Onte 692: Conversa de Dores Tembrás e Berta Dávila sobre «Raíz da fenda»

Na terceira xornada na Feira do Libro da Coruña, tras a presentación de Cancela aberta e de Aquel neno, os dous libros máis recentes de Xosé Neira Vilas, desenvolveuse a conversa interesantísima entre as poetas Dores Tembrás e Berta Dávila arredor de Raíz da fenda, o poemario coa que a segunda gañou a XV edición do premio Johán Carballeira do concello de Bueu. Un serán magnífico, no que na carpa coruñesa se visualizou a continuidade imparable do relato literario galego.

Antes de iniciar a conversa, Dores Tembras fixo un discurso contextualizador. Confesou que compartía con Berta «o amor por Valente e Pizarnik». Parabenizou despois a Xerais por incluír Raíz da fenda na súa recomendación de lecturas do vindeiro curso para Secundaria. Lembrou que «Berta Dávila é unha escritora que publicou moi nova. Gañou o Minerva. É unha autora premiada, mais nunca deixou de traballar coa palabra, iso para min é o máis importante.» Revelou que hai dous anos Berta lle enviara un inédito, a versión inicial de desta Raíz da fenda, para que realizase unha lectura de confianza e que ela, despois de facelo, lle escribirá un correo do que leu algunhas frases: «Poemas brillantes, magníficos. É un poemario fresco, con moita verdade detrás. Gustoume, tiven que lelo seguido sen parar.» Ocupouse despois Tembrás de comentar o poemario actual, o premiado no Johán Carballeira e editado por Xerais: «Son 103 poemas, organizados en cinco fisuras que constitúen un itinerario de raíces. Aquí cada poema ten latitude e lonxitude.» Gabou a estrutura do poemario e o esforzo por «escoller o poema como vinganza, sílaba a sílaba» e pola «severidade e disciplina da autora na medida da palabra exacta, xa que así se borda o encaixe da derrota.»

Na súa primeira intervención Berta Dávila agradeceu a lectura de Dores Tembrás. «Dores foi unha das lectoras primeiras. É importante confiar en algúen que se atreve a facer unha lectura honesta.» Referiuse despois as relacións que para ela existen entre o origami e a poesía presentes no libro, mesmo dende a súa imaxe de portada. «Na construción do paxariño as dobrezas e as normas son as mesmas que se deben respectar na construción do verso, sen trampas, sen cortes, sen pegamento.» «Acredito na lenda xaponesa que aventura que cando construímos un milleiro de origamis se cumprirán os nosos desexos. Construín un origami para cada un dos mil versos do libro. O verso é o que evoca o silencio.»

Dores Tembrás iniciou a conversa abordando a cuestión da estrutura. «Daquel inédito de Berta que lera hai dous anos ao editado hai un grande salto, unha procura voraz da exactitude, sei que a aparición de cada un dos textos non é casual, gostaría que falases de como decidiches esa escolla.» Berta Dávila contestou que cando subira o vídeo no que presenta como tiña pendurados os poemas con esparadrapo no corredor da súa casa explicara os criterios utilizados, unha escolla poema a poema, na que diferenciaba entre os poemas que quedaban e aqueloutros que naufragaban, «meditei moito a estrutura do libro, algo non que non traballara nos anteriores.»

Para Dores Tembrás «este interese pola estrutura é unha proba de madurez poética. Berta Dávila é unha poeta que sabe renunciar, consciente das limitacións dos textos que non estaban á altura da calidade do libro que quería. É unha autora que mide, que pesa moito os textos que deben estar. Este é un libro que amosa a unha Berta Dávila consciente do acto poético, do que quere dicir e de como quere facelo. Raíz da fenda é un gran libro, para demorarse, cheo de arestas, pero moi controladas. Un libro que fire elegantemente, que desarma. Hai unha vontade severa, pero emocionante ao final.» A este teor, Berta sinalou que o feito de que nas dúas primeiras partes non houbese adxectivos foi coa intención de «distanciarse da ferida, o tipo de texto que a min me chega, un intento, tamén, de seleccionar as palabras cunha distancia irónica.» Recollendo ese fío, Dores Tembras sinalou que «no libro hai unha certa asepse á hora de enfrontar o verso, non só o poema. Con este procedemento Berta é capaz de multiplicar a ferida, ofrenda as feridas con inocencia, e como lectoras enmudecemos e aplaudimos á poeta.» Antes de ler un poema, á proposta de comentar as citas que aparecen no texto, Berta confesou que o libro debería titularse como aqueloutro de Antonio Gamoneda Arden las pérdidas.

