Onte 1409: Bono Cultura Galega

libraryA posta en marcha por AGADIC da Tarxeta-Bono Cultura Galega é unha boa noticia para os nosos sectores do libro e das artes escénicas. A Xunta de Galicia decidiu experimentar a vella proposta do sector editorial galego de incentivar o consumo cultural por medio dun sistema de subvención directa ao lector/a. O modelo escollido por AGADIC pretende incentivar nos mozos e mozas de 18 a 30 anos o consumo de libros en galego e de espectáculos de artes escénicas no noso idioma. Cada bono de 50 euros terá para o consumidor un prezo de 33, polo que supón unha rebaixa do 34 %. Nesta primeira convocatoria, que se desenvolverá no derradeiro trimestre do ano, o orzamento do programa é de 100.000 euros e poderán participar 180 establecementos. Non está mal para comezar.

Onte 1393: Romaría dos libros

romaria_dos_librosEste 25 de xullo, ademais do Festigal, celebrarase na praza de Mazarelos de Compostela a Romaría dos libros, onde participan editores e libreiros composteláns. Entre as actividades previstas, como a solta de libros e as presentacións express, están o concerto didáctico lúdico Sira e o robot. Adventures on Titan de Mark Wiersma e Miguel Mosqueira e os concertos de Ariel e Xurxo Souto do seus Contos do mar de Irlanda. Excelente iniciativa de visualización do libro e disco galego no día da patria galega que conta co apoio do concello de Santiago.

Onte 1392: «Que libro debes ler este verán?»

disquecolRecomendo completar o test «Que libro debes ler este verán?» preparado polas amigas de Disquecool. Por ventura, na literatura galega actual hai oferta diversa e suficiente para axeitar cada personalidade ao libro que mellor lle conveña. Tras completar o test, saíume Se o vello Simbad volvese as illas de Álvaro Cunqueiro, o que moito me compraceu, aínda que tamén (imaxino) me axeitaría algún dos títulos que levo publicado, xa que na proba tanto hai novidades recentes como títulos clásicos. Abeizoo a iniciativa de Cris, coma tantas outras de visibilización para o libro galego que ven realizando nesta magnífica e tan recomendable revista de tendencias sobre literatura, música e tendencias de vida na nosa lingua.

Onte 1371: Feira do Libro de Vigo detrás do Marco

Xa podemos confirmar que a Feira do Libro de Vigo, tras tres décadas na beirarrúa exterior da praza de Compostela, muda de ubicación á rua Progreso, detrás do Marco. Paréceme unha decisión valente do concello e da asociación de librarías de Vigo que pode axudar a relanzar esta feira do libro. Ocupar un espazo máis centrico e frecuentado é unha oportunidade para facer chegar a oferta lectora a novos públicos, ao tempo que crea un novo aliciente para os feirantes. Agardo que as presentacións e asinaturas das editoriais e as escollas bibliográficas das librarías (15 en total) conviden a facer da rúa Progreso un fervedoiro de lectoras. Mágoa da desaparición da tan exitosa semana da música infantil de edicións anteriores, que organizaba a editorial Galaxia co apoio da Consellaría de Cultura. Xaora, o comezo coa escritora Ledicia Costas como pregoeira non pode ser máis acaído. Agardemos que esta sexa a Feira do Libro de Vigo que, por fin, inicie unha nova etapa.

Onte 1358: Libraría Biblos de Betanzos

Biblos_Club_de_lectores_Betanzos

Acompañei onte a Xesús Alonso Montero na presentación que fixo na Biblos de Betanzos da súa biografía de Xosé Filgueira Valverde. Como é adoito nesta casa dos libros de Betanzos foi moi numeroso o público que seguiu a conferencia do presidente da Academia Galega, o que sempre é unha grata noticia. A libraría de Tucho Calvo e Carmela González, un desenvolvemento do seu proxecto editorial e de distribución do libro galego, Biblos Clube de Lectores, constitúe xa un referente en Galicia, tanto pola continuidade e diversidade da súa programación cultural (reunións do club de lectura, presentacións, debates, conferencias, cursos, obradoiros, exposicións…) como pola coidada escolla do seu fondo bibliográfico sobre tres alicerces: infantil, galego e libro literario en castelán. Biblos amosa a necesidade de reinventar o modelo de pequena libraría cultural, transformándoa en centro cultural e cívico da súa comunidade lectora. Parabéns e azos para continuar para Tucho e Carmela.

