Listado de la etiqueta: movemento_veciñal

Vigo Oeste

No artigo desta semana no Faro de Vigo lembro a Asociación Veciñal Vigo Oeste e ao inicio do movemento veciñal vigués na transición:

Ao fío do artigo da pasada semana sobre a reivindicación dunha biblioteca pública por parte do movemento cívico de Teis, varias persoas comentáronme a referencia que fixen a Vigo Oeste, como outra das zonas do Vigo urbano con carencias de equipamentos socio-comunitarios. E a verdade que, con moita probabilidade, deixeime levar polas saudades do nome daquela pioneira Asociación de Veciños Vigo Oeste para referirme a ese espazo comprendido entre os límites do Vigo vello, a avenida Beiramar e Travesas. Un espazo miradoiro, onde dende a aba do Castro a cidade volve abrazar a ría, conformado ao longo do trazado da vella estrada de Baiona, por barrios como os de Torrecedeira, Peniche, Hispanidade e Camelias. Outro dos ensanches vigueses, que asumiu a súa fasquía actual na vertixe do desenvolvemento urbanístico dos anos setenta, que despois de catro décadas carece aínda de todos os equipamentos precisos, como centro de saúde, biblioteca pública ou centros cívicos.

Foi a de Vigo Oeste tamén unha referencia que, inevitablemente, actualiza a memoria daquela primeira eclosión do movemento veciñal vigués que se produciu en 1976, ano no que moito antes da constitución da primeira corporación municipal democrática (3 de abril de 1979) se crearon xa quince asociacións veciñais: Calvario (a primeira, constituída en 1975), Vigo Oeste, Vigo Centro, Teis, Lavadores, Cabral, Beade, Cristo da Victoria, Sampaio, Candeán, Bembrive, O Rocío, Castrelos e San Paio de Navia. Un asociacionismo veciñal vigués moi conectado entón co movemento obreiro e político que naqueles anos da Transición activou decontado as reivindicacións da veciñanza dunha cidade inmersa nun proceso de profunda transformación nun contexto de crise económica, política e social.

Daquela Vigo sofría numerosas carencias infraestruturais e urbanísticas, xa que abonda lembrar que foi entón cando se inaugurou o encoro de Eiras, comezou o proxecto de saneamento do periurbano (que non remataría até comezos dos noventa), se impulsaron as obras do Aeroporto de Peinador, se iniciaron os plans parciais do Calvario, se ampliaron os de Coia ou se aprobou a primeira ordenanza de proteccións de edificios artísticos e históricos. Mais tamén era Vigo daquela unha cidade con déficits educativos públicos endémicos, que se intentaron paliar coa creación dalgúns colexios e institutos públicos e coa creación da Escola Superior de Enxeñaría Industrial, celme da futura Universidade de Vigo. Xaora, abonda con repasar os libros fotográficos de Magar e Cameselle, para recoñecer que aquel Vigo de entón contaba tamén cun grao de marxinalidade e pobreza considerable.

Un movemento veciñal que moitas veces expresou as súas demandas na rúa, como naquela manifestación (a primeira autorizada despois da morte de Franco) promovida pola Asociación de Veciños de Lavadores na que un milleiro de persoas con pancartas e caldeiros baleiros denunciaron o deterioro do barrio e a carencia do subministro de auga. Unha mobilización que marcou un fito e obrigou a aquela corporación predemocrática presidida polo alcalde Joaquín García Picher (1974-1978), unha persoa de talante conciliador e negociador, a realizar un achegamento aos barrios organizando Tribunas Abertas para intentar responder ás esixencias veciñais.

Naquel fervedoiro de mudanzas, é de xustiza recoñecer que foi a Asociación de Veciños Vigo Oeste a primeira tentativa de constitución dun movemento social participativo na zona urbana de Vigo. Un dos seus moitos logros foi a edición dunha publicación dirixida a fomentar o debate sobre asuntos como o transporte urbano, a planificación urbanística, o acondiconamento de vías e infraestruturas ou a democratización da vida política. Como tamén é xusto lembrar que foi Vigo Oeste quen tivo a iniciativa de recuperar con éxito rotundo o Entroido de Vigo, relegado durante moitos anos do franquismo á privacidade e exclusividade dos actos salón. Como tamén interviu nos intentos de restauración e conservación do patrimonio histórico e natural, na súa batalla contra o proxecto de Praias Brancas do Vao, a súa defensa do Colexio Alemán da rúa Pi y Margall, na liña do que fixeran outras asociacións veciñais coa Ponte Romana (a do Val do Fragoso), co castelo de San Sebastián (a do Casco vello) ou co petróglifo da Guía (a de Teis).

Corenta anos despois, non está de mais lembrar a achega valiosa que a Asociación de Veciños Vigo Oeste, como o conxunto do movemento veciñal, organizado dende 1988 na Federación de Asociacións Veciñais Eduardo Chao, fixeron na construción do Vigo de entre séculos. Unha participación veciñal e cidadá activa que debería continuar sendo un dos eixos de desenvolvemento estratéxico no futuro Vigo metropolitano.