Listado de la etiqueta: diversidade

Calcetíns desparellos

Dedico o artigo semanal en Faro de Vigo a celebraciñon do Día Mundial da Síndrome de Down:

Para Antón Esteban Estévez

O 21 de marzo, data que sinala a chegada da primavera no noso hemisferio, tamén é o día internacional dos bosques, da poesía, da marioneta, da eliminación da discriminación racial e o día mundial da Síndrome de Down. Unha efeméride esta última creada en 2012 por decisión das Nacións Unidas coa intención de crear conciencia en todas as sociedades do valor que teñen as persoas con esta condición, reivindicar as súas achegas, dereitos e independencia para a toma das súas decisións e crecemento persoal. Escolla dunha data que non foi casual, xa que o día 21 do mes 3 do ano se usa para representar a trisomía (triplicación) do cromosoma 21, unha combinación cromosómica natural que sempre formou parte da condición humana existente en todas as zonas do planeta. A Síndrome de Down non é unha doenza, como algunhas persoas cren, trátase da condición daquelas persoas que posúen esa trisomía, un material xenético extra de cuxa existencia aínda non hai explicación, probablemente producido durante o proceso de división cromosómica, cuxa consecuencia primeira é un desenvolvemento incompleto a nivel cerebral, que provoca algúns trastornos físicos e cognitivos, problemas de aprendizaxe e procesamento que adoitan ir de leves a moderados.

En 2018 unha mociña escocesa de cinco anos, Chloe Lennon, con Síndrome de Down compartiu no perfil de Facebook da súa nai un vídeo no que solicitaba que se celebrase a efeméride do 21 de marzo levando calcetíns distintos en cada pé; apenas un xesto positivo co que pretendía aumentar a conciencia cidadá sobre os dereitos vulnerados ou inexistentes das persoas da súa condición. A petición de Chloe Lennon viralizouse de forma extraordinaria con dezanove millóns de reproducións do vídeo converténdose na icona de comunicación da xornada.  No país noso a asociación Down Galicia promove estes días idéntica iniciativa coa intención de reivindicar o modelo de educación inclusiva e o valor da diversidade, animando a encher as redes sociais de fotografías de calcetíns desparellos de todas as cores e estampados acompañando as etiquetas de #CalcetinsDesparellos, #TanDiferentesComoIguais e #DiaMundialSindromeDown. Calcetíns desparellos, como a iluminación dalgúns dos nosos monumentos e edificios públicos coa proxección da cariña Down, que pretenden facer visible que non hai ningunha persoa que sexa idéntica (igual) a outra, que todas as persoas somos distintas e posuímos idénticos dereitos, residindo nesa diferenza a maior riqueza dunha sociedade diversa e inclusiva.

A efeméride do 21 de marzo é tamén para o movemento Down unha xornada reivindicativa. A federación Down Galicia presentou o seu decálogo pola inclusión na que reclama, entre outras medidas, unha atención temperá pública e de calidade, unha atención sanitaria igualitaria e respectada, unha vida chea de oportunidades e un envellecemento activo sen saír da contorna, na medida que as persoas coa síndrome de Down envellecen antes e precisan utilizar os recursos sociosanitarios das persoas maiores. Como demandan unha educación e un emprego verdadeiramente inclusivo, de xeito que sexa efectivo o dereito á educación inclusiva como dereito humano, un dereito fundamental que pertence a cada neno ou nena. Unha educación non segregada, na que o alumnado coa síndrome de Down comparte aprendizaxe, progresa e participa co resto do alumnado na escola común. Unha educación inclusiva recoñecida tanto na Convención sobre os Dereitos das Persoas con Discapacidade (ONU, 2006, ratificada por España en 2008), como no cuarto Obxectivo de Desenvolvemento Sostible da Axenda 2030, e incluída na disposición adicional cuarta da LOMLOE recentemente aprobada na que se establece un prazo máximo de dez anos para que os centros de educación ordinarios se doten dos recursos necesarios para poder atender nas mellores  condicións ao alumnado con discapacidade.

Unha escola inclusiva é aquela escola común na que todos os nenos e nenas aprenden a vivir xuntos nos mesmos centros e aulas, impedindo calquera tipo de separación das crianzas, fose por sexo ou pola diversidade funcional do seu alumnado. E construír unha escola deste tipo vai máis alá da ducia de liñas dunha disposición adicional dunha nova lei (refundida) de educación: require contar cos recursos docentes suficientes e formados, flexibilizar os currículums e favorecer a autonomía dos centros transformados en comunidades de aprendizaxe. Como educar na inclusión supón abrir unha vida de oportunidades para todos e todas nun mundo que non discrimine a ninguén, onde ninguén decida por outra persoa, onde todas teñen idénticos dereitos e obrigas fose cal fose o seu xénero, cor, número de cromosomas ou a cor e estampado dos seus calcetíns desparellos.

Onte 2105: «Patio de luces» de Érica Esmorís

Sigo con grande interese cada un dos libros de Érica Esmorís, desde que en 2015 publicou Ulises e as cronoamigas. Aventura nos 50: Surfistas en California (Sushi Books), o primeiro título dun proxecto de serie para a rapazada preadolescente, ilustrada polo xenial Jacobo Fernández Serrano, que a pesar da súa gran calidade e orixinalidade textual e gráfica non tivo aínda continuidade. Xaora, foi coa publicación da súa terceira novela, Nena e o mar (Xerais 2015), Premio Merlín de Literatura Infantil, cando comezou a facerse visible como merece a obra dunha das autoras máis renovadoras da actual lix galega. Xa non é sorpresa que cada unha das súas novelas mellore en orixinalidade ás anteriores como fixo en Quen salva un can (Xerais 2019), a aventura do afouto Rai e a súa particular patrulla canina, e, sobre todo, en Patio de luces (Xerais 2020), obra coa que obtivo o prestixioso Premio de Literatura Infantil Cidade de Málaga.

Lea, unha rapaza de oito anos, pasa todas as tardes dos venres na casa do seu avó, no baixo do edificio onde traballa como porteiro, unha profesión desas que están en perigo de extinción. Sentada na arca das ferramentas do patio de luces, Lea imaxina como son cada un dos veciños e veciñas pola roupa que penduran nos seus tendais. Dese fío argumental tira Érica Esmorís para ofrecer en Patio de luces unha comedia conmovedora e moi divertida sobre a convivencia na pequena comunidade dun edificio de cinco andares. Sen apelar nin ao didactismo nin ao moralismo, Érica enfronta a súa narradora con vidas para ela sorprendentes, que poderían ser consideradas fóra do normal, o que a obrigará a asumir que as aparencias e os prexuízos sempre enganan nos retratos precipitados. Porén, serán os vimbios do respecto da diversidade e o principio activo da axuda compartida os que tecen a rede dos afectos entre a veciñanza. Un libro entrañable e optimista sobre a amizade e o valor da veciñanza. Parabéns, Érica!

Magnífico, tamén, o traballo de ilustración de Juan Berrio, tamñen un veterano autor de banda deseñada, sobre todo polo xogo de encadres, dende os grandes angulares aos planos de detalle de interiores.