Onte 1320: Máis alá da resistencia

Preemiados_aelg_2015

Gustoume moito que a entrega no Círculo das Artes de Lugo dos premios da AELG 2015 constituíse un alegato esperanzoso máis alá da resistencia, como sinalou sabiamente a xornalista Tarexia Navaza, xa que «resistir non é perder nunca a esperanza». Unha actitude que destilaron as palabras que lin de Agustín Fernández Paz, no momento de agradecer o premio que recibiu A viaxe de Gagarín como «mellor libro de Narrativa», lembrando que a loita polas liberdades «hoxe segue sendo necesaria». Espírito que reivindicou Ramón Nicolás, un ano máis premiado como «mellor blog literario», cando dixo que «en Caderno da crítica escribo dende unha actitude de construción colectiva, compartindo e colaborando na difusión da literatura galega.» Esperanza presente nas plabras sabias e afoutas de Montse Dopico, cando agradeceu o premio á «mellor traxectoria de xornalismo cultural» reclamando corresponsabilidade na defensa da nosa cultura e propoñendo que «non temos medo e imos máis alá da resistencia.» Actitude que compartiu Carlos Negro, premio «ao mellor libro infantil e xuvenil», convidando a que «non vos pinten costuras nos labios» e os xornalistas Xosé María Palmeiro, Margarita Ledo e Manuel Lombao e Tareixa Navaza, premiados como Bos e xenerosos, denunciando «a invernía do uso do galego nos medios» e afirmando que o xornalismo é unha profesión onde «non se pode ter medo.» Como gustei moito das palabras cheas de matices de esperanza de Cesáreo Sánchez Iglesias nas que proclamou «a literatura como territorio de soberanía do idioma« e reclamou un plan estratexico para o sector do libro e da lectura. Unha esperanzadora noite da letras, conducido con gran elegancia por María Solar. Regresamos felices, a pesar da picada dunha roda.

Onte 1318: Dragal e a edición estendida


dragal_compostela_07-05-2015

XG00234801Na presentación de onte na Feira do Libro d’ A estirpe do dragón, a cuarta entrega de Dragal, o produtor Julio Casal anunciou importantes novidades sobre o desenvolvemento multimedia da saga fantástica de Elena Gallego. Ficción producciones axiña publicará un cómic dixital interactivo de Dragal preparado por David Rubín e Carlos Portela. O guión da película xa está sendo preparado por Jesús Ferrero, agardando que sexa dirixida por un director consolidado. Densifícase así un proxecto de edición estendida, que xa ten a súa presenza nunha wiki educativa e nun proxecto didáctico no que participan centenares de estudantes de Secundaria. A de Dragal é hoxe unha experiencia de edición infantil e xuvenil híbrida, multilingüe e estendida a outros formatos (videoxogos, cómic dixital, cine) que mantén un diálogo permanente coa matriz ficcional que Elena Gallego vai desenvolvendo nas novelas publicadas en galego en Fóra de Xogo. Mais en todos eles mantense a cerna do proxecto literario: un mundo de fantasía orixinal, un universo máxico centrado sobre o patrimonio galego e sobre unha tradición presente en todas as culturas e continentes.

Onte 1309: «Cabalos e lobos» en Compostela

CDssO9ZW0AAELTd

Foi unha beizón comprobar coma máis dun cento de persoas participaron onte en Compostela na presentación de Cabalos e lobos, a novela de Fran P. Lorenzo. Unha comunidade de lectores e lectoras que seguiu o fío da moi interesante conversa literaria que mantiveron a xornalista Belén Regueira e o autor sobre a novela gañadora do premio Blanco Amor de 2014.

