Onte 754: Con Dolores Redondo no Club de Espazo Lectura

Brillante iniciativa de Espazo Lectura a de convocar un vermú literario con polbo á feira arredor de Dolores Redondo, a autora d’ O gardián invisible. Desque entrou pola porta, Dolores non perdeu nin un minuto e entrou de cheo nas preguntas que lle formularon os membros do Club de Lectura de Espazo Lectura de Gondomar.

Comezou insistindo en que «o lector merece que a autora lle dea todo tipo de explicacións, máis aínda tratándose de novel negra.» Redondo non dubidou en cualificar a súa triloxía como novela negra «con todas as convencións do xénero». «Nas miñas novelas hai unha parte técnica calcada do que fai a Policía Foral de Navarra e outro dos procedementos forenses, caros e longüísimos, que na realidade non sempre se levan até o final.» Cualificou O gardián invisble como «novela policial cunha compoñente emotiva, moi presente nas novelas norteamericanas de misterio, que min moito me gustan. Interésame moito o matriarcado, unha forma de vida que coñezo ben, razón pola que quizais esta sexa unha novela moi de mulleres. Quixen ofrecer un detective co que me sentise identificada. Quería moverme nunha contorna onde puidese profundizar máis nas emocións e na nosa cultura».

Referiuse a súa avoa galega que «cando emigrou aos vinte anos levou con ela o coñecemento da tradición ancestral galega, que incorporou á que aprendeu e creu no País Vasco. Aquel mundo da avoa impregnoume a min dende os sete anos, fíxoseme crible. Quizais foi esta a razón principal pola que as novelas se desenvolven no Val de Baztan, onde se preservaron os costumes e crenzas do pasado, sen perder unha miga da súa identidade nin da súa conexión wifi.» Identificou semellanzas daquela cultura popular coa galega, sobre todo no esforzo por preservar a lingua e algunhas crenzas que no caso do Baztan teñen moito que ver coa potencia do bosque e do río, da propia natureza.» Confesou os seus medos de que lle poñan a etiqueta de «maxia» a súa próxima novela. «Non é maxia, é a forma coa que os baztaneros se relacionan coa natureza. Eles, sobre todo elas, as baztaneras pagaron por isto un tributo moi elevado de sangue e horror, queimadas na fogueira da Inquisición.»

Confesou que escribiu a triloxía coa esperanza de que funcionase entre os lectores, xa que «todos os escritores deben soñar que a súa novela pode chegar moi lonxe.» «A velocidade é unha das características do meu estilo narrativo. Odio a palla nas novelas. A xente le novela negra para saír do mundo real. A paz nas miñas narracións atópase no lugar.» Rematou as súas respostas expresando que «o pesadelo de todo escritor de crime é que alguén se lle ocorra poñelo en escena» e anunciando que «cando remate a aparición da triloxía, publicarei outra novela policiaca que non estará protagonizada pola inspectora Amaia Salazar.»

Magnífico e trepidante vermú con Dolores Redondo. A hora e media de conversa non deu para máis. Agardamos volver contar con ela en Galicia nos vindeiros meses para participar na promoción de Legado nos ósos, a segunda novela da triloxía, que Xerais publicará en galego o 19 de novembro, coincidindo coa súa aparición en castelán, catalán e éuscaro.

Onte 749: A volta de Rosa Aneiros

Volve ás librarías Rosa Aneiros. Unha magnífica noticia. Tras aquela extraordinaria colleita dos Xerais de 2009, na que gañara o premio xuvenil e o de novela, Rosa comeza co Ámote Leo A. Destino xalundes un gran proxecto narrativo de máis dun milleiro de páxinas, presentado en tres novelas que publicaremos de tres en tres meses; en xaneiro aparecerá a segunda entrega (Ámote Leo A. Estación de tránsito) e en abril a terceira (Ámote Leo A. terminal de… chegadas?). Unha viaxe polo mundo enteiro que en seis meses levará a Leo, unha rapaza que remata os seus estudos de grao, por territorios e cidades que nunca imaxinara. Unha prosa fermosa, traballada con agarimo e dedicación para facer da narración unha lectura engaiolante na que se borran as fronteiras de xénero. É difícil aquí determinar cal pode ser o público preferente dunha triloxía que editorialmente ben pode ser encadadrada nos denominandos como os «crossover books» (libros para persoas adultas que len os mozos e mozas –O vixía no centeo– ou libros para mozos e mozas que len as persoas adultas –Alicia no país das maravillas–?). Tamén é moi importante na triloxía a presenza na narración das mensaxes dixitais como a resolución de incógnitas que se van presentando no camiño desta narración de aventuras e viaxes. Aventuro que este novidoso proxecto narrativo de Aneiros vai contar co apoio de moitos lectores e lectoras de moi diversas idades, o que constituirá un logro para a a literatura galega do noso tempo.

