Quinto aniversario

Hoxe estas brétemas chegan o seu quinto aniversario. Dende aquela primeira anotación levamos publicadas 2.623 (383 neste quinto ano)  e recibidos 7.308 comentarios, cifras que amosan unha certa ralentización do ritmo de publicación con respecto a anos anteriores. Un feito ao que sabemos non son alleas nin a nosa intensa participación no blog de Xerais (que nun ano e medio de vida superou o milleiro de anotacións) e, sobre todo, a nosa incoporación ao longo deste último ano as redes sociais de Facebook e Twitter, onde comezamos a participar con certa intensidade. A identidade dixital vaise tecendo coa conversa activa que mantemos na rede por medio de diversas ferramentas e redes o que inevitablemente está levando a unha reformulación do papel dos blogs (da súa lectura e da súa escritura). Nesa lideira andamos, participando activamente, dende finais do mes de febreiro, na fantasía de Blogaliza, que hoxe proporciona soporte a unha parte moi significativa e activa da rede de oito mil blogs existentes en galego (xa non me atrevo a chamala blogomillo para non entrar en debates cos máis entendidos no fenómeno ou na conformación de tendencias).

Repasando mes a mes os contidos deste ano recollo algunhas anotacións que merecen ser recuperadas por moi diversas razóns. No mes de xaneiro, «Autonómiccas: ollo con Pontevedra!»,  que agoiraba importantes dificultades para os membros do Bipartito. En febreiro, «Rotundo fracaso de Galicia Bilingüe», no que, a pesar de errar no titular da anotación, apuntaba a semente de división social que aquela manifestación supoñia. En marzo, «Comeza o ano Piñeiro», na que recollo as ideas principais da conferencia do profesor Alonso Montero sobre o protagonista das Letras Galegas 2009. En abril, «A discreción do editor», unha breve anotación ao fío dunhas palabras do meu compañeiro Juan Blanco Valdés que resumen moi ben o meu xeito de entender o meu oficio. En maio, «Feijoo no labirinto», longa anotación que abría esa longa serie dedicada ao seguimento do conflito da lingua, a nosa primeira preocupación (obsesión) deste ano. En xuño, «Do libro electrónico á lectura dixital», unha anotación recompilatoria das novidades sobre esta cuestión, o tema do ano da edición internacional. Dos meses de verán, «O futuro de Cultur.gal», texto que reclamaba a creación dunha fundación para dar estabilidade a nosa feira da sindustrias culturais. E dos últimos meses do ano, «Abandonados», un des meus artigos dominicais en Faro de Vigo nos que volvo a denunciar a situación dos sen teito.

A todas as persoas que participan no blog, en Twitter e en Facebook (espazos onde, xeralmente, enlazamos as anotacións do blog), as miñas beizóns e recoñecemento pola deferencia de reparar nelas. Se o tempo, ese ben tan difícil de xestionar, non nos falta seguiremos o noso percorrido, explorando nas brétemas de esperanza.

AGARDO QUE NO 2010 NON FALTE VENTO NAS VELAS

[kml_flashembed movie="http://www.youtube.com/v/N9kdHXrJYF8" width="425" height="350" wmode="transparent" /]

Agardo que no 2010 non falte vento nas velas, que boa falta nos fai.
Saúde, ventura e lectura galega. Con todos os abrazos e beizóns.

[Velaí a miña tradicional homenaxe a Oasis na fin de cada ano.]

50

Hoxe fago cincuenta anos. Agustín Fernández Paz, cando pasou esta liña no tempo, descubriume un poema de Jorge Luis Borges, titulado «Límites», que dende entón tiven moi presente. Permitinme a ousadía de traducilo para recollelo tal día coma hoxe:

Hai unha liña de Verlaine que non volverei lembrar,

Hai unha rúa próxima que esta vedada aos meus pasos,

Hai un espello que me viu pola derradeira volta,

Hai unha porta que eu pechei até o fin do mundo.

Entre os libros da miña biblioteca (estou a velos)

Hai algún que xa nunca abrirei.

Este verán farei cincuenta anos;

A morte desgástame, incesante.

Beizóns a todos e todas polos agarimos. Saúde, amor e liberdade!

