Xavier Queipo

/en , , , , /por

La Voz de Galicia anuncia hoxe que Xavier Queipo formará parte dun grupo de nove poetas de todo o mundo co que Bruxelas, a cidade sede das institucións europeas, “quere lucir, fomentar e fachendear da súa multiculturalidade e da súa condición de urbe internacional, multirracial e multilingüística. Os versos de Queipo, inéditos e escritos expresamente para a ocasión xunto aos doutros oito poetas de orixe española, marroquina, camerunesa, belga e rumana, serán expostos en grandes paneis por toda a cidade, que unirá así, baixo o común denominador da poesía, o espírito de seis linguas, coas que pretende dar fe da pluralidade idiomática que a conforma”. Unha iniciativa a emular. Queipo viaxará a Galicia os días 8 e 9 de febreiro para participar en Santiago e Vigo nos actos de presentación de Dragona, a súa máis recente novela. Informaremos da obra e destes actos, onde haberá moita música, nos vindeiros días. Parabéns para Xavier!

Gaiás

/en , , , , /por

No artigo da semana reflexiono sobre a redefinición do complexo de Gaiás. Entendo que a decisión do Goberno Galego de continuar as obras era inevitable. Porén, o dilema que hai por diante agora é facer compatible as expectativas altas cos recursos cos que conta o país. Sen dúbida, as claves para solucionalo serán acertar no deseño dos contidos e nas formas de xestión.

Un "L" con moita miga

/en , /por
Hai dous días publiquei un post sobre A Coruña coa intención de dinamitar os moitos prexuízos que existen sobre a cidade de cristal na que estudei o bacharelato e á que tanto quero. Porén, ese comentario emotivo non impide que agora propoña unha reflexión máis racional sobre o que se agacha tras a estratexia dos que, como o actual conselleiro da Presidencia, pretenden reavivar de forma tan interesada como inoportuna o lume da polémica do “L”.
Unha estratexia, que entendo, moi meditada nas súas intencións políticas arredor tanto do modelo actual de política lingüística, dos contidos sobre a lingua no novo Estatuto de Autonomía e, mesmo, influír sobre o resultado das futuras eleccións municipais.

As raíces do conflito do “L”
A polémica sobre a utilización do “L” é un conflito xurídico, xa moi reseso, provocado pola rebeldía reiterada de Francisco Vázquez e os membros do seus equipos de goberno (dos que Méndez Romeu formou parte en varios mandatos) en negarse a utilizar o único topónimo oficial recoñecido e avalado polas sentencias do Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (1994), do Tribunal Supremo (2000) e do Tribunal Constitucional (2002). Hai vinte e tres anos que a Lei de Normalización Lingüística (aprobada unanimemente por todos os grupos parlamentarios galegos) estableceu sen ambigüidades que en Galicia os topónimos dos municipios, núcleos de poboación e vías de comunicación interurbanas terán como única forma a galega. Unha competencia que o Estatuto de Autonomía atribúe á Xunta de Galicia de forma exclusiva e que non modificou a Lei de Modernización do Goberno Local (mal chamada “Lei de Grandes Cidades”) xa que unha norma do seu rango non pode modificar a distribución competencial realizada pola Constitución e o Estatuto de Autonomía, que atribúe ao Estado a determinación dos nomes oficiais das provincias (no noso caso, lembremos que “A Coruña” e “Ourense” son as denominacións vixentes) e aos concellos o de fixar os nomes das vías urbanas.
Mal que lles pese aos membros do grupo municipal socialista da Coruña o actual ordenamento xurídico non lles atribúe competencias abondo para modificar o tópónimo da súa cidade, mais si, e se así o quixeren, para mudar os nomes de reseso avoengo franquista que aínda afean Marineda. Avenida del Alférez Provisional, Viaducto del Generalísimo, Avenida del General Sanjurjo (que no seu día reemprazou a do pedagogo Francisco Ferrer i Guardia), Plaza de Millán Astray (con estatua), General Mola (que desprazou ao nome tradicional de Perete), Juan Canalejo son algunhas das denominacións actuais que demostran que o franquismo non desapareceu do actual rueiro coruñés. Algo incomprensible nunha cidade de tradición liberal e republicana como A Coruña e que nos vinte e sete anos de corporacións democráticas nunca coñeceu un goberno municipal que se declarase como “conservador”.

