Onte 1254: «Dende o conflito» en Lila de Lilith

B_RpbLCWsAAYYa5
Montse Dopico e María Reimóndez mantiveron no serán de onte unha moi interesante conversa na libraría Lila de Lilith arredor de Dende o conflito, a novela gañadora do Premio Xerais 2014. Comezou Dopico lembrando a súa participación no xurado que outorgou este Xerais e cualificou despois Dende o conflito como «a mellor novela das publicadas por Reimóndez, tanto pola forma na que está escrita como estruturada». «Nesta novela hai un discurso feminista tan claro e tan explícito como debe ser o discurso feminista.» Salientou que a cerna da novela radicaba na loita da protagonista «por ser o que quere ser», «unha loita dunha persoa consigo mesma», «mais tamén na crítica aos esquemas coloniais e eurocéntricos utilizados no xornalismo de guerra.» Montse Dopico definíu Dende o conflito como unha «novela política, máis necesaria que nunca, xa que fala do público e do privado». »A mediación é un acto político e temos que ser conscientes diso e non reproducir a mentalidade patriarcal que non queremos reproducir. Temos que ser conscientes de cal é o noso papel, de que lado estamos.» Rematou Montse Dopico dicindo que Dende o conflito conecta con todas as novelas anteriores de Reimóndez, protagonizadas por mulleres que teñen unha identidade disidente.»

XG00214901Dopico abriu a conversa preguntando sobre a relación de Saínza Combarro con outros personaxes da narrativa de Reimóndez. Para a autora «é un personaxe de ficción baseado na experiencia de varias xornalistas de guerras». «Hai unha imaxe heroica do correspondente moi extendida, a do home branco que ven contar as guerras. Quixen superala. Accedin á relevancia de obras de xornalistas como Sofía Casanova e comprobei que a súa prosa era distinta, xa que o era tamén a súa conciencia de posición dada a subverter as condicións políticas.» Insistiu María Reimóndez na idea de que «a escrita debe ser unha forma de incomodar, xa que é unha forma de coñecemento. Ou incomodámonos nós ou seguiremos reproducindo os patróns de comportamento colonial. Defendo a incomodidade como forma unha forma de vida, ben o sei como tradutora que son que traducir é unha forma de incomodarme.»

Abordaron despois o debate sobre o que denominou Montse como «falso discurso da igualdade». Para María «o espazo do privado segue sendo o máis político. Os maiores conflitos son os que a protagonista establece consigo mesma, pola súa posición de provocar incomodidade. Os conflitos que mantén coas súa familia ou nas súas relacións persoais ou profesionais.» «A protagonista vai sufrindo unha evolución na maneira de entenderse ou de entender o xornalismo, de desfacer as xerarquías de quen ten o poder para contar. Son esas persoas occidentais as que teñen que contar o que sucede noutros países? Mais aínda cando en todos os países existen xornalistas e activistas que están escribindo sobre eses temas.» «Saínza pon en dúbida a idea de conflito. Ela quere unha vida para vivila. Quere seguir aí para contalo.»

B_RtSobWkAAQqcY

Na fase final da conversa Dopico e Reimóndez falaron da escrita da experiencia. «Non hai que evitar falar dende a experiencia. Resultaríame moi difícil escribir do que non coñezo, provócame inseguridade» confesou María, para engadir despois que «en moitas ocasións, dende unha posición patriarcal, conceptualízase a experiencia como non coñecemento.» «Reivindico a escrita da experiencia como unha forma de facer literatura. Estamos sendo recibidas por un sistema literario que aínda non o fai con normalidade, aínda hai unha forma de violencia para recibir a escrita das mulleres.»

Onte 1253: Chegou «Funambulistas»

XG00199601Onte comezaron a chegar ás mesas de novidades das librarías os primeiros exemplares de Funambulistas, o primeiro libro de narrativa de Mercedes Leobalde. Como membro do xurado que lle outorgou o Premio Ánxel Fole 2014, convocado polo concello de Lugo, xunto a Marica Campo e Olga Novo, vivín o entusiasmo que a todos os tres nos provocou a lectura dun orixinal escrito con prosa esencial, depuradísima, coa intención de representar a fraxilidade contemporánea. Vinte e cinco relatos, a maior parte deles moi breves, apenas dúas ou tres páxinas, unhas veces vinculados, outras independentes, protagonizados por personaxes que viven ao límite, na corda frouxa, á intemperie, ao abeiro do inagardado ou fortuíto. Un libro sobre a vulnerabilidade e a carencia como síntomas do noso tempo de precariedade, onde por fortuna, a autora enxerga aínda unha raiola de esperanza contida. Aventuro que Funambulistas será un dos libros dos que falaremos con frecuencia esta tempada.