Xerais, Herta Müller e o Nobel

Falaba cun xornalista cando souben da concesión do Nobel a Herta Müller, a escritora romanesa de lingua alemá. Pensei que era unha brincadeira e díxenlle tan farruco que non me soaba de nada. A verdade é que axiña me decatei que se trataba da autora d’ O home é un grande faisán no mundo, obra que publicamos en 2001 como un dos primeiros títulos da serie «As literatas» (catorce extraordinarios títulos de narrativa escrita por mulleres) que dirixe a escritora María Xosé Queizán. Nun primeiro momento quedei moi sorprendido, quizais por non tratarse dun deses nomes que sempre saen nas quinielas do Nobel (aínda que si na do blog The Literary Saloon da que se facía eco Que leer), para máis tarde, celebrar a afouteza dunha elección acertadísima, a dunha escritora perseguida pertencente á minoría suaba, a da comunidade alemá de Bánat, rexión do centro de Europa dacabalo de tres estados Romanía, Hungría e Serbia. Axiña comezaron as chamadas dos medios para interesarse pola «rareza» da elección e a «sorpresa» de que contásemos no noso catálogo cunha das súas obras. A verdade é que cando preparabamos a anotación para o blog de Xerais, resultábanos moi divertido facer números sobre o noso elevadísimo nivel de acerto con respecto a este premio (cuxa concesión depende de factores moi diversos e dificilmente controlables), xa que dos últimos seis autores e autoras premiados, catro (Jelinek,Pinter, Le Clézio e agora Müller)  xa formaban parte do noso catálogo con anterioridade ao seu nomeamento. O máis probable será que se trate dunha coincidencia azarosa, aínda que haberá quen a atribúa a nosa «influencia» sobre os académicos suecos. Sexa como for, este premio da Herta Müller énchenos de fachenda e permitirá que mañá todos os xornais falen dunha autora literaria (que tamén está traducida ao galego, o que constitúe un orgullo para a lingua de noso). Beizóns para a nosa autora, para María Xosé Queizán (a súa descubridora en Galicia), para Franck Meyer (o seu tradutor na nosa lingua) e para Marga Romero (a autora do limiar d’ O home o grande faisán do mundo, por certo unha fermosa metáfora que expresa a torpeza machista nun mundo dividido). Ademais, non perdemos a esperanza de que algún ano celebremos o Nobel dun dos autores ou autoras que escriben na nosa lingua; se mantemos esta incrible estatística, ese feito grandioso chegará antes do que soñamos.

Se mercas unhas gafas, regalámosche un libro

Este serán, agardando polo vitrasa para volver do chollo, sorprendeume a publicidade da traseira do bus dos Caños: «Se mercas unhas gafas, regalámosche un libro». A bonita iniciativa marqueteira, que tamén de promoción lectora, corresponde a Óptica Studio, unha cadea de ópticas nacida en Cangas hai trinta anos e na que nunca reparara. Esta oferta en termos económicos é modestiña (apenas un desconto dun par de puntos), porén supón unha iniciativa singular a gabar, xa que non é adoito empregar o libro como un reclamo de prestixio para vender outros produtos. Nada sei sobre cales son os libros agasallados por esta pequena cadea de ópticas (mágoa que no seu sitio web tampouco anuncien, polo momento, a promoción) nin nunca pisei ningún dos seus establecementos. A partir de agora conta coa miña simpatía. Os meus parabéns.

Textos de Agustín nos vagóns do Metro

Vímolos esta fin de semana en Madrid en varios vagóns do Metro. Forman parte da campaña Libros a la Calle, organizada, outro ano máis, polos libreiros e editores madrileños. Non podo agachar a miña enorme alegría pola presenza entre os textos dun de Agustín Fernández Paz (pertence ao seu multipremiado O único que queda é o amor, por certo, incluído esta semana na Lista de Honra do IBBY 2009), ilustrado por Pablo Auladell (esta semana inagurou nova web). Para cando os textos literarios nos nosos autobuses urbanos ou nos vagóns dos Vigo-Coruña? Dende a iniciativa privada, os editores e libreiros galegos cos nosos propios medios e coa maior independencia temos que mobilizarnos para promover a necesaria revolución lectora, a que agardamos? Recomendo visitar a pestaña de «textos» da web da campaña, onde se poden ler todas as pezas ou baixalas en pdf. Beizóns para o noso gran Agustín (ollo, está noite en Libro aberto)!