XG00070101Comezou a conversa arredor da portada do libro, que para o autor «cifra todo o que está novela». «O edificio Albo do arquitecto Francisco Castro Represas, situado entre Urzáiz e Gran Vía, proporciona a estructura, é o epicentro sobre o que fun engadindo historias nas que pretendín facer un resume do século XX en Vigo. Dende que unha familia chega no ano 14 até o estourido urbano, demográfico e industrial posterior. Na novela quixen vencellar o plano histórico co íntimo.» «Co protagonismo do edificio de Gran Vía número 2 pretendín reivindicar a figura do arquitecto racionalista Castro Represas, unha figura hoxe esquecida que deixou a súa pegada tamén en edificacións industriais como a fábrica de Álvarez, hoxe desparecida. A miña novela é un relato arquitectónico, razón pola que incluín un mapa da cidade de Vigo que pode servir de guía para seguir o relato, mais que tamén entendo lle enfade outro valor.»

«A miña intención foi abordar a relación dunha cidade cos seus habitantes. É Vigo, mais podería ser calquera outra cidade. Quixen abordar a cuestión de como habitamos a cidade e como a cidade habítanos a nós.» «No caso de Vigo, nas dúas primeiras décadas do século pasado había unha expectativa sobre o que podería ser a cidade con case un millón de habitantes, que se truncou coa Guerra Civil. Con todo, hai unha renuncia explícita a ser nostálxico.» «Pretendín conectar Vigo con Europa a través dunha familia estranxeira, neste caso unha familia alemá que tiña o seu orixe en Lübeck.»

Regueira interpelou ao autor sobre o título da novela. «Fálase moito da guerra. Creo que non hai nada máis desmoralizante que perder a propia casa, queda un se nada.« «As datas marcan o tapiz da historia relatada. Todo o que acontece está contrastado, como o concerto da Filharmónica de Berlín no ano 44 no García Barbón ou o desembarco do fotógrafo Erich Andres ou como na ría fondeou o Cap Arcona. Pretendín exhumar moita memoria que estaba perdida.»

Na última fase da conversa, Belén e Fran abordaron a caracterización da obra como novela rosa e melodrama, así como os referentes musicais e literarios utilizados polo autor. «Quixen colocar todas as formas de amor no mesmo plano. Na novela fálase do básico, que é o amor. Reivíndicase o melodrama, a novela rosa, como xéneros da literatura popular. Sei que o sistema literario galego ofrece xeralmente cousas moi pudorosas. Aquí fun a tumba aberta, non me gardei nada.» «Entre todas as historias de amor da novela a miña preferida é a de tío Álvaro e Bruno, creo que é unha historia que non estaba narrada.» Rematou Fran confesando que o libro de Luís Pimental Sombra de aire na herba, publicado en Vigo en 1959, tivera un peso simbólico moi importante na novela.

Onte 1304: No Día de San Xurxo

Díadolibro20151A pesar da fraca celebración en Galicia do día de San Xurxo, «Día do libro, a lectura e os dereitos de autor», foi a de onte para min unha xornada intensa. Pola mañán soubemos da magnífica noticia do premio que a Consellaría de Educación e Cultura outorgou a Agustín Fernández Paz como autor máis lido na rede de bibliotecas escolares de Galicia. Un premio que recoñece o apoio que varias xeracións de lectores e lectoras proporcionan aos libros de Agustín que onte presentaba A neve interminable no Diario Cultural da Radio Galega.

Despois do xantar participei, xunto a Paz Castro de Kalandraka e Pilar Sampil de Galaxia, na mesa de editores do Congreso sobre novas temáticas da LIX organizado en Vigo por ANILIJ. Un encontro moi interesante no que dende unha persectiva académica se reflexiona sobre as obras infantís e xuvenís relacionadas coa morte, os conflitos armados, os naufraxios, o cambio climático, os desastres medioambientais e outros temas «candentes». Como é adoito neste tipo de foros, tras as nosas intervencións, dende o público formuláronse os temores sobre a excesiva escolarización ou enfoque moralizante dalgunhas destas propostas editoriais e sobre o papel dos editores na eleccións dos temas, o que para un participante «podería coutar a liberdade dos creadores». Como tamén se abordou, o que a min me pareceu moito máis interesante, a cuestión da «censura» ou da «imposición do politicamente correcto» que algúns editores poden tratar de impoñer a autores e tradutores para «acomodar» algúns libros á canle escolar.

