Onte – Páxina 57

Onte 1572: San Brais

4 de Febreiro de 2016/en Festas, Onte, Vigo/por bretemas

Sorprende o pulo do San Brais de Bembrive, a festa coa que comeza o ciclo de romaxes viguesas. Como non deixa de abraiarme a importancia que lle conceden os políticos vigueses a esta celebración do Vigo popular con raíces fondas na cultura agrícola xa desaparecida do Val do Fragoso. Xaora. o san Brais actual é o reino do furancho (onte 37), sendo o cocido e as orellas os pratos preferidos polos xoldreiros, onde segundo informacións fiables, predominaron os xoves xubilados. Prométome cada san Brais que o próximo collerei o día para gozar por vez primeira de romaxe de tanta sona. Quedará para o ano!

Onte 1571: Reivindicación dos mestres de Pedro Feijoo

3 de Febreiro de 2016/en Autores, Educación, Onte, Premios, Xerais/por bretemas

No discurso de aceptación do premio San Clemente, que recibiu por segunda ocasión, o escritor Pedro Feijoo reivindicou o papel esencial dos mestres. Nun acto no que tamén recolleron cadanseu premio Javier Cercas e Colm Tóibín, o autor d’ A memoria da choiva gabou a Suso de Toro («sempre un verdadeiro profesor para min») de quen, confesou, aprendera nos anos oitenta e noventa «na lectura das súas páxinas que outro xeito de facer literatura galega era posible».

A seguir, Feijoo insistiu na importancia da figura dun bo profesor («sei que poucas carreiras arrancan se non hai no comezo un bo mestre detrás, unha boa profesora que nos aprenda como vai o choi este do mundo») e denunciou o duro que foron estes últimos anos para o profesorado desorientado polo «ruido das reformas», «forzado a traballar cunha lei máis parecida a un rodillo que a unha verdadeira inquedanza educativa». Feijoo reclamou «saír en apoio dos nosos mestres» para evitar «a consagración da burocracia sobre a educación» e impedir «o afundimento do noso sistema educativo».

Rematou lembrando de forma agarimoso a Agustín Fernández Paz e convidando ao alumnado a protagonizar o traballo de «volver a poñer en valor a figura do mestre». «Seredes vós os encargados de recuperar e defender a súa valía.»

Aquí pode descargarse en pdf o texto completo do discurso.

Onte 1570: Mary Quintero no Foro Foto do Ateneo de Pontevedra

2 de Febreiro de 2016/en Artes Visuais, Autores, Feminismo, Novidades, Onte, Xerais/por bretemas

Acompañei onte a Mary Quintero na conferencia que ditou no Foro Foto do Ateneo de Pontevedra. Unha lección magnífica sobre o retrato de estudio e a súa evolución nas últimas seis décadas, ao fío das mudanzas da tecnoloxía fotográfica, dende o branco e negro e as técnicas de retoque de cor, pasando pola aparición da cor e do proxector de fondos, até as máis recentes da fotografía dixital. Ao longo de máis dunha hora, acompañando a proxección das fotos incluídas no libro que publicamos en Xerais, Mary Quntero demostrou que todas esas mudanzas técnicas supuxeron para ela novas posibilidades creativas e artísticas. Non obstante, fose nos retratos de mulleres da súa primeira exposición no Círculo das Artes de Lugo en 1950 ou nas fotos dixitais máis recentes en exteriores, a fotógrafa viguesa sempre acreditou na importancia da composición e na arquitectura da luz, os dous elementos dunha boa foto. A preocupación pola luz, que é o mesmo que dicir a súa alma de artista, alumeou a vida profesional desta muller pioneira e rebelde. Na quenda de preguntas confesou que tamén fotografara nus femininos, que os anos oitenta foran os seus preferidos e que na actualidade os seus maiores intereses artísticos eran a pintura grosa e a fotografía de exteriores.

Onte 1569: Tempo de Entroido

1 de Febreiro de 2016/en Festas, Onte, Vigo/por bretemas

Cun cocido de fraternidade e coas primeiras orellas abrimos esta fin de semana o tempo de Entroido. Foron sempre estes días de fartura, no caso noso, só larpeiros, tempo da miña preferencia, sobre todo cando traballaba na escola, xa que é cando mellor podiamos explorar os límites do xogo e teatralizar a actividade educativa. No entanto, non quedei feliz cando onte lin no Faro que serán os membros de Mojinos Escozíos os que leran o pregón, collendo a testemuña de Mario Vaquerizo que o fixo o pasado ano. Nada teño en contra destes veteranos e irreverentes rocanroleiros; mais non os vexo axeitados para abrir o noso carnaval.