Onte 691: Gran presentación de Mercedes Queixas

Na segunda xornada da Feira do Libro da Coruña, encantoume a presentación que Mercedes Queixas fixo da biografía de Celso Emilio Ferreiro que escribiu Ramón Nicolás. Unha lectura e relectura interesantísima, que nos descubriu novidades neste libro multipremiado que levamos presentado xa en numerosas ocasións ao longo do último ano.

Comezou Queixas salientando que «no edificio do sistema literario galego, onde xa podemos falar dunha certa normalización, o cuarto dedicado ás biografías medra máis lentamente.» «Un xénero de investigación ao que me sinto vinculada e polo que cómpre apostar, xa que é indispensable para a construción literaria e para a construción do propio país.» Definiu Onde o mundo se chama Celso Emilio Ferreiro como «unha obra de gran envergadura e grande intensidade que amplifica a figura humana, literaria e política de Celso Emilio.» «Esta é a crónica dunha vitoria gañada aos silencios que de maneira intermitente semella ter acompañado a CEF. Un mundo de sombras onde se ten iluminado e onde se lle ten colocado no seu xusto lugar.»

Salientou Mercedes Queixas o paralelismo existente entre o Celso Emilio Ferreiro biógrafo de Curros Enríquez e o de Ramón Nicolás como biógrafo do poeta de Celanova. Lembrou o concepto que Celso Emilio manexou cando fixo a súa biografía de Curros, que se repite agora na de Ramón Nicolás: «un relato vivo, para nada unha cronoloxía plúmbea.» Identificou tamén paralelismo sobre as fontes utilizadas por ambos os dous biógrafos: «testemuñas de coetáneos do poeta, cartas, revistas e xornais, algunhas notas biográficas inéditas e, sobre todo, a colaboración do fillo do poeta.» Para Queixas o traballo de Ramón Nicolás, utilizando estas fontes, permitiu aquelar «unha obra magna, tanto pola extensión coma polo contido, sometendo a unha revisión global a figura de Celso Emilio por dúas vías, a das relacións epistolares, nun volume que ten unha enorme documentación, así como das múltiples conversas con persoas moi diversas que conviviron ou mantiveron relación amical con CEF. Así foi posible desvelar sombras e silencios. Celso Emilio Ferreiro é outro tras a lectura desta biografía. Unha persoa grande do seu tempo. Un referente en vida, mais tamén buscado por xente moza. Un libro que axuda a coñecer os círculos concéntricos que tivo a seu arredor, dende figuras como Otero, Del Riego, Piñeiro…, conformando así unha grande galería.» Rematou Mercedes Queixas parabenizando ao autor tamén polo feito de ter «inserido nun relato de corte ensaístico fermosísimas narracións», o que para ela constitúe «outro mérito máis da biografía», xa que «acrecenta a dimensión humana de CEF.»

Onte 690: Comeza a Feira do Libro da Coruña

Pasamos o día enteiro na Coruña, na xornada de inauguración da Feira do Libro da Coruña, o evento editorial máis relevante do ano no país. Son as novidades máis relevantes desta edición a coincidencia coa Feira do Cómic de Viñetas do Atlántico e a Semana de Música Infantil da editorial Galaxia, actividades que contribuirán a incrementar o público e, probablemente, ese entusiasmo polo libro que sempre sentimos nos xardíns de Méndez Núñez. Con todo, é innegable o efecto da crise sobre a feira, que reduciu o número de casetas a 37, moi lonxe xa daquel medio cento tradicional.

Ao mediodía, tras as numerosas intervencións protocolarias (presidenta da Federación de Librarías de Galicia, presidente da deputación da Coruña, conselleiro de Cultura e alcalde), foi Yolanda Castaño a pregoeira desta edición da Feira cun discurso breve e moi fermoso, construído coa fasquía dun poema, no que foi ganduxando cos fíos de diferentes versos a historia literaria da cidade coruñesa e a súa centralidade para a literatura galega. Tras a interpretación do himno galego por parte da Banda Municipal de Música da Coruña, o acto rematou coa do himno español o que provocou non pouca sorpresa aos asistentes. Unha innovación protocolaria, sen dúbida, imposta polos concello da Coruña, cuxo alcalde intervirá minutos antes lendo un discurso en español e utilizando o galego, só ao remate, cando dobraba os papeis, para expresar as súas condolencias ás familias das vítimas de Angrois.