Noite e de día

No artigo da semana en Faro de Vigo critico a axuda que a Xunta de Galicia outorgou a Universal para a edición do vídeo «Noche y de día» do cantor Enrique Iglesias.

maxresdefaultOs 302.500 euros que a Xunta de Galicia destinou para subvencionar a produción do videoclip da canción “Noche y de día” de Enrique Iglesias expresan, ademais da inusual xenerosidade do goberno de Feijoo con algúns proxectos musicais foráneos, a ausencia dunha estratexia de promoción turística de Galicia nos mercados internacionais. Moitos cartos para que nos 45 segundos iniciais dunha peza de catro minutos aparecesen once paisaxes emblemáticas do noso país, entre as que están a praia de Augasantas de Ribadeo (popularizada como “praia das Catedrais”), o faro de cabo Home, a ponte de Rande, a ponte do Milenio de Ourense, a muralla de Lugo, o canón do Sil, a praza do Obradoiro e, sobre todo, unha secuencia de 15 segundos da Cidade de Cultura no monte Gaiás. Eis toda a presenza das paisaxes emblemáticas de Galicia, onde faltan as illas Cíes, a Ría de Arousa e o Camiño de Santiago, tres dos principais alicientes da nosa oferta turística internacional, apenas un limiar en off para que o fillo de Julio Iglesias e Isabel Preysler comezase despois a súa festa rave de bailes sensuais no interior do mosteiro de Carboeiro, o que semella tampouco chistou moito ao bispado de Lugo que denunciou o seu contido e o xeito no que foi gravado nun espazo da súa propiedade.

Xaora, moitos cartos, 6.000 euros por cada segundo con presenza de Galicia, xustificados polo beneficiario como “unha axuda a Galicia en tempos de crise” e por Feijóo e Rueda case coma unha ganga xa que ambos os dous declararon que a peza audiovisual (non sei se polas cadeiradas sensuais dos seus protagonistas) funcionará coma un imán que atraerá a Galicia a milleiros de futuros visitantes. Mais neste tempo de precariedade para todas as industrias culturais, é inevitable comparar estes 302.500 euros cobrados do tesouro galego pola produción de Enrique Iglesias coas partidas destinadas á promoción da cultura galega polo austero goberno de Feijóo. E coas cifras publicadas no “Diario Oficial de Galicia” diante as comparacións renxen moito, moito.

O recibido pola compañía Universal, a produtora do chamado rei do dance, equivale ao dobre da cantidade anual que a Asociación Galega das Industrias Culturais (AGADIC) dedica ás Axudas de Talento para a produción audiovisual galega (145.000 euros en 2014 para trece proxectos). Trescentos mil euros que supoñen un 30 % máis do que a Xunta de Galicia dedicará durante 2015 a apoiar a todos os festivais de música en Galicia (apenas 210.000 euros) e un 50% do destinados aos festivais de teatro (160.000 euros), ou un 70 % superior á cantidade destinada a apoiar a todos os medios de comunicación que publican en galego. E se os comparamos co destinado pola consellaría de Cultura e Educación ao fomento do libro e da lectura, son equivalentes á cantidade dedicada durante tres anos a apoiar o programa de tradución en galego, co que se pretende promover a publicación de obras da nosa literatura en diferentes linguas do mundo ou os fondos destinados durante dous anos a apoiar a celebración das feiras do libro de Galicia en máis dunha decena de localidades.

En definitiva, semella que a severidade orzamentaria utilizada polos gobernos de Feijóo coa produción e promoción da cultura en galego e co apoio ás súas industrias culturais (musical, audiovisual, dramática e editorial) transfórmase de súbito en desbordada xenerosidade cando se trata desta produción dance estadounidense de tan espida calidade artística coma dubidosa oportunidade para promover Galicia como destino turístico. E, non sexamos inxenuos, aquí reside a cerna da polémica da elevada axuda ao vídeo de Iglesias. No desafortunado aventurerismo que supuxo unir a estratexia da promoción turística de Galicia á imaxe dun cantor popular, sen dúbida unha das iconas da música latina, mais con nula capacidade para expresar un discurso singular sobre a cultura, lingua e identidade do noso país. Non é Enrique Iglesias o embaixador musical que precisamos no mundo.

Como fixera tan exitosamente Víctor Vázquez Portomeñe, cando no primeiro goberno Fraga (1990) puxo en marcha o Ano Xacobeo, unindo nun mesmo programa a promoción turística, cultural e institucional do noso país, hoxe Galicia precisa forxar un novo proxecto promocional. Unha estratexia que non dubido debe estar artellada sobre os Camiños de Santiago e a súa tradición cultural ibérica e europea, mais sen esquecer a súa apertura aos mercados da fachada atlántica, onde é imprescindible consolidar o turismo cultural de cruceiros e establecer vieiros coas comunidades da lusofonía. Un proxecto turístico no que a existencia dunha lingua e cultura propias, unha gastronomía de calidade, a conservación dun patrimonio cultural milenario e un patrimonio natural excepcional constitúen os principais reclamos.

Onte 1252: Centenario de «Vento mareiro»

Vento_MareiroO primeiro de marzo de 1915, segundo informa o colofón do libro, acabouse de imprimir na Habana Vento mareiro, o libro de Ramón Cabanillas que revolucionou a poesía galega do século XX enlazando coas voces do Rexurdimento. O noso admirado Ramiro Fonte, que preparou a edición publicada por Xerais na BLG hai vinte anos, definiu por este libro a Cabanillas como «o poeta agardado, o poeta necesario», xa que con Vento mareiro enlazou coa proeza de Rosalía, Curros e Pondal e iniciou a modernización radical da poesía galega do século XX. Un libro encrucilada onde están presentes todos os camiños que logo emprendería o autor Da terra asoballada, un libro fulcral para a literatura galega, mais tamén para Cambados, berce do poeta, vila mariñeira a quen Cabanillas dedicou estes versos en tipografía de ouro: «A ti meu Cambados, probe, fidalgo e / soñador; que ó cantareiro son dos pinales / e ó agarimo dos teus pazos lexendarios, / dormes deitado ó sol, á veira do mar.»

Onte 1251: CXTG Intersindical Ensino

CXTG_1986

Manuel Méndez de Moaña recuperou onte no seu muro de FB unha desas fotos que merecen ser conservadas no arquivo do blog. 45 persoas que hai trinta anos compartimos a candidatura da CXTG Intersindical da provincia de Pontevedra nas primeiras eleccións sindicais do ensino público. Toda unha xeración de ensinantes nacionalistas, hoxe felizmente xubilados na súa maior parte. Non puiden evitar a emoción que me provocou a presenza de Mª Victoria Moreno ou Vañentín Arias, ou a decepción de comprobar a escasa presenza de compañeiras, en profesión tan feminizada coma a nosa. Xaora, a pesar do paso do tempo, acredito que continuamos teimando nos ideais da escola galega.

Onte 1250: «Coller as rendas» en Moito Conto

Moito_Conto_28-02-2015_04

XG002162012Levei unha moi grata sorpresa en Moito Conto, a nova libraría coruñesa especializada en literatura infantil, onde presentamos no serán de onte Coller as rendas, o novo álbum de poesía de Yolanda Castaño e Xosé Tomás. Gustei da amplitude e do arranxo das instalacións dunha libraría con fasquía nórdica, así como da calidade da escolla bibliográfica, na que ademais dunha excelente escolma de álbum ilustrado e títulos de coleccións infantís graduadas, tamén se abren algunhas mesas de novidades e boas lecturas para persoas adultas. O feito de que máis de medio cento de persoas, dende picariñas a maiores, participasen no acto no que Castaño contou e Tomás debuxou o seu libro de animais autodeterminados expresa o espírito desta libraría concibida como espazo de fomento da lectura. Parabéns e azos para as súas libreiras.