Onte 748: «¿Casualidad? No lo creo»

Siniestro Total anunciou onte nun comunicado oficial que aposta por un novo sistema de distribución das súas novidades. Lanzarán as súas cancións á rede unha por unha, «ao ritmo que marquen as circunstancias e os acontecementos», «sendo opcional a publicación en formato físico». Un comunicado importante co que Siniestro abandona a publicación de álbums, tras máis de trinta anos de carreira e 23 elepés editados (13 en estudio, 4 en directo e 6 recompilatorios). Por suposto, isto non significa que remate a súa andaina, mais si unha forma de entender a distribución das súas gravacións e o tinglado do rock and roll. O modelo de distribución de ST será un precedente moi a ter en conta en toda a industria cultural, que vive o proceso de mudanza do paradigma da comunicación cultural.

O primeiro dos singles desta nova etapa é «¿Casualidad?. No lo creo», unha canción manifesto sobre as «coincidencias fortuítas» de tres acontecementos que mudaron a deriva da historia. ¿Foi unha casualidade que chegase a monarquía tras unha visita de Henry Kissinger e un estourido posterior? ¿Esta marabillosa centramina de blues e rock and roll galaico vailles chistar aos homes de negro enviados pola troica? Non o creo. ¿Casualidades ou causalidades?, eis a pregunta de ST. Recomendo a canción moi vivamente. Parabéns a Julián, Soto e o resto dos bos amigos de ST.

Onte 742: «Os xornalistas utópicos”, unha obra excepcional

Na presentación en Couceiro, a primeira da tempada de Outono, d’ Os xornalistas utópicos, a novela de Manuel Veiga, Mario Regueira defendeu que «contar dunha forma nova, procurando a participación dos lectores, é a baza que lle queda á literatura actual.» «Explotar formas innovadoras en colaboración cos lectores, facer do público máis ca un simple receptor dun discurso xa feito. Apostar por sorprender.» Comezou así Regueira un discurso no que despois confesou que «Os xornalistas utópicos é unha novela que me gustaría ter escrito, a maior gabanza que un escritor pode facer da obra dun colega.» «Unha novela que impugna a historia da Transición, unha manipulación do xornalismo de longo percorrido.» «É difícil facer unha historia da saída do franquismo sen falar dos mortos pola policía. Déusenos por pechado un período histórico. A impotencia de estar vivivindo unha manipulación está presente en toda esta novela.» Rematou Regueira cualificando Os xornalistas utópicos como «unha novela de temática subversiva, unha obra excepcional, porque non é doado atopala todos os anos nin sequera todas as décadas.» Foi a de Regueira unha oportunísima reflexión, que empata coa que Ferrín fai hoxe no seu artigo no Faro.

Onte 741: A granel

Aproveitamos a viaxe a Pontevedra para descubrir algunhas novidades na Libraría Paz. Mercamos o último de Nesbo en inglés e Mi libro de horas, outra entrega dos gravados de Frans Masereel, prologada por Thomas Mann, publicado por Nórdica (tempo haberá aquí de reseñar esoutra marabilla). Porén, a sorpresa do serán, ademais da orballada, foi descubir «O Graneiro de Amelia», unha tenda de fariñas e sémolas, grans e legumes, pastas artesáns, especies, prebes, verduras deshidratadas, leite fresco, queixos e outros produtos a granel. Un novo concepto de tenda de autoservizo e de calidade, na que se eliminan case totalmente os envases, e na que se ofrece unha sorprendente diversidade de produtos naturais, sobre todo de variedades de fariñas e arroces. Alí lembrei decontado o arrecendo daqueles sacos de legumes da tenda de Gloria da miña infancia, onde se mercaban en cartuchos (como nesta tenda pontevedresa) as lentellas, os garavanzos ou a fariña. Desque abriu hai apenas vinte días, os cartuchos do graneiro de Amelia son outra razón máis para ruar por Pontevedra, sen sucumbir ás docerías e a súa larpeira torta rusa. Na foto aparece o resultado dos nosos cartuchos.

Onte 736: Sociofobia

«Ningunha tecnoloxía vainos librar da vertixe de poñérmonos de acordo.» Esta é unha das afirmacións ben atinadas da entrevista de Paula Corroto que publicaba onte Eldiario.es con César Rendueles a raíz da aparición do seu libro Sociofobia. El cambio político en la era de la utopia digital publicado por Capitán Swing. As opinións deste profesor de Socioloxía da Complutense sobre o pánico actual á deliberación en común, así como a incapacidade de xestionar os conflitos poden parecer aparentemente contraditorias coa ciberutopía na que cremos vivir, na que permancemos sempre (inter)conectados polas redes sociais. Porén, a súa diferenciación sutil entre individualismo ético e fragmentación social (esa incapacidade de darlle sentido e cohesión ás nosas vidas) serve para explicar a paradóxica dificultade actual de acometer grandes proxectos colectivos. Vivimos as vinte e catro horas conectados por Twitter ou Fb a milleiros de persoas que descoñecemos, mais continúa sendo imprescindibles para as nosas vidas o abrazo das persoas queridas e o agarimo dos nosos veciños ou compañeiros de traballo. Ben interesante son tamén as afirmacións de Rendueles sobre os debates arredor da propiedade intelectual, a súa proposta de recuperación das editoras públicas, a súa convicción de «que non hai xeito de financiar a produción dos bens dixitais a través do mercado» ou a súa profecía de que «a industria do libro é a próxima industria discográfica». Unha entrevista moi suxestiva que convida a comprar un libro que semella útil para reflexionar de forma desprexuizada sobre o proceso de tránsito e desconcerto social que vivimos.

