Listado de la etiqueta: educación_emocional

Onte 2151: Por unha crianza con empatía

Non constitúe sorpresa ningunha que o noso admirado Miguel López El Hematocrítico publicase por fin o seu primeiro libro de ensaio, ¡Escúchalos! Por una crianza con empatía (Paidós, 2022), un vibrante e razoado manifesto en defensa dunha educación lenta e responsable, centrada na escoita, na paciencia e no acompañamento. Superando as rixideces e precariedades das aulas escolares e a fraxilidade do urdime familiar, Hemato propón unha crianza centrada na conquista da autonomía persoal na que a cativada medre gozando do pracer de vivir. Escrito coa fluidez e o humor das súas narracións, Miguel interroga a familias e educadoras sobre os temas máis polémicos da axenda educativa actual: o hiperconsumo infantil, a burbulla dos aniversarios, a organización do tempo familiar de lecer, o papel de avós e avoas, o custe das etiquetas, a existencia de notas, exames e deberes, a utilidade dos grupos de WhatsApp de clase, os usos de pantallas, a lectura e a biblioteca, entre outros.

Particular interese ten a reivindicación que o autor fai do tempo libre das crianzas como un tempo a valorar e protexer. O tempo é sagrado, máis aínda na infancia que fóra do entorno escolar precisa, como as persoas adultas, tempo para xogar na casa e no parque, correr, ir á biblioteca, aprender a tocar un instrumento, utilizar as pantallas para ver un vídeo, unha película ou compartir unhas partidas. Como tamén e moi certeiro o seu enfoque da educación emocional, centrada no acompañamento (unha escoita permanente),  e na abordaxe da diversidade nunha nova normalidade, un xeito de procurar que os nenos sexan felices, «sentíndose queridos e esixidos» (unha de tantas veces a subliñar do libro). En definitiva, do que trata a educación primeira é de coidar persoas tranquilas, seguras e felices. Recomendo este ensaio educativo que aventuro de grande utilidade nas Escolas de Familias dos centros de infantil e primaria. Parabéns, Miguel!

Pautas para reducir o impacto psicolóxico do confinamento

O SERGAS, en colaboración co Colexio Oficial de Psicoloxía de Galicia, publicou onte un valioso documento que ten por obxectivo proporcionar á poboación ferramentas de afrontamento para reducir o impacto psicolóxico do confinamento por Coronavirus.

Polo seu interese resumimos tanto as recomendacións xerais como aqueloutras especificas para persoas con diversidade funcional e para os nenos e nenas.

Recomendacións xerais

1–. Ter claro o motivo do confinamento: impedir a expansión do virus, ademais de coidar de nós mesmos, da nosa familia, da nosa veciñanza e da nosa comunidade.

2–. Todos e todas sentimos a incerteza de non saber canto tempo durará o confinamento nin o que pasará despois, o que pode provocar certa angustia, agobio ou menos de máis ou menos intensidade.

3–. Necesitamos información suficiente e veraz de fontes oficiais. Ollo aos bulos que poden crearnos máis angustia.

4–. A familia debe acordar que espazos e que tempos se van a compartir e cales se van a reservar a cada membro para estar a soas.

5–. Utilizar os medios de comunicación dispoñibles para manter o contacto coas persoas queridas que non conviven con nós.

6– O confinamento é unha oportunidade para facer esas cousas que non faciamos «porque non tiñamos tempo».

7–. Atendamos ao noso propio coidado como o das persoas coas que convivimos no que atinxe a realizar actividade, respectar unha dieta equilibrada, vestiario, rutinas horarias… Non esquezamos o coidado das persoas da nosa comunidade.

Recomendacións a persoas con diversidade funcional

1–. Explicarlles de forma clara e sinxela a situación que estamos vivindo e as razóns polas que debemos mudar algunhas rutinas. Lembrarllo, se fose necesario, evitando dar información que incremente os seus medos ou preocupacións.

2–. Atender aos seus posibles cambios no seu comportamento (enfado, agresividade, rabia, axitación…). Facilitar a expresión das súas emocións. Escoitar e tranquilizar e, se fose necesario, solicitar axuda a profesionais da saúde.

3–. Manter os mesmos horarios e rutinas habituais, ademais de ensinarlles a respectar as recomendacións de coidado e hixiene para protexerse do virus.

