía que leva o nome do autor d’ O sol na crista do galo. Baixo a coordinación de Carme Carreiro Montero, presidenta da Asociación Veciñal O Cruceiro da Laxe, desenvolveuse un acto literario e musical no que se homenaxeou a Lueiro e se reclamou para el un día das letras galegas. Presentouse, ademais, unha nova edición de Non debían medrar, que preparou Ramón Nicolás, e un audiovisual ben fermoso sobre o autor preparado polo alumnado do CEIP Doutor Suárez.

Entre as diversas intervencións destacou a realizada polo escritor Marcos Abalde Covelo, autor de Exhumación, o poemario gañador da IV edición do Premio de Poesía Manuel Lueiro Rey, que publicará Xerais o vindeiro verán. Unha intervención que moito apreciaría Lueiro, un humanista intransixente coa desigualdade e a inxustiza. Comezou salientando Abalde que «toda a humanidade é a nosa única familia» e definindo Exhumación como «un intento de recuperar a fraternidade cando o ser humano está roto, ferido co resto da humanidade». Preguntouse o escritor de Lavadores como era posible que a igualdade sexa aínda unha utopía e expresou a súa convicción de que «as xeracións futuras van xulgarnos moi duramente pola infamia da situación dos refuxiados e pola exclusión de toda a miña xeración». «Exhumación pretende recuperar a palabra “emancipación”, entendida como non dominar, non humillar, non explotar, mais tamén non deixarse dominar, como expresión do deber de rebeldía, o deber de revolta.»

Poema de hoxe 101: «Porta aberta» de Manuel Lueiro Rey

Deixade a porta aberta, sempre aberta

fai falla que entre o ar

antre as táboas da chouza

pra que as táboas da chouza non apodrezan.

Manuel Lueiro Rey, Derradeira escolma ferida (Xerais, 2003)

 

Onte 1637: A estrea da «Esmeraldina» de Ledicia Costas

Esmeraldina_presentación_08-04-2016

O salón da Casa do Libro de Vigo encheuse onte de lectores e lectoras de todas as idades para participar na presentación de Esmeraldina, a pequena defunta, a precuela de Escarlatina, a cociñeira defunta, novela coa que Ledicia Costas obtivo o Premio Nacional de Literatura Infantil e Xuvenil 2015. Víctor Rivas, o ilustrador de ambas as dúas novelas e creador gráfico do universo do Alén Mundo, confesou que lle encantaba ilustrar por encargo, asumindo cada encomenda como un reto creativo. «No proxecto de Escarlatina / Esmeraldina utilicei a estética victoriana, que sempre me gustou moito, así como unha recreación clásica do macabro».

XG00253301Ledicia Costas comezou lendo os primeiros parágrafos da novela. «A precuela naceu da demanda das lectoras novas que me pedían unha segunda parte de Escarlatina. Quixen que fose protagonizada por Esmeraldina, o que supuxo o reto de darlle personalidade a esta rapaza, independente e sensible.» «Cando souben que unha filla de Buffalo Bill morrera da febre escarlatina elexín o espazo e o tempo do Salvaxe Oeste. Permitiume incorporar figuras como a de Bill, que estaba en contra da escravitude, e outras literarias como a lenda de Sleepy Hollow, o xinete decapitado, o relato de terror de Washintong Irving». Sinalou Ledicia que na novela, ademais dunha aventura de auténtico terror, quixo abordar os temas da asunción da morte e da soidade, «Esmeraldina ten que aprender a vivir sen a súa familia e ser capaz de poñerse no lugar das outras persoas». Por último, salientou a importancia da cociña na serie e confesou que a receita que pecha O libro d’ A Tremenda, a de Pasteis de Belem, era unha homenaxe a Portugal.

Poema de hoxe 100: “A dama que ía no branco cabalo” de Álvaro Cunqueiro

A dama que ía no branco cabalo

levaba un pano de seda bordado.

na verde fror

as letras van de amor!

Álvaro Cunqueiro, Dona do corpo delgado (1950)

Onte 1636: Caride en Pontevedra

XG00246701Presentamos onte na Feira do Libro de Pontevedra Liquidación de existencias de Ramón Caride. O presentador do libro, o escritor Xesús Constela, comezou referíndose ao centro comercial e o polígono outlet como metáforas da sociedade actual, onde todo está rebaixado, onde todo está descatalogado ou de saldo. “Ao polígono outlet van parar todas as excrecencias da sociedade, os seres humanos convértense alí en mercadorías, xente que está de rebaixas como prostitutas, mulleres  maltratadas, desempregadas, estafadas ou desafiuzadas”. “Ese é o espazo onde Caride localiza os seus relatos, todos eles cheos de realidade, en boa parte tirados das noticias dos xornais”. Seguiu Constela referíndose a “Dous de copas”, a micronovela fragmentada ao longo da obra, “onde Caride manexa a intriga, a retranca e a linguaxe dunha maneira perfecta, creando unha atmosfera envolvente para dous rapaces que pretenden dar un golpe que lles solucione a vida”.

Ramón Caride confesou que boa parte dos relatos naceran de noticias do xornal. “O arranque de “Dous de copas” foi un titular que lin na Voz de Galicia referido a dous mozos simpáticos e de boa familia que sufriran un accidente de tráfico”. “Todos os relatos do libros comparten unha atmosfera apocalíptica, onde todo está en venda, tanto mercadorías como persoas”. “Liquidación de existencias é unha tentativa de escribir despois da cicloxénese low cost da crise que nos afectou en todos os ámbitos das nosas vidas, nos culturais e nos outros. Mudaron os séculos, pero seguimos cos mesmos distribuidores. Sei que todo non cabe nos contos, pero as novelas acaban como acaban. Liquidación de existencias supón un berro neste deserto emocional”.

Poema de hoxe 99: “Fafarradez” de Gloria Sánchez

XG00107502Quere  a rosa

que a reguen

con gaseosa,

para ter o seu recendo

máis contento!

Gloria Sánchez, Fafarraios (Xerais, 1990)