A primeira das nosas presentacións do serán foi a de Días que non foron de Luís Rei Núñez. Foi Mercedes Queixas a presentadora deste libro, que comezou definindo como «libro fértil». «A miña primeira impresión foi a da axilidade e profundidade do manexo do campo narrativo do autor, o que dá como resultado un libro magnífico e de lectura moi agradecida. Son sete contos, relatos ou narracións de extensión, estrutura e estilo moi desigual, todos necesarios, que conteñen moitos vasos comunicantes que alimentan un río principal. Aquí están presentes todos os autores que Rei Núñez quere ser: o poeta, o xornalista, o ensaista, o narrador, aquí está toda a súa escrita.» Concretou despois Queixas a súa caracterización do volume como «suma de reconstrucións de memorias individuais, que conforman unha memoria colectiva, na que é moi f`ácil verse reflectido.» «Neste libro sempre hai un altofalante premido, o da reconstrución da memoria. Cada relato ten a súa voz e cada protagonista expresa a voz da memoria que rompe os silencios. Rei Núñez concibe a memoria como a chave de paso para arquivar vidas. Literatura como micrófono de longa proxección dirixida a un público con conciencia crítica.» Referiuse despois a presentadora «á importancia dos personaxes masculinos adolescentes, que lembran o pasado; representan a limpeza, a curiosidade, son personaxes en formación.» Falou despois do estilo, «acaído ao que cada relato demanda», «un estilo que transita entre a retórica da sensualidade até a recreación da crueza máis descarnada; un tránsito entre o agradable e feliz a esoutros espazos que arrepían.» Rematou a intervención Mercedes Queixas volvendo a referirse aos vasos comunicantes existentes entre os relatos, que para ela non son outros que «a necesidade de restauración da memoria e da conciencia das persoas.» Preguntouse se este libro non sería un acto para pechar un ciclo, xa que «condensa un periplo narrativo de moitos anos.» «Días que non foron é unha reivindicación do cotián, un canto coral á dignidade, á solidariedade e á ética.»

Pola súa banda, Luís Rei Núñez comezou o seu discurso confesando que para el «a escrita nace de escoitar aos demais, escoitar o mundo e ler.» Definiu Días que non foron como «un destilado da miña obra. Son sete relatos escritos dende hai vinte anos, o primeiro «Báñate comigo» escribino en 1990, que abranguen dende os acontecementos de Ferrol de 1936 á memoria negra do Prestige de 2002 e 2003. Hai relatos que remiten á estrela dos polisóns, outros a Monte Louro ou a Expediente Artieda ou a Cita en Fisterra.» Referiuse despois a súa concepción do conto, «intentar contar unha verdade no que ten de paradoxal, como propón Poe», inseríndoa na tradición contística galega, nacida en 1926 coa publicación Dos arquivos do trasno de Dieste e o primeiro volume de Cousas de Castelao, «os autores que crearon o segundo andar da literatura galega, o do relato». «Con este libro intentei asomar neste segunda andar, achegando unha voz persoal, un estilo que me acompaña en toda a miña obra novelística, aquel no que o autor parte da primeira persoa do singular e se dirixe á segunda persoa do singular. Afástome da tradición contística popular, que vai do eu ao vosoutros, da primeira persoa do singular á segunda persoa do plural. E fágoo atendendo á xente que non está nos escaparates das televisións, porque son seres anónimos.» «No libro hai unha predilección por personaxes “malotes”, rebeldes, rabudos xa que creo contribúen a ser o motor de transformación da realidade.» Rematou o seu discurso comprometéndose a «intentar continuarofrecendo libros que sirvan como mergullo nas sombras na procura da luz.»