4–. En caso de necesidade saber que poden saír á rúa acompañados, ao abeiro do disposto no artigo 7 do RD 463/2020 de 14 de marzo.

Recomendacións a nenos e nenas

1–. Preguntémoslles o que saben e o que lles preocupa do que está pasando.

2–. Debemos dicirlles sempre a verdade e adaptar as explicacións a súa idade.

3–. Cando teñan algunha dúbida que non sabemos responder ou que creamos que facelo pode angustialos, recoñecer que as persoas adultas non o sabemos todo.

4–. Saber que o malestar das crianzas é esperable e que se pode expresar a través de sensacións corporais (malestar físico, falta de apetito, nerviosismo….), medos (a contaxiarse eles ou algún membro da familia), expresións de sentimentos de ira, enfado ou celos, dificultades para conciliar o sono…

5–. Recoñecer as súas preocupacións para poder darlles unha resposta tranquilizadora, mantendo a calma e transmitíndolle confianza.

6–. Recoñecer con paciencia o posible malestar das persoas adolescentes axudándoas a canalizar os seus posibles enfados.

Reflexións finais

1– Ser realistas: a situación pode durar máis do que se espera.

2–. O humor é unha vía de saída diante do malestar e a incerteza.

3–. Asumir que é o que depende de nós: cumprir as medidas, planificar o que facemos, xestionar o que sentimos.

4–. Identificar e agradecer as pequenas cousas das que podemos gozar.

5–. Tratar de descubrir «o bo do malo».

6–. Coidémonos!

O documento completo pode descargarse aquí.

Texto publicado nas webs do CEIP Laredo e CEIP Cedeira.

A xestión das emocións na corentena

Nesta situación excepcional de confinamento, os pais e nais das crianzas de Educación Infantil e Primaria, ademais de organizar as rutinas diarias, conservando os seus hábitos de alimentación, lecer e sono saudables, son as pezas fundamentais da súa seguridade afectiva e desenvolvemento emocional. Os menores non son alleos ao que está sucedendo e nesta situación senten emocións como enfado, alegría, tristeza ou incluso medo e inseguridade, que requiren ser xestionadas.

Unha situación excepcional que brinda a oportunidade a pais e nais a estar máis presentes nas vidas das súas crianzas, dedicando tempo a falar, xogar e mesmo a aburrirse xuntos. Unha situación que proporciona a posibilidade de poñer en marcha na familia as estratexias da intelixencia emocional, o que facilitaría que os menores adquirisen niveis máis elevados de tolerancia á frustración e resiliencia.

A corentena, aínda que poida parecer estraño, pode axudar a que as crianzas coñezan no seu fogar o valor de palabras como empatía, solidariedade, respecto ou tolerancia. Máis aínda, a longo prazo este incómodo confinamento é posible que as axude a facer fronte aos retos da vida diaria e dos momentos de crise coma o que estamos sufrimos.

Con esta intención, Elena Fernández Serrano, orientadora educativa do noso centro o pasado curso, propón unha serie de pautas que poden axudar ás familias do alumnado de Infantil e Primaria a xestión emocional desta crise do coronavirus:

1–.Falar as crianzas con franqueza e sinceridade sobre a situación, o que xerará nelas confianza e seguridade.

2–. Utilizar unha linguaxe adaptada a súa idade, utilizando os termos e os datos científicos dispoñibles.

3–. Utilizar fontes fiables evitando bulos ou datos alarmistas, que poden provocar nos máis pequenos maior ansiedade e preocupación.

4–. Seguir as recomendacións das autoridades sanitarias sobre as medidas de prevención do contaxio (lavado das mans).

5–. Escoitar as súas dúbidas e responder as súas preguntas de forma clara, variando os temas de conversa.

6–. Identificar os pensamentos que poidan xerarlles malestar, o que pode axudar aos proxenitores a proporcionar respostas axeitadas que contribúan a mellorar o estado emocional dos pequenos.

7–. Recoñecer e aceptar as emocións, algo que afecta tanto ás persoas adultas como ás menores. Non hai emocións malas nin boas, todas axudan a adaptarnos á realidade.

8–. Intentar manter unha actitude optimista e alegre. Unha boa xestión emocional axudará a manter unha mellor saúde física de toda a familia.

Texto publicado nas webs do CEIP Laredo e CEIP Cedeira.