O conflito do “L” e a política lingüística
Seguir cuestionando teimudamente o topónimo “A Coruña”, despois de ter perdida de forma reiterada a batalla xurídica, supón de facto rachar o consenso que os tres partidos parlamentarios acadaron no Plan Xeral de Normalización Lingüística (PXNL), o documento fundamental para volver poñer en valor a Lei de Normalización de 1983, texto normativo que establece a forma galega como a única da toponimia da comunidade e que recoñece a autoridade da RAG para cuestións léxicas e ortográficas relacionadas coa nosa lingua. Este disenso, defendido polo conselleiro da Presidencia explica porqué, despois de dezaseis meses, o PXNL non acabe de arrincar nin a nova Secretaría Xeral de Política Lingüística (SXPL) conte con todos os medios e coa enerxía política precisa para impulsalo.

As consecuencias para o bipartito
Semellante paralización do PXLN ten que provocar importantes tensións no seo do goberno bipartito. O vicepresidente e conselleiros nacionalistas deben aturar tanto a anemia normalizadora dos seus socios (que quedaron coa responsabilidade da SXPL) como as críticas constantes da MNL, feitos que indubidablemente os desgastan na súa credibilidade de compromiso coa lingua e agoiran que, se non lle poñen remedio decontado, esta lexislatura (mesmo coa súa presenza goberno) se estragou para remontar a maltreita política lingúística.

As consecuencias sobre o debate Estatutario
Esta anemia normalizadora non é a máis favorable para propiciar un debate sereno sobre os importantes cambios que debería introducir o novo Estatuto no referido á lingua: especialmente, o deber de coñecemento do galego por parte de todos os cidadáns, alén doutros referidos á toponimia e á redacción dunha carta de dereitos lingüísticos. Aspectos, na miña opinión, tan decisivos como o recoñecemento do carácter de Galicia como nación, para poder acadar un texto aceptable.

Un caneíño curto
Méndez Romeu reavivando a polémica sobre o “L” pretende realizar un caneíño en curto que seduza á bancada conservadora coruñesa (rota en dúas candidaturas e, segundo as enquisas, cunhas expectativas pésimas). Nesa bancada de “voto PP” é onde pode aspirar Losada atopar a maioría absoluta que evite ter que contar cun certo apoio do BNG de Tello.

Coda
Méndez Romeu guindou un intelixente globo sonda consciente de que a súa aparición no escenario desgastaría ao bipartito, especialmente ao BNG (algo que lle interesa), entorpecería o debate estatutario (do que tampouco é moi favorable) e paralizaría o anunciado relanzamento do PXNL. Unha carambola a tres bandas con mínimo custe político para el. Outro éxito para o grupo do PSOE coruñés. Que pensarán o presidente Touriño e o embaixador vaticano?


Etiquetas:

Gústame A Coruña

/en /por
Non hai volta de folla: gústame A CORUÑA.
Gústame esa cidade dona-peixe que naceu da auga e do sal do mar. Gústame “a cidade que ergue a cabeza altiva sobre os mares” de Curros Enríquez. Gústame “a baía feita de azul, luz e cristal” do poeta Manuel María. Gústame sentir como rabuña alí o mar ártabro, moito máis irado ca no sur. Gústame camiñar pola súa beiramar sentindo o efecto salgado das areíñas de pedramol. Gústame camiñar dende o Orzán ata a Mariña, co desexo de atopar algún dos homes mariños ou algunha das mulleres orzanas, que fabulou o pintor Xaime Cabanas; esa especie de sereas coruñesas, con cara de carioca, sempre pegadas ás pedras, que chaman polos mariños. Gústame esa cidade atlántica, cosmopolita e enxebre, galega de banda a banda.
Gústame percorrer os peiraos coruñeses dende o Muro ata a Dársena e comprobar que aínda existen cidades dispostas cara o mar, cidades nas que os seus habitantes poden disfrutar a plenitude euforizante provocada pola marusía. Gústame subir á Torre a enxergar o horizonte ou desviarme a buscar a raiola de punta Herminia, nos cantís onde se espetou o Mar Exeo.
Gústame coller o tranvía, que noutrora subiu as costas da Alfama lisboeta, diante do cárcere baleiro, un medio de transporte turístico que recuperou un embaixador que soubo conservar intacta a súa magnífica fonética galega, ademais de intentar mitigar os problemas sentimentais dos seus conveciños. Gústame ese seu atrevemento por abordar a síndrome Siboney, ese sentimento colectivo de perda, mesmo de culpa, por non ter evitado a desaparición do tranvía eléctrico que atravesaba os Cantóns, naquel tempo Siboney das cancións bonitas e dos cantantes preciosistas coruñeses como Pucho Boedo, o vocalista da orquestra Os Satélites.
Gústame perderme pola Cidade Alta, noutrora amurada, descubrindo novos cafetiños elegantes, ocultos nas rúas estreitas e empinadas ou nalgunha das súas prazas de calma, pequenas e estrañamente silenciosas. Gústame baixar á Pescadería, hoxe o centro da cidade, noutrora arrabalde de pescadores e comerciantes, ese istmo acariñado polas ondas, onde a cidade se estreita entre as praias de Riazor e Orzán e a Dársena onde atraca a flota de baixura.
Gústame pasmar nas terrazas de María Pita. Gústame entrar en Munin ou na Casa do Xamón. Gústame a tortilla e a carne asada do Penela. Gústame ir ao Dublín e gorentar unha tostada. Gústame ir aos Mallos para gozar da tapa de orella prensada do bar Los Claveles. Gústame xantar no Pil Pil e deixarme aconsellar pola sabedoría tranquila de Luís. Gústame subir aos Castros para probar os ribeiros da adega O Cenlle. Gústame seguir ata Monelos e pasar unhas horas nos Peteras dos Belés, o templo da canción cascarilleira, a taberna de Cesáreo que resiste, entre os grandes murallóns dunha falsa modernidade, e onde se canta e se bebe con exquisita elegancia.
Gústame esa Coruña progresista, liberal, laica, culta soñada pola actriz María Casares, por Jenaro Marinhas del Valle, por Carlos Martínez Barbeito. Gústame a Coruña das Escolas do Insiño Galego de Ánxel Casal. Gústame a Coruña do neno Pablo Picasso, dos pintores Urbano Lugrís, Luís Seoane e Reimundo Patiño. Gústame a Coruña dos poetas Miguel González Garcés, Luz Pozo Garza, Xulio López Valcárcel, Manuel Álvarez Torneiro, Miguel Anxo Fernán Vello, Pilar Pallarés, Lino Braxe… Gústame a Coruña das novelas de Luis Rey Núñez, Xosé Ramón Pena, Xosé Fernández Ferreiro… Gústame a Coruña dos artigos de Xosé Manuel Pereiro e dos textos de Pawley. Gústame a Coruña das repichocas de Sofía de Labañou e Xurxo Souto, gústame a Coruña recuperada nos seus Contos da Coruña, a memoria anónima dunha cidade distinta. Gústame a Coruña d’ Os libros arden mal de Manuel Rivas, iluminada por una lanterna mariña.
Gústame a Coruña das librarías Lume, Xiada, Couceiro, Sisargas, Nós ou Colón. Gústame visitar a Casa dos Peixes, o acuario coruñés, concibido como a Casa das Ciencias e a Domus, con tanto gusto arquitectónico como con interese lúdico e educativo. Gústanme as exposicións do Kiosko Alfonso. Gústame o teatro Rosalía de Castro. Gústame o museo de Belas Artes e a nova Fundación Luís Seoane.
Sobran outros argumentos: gústame A CORUÑA.
Etiquetas:

Pecha a libraría Colón da Coruña

/en , /por
Colón, a libraría máis antiga da Coruña, tan presente na novela de Rivas, pechará antes de finais deste ano. A ruína do edificio (ninguén fixo nada para impedila, esa vella treta!) é a causa aducida polos propietarios do inmoble para levantar alí unha construción de nova planta. O día 14 de decembro está previsto que realicemos unha derradeira asinatura de exemplares. Agardemos que a vella Colón (abriu as súas portas en 1935) atope outra ubicación no centro da cidade á que serviu con humildade durante sete décadas.
Propoño que, cada vez que peche unha libraría nas nosas cidades ou vilas, sexa denunciado nos nosos blogs coa intención de confeccionar un mapa de librarías da memoria. Será un xeito de tributarlles a homenaxe que merecen.

Vía: Cartafol de gardalivros.

Cartaces de Bruxelas

/en /por


A viaxe coas peñas celtistas desta fin de semana pasada foi para nós toda unha experiencia (como pode comprobarse na extensa reportaxe de “Celta“, o peñista máis sonado da Guarda) de como funcionan estas cousas do corazón futbolístico máis apaixonado.
Das trescentas fotos que tirei, escollín para non caer nos tópicos belgas (Tintin, Magritte, gaufres e Godiva, que tamén exploramos con teimosía), as destes tres cartaces pillados na rúa: o da editorial de Jacques Brel, o da cervexa Celta e o da estrea da primeira película de Jason Reitman. Nese pequeno país (pareceume moi conservador e ríxido) de comedores de patacas e bebedores de cervexa había moito no que fixarse.
Etiquetas: , , ,