A segunda das presentacións foi a de Retallos daquela infancia, o libro de relatos no que debuta na creación literaria Bautista Álvarez. Nesta ocasión foi a presentadora Pilar García Negro que comezou as súas palabras referíndose ao paradoxo de estar diante dun «escritor naipelo, mais dun narrador veteranísimo.» «Bautista Álvarez é un escritor de corpo enteiro, de raza. Unha personalidade humana, cívica e política que ofrece o cento por cento da súa personalidadeneste libro.» García Negro considerou que a figura literaria de Bautista Álvarez debía ser inserida na hipérbole da nosa literatura, no daquelas figuras que como Ramón Cabanillas ou Castelao demoraron moito a súa publicación. «Bautista é un escritor de continuidade, que fixo ao longo de toda a súa vida unha acumulación moi importante de lecturas, que agora podemos gozar como un gran libro.». A presentadora referiuse despois as cinco grandes cualidades de Bautista Álvarez como escritor: «Primeira, un impenitente lector. Segunda, un posuidor dunha grande cultura clásica. Terceira, un mestre na organización dos elementos, secuencias, dosificacións da intriga e caracterización dos personaxes. Cuarta, un narrador que sabe empregar de forma axeitada a retórica literaria, na tradición de Fole e Castelao. Quinta, un narrador que pon o saber memorialístico ao servizo da recuperación dun mundo completamente varrido, desaparecido, mais completamente influente en todos nós.» «Nas páxinas de Retallos daquela infancia están os Retrincos de Castelao. Aquí hai unha sociobiografía do país. Nada do que aquí aparece é arqueolóxico ou vello, xa que hai un propósito de actualización, unha carga de crítica política á que Bautista non renuncia.» Despois de debullar varios dos relatos, rematou Pilar García Negro referíndose aos que consideraba como esteos ou eixos subxacentes da obra: «Primeiro, o idioma, cheo de auténtico zume de xenio popular. Segundo, o peso da igrexa e os seus ministro. Terceira, a mistificación relixiosa. Cuarta, a presenza ameazante dos poderes públicos. Quinta, a memoria histórica. Elementos todos eles ao servizo dun lbro que se le, seguido, seguido.»

Bautista Álvarez nunha intervención breve confesou que «fixen os relatos pra me divertir». «Moitos dos relatos teñen unha orixe real, pero despois están fantaseados», aínda que, insistiu, «o esquelete de todos é real.» Para el o seu «estilo vai pola hora vella, no carreiro de Fole e Castelao». Finalizou o seu discurso, no que citou en diversas ocasións a José Martí, expresando que foi a súa intención «retornar a unha Galicia que xa desapareceu». «Vivo na aldea. Hoxe alí non hai galo nin galiña nin se escoita o bruar das vacas. Nin se escoita a alborada dos paxariños. Na miña aldea calaron os animais.»

Onte 689: Cerco na ría

Saíndo a camiñar ao solpor polo paseo do recheo de Bouzas é unha fortuna demorarse na contemplación da manobra do cerco. Ao pé do enorme aparcadoiro de Citröen media ducia de embarcacións artesanais manteñen o vello oficio de cercar devagariño o cardume. Unha pequena marabilla do cotián que gozamos en xornada de moito balbordo.

Onte 688: Católico e romano

A pesar de transcorridas máis de tres décadas da aprobación da Constitución, que declara o carácter aconfesional do estado, a liturxia da Igrexa e as palabras do arcebispo foron as que a Xunta de Galicia e o Goberno de España escolleron para render a primeira homenaxe oficial á memoria das vítimas de Angrois, excluíndo a unha parte das familias e da cidadanía que profesan outras crenzas. Ben sei que este serán en Bonaval terá lugar un acto comunitario civil e cívico, aprobado polo Parlamento Galego por unanimidade e proposto polas forzas nacionalistas, que permitirá ás familias das vítimas, aos traballadores públicos e veciños de Angrois tomar a palabra. Porén, esa prelación, primeiro o funeral oficial católico e romano, despois a cerimonia civil, expresa que para os que nos gobernan continúa a «confusión» entre a Igrexa e o estado.

Onte 687: O valor das bibliotecas

As declaracións de María del Carmen Castellano Rodríguez, alcaldesa de Telde, nas que aseguraba que as bibliotecas do seu concello, nas que traballan catorce persoas, non daban cartos evidencian o escaso valor que algúns políticos conceden aos servizos públicos de lectura. Non hai dúbida que se na xestión das bibliotecas públicas se utilizasen só os criterios das políticas de consolidación fiscal ten toda a razón a señora Castellano, acabarían sendo pechadas. Porén, a realidade é ben diferente. A pesar da crise e das políticas de austeridade, as bibliotecas están transformándose nas primeiras institucións culturais de cada comunidade local. Hoxe os servizos públicos das bibliotecas xa non son só de préstamo de libros, discos e películas; transformáronse en centros de acceso gratuito a todo tipo de documentación, impresa ou dixital. As bibliotecas son os centros interxeracionais fulcrais de acceso á información e do fomento da lectura. Os datos amosan que desde 2007, cando comezou a crise, aumentou en todas as comunidades autónomas o número de usuarios das bibliotecas públicas nun 45%, mentres diminuíron moito máis os recursos destinados a actividades e adquisicións (neste 2013 o Ministerio de Cultura de José Ignacio Wert deixou esta partida a cero). Hoxe xa son moitas máis os socios e socias da rede de bibliotecas públicas que os do clubes de fútbol profesional, que, por riba, deben cantidades millonarias a Facenda. O valor das bibliotecas non se debe medir en cifras que expresen un balance de gastos e ingresos, mais si, pola contra, en termos de convivencia, civilidade, cohesión social e coñecemento. Nas bibliotecas públicas ocorren cada día cousas moi fermosas a millóns de persoas de todas as idades. Sabemos cal é o seu valor?

A foto é da extraordinaria biblioteca da Alhóndiga de Bilbao.

Onte 686: Debut nas Antas

O Celta de Luis Enrique non estivo só no seu debut no fermoso estadio das Antas, o pequeno Wembley do Douro. Máis dun milleiro de celtistas acompañámolo na pelexa cos dragóns no día da festa do seu cento vinte aniversario. Foi emocionante o minuto de silencio en homenaxe ás vítimas de Angrois, cunha grande bandeira galega no centro da lameira, transformado axiña nun longuísimo e intenso aplauso de solidariedade. O encontro foi un clásico amigable de pretempada no que chegaron a participar case unha vintena de xogadores de cada equipo. Luis Enrique aproveitou o enfrontamento cun equipazo Champions para probar dous esquemas. Na primeira parte o baseado en cinco defensas, con tres centrais e dous carrileiros; na segunda, unha defensa convencional de catro, incorporando un terceiro mediocentro máis ofensivo, para reforzar a Oubiña quen, en ambos os dous debuxos, funcionou coma eixo de distribución e equilibrio.

A pesar da derrota (o gol do Porto foi en clamoroso fóra de xogo), o Celta amosou cousas moi interesantes, xa que sabe a que quere xogar. Non importaba a rolda de trocos para manter sobre a lameira os debuxos da pizarra de Luis Enrique. Defensivamente demostrou intensidade e rigor, sobre todo na primeira parte cando os dragóns intentaban pechar aos nosos diante de Yoel. Tras o intervalo, coa incorporación de Rafinha na media e de Nolito na dianteira, foi o Celta quen pechou aos portuenses e mereceu o empate. Mágoa do pau nun remate de Nolito (moi asubiado pola bancada, lembrándolle a súa procedencia benfiquista) e do gol feito ao que a porta baleira non chegou David Rodríguez. Foi, tamén neste segundo período, cando Luis Enrique incorporou ás catro promesas do xuvenil (Goldar, Fernán, Borja Fernández e Yelko) e cando se produciu a formidable tangana, na que participaron os bancos de ambos os dous equipos, coa que rematou de forma abrupta o encontro.

Non podo agochar que non esperaba que tanto os dragóns como uns poucos dos seus seguidores fosen moito menos afoutos e cabaleirosos ca aqueloutros dragais galegos das novelas de Elena Gallego. Xa antes de entrar no estadio, cando procurabamos estacionamento (custounos ferro e fariña atopar un oco no barrio xardín das Antas), quedamos parvos cando atopamos un autobús celeste apedrado e con todos os cristais escachados. Como tampouco axudou a nosa tranquilidade vivir tan preto as cargas da policía sobre un grupo numeroso de supporters dos dragóns. Con todo, finalizado o partido, cando regresamos na procura do coche, parolamos devagariño con dous seareiros portuenses moi simpáticos, que moito nos agradeceron aquel memorable 7-0 ao Benfica do 25 de novembro de 1999, na terceira rolda da copa de UEFA, unha das súas maiores satisfaccións como seguidores do Porto, «deberémoslla sempre ao Celta», insistían saudosos. Así se escribe tamén a memoria do fútbol, con vitorias propias e derrotas alleas.

Onte 685: Lamentable espectáculo de Tele 5 e La Sexta

Tal como agoirabamos, as cadeas privadas estatais transformaron onte a desgraza de Angrois, que esqueceran o mércores, en lamentable espectáculo televisivo de fin de semana. Todo pola audiencia! Nin sequera as intervencións tan atinadas de Antón Losada e Xaime López no «Gran debate» evitaron o desacougo que me produciu o enfoque grandilocuente do programa de Tele 5, cadea á que desta volta La Sexta superou en oportunismo co seu «La Noche de La Sexta». Abafado, optei por apagar e coller o ipad para botarme a ler.

