Vigo, na serie «Cidades para o século XXI»

Desque comecei a fedellar na mediateca de RTVE non paro de atopar alí cousas interesantes. Eis o programa dedicado a Vigo (27 minutos) da serie Cidades para o século XXI. A emisión foi recente, apenas do pasado mes de marzo. No documental, algúns (bastantes) tópicos, mestúranse con imaxes abondo curiosas (sobre todo as aéreas). O resultado é atractivo, sobre todo, no que atinxe á capacidade para presentar a nosa infraestrutura cultural, os tres parques urbanos, a resistencia dos nosos estaleiros, a potente industria do automóbil e a omnipresenza da ría, as Cíes  e o porto (fermoso o bulir da lonxa). A verdade é que non lle falta de nada, incluídas algunhas esaxeracións («Samil, unha das praias máis fermosas do noso país»), os concertos de Castrelos e os ramallos de luces de Bouzas («un ceo de flores, a beleza efémera do instante, a inevitable conciencia do presente…»). Mágoa que a referencia ao galego sexa moi desafortunada, atribuíndollo «aos paisanos». Chatas que non pexan para poder recomendarllo aos amigos que convidamos a nos visitar; axudará a irlles abrindo boca das marabillas que atoparán no xardín equívoco. O remate da peza, co skyline ao mencer, paga a pena.

Pomito

No tempo das grandes colas na Ponte Internacional, cando milleiros de vigueses agochaban aos vistas da aduana os botes de Tofina e Mokambo, os quilos de Café Sical, os queixos de bola, os cuartos de manteiga de meio sal, os paquetes do azucre ou as caixas de leite Agros, meu pai nunca deixaba de visitar a botica central de Valença para mercar varias caixiñas de Pomito. Sempre gustei do arrecendo penetrante desta pomada analséxica, astrinxente e parasiticida, de textura parafinada e cor rosado, presentada nunhas preciosas caixiñas circulares, onde aparecía (e segue aparecendo) en tipografía moi elegante a indicación do seu fabricante, os Laboratorios Lencart do parque industrial de Celeirós en Braga.

O Pomito anunciábase coma unha pomada con decenas de anos de experiencia terapéutica en Portugal, Angola e Mozambique, indicada no tratamento dos ecemas, herpes, pequenas queimaduras e, en xeral, de calquera tipo de feridas na pel. Moito abusamos na casa do pomito milagreiro que empregabamos coma bálsamo de fierabrás para calquera proído que tiveramos. Durante moito tempo considerei o pomito de papá coma o símbolo máis xenuíno daquel marabilloso Portugal de abril, o das cancións do Zeca Afonso, o das madrugadas dos trapeiros, o disco do Fausto que alertaba: «Así vai Portugal, uns van bem e outros mal». O país da liberdade e da acollida, no que podiamos pasear contemplando asombrados os luminosos de neón que anunciaban os locais do Partido Comunista, un feito que nos impactou para sempre, na nosa primeira visita adolescente a Porto.

Gañamos a democracia e fendéronse as fronteiras e, sen embargo, como moi atidamente ten sinalado o editor portugués Nelson de Matos, Galicia e Portugal seguemos virados de costas. Os portugueses visítannos cada xornada de ponte. Alá imos de vacacións ou a xantar ese bacallao con natas, que alí preparan de forma «espantosa» (¡ai, eses falsos amigos, tan traizoeiros nas traducións literais entre as dúas linguas irmáns!). Moitos sanitarios galegos traballan alén do Miño. A actividade mercantil intensificouse de forma moi notable, favorecida pola creación dun espazo económico común dentro da eurorrexión da fachada atlántica. Constituíuse o Eixo Atlántico do Noroeste Penínsular que, vencendo múltiples prexuízos e descontinuidades, pretendeu con desigual fortuna contribuír a intensificar os intercambios culturais, deportivos e a pular por unha promoción turística común entre as dúas comunidades. E a pesar de todos estes avances, os galegos, a nosa lingua e a nosa cultura somos aínda os grandes descoñecidos en Portugal.

Ata agora foi a literatura a mellor ponte de achegamento entre as nosas culturas, quizais por traballar cunha mesma materia prima, unhas linguas de tronco común que recordan a nosa permanente irmandade. As obras dos escritores arraianos coma Méndez Ferrín, o doutor Bento da Cruz, o courense Mario Claudio, Luís García Mañá ou José Viale Moutinho axudaron a desdebuxar a realidade da raia fronteiriza, que só existe no imaxinario, e a promover unha conciencia común de convivencia, de encontro, de respecto e de proxecto común político e cultural.

No entanto, o intercambio educativo (o ensino da lingua portuguesa como segunda lingua estranxeira nos nosos centros de secundaria) cultural (o intercambio constantede autores, artistas e obras) e comunicacional (cando veremos máis canles de televisión portuguesa na nosa TDT)? son hoxe o pomito que necesitamos para un proído que continúa doendo, o bálsamo curativo que arrecende entusiasmo para construír un futuro común que, enfiando un verso último do Miguel Torga, permita levar a este «río feliz a ir de encontro ao mar».

Arcadi Oliveres: quen manda no mundo?