Onte 735: Unha historia literaria de referencia

Para os editores sempre é motivo de fachenda e satisfacción a chegada ás librarías de obras que consideramos de referencia, as chamadas a perdurar e a gañar importancia co paso do tempo, eses títulos que engalanan o noso catálogo durante anos e anos. Obras arriscadas para autores e editores neste tempo de tránsito da edición, onde a fraxilidade do dixital envellece o soporte escrito no momento da súa publicación. Esa mesma fachenda e convicción foi a que sentimos onte coa chegada do primeiro volume (dos catro previstos) da Historia da Literatura galega de Xosé Ramón Pena, máis de catrocentas páxinas nas que se reconstrúe con detalle o relato da produción literaria galega dende a Idade Media até os inicios do Rexuridmento, coincidindo coa publicación d’ A Gaita Gallega de Xoán Manuel Pintos. Sei que  cómpre agardar a publicación dos tres volumes restantes, prevista a un ritmo dun por ano, mais creo non equivocarme considerando que as achegas metodolóxicas, historiográficas e bibliográficas do proxecto de Moncho Pena están á altura das grandes (tamén escasas) historias literarias de noso, como a do seu mestre Ricardo Carballo Calero. Foi e continuando sendo o de Pena un esforzo individual enorme, teimoso, constante, diario, propio dun gran maratoniano da nosa investigación literaria. Unha actitude que merece a nosa maior gratitude como editores. Tanto polo seu enfoque comunicativo e polo novidoso de moitas das súas interpretacións e lecturas (onde creo está a cerna da obra) como pola importancia concedida ao estudo das circunstancias políticas e sociais sobre o feito literario e sobre o devir da lingua galega, esta obra de Xosé Ramon Pena posúe ese carácter perdurable, dunha historia literaria de referencia, por riba de soportes impresos e dixitais. Agardamos con expectación a recepción deste primeiro volume por parte da comunidade académica e polo conxunto do noso sistema literario.

Onte 729: A portada de «Cadeas»

Cadeas, a novela de Xabier López, gañadora do Premio Xerais deste ano, xa vai no prelo. Estou moi satisfeito da cuberta que preparou Miguel A. Vigo a partir dunha imaxe suxerida polo propio autor, unha foto de 1923, «Kids at the Potomac bathing beach». A foto é unha metáfora visual do carácter poroso desta novela na que se van enganchando as historias como as cereixas. Mais tamén é capaz de expresar esoutra idea máis sutil de Xabier López, que entende a novela como un vehículo para explicar a vida sempre como suma de moitas vidas distintas. Eis o debuxo conformado polas miradas, sorrisos e formas desa rapazallada na praia atlántica. Gosto, tamén, da imaxe pola súa inequívoca connotación co inicio do XX, onde se sitúa tamén o comezo do devalar dun texto cuxas historias abrangue todo un século da historia de Galicia. Volveremos nas vindeiras semanas sobre Cadeas, novela que presentaremos por vez primeira o 11 de outubro no Liceo de Betanzos.

Onte 728: Novos Blanco Amor

Revisamos onte os ferros de Dióxenes en Dolorida de Ignacio Vidal Portabales, obra gañadora o pasado ano da XXXª edición do premio Blanco Amor. Unha novela inusualmente divertida para a literatura galega actual, mesmo moi atrevida na introspección que propón sobre as relacións de parella entre homes e mulleres, coa que este profesor de Mercantil da Facultade de Dereito da USC, descoñecido nos ambientes literarios, inicia o seu percorrido na narrativa galega. Aparición sorpresiva e inminente que coincide co fallo esta fin de semana polo concello de Ferrol da edición deste 2013 do premio Blanco Amor, que recaíu na novela de Jorge Llorca O violín de Rembrandt; novela (cen por cen ferrolá) que, como coa anterior, moito me fixo rir, unhas veces polo seu carácter paródico, outras polo carácter irreverente dos acontecementos relatados. Dous Blanco Amor enfiados tanto polo carácter anovador e divertido das novelas gañadoras como polo feito curioso de ser escritas por autores debutantes serodios sen vinculación profesional co mundo literario, o que quizais poida supoñer unha interesante ampliación de límites para a nosa narrativa. Novelas e autores que merecen a nosa atención.

Onte 708: Outono literario

Co primeiro avance das novidades editoriais de Xerais para os meses de setembro e outubro pechamos a tempada de verán e das súas feiras do libro. A pesar de que aquí este anuncio non ten a relevancia da famosa «rentrée littéraire», constitúe un bo aliciente para retomar o traballo de edición e promoción cun novo pulo. A esta relación de títulos anunciados engadiremos nas vindeiras semanas os que aparecerán ao longo do mes de novembro (os da nosa campaña de Nadal), así como algún outro que a prudencia do editor aconsella non desvelar polo momento. Bo outono literario e editorial!