Zagat

/en /por

NY é todo un bazar, onde se pode mercar case calquera cousa. O maior perigo do turista (non renego desa denominación) é transformar o seu paseo nunha interminable xornada de visitas a todo tipo de tendas. Dende as máis exclusivas da Quinta e da Madison (preto de Central Park) ás elegantísimas do Soho ou do Greenwich Village, o comercio é a primeira actividade económica da cidade. O prezo asequible para nós dalgúns produtos, sobre todo da roupa (con formidables rebaixas de ata o 70%), e a magnífica arquitectura interior dalgúns establecementos (ollo!: o aire acondicionado está tan alto que podemos pillar un arrefriado) son dous alicientes máis para anestesiarnos saíndo e entrando en porta si e porta tamén.
Unha boa guía para non perder moito tempo é seguir os indicativos ZAGAT Survey, que tamén axudan para atopar restaurantes e outros servizos de hostelería. A Time out e a Where (as dúas impresas en papel e na rede) son outras axudas bastante fiables nesta tarefa de economía da atención. Con todo, é inevitable (e recomendable) entrar a botar unha ollada por Macys e polo Apple Store (experiencia ineludible para os que somos maceiros). Ademais das tendas, en NY hai magníficos mercados populares onde mercar todo tipo de trapalladas ou tomar unha masaxe antiestres; non hai que perder o longuísimo da Avenida Madison (os domingos ao mediodía) e o de Union Square (os sábados pola mañá).

Etiquetas:

Sobre os museos

/en /por
A oferta museística de Nova York é apabullante e dunha gran calidade. É un dos encantos maiores da cidade. O turista máis curioso, so pena de non facer outra cousa, debe escoller o que quere ver e o tempo que lle quere dedicar a cada un destes espazos culturais. A nosa escolla foi bastante medida: MOMA, Metropolitan, Historia Natural e Guggenheim. Mágoa que a Pierpont Morgan Library (onde queriamos ver o Pergameo Vindel, unha peza patrimonial primeira que deberíamos recuperar para Galicia) estivese pechada. En todos estes museos hai moita xente, aínda que as colas nada teñen que ver coas de Roma ou Firenze. Precísanse canto menos unhas catro horas para facerse unha idea das coleccións, o que non é problema ningún xa que todos teñen magníficos restaurantes e cafés para facer unha paradiña e acougar os pés.
(Robert Doisneau. MOMA)

A colección do MOMA, aínda que non decepciona, estivo por baixo das nosas expectativas. O que máis nos interesou foron Dadá (a exposición que preparara o Pompidou) e a colección fotográfica (eis Doisneau). Para nós a sorpresa foi o MET, un museo tan grandioso como desorganizado. Interesáronnos as coleccións de pintura (sobre todos por eses seis Vermeer magníficos, pola mostra de impresionistas e pola pintura do XX, cunha presenza delirante de Picassos, Modiglianis e Magrittes) e as magníficas exposicións temporais (como o “Tribute a Susan Sontag”, “Anglo Mania” e a de Girodet, moi didácticas). Outrosí sucede co de Historia Natural, onde non hai que deixar de visitar o Planetario e a exposición sobre Darwin (en plena batalla ideolóxica entre o creacionismo neocon e o evolucionismo).
Moito para ver e moito que aprender dos museos novaiorquinos, sobre todo polo seu esforzo por promover exposicións temporais (proporcionando así unha nova oportunidade aos seus fondos) e procurar un público novo (todos están inzados de proxeccións en pantallas planas, e de información complementaria en soporte dixitais).

(Veermer, MET)

Etiquetas:

Sobre as librarías

/en , /por

A cadea Barnes and Noble lidera o mercado das librarías novaiorquinas, deixando un espazo estreito para Borders e para algunhas outras cadeas especializadas en libro rebaixado. En todos os casos o modelo é semellante: integración da venda de libros, revistas, cedés de música, devedés de películas (unha oferta asombrosa comparada coa existente aquí), artigos de papelaría e deseño e, sobre todo, grande importancia para a cafetaría (espazo para o descanso e para o traballo wifi). O mesmo sucede coas tendas de Virgin, onde a música tenun peso enorme e onde a presenza do libro queda reducida á cultura pop. Non hai dúbida de que o modelo da nosa pequena libraría independente semella que desapareceu nos Estados Unidos.
Pareceume moi significativo que se rebaixen ao 70% libros de ficción editados hai menos de dous anos (eses falsos best sellers fracasados). Con todo, en Barnes and Noble nótase un esforzo importante por orientar ao lector. Gustoume moito a idea das “recomendacións críticas do staff” (cada un dos libreiros ou libreiras aposta por un libro, expresando a súa opinión). Velaí como se está abrindo paso a edición de Zafón.

Etiquetas: