Onte 1628: Día da Terra Palestina

Pérdida de tierra palestinaOnte foi o Día da Terra Palestina, unha data na que os palestinos de Israel e dos territorios ocupados reivindican os dereitos lexítimos do seu pobo, que continúa sendo sometido a un réxime de Apartheid e de roubo das súas terras (estimada xa nas 800.000 hectáreas) por parte de Israel. Unha efeméride que lembra a folga xeral  da sociedade palestina do 30 de marzo de 1976, convocada para protestar polo continúo roubo das súas terras, onde morreron seis rapaces nunha manifestación. O de Palestina é un muro da vergonza que levou a esquecer á comunidade internacional algo tan sinxelo como que a solución do conflito está na creación de dous estados que respecten as fronteiras de 1967. Cando o recoñecerá efectivamente a comunidade internacional?

Onte 1627: Cajaraville premiado

hector-cajaravilleParticipamos onte no xurado da XVIII edición do certame de narración curta Ánxel Fole convocado polo concello de Lugo. Tras case tres meses de lectura, non foi doado escoller entre 62 orixinais, media ducia deles de gran calidade. Despois de moitos falares votamos entre tres obras finalistas resultando gañadora a títulada Once portas, que resultou ser de Héctor Cajaraville. Once portas é unha novela de lectura aditiva sobre a desaparecida muralla de Compostela. Coa habilidade que descubrimos en De remate, Héctor propón unha viaxe na historia, dende a cidade do Calixtino do século XII até hoxe, que axude a solucionar un enigma sobre a ubicación das portas e poxigos de Compostela. Cando a presidenta do xurado abriu a plica e coñecimos o nome de autor quedamos abraiados, xa que este é o terceiro premio literario que Cajaraville consegue nos últimos nove meses, tras o Xerais de novela e o Raíña Lupa de lix. Non hai dúbida que estamos diante dun escrtior completísimo, sólido, versátil, chamado a revolucionar a narrativa galega actual. Nestes días está chegando ás librarías a súa novela infantil Quen dá a quenda?, que resultou finalista do Prmeio Merlín de literatura infantil do pasado ano. Parabéns, Héctor!!!

Onte 1626: A corrupción financeira por Camilleri

portada_el-caso-santamaria_andrea-camilleri_201511300923Dentro do amplísimo catálogo de Andrea Camilleri, ademais das dúas ducias novelas negras protagonizadas polo comisario Montalbano e ambientadas na cidade imaxinaria de Vigàta, publicadas por Salamandra, cómpre non esquecer outras obras non menos interesantes publicadas por Destino na súa veterana colección Áncora y Delfín. Este é o caso de obras mestras da comedia como La concesión del teléfono ou La ópera de Vigàta ou thriller tan desacougantes como a recente El caso Santamarina, onde aborda o sofisticado entramado da corrupción. Mauro Assante, un rigoroso supervisor de entidades bancarias italianas recibe o encargo de preparar un informe confidencial sobre a situación da Banca Santamaria. Na súa vida de ordenado funcionario aparecerán entón situacións imprevistas e irrumpirán personaxes descoñecidas que acabarán por intimidalo até refacerlle a vida enteira. A mestría narrativa do siciliano permítelle tecer unha trama moi emotiva sobre os abusos do poder financeiro sobre o propio estado. Unha novela sobre a corrupción que non deixa fendas para a esperanza.

Onte 1625: Transición horaria

A mudanza ao horario de verán, que sufrimos onte, reabriu o debate sobre a posibilidade de adopción da «hora galega», que non é outra ca do meridiano de Greenwich (GMT). Unha proposta que hai dez anos foi aprobada na XIIª Asemblea Nacional da BNG e que hai uns meses foi incluída polo PSOE e Ciudadanos no marco do seu acordo programático de goberno. Quen o diría para unha proposta ridiculizada entón por José Blanco. Tras 75 anos de imposición da hora central europea (UTC/GMT+1), en realidade «hora alemá», outra das medidas da ditadura aínda non modificadas, semella sensato asumir a reintegración ao fuso horario xeográfico da península. Unha medida, ademais, avalada polo informe sobre racionalización horaria e polas propostas de conciliación efectiva da vida laboral e familiar. Na cuestión horaria tamén se precisa unha transición efectiva.

Onte 1624: Decepción con Twitter

Dende hai máis dunha semana, despois de sufrir un ataque no que se incorporaron na miña cronoloxía de Twitter varios centos de perfís de forma automática, non podo enviar mensaxes directas nin chiar nin rechouchiar nin engadir novos seguidores nin incorporar novas entradas no meu listado de favoritos. Tentei solucionar o problema seguindo as indicacións do servicio de soporte de Twitter, modifiquei o contrasinal, reseteei a conta e desliguei as aplicacións asociadas até en tres ocasións. Mais o problema continúa sen solucionarse e cando intento publicar a conta reacciona coma se dunha petición automatizada se tratase ou unha actividade maliciosa. Escribín varios correos a Twitter procurando axuda, mais non recibín contestación ningunha. Ademais de expresar a miña decepción, non sei que hei facer.

Onte 1623: «Paris-Austerliz», o derradeiro Chirbes

41I+qE6Hd5L._SY445_QL70_Despois de dous meses lendo para un concurso, aproveitei para meterme con Pais-Austerlitz, a obra póstuma do admirado Rafael Chirbes, á que dedicou dúas décadas de reescritura. Fose polas dimensións reducidas, polo fondo pesimismo como pola perfección da estrutura e da prosa, lembroume a Mimoun e La buena letra, dúas das súas primeiras novelas. Xaora, utilizando a confesión dun narrador en carne viva, acompañamos a unha parella, formada por dúas persoas de moi distinta orixe social e xeográfica, dende a euforia erótica do seu encontro até a súa derrota, amosando así que o amor non pode con todo. Nalgún momento o xove pintor afirma que «a fraseoloxía do amor pide que o consideremos algo nacido no fondo da natureza e, ao mesmo tempo, capaz de servir de envoltorio do enteiro universo». As páxinas duras de Paris-Austerlitz, reescritas cando a morte era presentida, expresan a desolación dos amantes diante da incerteza do seu futuro e do sexo como unha forma de dominación capaz de chegar a entolecer. Unha novela sobre a esencia tráxica do amor escrita coma testemuño artístico e moral dun clásico.

Onte 1622: Adéu, Johan

Adeu-Johan-Cruyff-estimar-futbol_1547255349_28037002_651x366

Para a miña xeración Joan Cruyff é o primeiro xenio do fútbol que vimos no estadio de Balaídos e nas pantallas de televisión no período de transición entre o branco e negro e a cor. Johan foi, xunto ao meu admiradísimo George Best, cabezaleiro dos futbolistas melenudos, a xeración ye-ye dacabalo das décadas de 1960 e 1970. Coa morte de Johan desaparece o mellor futboleiro da historia, tanto pola súa traxectoria como xogador de fútbol total, capaz de nun mesmo partido de xogar de líbero e despois de rematador, coma pola de adestrador do fútbol dell’ arte, forxado durante seis tempadas inesquecibles no banco do Barça.

Como xogador non obtivo todos os títulos que merecía o seu talento, protagonizando co seu 14 da Laranxa Mecánica algunhas das derrotas máis xenuinamente vitoriosas da historia do fútbol, como a da final do mundial 74 fronte a Alemaña ou aqueloutra motivada pola súa ausencia no mundial do 78 celebrado durante a ditadura de Videla. Como adestrador do Barça abriu a técnica do rondo como alicerce do xogo da serpe, que dende entón interpretou o Barça e que desenvolveu a escola dos seus discípulos Guardiola, Eusebio e Luís Enrique. O fútbol de Johan baséase na sinxeleza da constante circulación do balón, e polo tanto das ideas, no xogo ao primeiro toque, o que é o mesmo que dicir sen dúbidas, coa intención de crear a superioridade que facilite o instante decisivo.

Johan concibiu o fútbol como unha actividade máis cerebral ca física. O fútbol é un deporte no que durante 90 minutos e sobre un espazo acoutado dous cadros se disputan a posesión dunha pelota utilizando a cabeza e os pés. Unha confrontación na que os participantes deben correr o suficiente para estar en cada momento no lugar axeitado. Non hai outras limitacións para a creatividade e orixinalidade dos seus intérpretes que procuran a beleza e a vitoria. Eis a clave para que este xogo sinxelo sexa tamén precioso, mesmo unha manifestación das belas artes sobre a lameira.

Entre as moitas frases memorables de Cruyff sobre o xogo, unha das que mellor recolle a súa filosofía é aquela na que afirmaba que quería «xogadores que poidan facer movementos decisivos en espazos pequenos, que traballen o menos posible para aforrra enerxía de cara a esa acción positiva». Unha boa lección, tamén para a vida e para todo o planeta: economicemos as enerxías e os recursos, que sempre serán escasos, para poder dispoñer deles no momento fulcral. Un xenio! Adéu, Johán, adeus, amigo!

Onte 1621: «Mustang»

Mustang-895061507-largeMustang, a película coa que debuta a directora francesa de orixe turca Deniz Gamze Ergüven, foi unha moi agradable sorpresa. Cinco irmás, criadas pola súa avoa nunha pequena poboación do norte de Turquia, á beira do Mar Negro, enfróntanse ás convencións da sociedade patriarcal que chegadas á adolescencia as prepara e as ofrece como futuras esposas. Mustang é un retrato da difícil condición da muller en Turquía, recluída na casa, coma se dunha auténtica fortaleza se tratase, onde son as familias as que deciden o futuro das súas fillas até chegar a afogalas. Mustang é o relato dunha traxedia, mais tamén dunha rebelión esperanzadora da cabeza da medusa contra o minotauro machista, da determinación dunhas rapazas que procuran un destino de seu, afastado do que tiñan preparado para elas. Mustang é un exercicio narrativo poderoso capaz de comunicar á espectadora a angustia da reclusión e a emoción dunha fuxida trepidante. Esta rebelión das mozas turcas paga a pena.

Onte 1620: A barbarie de Bruxelas a Idomenei

Screen-Shot-2016-03-11-at-12.18.21-PM

Europa volveu enfrontarse onte cun espello tan húmido que xa non é quen de identificar a súa imaxe como territorio de dereitos e seguridade. Tras a barbarie dos atentados yihadistas de Bruxelas, que reactivan o medo na cerna das propias institucións europeas, non é doado artellar, nin sequera para a esquerda anticapitalista europea, outros discursos que non sexan os do apoio ás vítimas e ás suás familias e o chamamento á coordinación das forzas de seguridade dos estados na súa loita contra o terrorismo de Daesh. Como tampouco pode recoñecerse aquel soño europeo tras o espello de Idomenei, terra de ninguén onde quedaron atrapadas máis de vinte mil persoas. Traxedia humanitaria que onte coñecimos de primeira man pola testemuña do afouto xornalista Delmi Álvarez, que fotografou hai apenas dez días e recolleu nunha reportaxe impresionante que animo a compartir. Tras a indignación provocada polas imaxes de Bruxelas e de Idomenei identifícase o fracaso do proxecto ultraliberal que hai trece anos decidiu no cumio dos Azores a invasión do Iraq, comezando unha guerra que continúa aberta e da que o sucedido onte en Bruxelas e a crise dos máis de catro millóns de transmigrantes sirios, iraquianos e afganos son apenas dúas dolorosas consecuencias.

Onte 1619: Día da poesía 2016

XG00246801Celebramos onte o día da poesía e o día da árbore, efemérides que coinciden coa chegada da primavera. Unha xornada que a rede en galego dedicou, sobre todo, a homenaxear a figura de Manuel María, «o poeta que quixo coñecer aos galegos un a un», en afortunada definición do escritor Manuel Veiga. Un ano dedicado a Manuel María, poeta moi prolífico, autor de medio cento de poemarios, que debería contribuír a pór en valor e visibilizar a poesía galega toda. Xaora, en Xerais quixemos que este día da poesía coincidise coa publicación da edición monumental de Follas novas, preparada por Anxo Angueira, coa publicación do retrato e da antoloxía da poesía infantil do poeta chairego e das dúas primeiras novidades da colección Xerais Poesía, Os fillos da fame de Ismael Ramos e Masculino singular de Carlos Negro. Quen pode dubidar que a poesía é destilación da palabra e da frase, ese grande milagre do mundo que continúa a abraiarnos cada día.