Proxecto alfabetización dixital de Google

Isto ten moi boa pinta. Poden consultarse vídeos sobre literacidade electrónica, blogs sobre libros e lectura e outras moitas utilidades. Un bo recurso educativo.
Etiquetas:

El nacimiento de la nueva "literacidad"

En día tan sinalado como o de hoxe, aparece publicado un meu artigo no ABCD (“Las Artes y las Letras), o interesante suplemento cultural de ABC, ademais dunha referencia a este blog no mesmo medio. No artigo reflexiono sobre a cuestión da literacidade electrónica, tema que xa abordamos aquí en diversas ocasións.

Etiquetas: ,

Libros galegos en Internet

Este traballo de Henrique Neira Pereira é fundamental para coñecer o estado actual dos libros galegos en Internet. Completísimo e de gran utilidade esta guía de recursos en liña, ademais do actualizada da reflexión que propón.

“Este libro comezou sendo un traballo para o seminario “Produción e empresa editorial. Tradición e novas tecnoloxías”, impartido polo profesor Víctor Fernández Freixanes no curso de doutoramento 2005/06 da facultade de Ciencias da Comunicación da Universidade de Santiago. O obxectivo orixinal do traballo era referirse á situación do libro dixital galego en Internet, centrándose nos libros escritos en galego. Pero parecía interesante amplialo para estudar a presenza na rede do conxunto de libros dixitais producidos na comunidade en calquera lingua ou que sexan de interese para os lectores e lectoras de Galicia e que se poidan atopar en calquera das grandes bibliotecas dixitais do mundo, para consultar ou descargar de xeito legal”.

Beizóns para o autor polo esforzo que redundará en tecer a rede en galego.

Encrucillada

Hoxe participo, xunto con Suso Iglesias, nun debate sobre o futuro da cultura e os medios de comunicación en Galicia, dentro dun ciclo organizado polo Ateneo de Pontevedra sobre prospectiva. Será unha boa oportunidade para volver reflexionar sobre a encrucillada histórica na que estamos. O miolo da miña intervención xirará arredor das seguintes cuestións:
  • Estamos nunha encrucillada histórica decisiva: Cando comezabamos a albiscar moi tímidos síntomas de normalización da industria cultural en galego, volvemos estar nunha nova encrucillada histórica decisiva: a posibilidade de que a cultura textual en lingua galega poida facer fronte ou non aos retos que nos propón a literacidade electrónica, a nova forma de entender a lectura e a escritura na sociedade da información e do coñecemento. Encrucillada que require solucionar, entre outros, tres grandes dilemas:
    Primeiro: o da nosa capacidade para superar colectivamente a actual fenda dixital que sufrimos, tanto a nivel de infraestruturas, de formación de usuarios como de presenza na sociedade da textualidade electrónica. Esta é para min unha das cuestión centrais para o futuro de todas as nosas industrias culturais. Se superamos esa fenda poderemos asumir que as posibilidades técnicas son novas posibilidades creativas e que vivimos inmersos nun novo paradigma da comunicación cultural: a da existencia dunha nova textualidade dixital que, moito máis alá do soporte que agora coñecemos e en transformación vertixinosa, vai supor a creación de novos xéneros de creación e acceso ao coñecemento, caracterizados pola súa multimodalidade e o seu plurilingüismo.
    Segundo: o da nosa vontade para desenvolver un novo modelo de comunicación lingüística, onde o galego sexa a lingua vehicular e de instalación da maior parte dunha poboación xa plurilingüe. O futuro do galego neste modelo, como primeiro eixo identitario e canle da creación cultural, e o seu futuro dentro da sociedade, van determinar en boa medida as posibilidades de desenvolvemento das industrias culturais en Galicia. Razón pola que entendo decisiva asegurar a presenza do galego como lingua vehicular da nova comunicación dixital. Todos os esforzos que fagamos, unindo o uso do galego á innovación tecnolóxica, serán escasos para gañar esta batalla decisiva.
    Terceiro: o do papel dos poderes públicos galegos con respecto ás cuestións da cultura e educación. Razón, tamén, pola que o papel que poidan xogar apoiando aos emprendedores das industrias culturais en galego, vai determinar en boa medida as posibilidades de éxito. E non me estou referindo a reivindicar, outra vez, unha cultura alicerzada nas subvencións públicas, nin moito menos (as industriais culturais han poder defender a viabilidade dos seus proxectos no mercado), senón cómo e ónde se van destinar os fondos públicos (escasos na era da fragmentación globalizada) destinados á fomentar o acceso aos produtos culturais como parte da calidade de vida da cidadanía.
    Aí temos, como auténtica espada de Damocles, o megalómano proxecto da chamada, ata agora, Cidade de Cultura, como gran condicionante que, de non ser reconducida con intelixencia e austeridade, ademais de procurar financiamento privado, pode ser un lastre, como xa estamos padecendo este ano e o vindeiro que impida saír da encrucillada. Cos orzamentos da Consellaría de Cultura de 2007 na man é moi difícil xustificar que se invistan sesenta millóns de euros nese edificio e se dediquen cantidades ben modestas duns poucos millóns de euros para toda política do libro e da lectura. Un tema moi difícil, si.

Resumindo: incorporarse ao paradigma da comunicación cultural electrónica, asegurar a presenza da lingua galega nese novo modelo de comunicación plurilingüe e deseñar políticas públicas que proporcionen posibilidades de acceso igualitario de todos os cidadáns aos bens e produtos culturais serían tres grandes retos aos que debemos enfrontarnos.

Actualización (03-12-2006): No artigo da semana amplío esta reflexión.

Etiquetas: , ,

1000

Estas brétemas acadan co este post o seu número 1000, unha cifra inimaxinable cando hai case dous anos iniciabamos este vieiro de publicación na rede. Os máis de tres mil comentarios que as enriqueceron –contradicindo, polemizando ou rectificando ao autor con absoluta liberdade e grande xenerosidade– e os lectores e lectoras silenciosos que sei as seguen son o mellor aliciente para continuar a súa publicación.

Os temas
Cando comecei apenas albiscaba as posibilidades comunicacionais dos blogs e só tiña claro que a miña voz ía estar centrada arredor do meu traballo profesional como editor en lingua galega. A literatura, os debates arredor da edición, a defensa da cultura do libro (por riba dos seus soportes) e dos seus diversos profesionais foron e seguen sendo os temas máis recorrentes deste espazo virtual. No entanto, sen caer no ton melancólico dunha bitácora intimista (son demasiado pudoroso para facelo), as brétemas foron abrindose a outros eidos máis persoais: dende explicitar a miña devoción futbolística celeste (posición tan politicamente localista como incorrecta nun nacionalista), desvelar o meu interese polos temas gastronómicos e artísticos (especialmente a música) ou expresar a miña clara vontade de opinión política.
Comprendín axiña que outra das utilidades do blog é a súa capacidade de arquivo, razón pola que comecei a enlazar os artigos que publico cada domingo, dende hai oito anos, no Faro de Vigo, sobre actualidade social, política e cultural e carácter local, polo que sen pretendelo, as brétemas asumiron a cidade de Vigo e a problemática do espazo urbano como outro dos seus eixos transversais.
Con todo, e a pesar desta dispersión temática (algunhas veces descontralada), foi e segue sendo a lectura, ou a mobilización ou insubmisión lectora que propoño insistentemente, o centro da preocupación e da poética do blog.

As razóns
A primeira é fundamental razón deste blog é informar para compartir e conversar, o que me obriga a ofrecer información de primeira man da que dispoño (coa prudencia profesional que isto require), ensaiar argumentos e contrastalos cos comentarios dos lectores e, sobre todo, identificar tendencias e explorar novos vieiros. Concibido así, o blog é para min hoxe unha fonte de construción de coñecemento e aprendizaxe compartida esencial.

A textualidade
A esta altura os blogs son a manifestación da xeralización ou democratización da nova textualidade electrónica ou nas palabras de Juan Varela identidades de dominio público. Como usuario levaba preparando centos de textos para publicar na rede dende 1997, mais nunca percibira todas as posibilidades desta textualidade ata que comecei a manexar a interface blog.
Teño insistido en que non me interesa tanto o soporte en si mesmo (non son un fanático da informática nin usuario avanzado dos últimos berridos tecnolóxicos), como a textualidade dixital, que supón unha nova literacidade, esta nova forma de ler e de escribir en base as posibilidades que proporciona a hipertextualidade e a multimodalidade.
Por riba das historias que conten cada un dos blogs, sexan os intimistas ou os especializados, todos empregan esta nova textualidade. Aí reside, para min, o irreversible dun fenómeno efímero (os blogs de hoxe en día desparecerán antes cos libros analóxicos, sendo substituídos por outro soporte que hoxe aínda descoñecemos) que xa está modificando a información e a creación literaria impresa en base a palabras.
Esta nova literacidade está permanentemente sendo revisada por mor de que as novas posibilidades técnicas do soporte son novas posibilidades creativas. Os nosos blogs xa non son como hai un ano debido a que incorporaron novas utilidades, que foron transformando a súa escrita e a súa lectura: a aparición do You Tube ou do chuza provocaron unha revolución silenciosa no blogomillo tan importante como a que supuxo hai un par de ano a utilización do formato PDF para a edición impresa.
Lembrando ao meu querido Paulo Freire, “a lectura é unha práctica social e cultural inserida sempre nunha comunidade e tempos concretos“. Nese contexto, creo que podemos entender o apaixonante proceso no que estamos participando.

Prácticas nas que creo
Enriquecer o texto con enlaces significativos que permitan a intertextualidade e a hipertextualidade.
–Concibir o enlace, cando sexa oportuno, como unha metáfora visual, sonora e visual.
Metabloguear (ou tecer a rede laboriosamente) é contribuír a conformar as comunidades transversais nas que nos imos adscribindo. A repetición sinala interese na medida que cada autor imprime a súa pegada e enriquece o contido.
Etiquetar o contido para facilitar as buscas semánticas. O etiquetato permite o arquivo (non esquezamos que na rede, a pesar da súa inmediatez, publicamos sempre para o futuro).
Sindicar os contidos para facilitar a lectura.

Sobre o nome de Brétemas
Moitas veces téñenme preguntado polas razóns de escoller este alcuño. A primeira e fundamental foi recuperar o nome da miña primeira militancia política universitaria (hai agora trinta anos) e da que non saín moi ben parado; a segunda por homenaxear a un personaxe de No ventre do silencio; e a terceira porque sempre gustei do espazo do
neboeiro
como incitación para albiscar o perfil do horizonte.

Etiquetas: ,

Grupo Blogs e Libros

Juan preparou un novo wiqui para realizar as achegas sobre o esquema acordado no Encontro Blogs e Libros. Ábrese así un espazo de traballo colaborativo aberto a todos os que queiran facer as súas achegas. Eis un modelo de escritura en rede.
Vídeo sobre o Encontro. Grazas, Pablo!
Etiquetas: ,