 

Onte 1788: A novela de vidas cruzadas de Cajaraville

Pilar_Ponte_Hector_Cajaraville_Goretti_Sanmartin_29-11-2016

Presentamos onte na Libraría Couceiro A caixiña dos rancores (Vidas cruzadas), a novela coa que Héctor Cajaraville gañou o Premio de literatura Infantil e Xuvenil Raíña Lupa da Deputación da Coruña. Un acto no que Goretti Sanmartín, vicepresidenta da Deputación da Coruña, destacou o valor dunha novela gañadora dun premio de literatura xuvenil que se dirixie a tódos os públicos, especialmente ao das persoas maiores que “son as que conforman os clubes de lectura de todo o país”. Ademais de sinalar a importancia dos premios literarios, “que abren posibilidades de descubrir escritores e escritoras novos” e confesar a súa preferencia polo título Vidas cruzadas, Goretti Sanmartín salientou “as doses de humor e tenrura coas que se aborda un tema tan duro como é o dos bebés roubados”.

XG00268301Pilar Ponte A profa trouxo á presentación a súa particular caixiña dos rancores da que foi tirando textos, que moito divertiron aos participantes que encheron Couceiro. Logo meteuse en fariña e foi sinalando o que baixo o seu criterio “hai e non hai na novela de Héctor”. “Hai denuncia social, si, pero non fai literatura reivindicativa. Hai un núcleo tráxico, xa que é unha novela que se achega á traxedia, mais non nos afogamos nela. Hai investigación, pero non é unha novela de detectives. Hai un humor, pero non é unha comedia. E sobre todo o que hai un gran retrato. En todas as súas obras Cajaraville demostra que é un gran retratista, sobre todo de mulleres maiores: América en De remate, Divina en Quen dá a quenda?, Chiruca n’ A caixiña dos rancores”. Pilar detívose no personaxe de Chiruca, unha señora que ten a habilidade de andar por casa, é como a veciña que te atopas no ascensor. Hector fai un retrato tal cal do natural, onde non hai nada ficticio. Unha muller que malia os seus achaques nunca perde o humor, o que a axuda a sobrelevar os seus problemas”.

A seguir, Pilar destacou “a amizade preciosa entre Estevo, un adolescente, e Chiruca. Xorde polo cruzamento dunha moto entre ambos os dous protagonistas e a participaicón dunha xuíza moi particular, que permite se estableza unha relación entre estas dúas persoas de idade tan distinta, até que xorde unha comprensión e unha preocupación sobre o que lle acontece ao outro”. Sinalou, tamén, a importancia de Paula, “un personaxe que representa a necesidade de xustiza e memoria, capaz de mobilizar a investigación”. “O centro dramático da novela é o do roubo dos nenos, un fenómeno que en España, entre 1940 e 1990, afectou a 300.000 pequenos. Entendo este fenómeno como unha manifestación de violencia de xénero sobre mulleres solteiras, soas ou viúvas, aproveitando situacións de indefensión”. Rematou Pilar Ponte falando de como a novela aborda a cuestión das identidades, “xa que para estas mulleres a vida que levaron non era a súa vida”. “Este é un libro de educación emocional. Sei que hoxe hai moitos rapaces e rapazas que descoñecen a vida dos seus avós. Hai que abrirlles os ollos, teñen unha fonte inmensa de afectos e cariño que non están aproveitando”.

Pola súa banda, Héctor Cajaraville confesou que “non tiña claro quen son os protagonistas da novela”. “Creo que Chiruca dá cohesión a todo o que se conta. A caixiña dos rancores é unha novela xuvenil protagonizada por unha señora maior”. “Sei que é unha historia dura sobre tantos casos de nenos roubados, un fenómeno que afectou a un de cada cen nacementos, o que é unha auténtica barbaridade”. Héctor salientou que para el “o verdadeiro motor da novela é a relación entre Chiruca e os dous rapaces, Estevo e Paula”. “Concibina como unha novela de diálogos na que me dou por pagado se sonan a natural e crible”. Confesou que nas novelas anteriores utilizara “una estrutura poliédrica, mais nesta é máis clásica e convencional, o que me resultou máis difícil, foi un traballo de creación máis arduo que os anteriores”. Rematou Héctor Cajaraville expresando que “todos os meus libros son moi distintos, quero que cada un sexa diferente aos anteriores; non quero facer segundas partes nin triloxías nin secuelas, iso é o que pretendo”.