O Entroido é transgresión, é exceso, é crítica feroz, mais moi pouco ten que ver con este esperpento que se nos propón. Quen vai recoñecer a «El Sevilla» no palco da Porta do Sol? Que saben os membros do grupo de Mollet sobre a nosa tradición carnavaleira? Non hai outras figuras populares de noso a quen convidar? Mágoa que volva a repetirse a desorientación da dirección da política cultural actual do concello de Vigo, incapaz de entender e valorar a tradición do noso Entroido popular de merdeiros e mascaritas.

Onte 1568: Día da ilustración

31 de Xaneiro de 2016/en Autores, Efemérides, Ilustración, Libro, Onte/por bretemas

Celebrouse onte nas bibliotecas «O día da ilustración». Unha data incluída no calendario galego do libro e da lectura, coincidindo co aniversario do nacemento de Castelao, coa intención de salientar «a importancia da ilustración e do deseño no libro e na lectura, así como para poñer en valor o sector galego da ilustración». Unha efeméride que debería servir, ademais, para reparar na situación dun subsector da creación que, a pesar do proceso de hibridación e mudanza do sector editorial, vive en Galicia un momento dunha certa efervescencia, fose pola consolidación nos mercados (tamén nos internacionais) dalgunhas das figuras da BD galega, sexa pola aparición constante doutras novas no terreo da edición infantil ou do portadismo editorial.

Xaora, sobre o mundo da ilustración galega pairan importantes dificultades, dende a reducida dimensión do noso mercado editorial interior, pasando polas dificultades para a exportación, concertación de edicións e venda de dereitos, até os prexuízos aínda existentes sobre este traballo artístico. E para mostra destas eivas abonda con reparar na lista de vinte e cinco creadores convidados a participar na Feira do Libro de Buenos Aires, que a Consellaría de Cultura e Educación publicou a pasada semana, e comprobar que só asistirá unha ilustradora. Apenas un síntoma dunha ollada prexuizosa sobre a ilustración galega, ademais dunha torpeza, cando se visita un país onde esta disciplina ten unha importancia fulcral no mundo editorial.

Parabéns a todos os ilustradores e ilustradoras, mercedoras de todo o noso recoñemento e apoio por tan destacado traballo artístico.

Grazas a Marcos Viso pola ilustración.

Onte 1567: «Mia madre»

30 de Xaneiro de 2016/en Autores, Cine, Críticas, Novidades, Onte, Vídeos/por bretemas

Nanni Moretti lembra o pasamento da súa nai en Mia madre, outro filme interesante sobre a perda e o proceso de duelo. Encarnado no personaxe da magnífica Margherita Buy, unha directora de cinema comprometido, Moretti esculca no territorio difícil da identidade familiar, mais tamén dos medos contemporáneos (tan agochados) e do peso dos afectos nos momentos máis fráxiles da vida dos seres queridos, aqueles que obrigan a cuestionarnos quen fomos e que somos. O contrapunto irónico que coa directora establece o actor italo-americano (John Turturro), protagonista da rodaxe da súa película, alixeira a emotividade do relato, ademais de facer unha sátira da actual industria cinematográfica. Xaora, a clave da proposta do director italiano está no deseño do personaxe da nai doente, unha profesora de latín que deixou fonda pegada no seu alumnado, mais a quen os seus fillos (tremendo papel o do irmán de Margherita, interpretado por Moretti) descubren nos seus días derradeiros.

Onte 1566: Rivas homenaxea a David Bowie na Biblioteca de Carballo

29 de Xaneiro de 2016/en Autores, Bibliotecas, Música, Narrativa, Novidades, Onte, Presentacións, Xerais/por bretemas

Dos interesantísimos comentarios que Manuel Rivas fixo onte na lectura de fragmentos na Biblioteca de Carballo d’ O último día de Terranova chamáronme moito a atención os referidos á relación de Vicenzo Fontana, o libreiro de Terranova, tamén a voz da novela, co David Bowie. Advertiu Rivas que para el «na escrita todo ten unha relación e o aparentemente casual pode ser causalidade». «Durante a escrita da novela escoitei moito a Satie, mais de cando en vez aparecía o Bowie de “Starman“, creo que como unha manifestación da realidade intelixente.» «Vicenzo Fontana síntese un dobre de Bowie, identifícase co seu transformismo, coa súa capacidade de estar aquí e de fuxir, referénciase coas súas cancións, sobre todo con “Starman”. A novela publicouse cando Bowie estaba gravando o seu derradeiro disco. Mais por que aparece Bowie?» Confesou Manuel Rivas que a morte recente de Bowie fora para el como «un cruch», «igual que a escrita, un cros á mandibula, como sinalaba o escritor arxentino Roberto Alt. Para min a escrita dunha novela é un proceso de descuberta, unha loita contra a ignorancia, contra as propias convencións. A escrita da novela só é posible cando os personaxes comezan a contar cousas que o autor descoñece, compartindo a súa información.»

