Mala gente que camina

O día da inauguración da Feira un libreiro amigo recomendoume Mala gente camina, a novela mías recente de Benjamín Prado. A pesar de ter unha semana moi atarefada, roubei o tempo ao sono para ler compulsivamente as catrocentas páxinas desta novela expléndida que “bucea nas augas máis negras do franquismo”, a do roubo dos nenos das presas republicanas durante os días da guerra e os anos da posguerra. Ficionando a suposta biografía de Dolores Serma, unha escritora amiga de Carmen Laforet, asistimos da man de Juan Urbano, un profesor de instituto un chisco descrido, a reconstrución da miserable sociedade dos primeiros anos da Ditadura.

O título, tirado duns versos de Antonio Machado (“Mala gente que camina / y va apestando la tierra”), amosa que obras literarias como esta –ou como as recentes de Suso de Toro ou Rivas, ás que nos vimos aquí referindo– son os mellores vieiros para achegarse á verdade que nos foi ocultada. Benvidas sexan estas novelas que nos enfrontan no espello da condición humana e permiten achegarnos ao proceso de construción colectivo da memoria.

Agradezo moi sinceramente o consello deste libreiro competente e, coma el, recomendo esta importante novela de Prado.

Rivas na Opinión

O xornal La Opinión da Coruña publica hoxe no seu suplemento do domingo cinco páxinas sobre a nova novela de Manuel Rivas, incluíndo o texto do capítulo “O matador de touros” e numerosas imaxes dos espazos coruñeses da obra. O PDF pode baixarse aquí.
Etiquetas: , ,

Updike en galego

John Updike nunha polémica carta, escrita con motivo da celebración da última Book Expo de Washington, apupou aos asistentes lembrando que “vosoutros libreiros sodes o sal do mundo do libro”. O veterano narrador norteamericano defendeu o papel tradicional do autor e do libreiro e criticou un futuro dixital composto de descargas gratuitas de libros mesturados con “anacos de textos”, fenómeno que cualificou de horroroso. Este dilema sobre o papel da edición dixital vaise converter no eixo do debate sobre o futuro da edición.

Coincidindo con esta polémica, aínda cando non a coñeciamos, contratamos a súa última novela para publicala en galego o vindeiro ano.

Etiquetas: ,

Adianto da novela de Rivas

Poden baixarse xa en pdf as primeiras dezaseis páxinas da novela de Manuel Rivas, que hoxe presentamos diante de trinta libreiros. Estará a disposición do público en todas as librarías, antes do 11 de xullo.

Etiquetas: ,

Tres segundos de memoria

Creo que pode ser interesante coñecer o texto íntegro que sobre Tres segundos de memoria, a novela de Diego Ameixeiras, leu un dos membros do xurado:

“Un mozo de trinta anos, parado e á espera de que lle chegue á próxima oferta de precariedade laboral, deambula pola vida contándonos o seu día a día sen especiais proxectos de futuro e sen contas que saldar co pasado. O protagonista desta novela á que o xurado acordou concederlle o Premio Xerais de Novela 2006 é unha persoa sociable e ocorrente, que pasea polo seu relato en primeira persoa o que el denomina o post-fracaso, unha actitude con fortes doses de cinismo ante a vida. O único fío condutor de toda a narración é a interacción dese personaxe cos seus amigos e amigas sen moitos máis obxectivos visibles que o disfrute do sexo.

Tres segundos de memoria podería ser entendida tamén como unha obra que retrata, desde o punto de vista masculino, toda unha xeración, a das persoas que naceron a finais de década dos 70, dando pé, con frecuencia, á aparición dos idearios e as referencias culturais desa xeración. Os que habitan Tres segundos de memoria son personaxes mozos, fracasados, maiormente cultos e con estudos pero desenganados e intencionadamente afastados dunha cultura que só os levou a engrosar as filas do paro e, se cadra, a prolongar traumaticamente unha adolescencia que xa non lles corrrespondía.

O politicamente incorrecto non é aquí unha pose senón algo que abrolla de xeito natural, espontaneo, da propia relación do protagonista coa cidade, co ambiente que frecuenta, e da súa propia percepción da vida. Tres segundos de memoria, que fala abertamente do sexo, igual que trata sen tabús temas como a homosexualidade, é unha novela que fai un retrato dun sector moi urbano e moi damnificado da sociedade galega. Se cadra, por ese motivo o texto se alimenta dunha forte vocación de malditismo e de certa marxinalidade, sen que iso constitúa un inconveniente para que se configure como unha novela expresiva, escrita cun estilo fresco e directo e tremendamente cargada de humor”.

Pola súa banda, as primeiras declaracións do autor sobre a obra gañadora foron as seguintes:

“O protagonista de Tres segundos de memoria pretende ser un cínico consumado e un castigador de manual adicto ás películas de Clint Eastwood, pero só consegue ser un anónimo sentimental ao que todo lle sucede coa música alta e cunha cervexa quente na man. Dende que fixo trinta anos e a súa ex-moza anda cun idiota de fenomenal autoestima, o seu universo interior expándese de tal xeito que só consegue calmar tanta introspección escoitando os consellos que lle dedican os amigos de toda a vida, sempre dispostos a consolidar as súas inseguridades con argumentacións certeiras, pero moi pouco efectivas para respirar en calma e durmir ao quente.”

“O protagonista desta historia odia os domingos pola tarde, detesta á xente que tenta explicarse con metáforas e nunha ocasión tentou introducir un vaso de tubo na boca do novo mozo da súa ex, pero non por iso deixa de ser un tipo insultantemente normal. Contan que en certa ocasión foi sorprendido nunha librería na sección de poesía contemporánea, pero considera que a nostalxia é un sentimento tremendamente reaccionario, propio de xente con ganas de complicarnos a vida. Evidentemente, falamos deses homes carentes de brúxula, e aos que lles gustaría ter nacido muller e, por suposto, lesbiana.”

Narracións abertas

Ao fío do anuncio da aparición de Blúmsdei, que suscita os primeiros comentarios, aconsello o magnífico post de Nómada sobre as narracións abertas. Este é un dos debates máis interesantes no futuro da nosa narrativa.
Etiquetas:

Os libros arden mal

Dediquei os dous últimos días, case na súa totalidade, a revisar as 752 páxinas da novela de Rivas. Non caerei na tentación de empregar adxectivos para amosar o meu entusiasmo e alegría (a novela aparecerá a comezos de xullo, coincidindo cos últimos días da Feira do libro de Vigo). Como é o meu costume adianto a cuberta definitiva (falaremos dela de vagariño) e o texto de contracuberta que preparamos:

O río da vida e da morte. Unha moza lavandeira le nas marcas da auga a historia da súa xente. Despois da auga que fecunda a memoria, axiña aparecerá un fogo destrutor, as labaradas do odio… Así comeza Os libros arden mal, a agardada novela de Manuel Rivas que se desenvolve nun período que vai do 1881 deica os nosos días, entre o falecemento de George Borrow e o dun vello anarquista galego chamado Polca.

Esta obra, como moitos dos personaxes que a habitan, podería levar tatuada na pel aquel sobre aviso que Luís Vives transmitiu a Erasmo: “Non se pode falar nin calar sen perigo”. A protagonista principal é a linguaxe, as verbas que forman parte do corpo, a igual que os ósos, os ollos e os dedos. A loita entre as palabras feitas para dominar, e as palabras eivadas. Entre a linguaxe do poder autoritario e a linguaxe que sobrevive na penumbra. A linguaxe bélica e o latexo dionisíaco da fala popular. A linguaxe dogmática da relixión e a fala carnal e erótica do entroido. Unha obra que intenta pescudar, por un camiño interior, de intersticios, con sutileza e sen dogma, no inexplicábel histórico.

A estrutura desta novela semella a dunha esfera armilar, composta por moi diferentes órbitas nas que os astros, ademais das vidas humanas, son os libros, as pertenzas, os animais, as plantas, e as palabras, elas mesmas a moverse como seres vivos. Unha esfera armilar tamén no entrelazar de xéneros, cunha órbita maior, a ficción narrativa a xeito de thriller, no que o caso central é a historia dramática da cultura, que contén en círculos concéntricos a poesía, o ensaio histórico, a crónica xornalística, formas de literatura popular como as novelas do Oeste. Unha esfera tamén que entrelaza multitude de voces, nunha escrita encarnizada, sempre en vilo, que vai e vén entre os territorios da dor e o gozo erótico.

Etiquetas: , ,

Blúmsdei

A vindeira semana aparecerá nas librarías Blúmsdei o novo libro de Cid Cabido. A pesar de que o autor prefire que nos seus libros non aparezan nin paratextos nin currículums (o libro aparece espido, só co título e apelidos do autor), transcribo a presentación que acabo de preparar para os medios:

“O autor narra, en tempo real de escritura, durante once días, os acontecementos nos que participou na xornada do 31 de maio de 2005, ofrecendo un texto ininterrompido de 127 páxinas que comeza coa seguinte frase: “A sociedade é unha especie de cona enorme con dentes de tabeiron”. Afastándose das convencións da narrativa de ficción clásica, empregando a adxetivación especular ou simétrica e os constantes cambios de rexistro idiomático, o autor apostando por liñas de literatura de investigación, ofrece como fío principal dun texto, que carece de argumento, o decorrer do seu blúmsdei particular na paisaxe do Morrazo. A oralidade (escribir exactamente como se fala) como ruptura coa ficción convencional, considerada como un paternalismo do autor cos lectores; e a consideración do autor como un ser humano que expresa a súa visión da realidade, caracterizan este texto de Cid Cabido, inserido nas liñas de vangarda da narrativa contemporánea. Unha clara volta ás orixes da literatura concibida como expresión artística e vía de coñecemento”.
Etiquetas: , ,

Literatura participativa

A raíz dos comentarios que fixemos recentemente algúns blogueiros galegos, Juan Varela publica un texto imprescindible para entender o futuro da literatura na rede. Insiste na nova literacidade (á que tantas veces nos temos referido) como un dos elementos que axudan a explicar o éxito dos escritores blogueiros e denuncia que, porén, que hai escritores blogueiros que desperdician as posibilidades da nova textualidade (hipertextualidade e multifuncionalidade) empregan o soporte dixital como se dun analóxico impreso se tratase (reflexión atinadísima, que comparto ao cen por cen). Para min o máis interesante da Rede é que as novas posibilidades técnolóxicas son, tamén, novas posibilidades creativas; en definitiva, o cerne da deboura da literatura na rede está na nova textura da textualidade electrónica que abre as portas á participación do lector e a unha escrita multifuncional, intertextual e hipertextual de posibilidades creativas aínda descoñecidas.

Juan, abrindo un debate na rede, fai dez propostas para unha LITERATURA PARTICIPATIVA:

1. Abrir la obra a la hipertextualidad, la asincronía y la participación.
2. Explotar la dinámica dialógica, hipertextual y cronológica y evitar la redundancia con el papel.
3. Recuperar la oralidad del blog, tan necesario para refrescar la literatura.
4. Explotar la intertextualidad creativa y el valor cero de la copia para crear.
5. Fragmentar, acortar y crear caminos hipertextuales donde el lector elija la composición de la obra. El lector compone la obra.
6. Literatura multimedia.
7. Clicwriting: escritura basada en el golpe instantáneo y en la concomitancia de escritura y edición (Yépez);
8. El aforismo y el esquema como puerta de la biblioteca y la obra.
9. Emplear la blogosfera, los wikis o los foros de discusión como contacto directo con los lectores y debate sobre la obra.
10. Enriquecer el dominio público y la cultura libre. Lo que se crea en red se comparte en la Red sin el apego a los derechos de autor para estimular la participación y alimentar la creación de otros sin cortapisas.

O tirón de Ameixeiras

Belén Regueira fixo este serán un magnífico exercicio de persuasión publicitaria na presentación da novela de Ameixeiras. Con grande convicción e moita graza aconsellou ler O cidadán do mes polas seguintes razóns:

  • Ameixeiras é un autor que non pide aos lectores que sufran. “Este é un home que se esforzou por nós”.
  • “A novela posúe unha banda sonora impresionante”.
  • Ameixeiras (xa unha marca) é “o autor de culto dos membros dos grupos pop-rock galegos, da chamada xeración emerxente ou agromante”.
  • As cousas que fai Ameixeiras sempre son divertidas.
  • A novela é de grande utilidade: inclúe unha guía de bares e tapas de Chispatwon; permite incrementar o léxico amatorio; retrata parte de nosa realidade de forma máis fidedigna que outros autores nosos; expresa unha interesante cosmogonía de barra…

Despois das tres presentacións desta novela, que está tendo moi boa acollida entre os lectores (hai unha coincidencia xeralizada en que engancha fatalmente a quen a colla), non hai dúbida de que Ameixeiras é un dos nosos novos narradores con máis tirón entre os lectores. Agardamos xa a terceira entrega de Dopico; hoxe Diego prometeu tela rematada para o vindeiro ano.