Handicap creou o Celta

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo á figura de Handicap, o xornalista Manuel de Castro González que tanto contribuíu á creación do Celta:

Conversando co meu benquerido Tomás Ojea contoume como sendo un aprendiz de Vulcano vivira cerquiña o tráxico pasamento de Handicap, o xornalista deportivo creador do Celta. «Foi algo incrible que sucedeu na primeira Exposición Internacional de Galicia montada nos xardíns de Eijo Garay do Areal. Lembro que eu tiña dezaseis anos e había pouco que entrara a traballar na factoría de Espiñeiro. Leváronme á mostra para o mantemento da limpeza dunha caldeira que presentaba Vulcano». «Lembro –continuou o nonaxenario– que o sábado cando don Enrique Lorenzo me viu dixo: “chaval, mañá, non veñas con roupa de traballo, trae a túa que nos vai visitar Franco”». E non se confunde Ojea, xa que aquel domingo 27 de agosto de 1944, estaba prevista a presenza do xeneralísimo en Vigo para participar na clausura dos campionatos de atletismo do Frente de Juventudes e para inaugurar unha exposición que a Cámara de Comercio de Vigo preparara a correr para a visita do ditador. E tampouco erra cando recorda as circunstancias do accidente mortal de Handicap «arrollado de madrugada pola locomotora do tren do porto, ao quedarlle enganchado un zapato na vía, cando saía dos pavillóns da exposición á que fora a seguir as probas de iluminación».

Aquel pasamento aos 59 anos de Handicap, pseudónimo co cal firmou as súas crónicas Manuel de Castro González, marcou de tráxica lenda a traxectoria dunha grande figura viguesa, clave para promover a fusión entre os dous clubs da cidade o Fortuna e o Vigo Sporting, que se produciría o 10 de agosto de 1923 coa fundación do Celta de Vigo. Unha figura tamén pioneira do xornalismo deportivo vigués, que se ocupou do fútbol (e doutros deportes como a hípica, o rugbi ou a disciplina atlética do cross country) nas páxinas, primeiro de Letras y Deportes, a revista de Miguel de Zárraga, despois nas de Faro de Vigo, onde desenvolvería sempre a súa actividade dende a estrea o 16 de febreiro de 1909 cunha crónica dun partido entre o Vigo e o Exiles. Profesión na que Handicap tamén sería pioneiro na utilización do galego na sección «Notas deportivas» da revista Nós, como fixo coa memorable crónica (hoxe centenaria) do número de 26 de xuño de 1922 da final do campionato de «football» que no campo de Coia diante de «dez mil almas» xogaron o FC Barcelona e o Real Unión de Irún, partido que cualificou «dunha beleza futbolística esceucional».

Gerardo González Martín, autor dun libro sobre Handicap, considera que o fútbol comezou a xogarse no Malecón da Alameda en 1895. Mais a verdade é que haberá que agardar ao 19 de febreiro de 1905 para documentar na prensa o primeiro partido de fútbol celebrado en Vigo entre mariñeiros do buque Exmouth fondeado na ría e o Exiles FC dos cableiros ingleses residentes en Vigo. Como haberá que agardar ao 14 de maio do mesmo ano para o debut no Malecón do Vigo FC fronte ao cadro cableiro e meses máis tarde para a constitución do Club Foot Ball Fortuna que o 16 de xuño de 1906 desputará co Vigo FC o primeiro derbi vigués dentro do campionato galego. Primeiros pasos para os cadros do fútbol amateur vigués, que axiña contaron con cadanseu campo: o do CF Fortuna en Bouzas, nos terreos onde se instalaría Conservas Alfageme, ao que en tempos de camiños mal arranxados para a circulación, algúns seareiros chegaban desde a Ribeira en lancha; o do Vigo FC, que se fusionaría co Sporting Club en 1913, en Coia, preto do actual parque García Picher, lugar mítico para o balompé vigués, onde o 23 de setembro de 1923 debutaría o Celta fronte ao Boavista, ao que gañará por 8 a 2.

Cun espléndido palmarés de ambos os dous equipos, que lideraban os campionatos galegos, Handicap comprendeu que sendo Vigo a indiscutible capital deportiva de Galicia, o seu porto o primeiro da fachada atlántica e o fútbol un factor de modernización da propia cidade, «unha lufada de plena vida europea», en palabras do xornalista Manuel Lustres Rivas no xornal Galicia. Diario de Vigo (1922), os tempos esixían que Vigo, como sucedía en Barcelona, contase cun «equipo potente que levase as cores da bandeira de Galicia por toda España e polo estranxeiro» e dun gran estadio para vinte mil espectadores. Con semellante argumentario, as columnas de Handicap en Faro de Vigo, impregnadas co seu talante de facedor de acordos, conseguiron convencer a ambas dúas directivas e aos propios socios de cada entidade da necesidade da fusión, quedando apenas para a polémica o nome do novo club, as cores do uniforme e o deseño do escudo. Cuestións que segundo o avogado Juan Baliño, outro dos artífices do proxecto, solucionáronse de forma doada: o nome, botando man do resultado do concurso que Faro de Vigo organizara, no que Celta e Breogán contaban co maior número de adeptos;  o equipamento, empregando as cores da bandeira galega; e o escudo, adoptando a cruz de Santiago.