Onte 1565: Ilusión e inocencia

28 de Xaneiro de 2016/en Celta de Vigo, Fútbol, Onte/por bretemas

Tras a saída da presentación d’ A Galicia urbana en Pontevedra, apenas puiden escoitar no coche os últimos minutos da narración que Jacobo Buceta fixo da proeza do Celta no Manzanares. Emocioneime, abraiado por unha segunda parte na que os nosos dobregaban a un durísimo Atlético. Sentinme coma un deses centos de celtistas novos da diáspora que siguen ao Celta conectados a internet desde Toronto, Nova York ou Berlín, vivindo a emoción do celtismo como unha compoñente da súa identidade. Esta vitoria de copa é, quizais, a máis importante do Celta de Berizzo, tanto pola relevancia da eliminatoria e do rival coma pola ilusión que xera no celtismo de aquén e alén, abrindo outra xaneliña para continuar o seu soño humilde. Xaora, foi a de onte un triunfo da pizarra de Eduardo Berizzo e da súa afouteza para asumir os maiores riscos, mesmo o da vergonzosa actuación do sábado en Vallecas. Como, e sobre todo, a demostración do valor de manter un modelo de xogo colectivo, no que se combinan doses de intensidade e beleza. Este pase do Celta a semifinais amosa que neste deporte e espectáculo, tan prostituído polos intereses do mercado e os prexuízos do centralismo, aínda existe unha fenda para a inocencia e ilusión que representa un equipo como o Celta.

Onte 1564: Conchita Martín

27 de Xaneiro de 2016/en Dereitos_humanos, Educación_para_a_Paz, In memoriam, Onte, Recurso_didáctico/por bretemas

O pasamento da pacifista galega Conchita Martín, coñecida como Concepción Picciotto, Connie ou Concha da Casa Branca, non debe pasar desapercibida. Durante máis de tres décadas a activista viguesa viviu á intemperie diante da Casa Branca denunciando a política militar estadounidense, unha loita que iniciara en 1981 coa intención de recuperar a custodia da súa filla, tras divorciarse dun empresario italo-americano do que recibiu o apelido. A presenza da pacifista, que para sobrevivir vendía pedriñas que ela mesma decoraba, coa súa pancanrta «Contra a bomba nuclear», incomodou a todos os presidentes que ocuparon o Despacho Oval, dende Reegan a Obama, que a desaloxou hai uns anos. A súa teimuda reclamación do desarme nuclear e da fin das guerras, a súa denuncia da contaminación do planeta, comportamentos que mantivo día e noite dende a súa Carpa Branca, converteron á activista galega nunha das iconas do pacifismo mundial. Lembrámola con admiración e respecto.

Onte 1563: «Le Club du tricot» de María Reimóndez

26 de Xaneiro de 2016/en Autores, Feminismo, Narrativa, Novidades, Onte, Traducións, Xerais/por bretemas

Anunciamos onte a publicación da tradución ao francés d’ O clube da calceta de Maria Reimóndez por parte de Solanhets Editeurs. Despois da decena de edicións en galego en menos de dez anos, das adaptacións ao teatro e ao cinema, das edicións en castelán e italiano, esta tradución de Vincent Ozanam, profesor da Universidade de Toulouse, abre outra xaneliña para a literatura galega na exixente edición literaria francesa. Coa excepción da obra narrativa de Manuel Rivas, que publica con regularidade Gallimard, dende que en 2000 fixera Le crayon du charpentier, pasando por algunhas de Suso de Toro como Land Rover (2001), Ambulance (2003) ou Le trezième coup de minuit (2006), até Contornos (2011) de Xavier Queipo, a tradución da nosa literatura en francés quedará reducida a obras clásicas de Blanco Amor, Castelao e Cunqueiro, realizada en eidos académicos. Con este Le Club du tricot recupérase a posibilidade de traducións comerciais da nosa narrativa recente. Unha magnífica noticia.