11053116_10206170912298962_260184774071270281_n

Co tempo moi xusto, viaxei despois á Coruña para aocmpañar a Mercedes Leobalde na presentación de Funambulistas. O salón da FNAC quedou pequeno para tanta xente que acudiu a escoitar o diálogo entre a macedonia de relatos breves de Leobalde e as cancións de MJ Pérez, a nova cantora coruñesa. Unha hora de diálogo artístico que resultou memorable e intensa. Comezou Leobalde lendo «Os cogomelos da risa», un dos relatos que abordan a violencia contra as mulleres, e Pérez contestoulle con toda a enerxía de «Eu son a guerrilleira». Seguiu Mercedes con «Querida señora Francis«, peza coa que fixo escachar ao público ás gargalladas, á que MJ respondeu coa súa canción «Morder a lingua». Despois de que a narradora lese «Tatoos», o conto do centenario tatuado e despois abandonado, a cantora de Arzúa contestou co seu «Canto te soño e que pouco me queres», cuxo retrouso aprendeu decontado o público. O de Mercedes e MJ é un espectáculo que moito paga a pena repetir.

10659309_881597368565573_5043134385491886658_n

1908341_881596035232373_2049342254773432983_n

Outra boa noticia para o libro galego do día de San Xurxo foi a sua presenza nas paradas de Sant Jordi de Barcelona e Girona, grazas ao esforzo de voluntarios galeguistas residentes en Cataluña. Xaora, a saída do libro ao espazo público foi en Galicia aínda escasa e puntual. Un síntoma dunha febleza lectora que debemos superar.

Grazas a Pinto e Chinto e Davila que dedicaron onte as súas viñetas ao Día do Libro.

Onte 1288: «Cabalos e lobos» de Fran P. Lorenzo

XG00070101Fran P. Lorenzo recolleu onte na editorial os primeiros exemplares de Cabalos e lobos, a súa primeira novela, coa que obtivo o premio Blanco Amor 2014. Para acompañar a visualización do libro, que culmina una longa carreira de fondo en solitario, Fran foi publicando no seu blog unha serie de tomas audiovisuais, realizadas e montadas por Mónica Ares, que compoñen un fantástico booktrailer en catro entregas nas que sutileza se recollen temas, músicas e atmosferas da obra. Cabalos e lobos achégase á novela rosa pola súa condición popular e para relatar una historia de amor homosexual nun tempo de silencio e represión. Unha novela que se expresa a través da voz de varias mulleres que dan conta dunha saga familiar que abrangue todo un século. A través de diversas formas contar Fran P. Lorenzo crea e recupera un espazo urbano que determina e condiciona os personaxes, ubicado na cidade de Vigo que, malia as dificultades históricas que vivía, era daquela profundamente cosmopolita.

Na primeira toma soa un lied de Schubert, «Margarida na roca», que ten un protagonismo destacado na trama, sobre as imaxes dos cabalos a trotaren sobre una praia nevada. Unha composición que Fran considera “sublime, no sentido exacto deste termo tan maltratado”.

Na segunda utiliza a secuencia central da película Estate violenta de Valerio Zurlini, para Fran «una mestura perfecta de historia e abandono» no contexto da segunda guerra mundial, escenario presente tamén na súa novela, sexa en Vigo ou en Lübeck, berce da familia protagonista, os Beckmann.

Na terceira, a fotografía que fixo o autor o primeiro de xaneiro de 2015, a lúa de Vigo pousada sobre Gran Vía nº 2, o edificio Albo, que leva a sinatura do arquitecto vigués Francisco Castro Represas, representa a columna vertebral da novela, tamén presente na portada deseñada por Roi Fernández.

Por última, na cuarta, as imaxes evocan as mobilizacións obreiras viguesas de setembro de 1972, sobre a música de «Starman», a canción de David Bowie coa que o autor confesa escribiu algunas páxinas da obra, na que está tan presente a memoria persoal e familiar como a da cidade Vigo dos versos de Helena de Carlos.

Tempo haberá para volver sobre Cabalos e lobos, que chegará ás librarías a partir do 16 de abril e será presentada en Vigo o 24 de abril e en Compostela o 28.