Moi clarificadora entrevista a Arcadi Oliveres sobre os grandes poderes económicos do mundo. A realización é de AttacTV.

Campaña de libros de texto

[kml_flashembed movie="http://www.youtube.com/v/s9l8vVL9Pyc" width="425" height="350" wmode="transparent" /]

Continuará "Libro Aberto"?

Acabamos de recibir  a carta de despedida de Luís Rei Núñez, o director do programa “Libro Aberto”. Despois de 127 programas “Libro aberto” consolidouse como o espazo de referencia para a promoción do libro galego en televisión. Magoadamente a nova dirección da TVG, que acaba de suprimir o “Servizo de Cultura”, non asegura a continuidade do programa. Sinceramente non me entra na cabeza que os novos directivos da CRTVG poidan liquidar da grella un programa da calidade e audiencia de “Libro aberto”. Se o fixesen cometerían un gravísimo atentado contra a lectura, un auténtico delirio! A industria do libro galego e o fomento da lectura en Galicia (un país á cola nos índices de lectura) precisa como auga de maio de “Libro aberto”, precisa, ademais, recuperar o minuto do libro nos informativos diarios e crear a “Hora do conto”, un miniespazo diario dirixido aos lectores máis novos.

Nesta despedida de “Libro aberto” é o momento de abeizoar o traballo realizado por Luís Rei Núñez, o seu director, Manolo Romón, o seu presentador, e o de todos os membros do equipo de profesionais.

Reproduzo a carta de despedida de Luís Rei Núñez:

Amigos de “Libro aberto”:
Nestes días estase completando o proceso de renovación do equipo directivo da Compañía de Radio-Televisión de Galicia, e os novos responsables da Galega tomaron a decisión de suprimir o Servizo de Cultura, creado en outubro de 2005. Dado que ese programa de “Libro aberto” xa está gravado e non hai nel ningunha despedida dos seus seguidores e amigos, xa que a decisión nos foi comunicada con posterioridade, quero aproveitar o medio polo que habitualmente nos comunicamos para despedirme e agradecervos a vosa atención e interese.

Se en anos anteriores a pausa era só durante o tempo de verán, sabendo que volveriamos en setembro, esta vez, lamentablemente, descoñecemos se será un adeus para sempre, perdendo esta canle pública o espazo que durante catro anos acudiu puntualmente á súa cita semanal cos amantes dos libros e da literatura.

Foron 127 emisións, con máis de duascentas entrevistas a autores galegos (como Fernández Paz, Manuel Rivas, Marina Mayoral ou Luz Pozo Garza), e de fóra (como Bernardo Atxaga, Ferreira Gullar, Eduardo Galeano ou Luis Sepúlveda); con presenza en feiras como as de Guadalajara (México) ou Bolonia; con monográficos como os de Brais Pinto, Xosé María Castroviejo ou Ramiro Fonte; e, por que non dicilo, con recoñecementos como o Premio Fernández del Riego dos editores galegos e cunha audiencia que (sempre que a emisión foi os mércores ás doce e media da noite) triplicou a dos programas similares doutras canles públicas.

Lonxe de calquera sectarismo, prestando atención ás novidades da nosa ampla oferta editorial, e achegándonos a clubes de lectores e librerías de toda Galicia, “Libro aberto” acolleu autores de todos os xéneros e xeracións, que tiveron no espazo unha ventá inmellorable para conseguir a necesaria visibilidade na sociedade para a que traballan.

Desde o convencemento de que pechar para sempre un espazo dedicado ós libros sería un gravísimo paso atrás, despídome de vós formulando o desexo de que en setembro, e como á volta dos tres veráns anteriores, a Televisión de Galicia volva deixar que a literatura atope un moi necesario espazo nas súas emisións.
Luís Rei Núñez
Director de “Libro aberto”

«Flores tristes»

Flores tristes de Manuel Abad. Hoxe ás 16:15 na TVG.

Os Soprano

Jaureguízar revela hoxe un dos nosos segredos: a paixón que comparto con Agustín polos Soprano. Nos últimos meses papei as seis tempadas completas e os oito derradeiros capítulos con auténtica devoción. Algúns capítulos son memorables. Un modelo de narración moi sutil. Recoméndoos, a pesar do seu carácter aditivo.

«Libro aberto», noutro horario, por favor!

Na madrugada de onte comezou outra nova tempada de Libro aberto, o magnífico programa de libros da TVG. A verdade que son de agradecer as mellores introducidas, sobre todo a de levar o programa fóra do plató (a entrevista a Manuel Rivas gravouse na imprenta Litonor de Santiago) a espazos vencellados coa cultura do libro. No entanto, resulta decepcionante o horario do programa, nada menos que a unha e media da madrugada do domingo para o luns. Hai que ser un auténtico heroe para manterse de pé a esas horas agrandando toda unha semana de chollo. Xa sei que me van dicir que se pode ver en Internet (mais hoxe luns á tarde, cando escribo esta anotación, o programa de onte aínda non subiu á rede). Nunca entenderei a teimosía dos programadores da TVG de ubicar este programade indubidable interese para máis de vinte mil persoas a esas horas. Non sería posible adiantalo un chisquiño, por favor!