Onte 36: Frankfurt, algunhas tendencias do hall 8

A pesar do escaso tempo do que dispoñemos, a visita ao hall 8 é obrigada. Os interminables corredores onde se presenta a edición de fala inglesa son o máis concorrido da feira, no que se refire a visitantes profesionais. A oferta dos editores do Reino Unido, Irlanda, Estados Unidos, Canadá, Australia, Israel e outros non ingleses falantes, mais que teñen a súa sede social nalgúns destes estados, polo seu carácter anticipatorio e pola primacía da edición en inglés, foi sempre a miña preferida para tratar de identificar algunhas das tendencias polas que pode discorrer a edición internacional no futuro inmediato. Co perigo evidente de equivocarme, polo que vin, preguntei e anotei, arrisco a recoller este decálogo de tendencias da edición nun entorno de tránsito entre paradigmas.

  1. O LIBRO IMPRESO CONSERVARÁ O SEU PULO. Nunca vin tantos libros fermosos xuntos. O libro ilustrado -sexa de arte, fotografía ou divulgación- recupera a súa primacía. Semella que serán os libros impresos máis coidados, mellor deseñados e cos materiais máis axeitados os que teñan maiores posibilidades de constituírse en alternativa aos formatos dixitais. Quizais, paradoxicamente, a fotografía sexa para o papel, como os grandes libros de arte, eis ese extraordinario The Art Museum, convertidos en fetiche para caprichosos bibliófilos. Outrosí sucede cos de cociña, algúns de fasquía marabillosa como o de Ferrán Adriá, The Family Meal, un libro que presenta de forma hiperminuciosa o proceso de cada receita, foto a foto.
  2. AMAZON, APPLE E GOOGLE ACAPARARÁN A DISTRIBUCIÓN DOS E-BOOK. Os tres xigantes estadounidenses entrarán no noso mercado, xa este nadal, para implantar o seu modelo de comercialización de e-books, en base a formatos pechados e protección propia (os dous primeiros) e compra a un clic (por parte dos tres). Os modelos europeos alternativos semellan conducidos ao fracaso. Semella resolta a carreira dos aparellos. Apenas hai novidades, fóra da consolidación da oferta diversificada de Kindle e das taboíñas xa coñecida. O papel dos teléfonos como soportes de lectura, tamén, semella indiscutible.
  3. A OFERTA EDITORIAL EDUCATIVA SERÁ  HÍBRIDA: IMPRESA E DIXITAL. Os libros de texto preséntanse en formato de edición estendida, en papel e con contidos dixitais de carácter interactivo. O Encerado Dixital Interactivo (EDI) convértese na ferramenta didáctica principal da aula. A elaboración dos contidos dixitais educativos é probable que quede en mans dos actuais editores de texto.
  4. AS APLICACIÓNS INTERACTIVAS GAÑARÁN ESPAZO NA EDICIÓN DE DIVULGACIÓN E DE REFERENCIA. O caso da proliferación de apps para Ipad de guías de viaxe é moi significativa, sobre todo pola súa posibilidade de xeolocalización. Outrosí sucede con aqueloutras nas que se emprega a realidade aumentada.
  5. OS AUDIOLIBROS MEDRARÁN DE FORMA NATURAL COMO UN DESENVOLVEMENTO MÁIS DO LIBRO DIXITAL. Os e-book gañarán en interactividade e multimodalidade. Libros para ler e/ou escoitar.
  6. AS AXENCIAS ADQUIRIRÁN MAIOR PESO DEBIDO AO PROCESO DE CONCENTRACIÓN E TRASNACIONALIZACIÓN QUE ESTÁN VIVINDO. O caso da The Wylie Agency, a que representa a utores como Calvino, Borges, Philip Roth, Bob Dylan ou Antonio Muñoz Molina, é un modelo a ter moi en conta. A negociación de dereitos dixitais de carácter global e os de adaptación cinematográfica impulsará este proceso.
  7. AS LITERATURAS VENDERANSE POLAS SÚAS TRADUCIÓNS. O caso da exitosa experiencia da “Ireland Literature Exchange”, así o demostra. Presentar o catálogo de obras traducidas é o mellor aval para proxectar unha obra, un autor ou unha literatura nacional.
  8. A IMAXE DE MARCA DE PRESTIXIO CONTINUARÁ SENDO MOI RENDIBLE. Os casos de Penguin e Moleskine demostran que a marca achega un grande valor engadido, sexa no deseño de novos produtos impresos ou dixitais (cada vez máis diversificados e persoalizados), como (e esta é a novidade) a doutros sectores alleos á edición. Penguin presenta nesta feira louza coa imaxe das súas primeiras coleccións; Moleskine, unha liña de bolsos de coiro. As posibilidades quedan abertas.
  9. O IPHONE E O IPAD SERÁN O TELÉFONO E A TABOÍÑA PREFERIDA POLOS EDITORES. Fóra da discusión sobre o futuro do libro impreso ou sobre as posibilidades dos e-readers de tinta dixital, os editores semellan apostar de xeito abrumador polos produtos de Apple.
  10. AS EDITORAS INGLESAS CONTINUARÁN APOSTANDO POLO EMPREGO DO NEGRO SEVERO NO SEU VESTIARIO. Unha tendencia que se mantén inalterable dende hai dúas décadas. Un signo de permanencia neste proceso profundo de mudanza que vivimos.