Non é pequena a lección aprendida nesta traxedia de Angrois sobre a importancia para a sociedade galega de contar cuns medios de comunicación públicos profesionais propios. Medios capaces de ofrecer unha información rigorosa e veraz, así como unha opinión independente e plural. Medios, ademais do papel que cumpren na promoción e fomento da lingua e cultura galegas, necesarios para manter a cohesión cívica e a dignidade que merecemos como país. Grazas de corazón aos profesionais da TVG e da Radio Galega por realizar unha cobertura informativa tan digna e intensa como a que manteñen desde o momento no que anunciaron o terrible accidente. A TVG, a Radio Galega e a súa canle de internet amosaron estes días que son medios de comunicación imprescindibles para Galicia. Convirá non esquecelo.

Onte 684: Feira do Libro en Rianxo

Recollemos o fío do traballo e viaxamos a Rianxo para participar nos actos da Feira do Libro instalada na praza do concello. Tras a desgraza tan grande de Angrois, que truncou a vida de dúas persoas veciñas de Asados, a programación prevista entre Noite Aberta de Rianxo e a Feira do Libro quedou reducida aos actos literarios que se celebraron no salón de plenos da vila: primeiro a intervención de  Xosé Neira Vilas, que presentaba os seus dous libros máis recentes, Cancela aberta en Xerais e Aquel neno en Embora; despois o debate «A noite no deserto», entre Antón Riveiro Coello e Chisco Fernández Naval, moderado por Xerardo Agrafoxo.

Diante dun público moi numeroso, que deixou pequeno o salón, Pepe Neira confesou estar moi ledo en Rianxo, «Anisia e mais eu vivimos oito días na casa de Rafael Dieste, despois do seu falecemento, acompañando a Carmen Muñoz». «Alédame tamén polo carácter literario de Rianxo, terra de grandes escritores dende Paio Gomez Chariño, Manuel Antonio, Rafael Dieste, Castelao até o poeta Faustino Rey Romero, a quen coñecín tamén en Arxentina». Referiuse despois a Cancela aberta, o quinto volume na colección Crónica de Xerais de compilación doutros cen artigos dos publicados en El Correo Gallego. Definiu o libro como «un cento de artigos de 1.500 matrices sobre temas variadísimos, galegos e internacionais, mais coa intención de que perduren, evitando que sexan efémeros». Tras lembrar unha frase de Miguel de Unamuno, «non teño tempo para escribir artigos curtos», confesou que «a brevidade e a limitación do espazo obriga a unha condensación e a utilizar un estrutura de conto, o xénero narrativo que máis me agrada».

Falou despois de Aquel neno, o libro publicado por Embora, «un libro que tivo un embarazo moi rápido, case setemesino, que acabei de escribir a pasada semana, que se acabou de imprimir onte e que vin por vez primeira hoxe». «O libro naceu da idea de que todo home leva de por vida un neno dentro de si, e toda muller unha nena». «Neste libro están todos os meus nenos literarios, Moncho, Toño, Lelo, mais tamén está a miña infancia, os meus soños e as miñas lembranzas. Sei como dicía o poeta José Hierro que cando falo de min, falo tamén dos demais». Antes de ler unha decena das 160 estampas, Neira Vilas gabou as viñetas coas que Xosé Vizoso ilustrou cada un dos textos. As súas palabras finais foron para lembrar que «cando un escribe ten que facer idioma, este foi tamén o meu esforzo con este libro».

Onte 683: Desgraza

O sucedido en Angrois amosa que o horror forma parte das nosas vidas. A pesar de que cremos ser conscientes desta finitude, a desgraza das vítimas do tren colleunos a contrapé, instalados na aparente comodidade das nosas rotinas. Enfrontándonos a hemorraxia de dor, que intuimos en cada unha das familias rotas pola traxedia, non podemos máis que celebrar o seguirmos vivos, agarimados polas persoas queridas. Ven ao fío o que escribiu Suso de Toro no seu artigo luminoso de onte: «a morte é a única e verdadeira medida das cousas da vida, esmaga as trivialidades, anula as distancias, devólvenos o sabor atroz de vivir e devólvenos ao que é primeiro, o asombro de estar vivos aquí. E o agradecemento por estalo». A de Angrois foi, sen dúbida, unha desgraza moi grande provocada por un terrible accidente que debe ser explicado. Con todos os abrazos para as vítimas e as súas familias e amizades, a nosa gratitude para os heroes de Angrois que intentaron mitigar tanta dor.

Grazas a Toni Seijas pola fermosa ilustración de homenaxe ás vítimas e heroes de Angrois.