Fútbol, bandeira e lingua

Afeitos como estamos a dar conta de malas noticias, enchémonos de fachenda de abeizoar ao Club Deportivo Lugo ao Pontevedra Club de Fútbol, dous dos clubes de fútbol galego da 2º B, xa que decidiron incorporar a bandeira galega no colo da camiseta os lucenses e no seu escudo os do «hai que roelo».  A este xesto hai que engadir a consideración por parte dos pontevedreses do galego como o seu idioma oficial, tanto na súa documentación oficial como na megafonía do estadio de Pasarón. Pola súa banda, o Celta, o equipo pioneiro na utilización do galego como lingua oficial da megafonía no estadio (un feito xa consolidado, e promovido dende o concello, hai dúas décadas), tras as vacilacións da pasada tempada no uso do galego nas súas publicacións, decidiu incorporar a galega como unha das linguas da súa nova web. O Coruña de Lendoiro, o Rácing de Silveira e o Compostela de Caneda ben poderían facer algún xesto co noso idioma.

«Clandestino» na noite na biblioteca

[kml_flashembed movie="http://www.youtube.com/v/Mf3tRK1e0RM" width="425" height="350" wmode="transparent" /]

Ben sabemos que Deolinda é unha marabilla.
Este «Clandestino» (unha das miñas cancións preferidas) é  apenas a miña pequena homenaxe para os lectores e lectoras que pasaron esta noite na biblioteca. Os membros de Espazo Lectura son os clandestinos da esperanza.

Beizóns!

Continuará "Libro Aberto"?

Acabamos de recibir  a carta de despedida de Luís Rei Núñez, o director do programa “Libro Aberto”. Despois de 127 programas “Libro aberto” consolidouse como o espazo de referencia para a promoción do libro galego en televisión. Magoadamente a nova dirección da TVG, que acaba de suprimir o “Servizo de Cultura”, non asegura a continuidade do programa. Sinceramente non me entra na cabeza que os novos directivos da CRTVG poidan liquidar da grella un programa da calidade e audiencia de “Libro aberto”. Se o fixesen cometerían un gravísimo atentado contra a lectura, un auténtico delirio! A industria do libro galego e o fomento da lectura en Galicia (un país á cola nos índices de lectura) precisa como auga de maio de “Libro aberto”, precisa, ademais, recuperar o minuto do libro nos informativos diarios e crear a “Hora do conto”, un miniespazo diario dirixido aos lectores máis novos.

Nesta despedida de “Libro aberto” é o momento de abeizoar o traballo realizado por Luís Rei Núñez, o seu director, Manolo Romón, o seu presentador, e o de todos os membros do equipo de profesionais.

Reproduzo a carta de despedida de Luís Rei Núñez:

Amigos de “Libro aberto”:
Nestes días estase completando o proceso de renovación do equipo directivo da Compañía de Radio-Televisión de Galicia, e os novos responsables da Galega tomaron a decisión de suprimir o Servizo de Cultura, creado en outubro de 2005. Dado que ese programa de “Libro aberto” xa está gravado e non hai nel ningunha despedida dos seus seguidores e amigos, xa que a decisión nos foi comunicada con posterioridade, quero aproveitar o medio polo que habitualmente nos comunicamos para despedirme e agradecervos a vosa atención e interese.

Se en anos anteriores a pausa era só durante o tempo de verán, sabendo que volveriamos en setembro, esta vez, lamentablemente, descoñecemos se será un adeus para sempre, perdendo esta canle pública o espazo que durante catro anos acudiu puntualmente á súa cita semanal cos amantes dos libros e da literatura.

Foron 127 emisións, con máis de duascentas entrevistas a autores galegos (como Fernández Paz, Manuel Rivas, Marina Mayoral ou Luz Pozo Garza), e de fóra (como Bernardo Atxaga, Ferreira Gullar, Eduardo Galeano ou Luis Sepúlveda); con presenza en feiras como as de Guadalajara (México) ou Bolonia; con monográficos como os de Brais Pinto, Xosé María Castroviejo ou Ramiro Fonte; e, por que non dicilo, con recoñecementos como o Premio Fernández del Riego dos editores galegos e cunha audiencia que (sempre que a emisión foi os mércores ás doce e media da noite) triplicou a dos programas similares doutras canles públicas.

Lonxe de calquera sectarismo, prestando atención ás novidades da nosa ampla oferta editorial, e achegándonos a clubes de lectores e librerías de toda Galicia, “Libro aberto” acolleu autores de todos os xéneros e xeracións, que tiveron no espazo unha ventá inmellorable para conseguir a necesaria visibilidade na sociedade para a que traballan.

Desde o convencemento de que pechar para sempre un espazo dedicado ós libros sería un gravísimo paso atrás, despídome de vós formulando o desexo de que en setembro, e como á volta dos tres veráns anteriores, a Televisión de Galicia volva deixar que a literatura atope un moi necesario espazo nas súas emisións.
Luís Rei Núñez
Director de “Libro aberto”