Onte 11: gratitude a Galipedia

Preparando os enlaces da páxina sobre a historia dos Premios da Crítica Galicia (1978-2010) comprobei as importantes carencias existentes na rede sobre a produción cultural galega. A pesar de que a literatura é, con diferenza, a modalidade mellor representada, atopei moitas dificultades para enlazar currículums fiables e actualizados, mesmo dos autores máis destacados. Coa excepción da información das novidades dalgunhas poucas editoras, é a Galipedia a fonte informativa máis completa; un feito que merece a nosa gratitude aos redactores desta ferramenta esencial de coñecemento compartido por tan xeneroso esforzo. No entanto, é un reto para o sector editorial en Galicia contar cun catálogo web multilingüe (galego, castelán e inglés) permanentemente actualizado. Os metadatos de DILVE e a experiencia de CEGAL en rede deberían axudar a conseguilo no futuro próximo.

Onte 4: décimo aniversario do 11M

A omnipresenza nos medios e na rede do décimo aniversario do 11-S activa, inevitablemente, as lembranzas de como coñecimos a noticia e como vivimos aquelas horas. A memoria permítenos traducir a historia en primeira persoa, impregnándoa con todas as nosas emocións e subxectividades. Vivencias que transformamos en testemuñas que serven para verbalizar e darlle coherencia a esoutro relato esencial, o da historia persoal, que todos imos moumeando en silencio día a día. En diversos momentos deste 11-S, lembrei que coñecín a noticia do atentado ás Torres Xemelgas pola SER, mentres viaxaba pola A-9 camiño dunha xuntanza no estudio de Fausto Isorna, que nos presentaría a derradeira versión de Galicia. Unha luz no Atlántico. Naquela oficina do Toural agardábanme Víctor Freixanes e Malós Cabrera, os coordinadores da obra, cos que compartín en amizade aquelas primeiras horas da tarde de profunda inquedanza. Soñara con eles moitas veces aquel libro de referencia, concibido por Xerais coa vontade inequívoca de marcar un novo estilo na divulgación do coñecemento de Galicia dentro e fóra do país, unha contribución que axudase a iniciar con esperanza e altas doses de autoestima o novo século. Porén, aquela obra quedará tamén vencellada animicamente coa perplexidade daquela tarde do 11-S e co que sucedería un ano despois, o 11-N de 2002 coa desfeita do Prestige. Así de selectiva e caprichosa é a memoria persoal.

Iolanda Zúñiga, o magnífico pregón da Feira do Libro de Vigo

Pregón de Iolanda Zúñiga from Redelibros on Vimeo.

