Retorno á fin de século
Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo a valorar os resultados electorais das Galegas 12X
O domingo non houbo sorpresa. Alberto Núñez Feijoo obtivo a súa cuarta maioría absoluta e Ana Pontón conseguiu que o BNG recuperase o liderado da oposición. Unha contundente vitoria da Galicia conservadora sobre o bloque da Galicia alternativa no marco dun resultado histórico, tanto para os populares como para os nacionalistas, co que se recupera unha composición do Parlamento moi semellante á da quinta lexislatura (1997), cando o BNG de Xosé Manuel Beiras deu o sorpasso sobre o PSdeG-PSOE de Abel Caballero liderando a oposición no terceiro mandato de Manuel Fraga. Un resultado que liquida os restos do naufraxio de En Marea que perde as súas catorce actas, castigada polas súas continuas escisións e desavinzas internas, ao tempo que deixa fóra a VOX, amosando que o noso pode ser un país conservador pero non reaccionario, a pesar de que os medios capitalinos pretendan interpretar estes resultados en función da axenda da vila e corte.
O éxito extraordinario da cuarta absoluta de Feijoo, un fenómeno inédito no actual entorno europeo de fragmentación, como a súa capacidade de mellorar o resultado nas provincias da Coruña e Lugo, a pesar do rebrote da Covid-19 na Mariña, achega ao político dos Peares aos mellores resultados de Manuel Fraga. Outra vitoria que amosa a capacidade de Feijoo de equilibrar a estratexia liberal, privatizadora e centralizadora do PP de Génova coa organicidade de considerar a Galicia como suxeito político e poñer os seus intereses no centro do debate, cuestión na que só coincide no actual arco co BNG, facéndoo eixo da comunicación da súa campaña: «Galicia, Galicia, Galicia». Unha estratexia moi exitosa á que non seus tres mandatos non lle afectaron nin as pobres cifras económicas do país nin a sangría da emigración da mocidade nin a devaluación dos servizos públicos de educación e coidados nin o desinterese pola lingua e cultura propias. Feijoo mantén en secreto a fórmula deste equilibrio imposible entre os ingredientes do seu crédito como xestor eficaz, autonomista convencido, epidemiólogo sensato e gañador invito de eleccións. Unha fórmula que lle permite manter a confianza de FAES e do partido (cuxas siglas apenas utiliza) que polo momento preside Pablo Casado.
Éxito indiscutible tamén do BNG de Ana Pontón e Goretti Sanmartín, a directora da extraordinaria campaña nacionalista, que a pesar do fracaso do bloque da Galicia alternativa, conseguiron que a esquerda nacionalista recupere con azos renovados á situación de hai case vinte e cinco anos (1997) e peche a crise aberta na asemblea de Amio (2009) cunha composición máis homoxénea e compacta. O BNG abre de novo a xanela da esperanza para un cambio a medio prazo (2024), mais tamén para de forma inmediata obrigar ao PSOE a respectar os acordos asinados en clave galega na investidura de Pedro Sánchez. E o que semella aínda máis decisivo, coa súa presenza no Congreso e o seu liderado da oposición no Hórreo permite que Galicia quede a idéntica altura que as outras nacionalidades históricas, á hora de calquera posible reformulación da gobernanza territorial. Un éxito do BNG que moito ten ver coa credibilidade da súa candidata, tanto a nivel xeracional (é a forza pola que apostou a mocidade) como polo rigor e serenidade dun discurso dirixido non só ao electorado nacionalista, como coa feminización efectiva da súa dirección, camiño sen volta da revolución feminista en marcha.
Nesa contorna de gañadores, o PSdeG-PSOE semella asumir como inevitable a súa terceira posición, o que non é estraño nunha formación que ao longo da Autonomía non foi capaz de ofrecer un perfil propio. Ausencia de carácter, unhas veces debida ao cesarismo dos seus alcaldes, sucedeu con Francisco Vázquez na Coruña, sucede con Abel Caballero en Vigo, que prefiren o seu contacto directo tanto con Madrid como con San Caetano, noutras por conformarse coa dinámica que imprime Ferraz e Moncloa, como sucede na actualidade. Unha pleitesía semellante á que sufriu a marca de Podemos en Galicia que se presentaba en 2012 coa intención de facer historia e que agora corre serio risco de desaparición. Sen esquecer, por último, que outra das claves do resultado do 12X foi o 40 % de persoas que decidiron quedar na casa, sobre todo en zonas urbanas, o que expresa unha inhibición electoral significativa, que nos recordou a que se producía decote nas convocatorias de fin de século.
Co resultado do pasado domingo, aparentemente Galicia volve ao escenario de 1997, mais non esquezamos que a sociedade e a economía galegas actuais son moi distintas ás daquela na que Fraga e Beiras pelexaban a zapatazos no desenvolvemento do autogoberno. Será esta undécima lexislatura na que se forxe a mudanza da Galicia alternativa? Rematará antes de prazo pola marcha de Feijoo a Madrid?