O texto pode lerse en Trafegando ronseis.

Vía Redelibros.

O outro libro dinámico


Unha boliña de papel soña con ser un libro. Esta peza de animación de Pablo Delfini obtivo unha Mención Especial no 15 FLVR, Festival Latinoamericano de vídeo Rosario, Arxentina.

Se che prestou aquí enlazas con máis pezas de Delfini nas que os libros adoitan estar presentes. A música de Jorge Retamoza é excelente.

Grazas Paula.

Sabes que é un libro?


Procurando recursos actualizados para utilizar na docencia da materia «Edición e actividade editorial» do Máster universitario en edición da USC e UDV que comezamos mañá atopei está peza didáctica sobre a definición do libro. Utilizarémola xunto a estoutra convertida xa en clásico.

Hai algunhas outras pezas audiovisuais moi sinxelas que pretenden responder á preguntas básicas como «Que é un libro?», «Como se fai un libro?» ou «En que consiste o oficio de editor?»:
«Como se fai un libro?» (referido á fabricación)
Facendo libros en 1947.
«Día Internacional da Bibliodiversidade».

É un libro

Fermoso booktrailer dun libro sobre libros de Lane Smith.
Vía Librosfera.

Visión 2020, tendencias das tecnoloxías sociais

O meu admirado Javier Celaya publica na revista dixital Dosdoce unha moi valiosa anotación prospectiva arredor do futuro das tecnoloxías sociais ao longo desta década que comeza. O interesante do traballo non son tanto as predicións que realiza como as tendencias que cada unha delas sinala. Un texto que axudará a superar prexuízos, vencer algúns medos e modificar moitas das estratexias actuais que empregamos os que traballamos nos diversos eidos da comunicación cultural. En definitiva, estamos diante dunha anotación que propón un bo exercicio de reflexión prospectiva.

Celaya arrisca moito e utilizando a fermosa metáfora 2o/20 (unha persoa pode identificar unha liña de letras de tamaño pequeno a unha distancia de pés) predí, entre outras cuestións, que en España antes de 2020:

  • A prensa impresa desaparecerá e algúns medios publicaran nas fins de semana suplementos impresos en papel.
  • O 60% dos ingresos das editoriais terán a súa orixe nos contidos dixitais.
  • O sector cultural (libros, música, cine…) aunará esforzos nunha plataforma conxunta para distribuír os seus contidos dixitais.
  • O móbil converterase na ferramenta de pagamento principal dos contidos culturais.
  • As tecnoloxías de recomendación converteranse nos principais prescriptores de contidos culturais.
  • As tecnoloxías sensoriais incorporaranse ao mundo da cultura.
  • A pirataría de contidos culturais será residual pola evolución da propia tecnoloxía.
  • O español pode deixar de ser un dos cinco idiomas máis utilizados na web debido á escaseza de contidos culturais nese idioma na rede.
  • Os datos persoais converteranse na moeda de troco da economía dixital.
  • As bibliotecas como entidades culturais sen ánimo de lucro converteranse en portos seguros xa que son institucións nas que temos a certeza que os nosos datos persoais non van ser utilizados con fins comerciais.

Hai moito zume que tirar das tendencias que enxerga Celaya, que eu condensaría en tres:

  1. A substitución progresiva dos soportes analóxicos polos contidos dixitais de xeito que ao remate da década estes constituirán a cerna do negocio da comunicación cultural e educativa.
  2. Os contidos dixitais non serán gratuítos. Os usuarios pagarán o prezo que supoñerá ceder os seus datos persoais.
  3. O desenvolvemento das redes sociais e das bibliotecas como portos seguros serán decisivas para a prescrición e acceso aos contidos culturais.

Seguiremos coa maior atención o debate que abre esta magnífica e suxestiva anotación de Javier Celaya, con quen volveremos compartir mesa nun coloquio que está previsto que se celebre na Coruña na vindeira primavera.